နိုဘယ္လ္ဆုရ အမ်ိုးသမီးေတြအပါအဝင္ အမ်ိုးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္႐ွားသူေတြက တိုက္ပြဲေဒသမွာ႐ွိတဲ့ မုဒိမ္းမႈနဲ့ အမ်ိုးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လွံု့ေဆာ္မႈတရပ္ စတင္လိုက္ပါတယ္။
အမ်ိုးသမီးေတြကို စစ္လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပုျပီး မုဒိမ္းမႈအမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျမန္မာ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ကြန္ဂိုနဲ့ ကင္ညာနိုင္ငံေတြကို အဓိကထား လွံု့ေဆာ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလွံု့ေဆာ္မႈနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ဘာမားကမ္းပိန္းယူေကအဖြဲ့ရဲ့ စည္းရံုးေရးမႉး ေဒၚေမရီလွကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
“နိုဘယ္လ္ဆု႐ွင္အမ်ိုးသမီးေတြ ပါဝင္တဲ့ သူတို့ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အဖြဲ့အစည္းနဲ့၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ အျခား သူတို့နဲ့အတူ တြဲလုပ္ေနတဲ့ ေကာ္မတီအဖြဲ့အစည္း ၂၅ ခုေပါ့ေနာ္ နိုင္ငံတကာမွာ ႐ွိတဲ့ ျမို့နယ္နဲ့ အစည္းအရံုးေတြ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ အမ်ိုးသမီးရပိုင္ခြင့္ လႈပ္႐ွားတဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ ေနာက္ မုဒိမ္းမႈပေပ်ာက္ေရး လႈပ္႐ွားတဲ့အဖြဲ့အစည္းေတြ၊ ဒီအဖြဲ့အစည္းေတြက ပူးေပါင္းျပီးေတာ့ေပါ့ေနာ္။ ပထမဦးဆံုး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လွံု့ေဆာ္မႈေပါ့ေနာ္ တိုက္ပြဲေဒသမွာ႐ွိတဲ့ မုဒိမ္းမႈနဲ့ အမ်ိုးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ကို campaign တခု စျပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္တာကို က်မတို့ ျမန္မာျပည္အေရးကို လွံု့ေဆာ္တဲ့ ကမ္ပိန္း အုပ္စုေတြက အားလံုး ေထာက္ခံအားေပးတဲ့အေနနဲ့ ဒီ ေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္တာပါ။”
ေၾကညာခ်က္မွာ အမ်ိုးသမီးေတြကို အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရးအေနနဲ့ လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုမ်ိုးပံုစံနဲ့ လုပ္ေဆာင္သြားမွာလဲ။
“ဒီ campaign ကို အဓိက ၄ နိုင္ငံကို ဦးစားေပးျပီးေတာ့ လုပ္တယ္႐ွင့္။ အဓိက ဒီမုဒိမ္းမႈျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆံုး ေဒသနဲ့ ကာကြယ္မႈကို အျမန္ဆံုးလိုအပ္တဲ့ ေဒသေတြေပါ့ေနာ္၊ နိုင္ငံေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ ျမန္မာျပည္ရယ္၊ ကိုလံဘီယာရယ္၊ ကြန္ဂိုရယ္၊ ကင္ညာရယ္ ေပါ့ေနာ္။ အခု အဓိကက ျမန္မာျပည္မွာ ဆိုလို့႐ွိရင္ လူေတြအားလံုးက၊ ကမၻာနိုင္ငံေတြကေရာ၊ အခု လက္႐ွိအစိုးရရဲ့ နိုင္ငံေရး တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈကိုပဲ ေျပာေနၾကတယ္။ ကမၻာကလည္း ဒီ နိုင္ငံေရးတိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ႐ွိလာျပီ ဆိုျပီးေတာ့၊ သူတို့ အခု စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈေတြကို ေလ်ွာ့ေပါ့ေပးဖို့ကိုပဲ စဥ္းစားျပီးေတာ့ ေျပာဆိုေနၾကတယ္ေပါေနာ္။
