ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္မႈ အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာေပမယ့္ ပညာေရး၊ ေရနဲ႔ သန္႔ရွင္းမႈ၊ အိမ္ရာအေနအထားေတြမွာ ေနာက္က်က်န္ေနတာေတြရွိတယ္လို႔ မေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေနထိုင္မႈ စစ္တမ္းက ဆိုပါတယ္။ ဗဟုိစာရင္းအင္းအဖြဲ႔၊ ကုလသမဂၢဖြံ႔ၿဖဳိးမႈအစီအစဥ္နဲ႔ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ျပဳစုထားတဲ့ ျမန္မာေနထိုင္မႈအေျခအေနစစ္တမ္း ပထမဦးဆံုး အစီရင္ခံစာကို မေန႔က ဇြန္လ ၂၉ ရက္ ေနျပည္ေတာ္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။ စစ္တမ္းအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း၊ အထူးသျဖင့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း တိုးတက္လာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိတာ၊ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္တာနဲ႔ နည္းပညာအသံုးျပဳတာေတြမွာ ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္မွာ ဆိုလာနည္းပညာသံုးစြဲတာ ျမင့္မားလာတာနဲ႔ အစိုးရဓာတ္အားလိုင္း တိုးခ်ဲ႕လို႔ အိမ္ေထာင္စုေတြရဲ႕ အိမ္ကို မီးလင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ပံုစံ ေျပာင္းသြားၿပီး အိမ္သံုးပစၥည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ပိုသံုးလာၾကပါတယ္။ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကြန္ရက္ဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အိမ္ေထာင္စု ၃ ဒသမ ၄ သန္း (ႏိုင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္း) ကိုပဲ လႊမ္းၿခံဳခဲ့ၿပီး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အိမ္ေထာင္စု ၄ ဒသမ ၅ သန္း (ႏိုင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) ကို လႊမ္းၿခံဳႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေက်းလက္ေဒသေတြ အမ်ားစုကေတာ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္းက လွ်ပ္စစ္မရေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြထဲမွာ မိုဘုိင္းလ္ဖုန္း သံုးတာကေတာ့ တိုးတက္တာ အျမန္ဆံုးျဖစ္သလို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အိမ္ေထာင္စုေတြရဲ႕ ၈၂ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ အနည္းဆံုး မိုဘိုင္းဖုန္းတလံုးကို ပိုင္ဆိုင္တယ္လို႔ ေျဖဆိုခဲ့ၾကၿပီး ဖုန္းအမ်ားစုက စမတ္ဖုန္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာျမင့္ေထြးက “လက္ေတြ႔က်တဲ့ စီမံကိန္းေတြ ေရးဆြဲရာမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ က႑ေတြအၾကား ဘ႑ာေငြ ခဲြေဝ သံုးစြဲရာမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တိက်ခိုင္မာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ လိုအပ္ၿပီး အစီရင္ခံစာပါ ၫႊန္ကိန္းေတြဟာ လက္ရွိ အေျခအေနကို ၫႊန္ျပေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု အစီရင္ခံစာဟာ သက္ဆိုင္ရာ က႑က ဝန္ႀကီးဌာနေတြ အေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ အမ်ားႀကီးအက်ိဳးရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းမွာ ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ အလယ္တန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းဟာ ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၇ ၾကားမွာ ၄၇ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၆၈ ရာခိုင္ႏႈန္းကို တိုးလာတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာေတာ့ ပညာေရး၊ ေရနဲ႔ သန္႔ရွင္းမႈ၊ အိမ္ရာအေနအထားေတြမွာ ေနာက္က်က်န္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ ရွမ္းျပည္နယ္၊ မြန္ျပည္နယ္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔မွာ မူလတန္း ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးဆယ္ေယာက္မွာ တေယာက္ဟာ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ဘူးလို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ေရနဲ႔ သန္႔ရွင္းမႈအပိုင္းမွာလည္း ဧရာဝတီတုိင္းနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေဒသတခ်ိဳ႕မွာ ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ ေရအိုင္တို႔ကေရကို ေသာက္ေရအျဖစ္သံုးတာ ျမင့္မားေနဆဲပဲ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္က ဌာေနမန္ေနဂ်ာ Gevorg Sargsyan က “ဒီအစီရင္ခံစာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ေနာက္ဆံုး အခ်က္အလက္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ သိခြင့္ရပါတယ္။ တိုးတက္မႈရွိခဲ႔တဲ့ ေနရာေတြကိုလည္း သိရွိႏုိင္သလို လိုအပ္မႈေတြ ႐ွိေနေသးတဲ႔ ေနရာေတြကိုလည္း ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း သိျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြအားလံုးအတြက္ တိုးတက္မႈရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ ခံစားႏုိင္ေအာင္ အေလးထား လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔လိုအပ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢဖြံ႔ၿဖဳိးမႈအစီအစဥ္ (UNDP) - ျမန္မာရဲ႕ ဌာေနၫႊန္ၾကားေရးမႉး Peter Batchelor ကလည္း “ဒီအစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဘယ္ေဒသေတြဟာ ထိခိုက္အလြယ္ဆံုး ျဖစ္ေနတယ္၊ ဘယ္ေဒသေတြက ျပည္သူေတြက ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈမွာ ေနာက္က်က်န္ေနခဲ႔တယ္ဆိုတာေတြကို မီးေမာင္း ထိုးျပႏုိင္ၿပီး အားလံုးပါဝင္ႏိုင္မႈပိုရွိတဲ့ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရရွိဖို႔အတြက္ ဘယ္ေနရာေတြမွာ ပိုၿပီး ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာကိုလည္း ျပသႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီစစ္တမ္းကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာကေန ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာအထိ တႏိုင္ငံလံုးက ၂၉၆ ၿမိဳ႕နယ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။