ျမန္မာမီဒီယာ အခန္းက႑ေဆြးေနြး
DVB
·
July 12, 2012
ျမန္မာျပည္ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမွာ မီဒီယာေတြရဲ့ အခန္းက႑ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ခ်င္းမိုင္တကၠသိုလ္မွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာေလာကသားတခ်ဳိ့ ေဆြးေနြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဆြးေနြးပြဲမွာ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္၊ ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ ၀ိုင္ပီအိုင္ တည္ေထာင္သူ မြန္မြန္ျမတ္၊ ကရင္သတင္းစဥ္ (ေကအိုင္စီ) မွ အယ္ဒီတာ နန္းေဖာ္ေဂတို့က တက္ေရာက္ ေဆြးေနြးခဲ့တာပါ။
လူမႈေရး ကြန္ရက္တခုျဖစ္တဲ့ ေဖ့ဘြတ္ခ္ကို မူ၀ါဒျဖန့္ေ၀ဖို့ မုန္းတီးေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြျဖန့္ေ၀ဖို့ အတြက္ အသုံးျပုေနတဲ့အေၾကာင္းနဲ့ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြရဲ့ အခန္းက႑ေတြအေၾကာင္း ေဆြးေနြးျဖစ္တယ္လို့ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာျပည္ မီဒီယာအေျခအေန ဘယ္လုိအေျပာင္းအလဲ ႐ွိတာလဲဆုိတာကို ေျပာေနတာေပါ့ေနာ္။ အကူးအေျပာင္းသြားေနတာမွန္တယ္ဆုိရင္ အကူးအေျပာင္းမွာ မီဒီယာေရာ ဘယ္လို အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာမလဲ။ မီဒီယာပိုင္ဆုိင္မႈေတြ ဘယ္လုိေျပာင္းလဲ။ က်ေနာ္အဓိကထားျပီး ေျပာတာကေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးက ႐ွိေနေသးတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ေနာက္ပိုင္း ႐ွိစရာမလုိေတာ့ဘူး။ self censorship လည္း ႐ွိေနတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပမီဒီယာေတြ၊ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ အခု ရခုိင္ျပည္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈ ျပဿနာေတြကုိ အတြင္း အျပင္ မီဒီယာေတြက ဘယ္လုိ ေဖာ္ျပၾကသလဲ။ ဘယ္သူေတြပုိျပီး မွ်မွ်တတျဖစ္သလဲ၊ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က်ေဖာ္ျပသလဲ။ ဘယ္မီဒီယာေတြကေနျပီးေတာ့ rational ျဖစ္တဲ့ debate တခုကို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေပးသလဲ။ အဲ့ကိစၥေတြကုိ ဒီမွာ ေဆြးေနြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။”
ရခိုင္အေရးနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ မီဒီယာေတြရဲ့ ရပ္တည္မႈနဲ့ တင္ျပပုံေတြ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြ အေၾကာင္းလည္း ေဆြးေနြးျဖစ္တယ္လို့ သူက ေျပာပါတယ္။
ကရင္သတင္းစဥ္ (ေကအိုင္စီ)မွ အယ္ဒီတာ ေနာ္ေဖာေကက တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အခုလို ေျပာဆိုပါတယ္။