“တကယ္အားျဖင့္ကေတာ့ သူတို့ရဲ့ ျမန္မာျပည္ တိ္ုးတက္မႈဆိုတာက အမ်ားၾကီး ေျပာပေလာက္တဲ့ တိ္ုးတက္မႈ မ႐ွိေသးပါဘူး။ ေနာက္ျပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ့ တိုက္ခိုက္ထိုးနွက္မႈေတြက အခုအခ်ိန္အထိ ႐ွိေနတုန္းပါပဲ။ အဲဒီ တိုက္ခိုက္ထိုးနွက္မႈေတြနဲ့အတူ သူတို့က အမ်ိုးသမီးေတြကို မုဒိမ္းက်င့္တာကို လက္နက္တခုအေနနဲ့ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ က်ဴးလြန္မႈေတြ အမ်ားၾကီး႐ွိတယ္။ အဲဒီလိုဆိုေတာ့ ဒီအေျခအေနေတြ ပေပ်ာက္သြားေအာင္လို့ က်မတို့က ဒီ campaign ကို ပါဝင္ျပီးေတာ့ ေထာက္ခံအားေပးတာပါ။”
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အမ်ိုးသမီးေတြကို အဓမၼက်င့္ၾကံျပီး လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပုတာက အခုက ဘယ္ေလာက္ဆိုးဝါးေနလဲ။
“ျမန္မာျပည္မွာ ဟိုးအရင္ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အမ်ိုးသမီးေတြကို သူတို့ ဒီမုဒိမ္းမႈနဲ့ အသံုးျပုျပီး ဒီအမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ဘဝကို ဖ်က္ဆီးေနတာ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါျပီ။ ဒီ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာတုန္းကေတာင္မွ ကမၻာကလည္း ဒီေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ေျပာေနတယ္။ လူေတြအားလံုးကလည္း ဒီေ႐ြးေကာက္ပြဲကို အာရံုစိုက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္မွ တဖက္မွာ ႐ွမ္းျပည္နယ္မွာ မသန္မစြမ္း အမ်ိုးသမီးတေယာက္ကို စစ္တပ္ကေနျပီးေတာ့ စစ္သားတခ်ို့ ေနျပီးေတာ့ မုဒိမ္းက်င့္တဲ့အမႈ ဒီအမ်ိုးသမီးဆိုလို့႐ွိရင္ သူက ႐ွက္ျပီးေတာ့ ဘာမွ ဘယ္သူ့မွလည္း မတိုင္ရဲဘူး ဒီလိုမ်ိုးနဲ့ အမႈေတြ ပေပ်ာက္သြားတာ အမ်ားၾကီးပါပဲ။
“တကယ့္ တကယ္ကေတာ့ အားလံုးက မွတ္တမ္းေတြ ေကာက္နိုင္တယ္ ဆိုေပမဲ့လည္း မွတ္တမ္းမေကာက္နိုင္ဘဲနဲ့ ပေပ်ာက္သြားတဲ့အမႈေတြလည္း အမ်ားၾကီး ႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို့လို့ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးက ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အမ်ိုးသမီးေတြ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈနဲ့ မုဒိမ္းက်င့္ခံရမႈဟာ သံုးေယာက္မွာ တေယာက္က ဒီလိုအမႈမ်ိုးကို ရင္ဆိုင္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို့ က်မတို့က ဒီအမႈေတြ ပေပ်ာက္ဖို့ကို အားလံုးက ဝိုင္းဝန္းျပီးေတာ့ ပါဝင္ေပးဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။”
အခုလက္႐ွိ နိုင္ငံတကာကလည္း ျမန္မာျပည္ရဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြကို အားေပးတယ္။ ေနာက္ ပိတ္ဆို့အေရးယူမႈ တခ်ို့ေတာင္ ႐ုပ္သိမ္းသြားတာမ်ိုးေတြ ႐ွိတယ္ေလ။ ဆိုေတာ့ အခု ဒီအမ်ိုးသမီးေတြကို စစ္ေျမျပင္မွာ လက္နက္သဖြယ္အသံုးျပုေနတာ၊ အဓမၼျပုက်င့္တာေတြက အခု ဆက္႐ွိေနဆဲပဲ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အစ္မတို့အေနနဲ့ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းကိုေရာ၊ ျမန္မာအစိုးရေတြကိုေရာ ဘယ္လိုမ်ိုး တိ္ုက္တြန္းေျပာဆိုခ်င္လဲ။
