ဥေရာပကို ပထမဆုံးအႏိုင္ရခဲ့တဲ့ ဗမာ့ပုဆိုးေဘာလံုးအသင္း
DVB
·
July 31, 2018
ကမာၻမွာေတာ့ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ေရွးေဟာင္းအားကစားနည္းတခုအျဖစ္ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ကိုယ္ လုံးဝိုင္းတဲ့ အရာဝတၳဳေတြနဲ႔ ေဆာ့ကစားခဲ့ၾကတာဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ကတည္းက ရွိခဲ့တာပါပဲ။ ႐ုိးရာကစားနည္းေပါ့။
ျမန္မာမွာလည္း ရွိခဲ့တာပဲ။ တ႐ုတ္ကလည္း ဟန္မင္းဆက္ကာလ ၃ဝဝ ဘီစီေလာက္မွာ CUJU လို႔ေခၚတဲ့ ကစားနည္းဟာလည္း ေဘာလုံးပါပဲ။ ၾသစေၾတးလ်မွာလည္း ရွိခဲ့သလို ဂရိနဲ႔ ေရာမမွာလည္း ၄ဝဝ ဘီစီေလာက္ကတည္းက ရွိခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္မွာလည္း ရွိခဲ့တာပဲ။ ဂ်ပန္ကေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ Cu Ju ကို ေမြးစားၿပီး ေအဒီ ၆ဝဝ ေလာက္ကစလို႔ Kemari လို႔ေခၚတဲ့ ေဘာလုံးကစားတာ ရွိခဲ့တယ္။ ႐ုိးရာကစားနည္းေတြေပါ့။
မ်က္ေမွာက္ ေဘာလုံးကစားပုံ နည္းစနစ္မ်ိဳးကိုေတာ့ ၁၈၂ဝ ျပည့္ႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္တို႔ရဲ႕ လူထုဆိုင္ရာ စာသင္ေက်ာင္းေတြကေန အစျပဳခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ႐ုိးရာအားကစားကေန စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ခ်မွတ္ၿပီး စနစ္က်တဲ့ အားကစားနည္းတရပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလိုက္တာကေတာ့ ကင္းဘရစ္တကၠသိုလ္က စတာပဲ။
ကင္းဘရစ္ကတဆင့္ လူထုစာသင္ေက်ာင္းေတြအထိ ပ်ံ႔ႏွံ႔လာခဲ့သလို အဂၤလိပ္တို႔ရဲ႕ ကိုလိုနီလက္အာက္္ခံ ႏုိင္ငံေတြဆီကိုပါ ပ်ံ႔ႏွံ႔လာခဲ့ရာက ကမာၻ႔အားကစားနည္းစနစ္အျဖစ္ ေရာက္လာခဲ့တာပဲလို႔ ဟာ႐ုိးပါကင္က သူ႔ရဲ႕The International Journal of the history of Sport မွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ဗမာမွာေတာ့ အခ်ိဳ႕ေသာ ပညာရွင္ေတြက ၁၈၇၈ မွာ ေရာက္ရွိခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါထက္ ေစာပါတယ္။ ဗမာျပည္ကို ေဘာလုံးကစားနည္းနဲ႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးသူက ေဂ်ာ့စေကာ့ (George Scott) ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က သူဟာ ေက်ာင္းဆရာတဦး ျဖစ္တယ္။
၁၈၇၃ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္ စိန္႔ဂြၽန္းေကာလိပ္နဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ စိန္႔ဂြၽန္းေက်ာင္းသားတို႔ ေဘာလုံးယွဥ္ၿပိဳင္ကစားၾကေၾကာင္းကို The Singapore Free Press ကို အေျခခံၿပီး Noel Singer က သူ ေရးသားခဲ့တဲ့ Old Rangoon, City of the Shwedagon စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာႏိုင္ငံကို ေဘာလုံးကစားနည္း စတင္ေရာက္တာဟာ ၁၈၇၂ ခုႏွစ္ဝန္းက်င္ေလာက္ ျဖစ္မယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အခုဆို ႏွစ္ေပါင္း ၁၅ဝ နီးပါး ရွိပါၿပီ။
၁၈၇၈ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ဥေရာပသားေတြနဲ႔ ျမန္မာတို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ကစားႏိုင္တဲ့အဆင့္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ အံ့ၾသစရာေကာင္းတာကေတာ့ ေဘာလုံးပြဲ စတင္ကစားတဲ့ပြဲမွာ ျမန္မာအသင္းက ဥေရာပအသင္းကို အႏိုင္ရလိုက္တာပါပဲ။ ျမန္မာအသင္းက ပြဲဦးထြက္မွာပဲ အႏိုင္ရလိုက္ေၾကာင္းကို Noel Singer က တခုတ္တရ မွတ္တမ္းတင္ေပးခဲ့တာကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။
၁၈၇၉ ခုႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ေဘာလုံးအသင္း အေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနပါၿပီ။ အဲဒီအသင္းေတြထဲမွာ လူႀကိဳက္အမ်ားဆုံး အသင္းကေတာ့ “ပုဆိုးအသင္းနဲ႔ ေဘာင္းဘီအသင္း” လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဥေရာပသားမ်ားရဲ႕အသင္းကို “ၿမိဳ႕ေတာ္သားအသင္း” လို႔ ေခၚၿပီး ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ပုဆိုးအသင္းကိုေတာ့ “ေက်ာင္းေတာ္သားအသင္း” လို႔ အမည္ေပးခဲ့ၾကတယ္။
ထုံးစံအတိုင္းပါပဲ။ ျမန္မာပရိသတ္ကေတာ့ ေက်ာင္းေတာ္သားတို႔ အသင္းကို အားေပးၾကတယ္။ ဂိုးေပါက္ထဲ ေဘာလုံးဝင္တိုင္း ေအာ္ဟစ္ျမဴးထူး အားေပးၾကရာမွာ ကိုယ့္လူဘက္ ဂိုးဝင္လည္း အားေပး၊ ဟိုဘက္ဂိုးဝင္လည္း အားေပးေပါ့။
ဂိုးဝင္သမၽွ ေက်ာင္းေတာ္သားတို႔ပဲ အႏိုင္ရတယ္ ထင္ဟန္ရွိပုံပါပဲ။ ေၾသာ္ ဒါလည္း အျပစ္မဆိုသာဘူး။ အာရွမွာေတာ့ ဗမာ့ေျမေပၚမွာ ေဘာလုံးဆိုတာ ပထမဆုံး စတင္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါလားဗ်ာ။
ကိုးကား- Wikipedia
-Noel Singer ; Old Rangoon , City of the Shwedagon