“အခုေလာေလာဆယ္အထိ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာအေနနဲ့ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ရပ္တည္တာ မ႐ွိေသးဘူး။ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာဆိုရင္ေတာ့ ပိုျပီးေတာ့ အခက္အခဲ႐ွိနိုင္တယ္လို့ ထင္တယ္ေလ။ ဘာျဖစ္လို့လဲဆိုရင္ လက္႐ွိ ထုတ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းက အပတ္စဥ္ ဂ်ာနယ္ေတြေတာင္မွ ျမန္မာဘာသာ တခုတည္း ထုတ္နိုင္တဲ့ အေနအထားေပၚမွာ က်မတို့ တုိင္းရင္းသား မီဒီယာေတြ အတြက္ အခုလက္႐ွိ လုပ္ေနတဲ့ ကိုယ့္ရဲ့ မိခင္ဘာသာစကားကိုပါ ထည့္သံုးျပီး စာေစာင္ ထုတ္တာေတြ၊ ၀က္ဆိုက္ေတြ အဲဒီပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မလြယ္ေသးဘူးလို့ က်မ အေနနဲ့ ျမင္ပါတယ္။”
ျမန္မာျပည္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျပည္ပမီဒီယာ တခ်ို့က အထဲမွာ သြားေရာက္ လုပ္ေဆာင္ဖို့ စီစဥ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြအေနနဲ့ ျပည္တြင္းမွာ တိုင္းရင္းသားဂ်ာနယ္ထုတ္ဖို့ ႐ွိ မ႐ွိဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုေတာ့ သူက အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ကိုယ့္ပရိသတ္ေတြကိုလည္း သူတို့ဆီက အၾကံဥာဏ္ေတြ၊ သူတု့ိဘယ္လုိဆနၵ႐ွိသလဲဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ိုးေပၚမွာ သံုးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ လက္႐ွိနုိင္ငံေရးအေျခအေနေပၚလည္း မူတည္တယ္ေလ။ နုိင္ငံေရးအေျခအေနက ယတိျပတ္ေကာင္းလာနုိင္တဲ့ အေျခအေန ႐ွိ မ႐ွိ ဆိုတာ ဘယ္သူမွလည္း တပ္အပ္မေျပာနုိင္တဲ့ အေနအထားေပၚမွာ က်မတုိ့ အထုိင္ခ်ဖုိ့ဆိုတာ လက္႐ွိအေျခအေနမွာ ဘယ္လုိမွမျဖစ္နုိင္ေသးပါဘူး။ တကယ္တမ္း သတင္းယူခြင့္ရမယ္ဆုိရင္ေတာင္ သတင္း၀င္ယူျပီးေတာ့ နယ္စပ္မွာပဲ ဆက္လက္ျပီးေတာ့ တလွမ္း တလွမ္းဆီပဲ ဆက္လုပ္သြားရမယ့္ အေျခအေနမွာ႐ွိတာေပါ့။”
ဒီေဆြးေနြးပြဲကို ခ်င္းမုိင္တကၠသိုလ္က ဆရာေတြအပါအ၀င္ မီဒီယာေတြနဲ့ စိတ္၀င္စားသူတခ်ဳိ့တက္ေရာက္ပါတယ္။
ေဆြးေနြးပြဲမွာ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္၊ ရန္ကုန္ အေျခစုိက္ ၀ိုင္ပီအိုင္ တည္ေထာင္သူ မြန္မြန္ျမတ္၊ ကရင္သတင္းစဥ္ (ေကအိုင္စီ) မွ အယ္ဒီတာ နန္းေဖာ္ေဂတို့က တက္ေရာက္ ေဆြးေနြးခဲ့တာပါ။
လူမႈေရး ကြန္ရက္တခုျဖစ္တဲ့ ေဖ့ဘြတ္ခ္ကို မူ၀ါဒျဖန့္ေ၀ဖို့ မုန္းတီးေရးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြျဖန့္ေ၀ဖို့ အတြက္ အသုံးျပုေနတဲ့အေၾကာင္းနဲ့ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြရဲ့ အခန္းက႑ေတြအေၾကာင္း ေဆြးေနြးျဖစ္တယ္လို့ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာျပည္ မီဒီယာအေျခအေန ဘယ္လုိအေျပာင္းအလဲ ႐ွိတာလဲဆုိတာကို ေျပာေနတာေပါ့ေနာ္။ အကူးအေျပာင္းသြားေနတာမွန္တယ္ဆုိရင္ အကူးအေျပာင္းမွာ မီဒီယာေရာ ဘယ္လို အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာမလဲ။ မီဒီယာပိုင္ဆုိင္မႈေတြ ဘယ္လုိေျပာင္းလဲ။ က်ေနာ္အဓိကထားျပီး ေျပာတာကေတာ့ စာေပစိစစ္ေရးက ႐ွိေနေသးတယ္။ ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာနက ေနာက္ပိုင္း ႐ွိစရာမလုိေတာ့ဘူး။ self censorship လည္း ႐ွိေနတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပမီဒီယာေတြ၊ ဘဂၤါလီ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ အခု ရခုိင္ျပည္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈ ျပဿနာေတြကုိ အတြင္း အျပင္ မီဒီယာေတြက ဘယ္လုိ ေဖာ္ျပၾကသလဲ။ ဘယ္သူေတြပုိျပီး မွ်မွ်တတျဖစ္သလဲ၊ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က်ေဖာ္ျပသလဲ။ ဘယ္မီဒီယာေတြကေနျပီးေတာ့ rational ျဖစ္တဲ့ debate တခုကို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေပးသလဲ။ အဲ့ကိစၥေတြကုိ ဒီမွာ ေဆြးေနြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။”
ရခိုင္အေရးနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ မီဒီယာေတြရဲ့ ရပ္တည္မႈနဲ့ တင္ျပပုံေတြ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြ အေၾကာင္းလည္း ေဆြးေနြးျဖစ္တယ္လို့ သူက ေျပာပါတယ္။
ကရင္သတင္းစဥ္ (ေကအိုင္စီ)မွ အယ္ဒီတာ ေနာ္ေဖာေကက တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ အခုလို ေျပာဆိုပါတယ္။
“အခုေလာေလာဆယ္အထိ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာအေနနဲ့ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ရပ္တည္တာ မ႐ွိေသးဘူး။ တုိင္းရင္းသားမီဒီယာဆိုရင္ေတာ့ ပိုျပီးေတာ့ အခက္အခဲ႐ွိနိုင္တယ္လို့ ထင္တယ္ေလ။ ဘာျဖစ္လို့လဲဆိုရင္ လက္႐ွိ ထုတ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းက အပတ္စဥ္ ဂ်ာနယ္ေတြေတာင္မွ ျမန္မာဘာသာ တခုတည္း ထုတ္နိုင္တဲ့ အေနအထားေပၚမွာ က်မတို့ တုိင္းရင္းသား မီဒီယာေတြ အတြက္ အခုလက္႐ွိ လုပ္ေနတဲ့ ကိုယ့္ရဲ့ မိခင္ဘာသာစကားကိုပါ ထည့္သံုးျပီး စာေစာင္ ထုတ္တာေတြ၊ ၀က္ဆိုက္ေတြ အဲဒီပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ မလြယ္ေသးဘူးလို့ က်မ အေနနဲ့ ျမင္ပါတယ္။”
ျမန္မာျပည္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျပည္ပမီဒီယာ တခ်ို့က အထဲမွာ သြားေရာက္ လုပ္ေဆာင္ဖို့ စီစဥ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြအေနနဲ့ ျပည္တြင္းမွာ တိုင္းရင္းသားဂ်ာနယ္ထုတ္ဖို့ ႐ွိ မ႐ွိဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကိုေတာ့ သူက အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ကိုယ့္ပရိသတ္ေတြကိုလည္း သူတို့ဆီက အၾကံဥာဏ္ေတြ၊ သူတု့ိဘယ္လုိဆနၵ႐ွိသလဲဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ိုးေပၚမွာ သံုးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ လက္႐ွိနုိင္ငံေရးအေျခအေနေပၚလည္း မူတည္တယ္ေလ။ နုိင္ငံေရးအေျခအေနက ယတိျပတ္ေကာင္းလာနုိင္တဲ့ အေျခအေန ႐ွိ မ႐ွိ ဆိုတာ ဘယ္သူမွလည္း တပ္အပ္မေျပာနုိင္တဲ့ အေနအထားေပၚမွာ က်မတုိ့ အထုိင္ခ်ဖုိ့ဆိုတာ လက္႐ွိအေျခအေနမွာ ဘယ္လုိမွမျဖစ္နုိင္ေသးပါဘူး။ တကယ္တမ္း သတင္းယူခြင့္ရမယ္ဆုိရင္ေတာင္ သတင္း၀င္ယူျပီးေတာ့ နယ္စပ္မွာပဲ ဆက္လက္ျပီးေတာ့ တလွမ္း တလွမ္းဆီပဲ ဆက္လုပ္သြားရမယ့္ အေျခအေနမွာ႐ွိတာေပါ့။”
ဒီေဆြးေနြးပြဲကို ခ်င္းမုိင္တကၠသိုလ္က ဆရာေတြအပါအ၀င္ မီဒီယာေတြနဲ့ စိတ္၀င္စားသူတခ်ဳိ့တက္ေရာက္ပါတယ္။