“ဒီ campaign အေနနဲ့ က်မတို့ ေတာင္းဆိုထားတာကေတာ့ နိုင္ငံတကာအစိုးရေတြက မုဒိမ္းမႈေတြပေပ်ာက္ေအာင္ တားဆီးေပးဖို့ေပါ့ေနာ္။ ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ့ကေတာ့ ဒီ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတယ္၊ ျပီးေတာ့ အၾကမ္းဖက္နွိပ္စက္မႈခံရတဲ့ အမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ဘဝကို ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးဖို့၊ သူတို့ေတြက ပတ္ဝန္းက်င္နဲ့ သူတို့ရဲ့ မိသားစုနဲ့ ျပန္ျပီးေတာ့ ဒီလိုမ်ိုး ခံရတဲ့အခါမွာ သူတို့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာ၊ ကိုယ္ခနၶာပိုင္းဆိုင္ရာေရာ ထိခိုက္မႈေတြ အမ်ားၾကီး ႐ွိပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ိုးေတြမွာ ျပန္ျပီးေတာ့ မိသားစုနဲ့ေရာ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ့ေရာ ျပန္လည္ထူေထာင္ေပးဖို့အတြက္ကို က်မတို့ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ မုဒိမ္းမႈက်ဴးလြန္တဲ့ တရားခံေတြကိုလည္း တရားမ်ွတစြာ အေရးယူေပးဖို့ ေပါ့ေနာ္။ အခု ျမန္မာျပည္မွာဆိုရင္ ခုနကေျပာျပခဲ့သလိုပဲ တခ်ို့နယ္ေတြမွာ ဆိုလို့႐ွိရင္ မုဒိမ္းက်င့္တဲ့အမႈေတြ ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြေရာ ေနာက္ျပီးေတာ့ ဒီလိ္ု မသန္မစြမ္းအမ်ိုးသမီးေတြကအစ ဒီမုဒိမ္းက်င့္တာေတြကို ခံရတယ္။ တခ်ို့ေတြဆိုရင္ ႐ွက္လို့ ဘာမွ မေျပာတာေတြ ႐ွိတယ္။ ဘယ္လို ဘယ္ကိုတိုင္းလို့ တိုင္းရမွန္းမသိတာေတြ ႐ွိတယ္။ တိုင္တာေတာင္မွ ထိေရာက္စြာ အေရးယူမႈေတြ မ႐ွိတာေတြ ႐ွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလိုအမႈေတြ ပေပ်ာက္ျပီးေတာ့ တကယ္ကို က်ဴးလြန္တဲ့သူကို က်ဴးလြန္တဲ့အေလ်ာက္ အေရးယူမႈေတြ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္႐ြက္ဖို့ကိုလည္း က်မတို့ကေတာင္းဆိုပါတယ္။”
အခု အေရးယူေပးဖို့ကို အစ္မတို့ ေတာင္းဆိုေပမယ့္လည္း ဘယ္သူက ဘာလုပ္ပါတယ္ဆိုတာကို တိုင္ၾကားမႈမ်ိုးက ဘယ္လိုမ်ိုးသက္ေသေတြနဲ့ လုပ္မလဲ။
“က်မသိရတဲ့အေတြ့အၾကံုအရ တခ်ို့ေတြက မုဒိမ္းမႈျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ျပီဆိုရင္ သူတို့ျဖစ္တဲ့အေျခအေနေတြကို သြားတိုင္တဲ့သူေတြလည္း႐ွိတယ္။ သြားတိုင္တဲ့အခါ အေရးယူမႈေတြဟာ တကယ္ခံစားရတဲ့ အမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ခံစားမႈထက္စာရင္ ဘာမွမေျပာပေလာက္ဘဲ ျပီးသြားတာေတြလည္း ႐ွိတယ္။ က်မေျပာခ်င္တဲ့ အဓိပၸာယ္က တရားမ်ွတစြာ စီရင္ဆံုးျဖတ္ျခင္း မ႐ွိတာပါပဲ။ တခ်ို့အမႈေတြဆိုရင္ စစ္အစိုးရအသိုင္းအဝိုင္း၊ စစ္တပ္အသိုင္းအဝိုင္းေတြေၾကာင့္ ပေပ်ာက္သြားတာ႐ွိတယ္။ တခ်ို့ ရဲဝန္ထမ္းေတြ လာဘ္စားမႈေတြေၾကာင့္ အမႈေတြဟာ ထိေရာက္စြာအေရးယူျခင္းမ႐ွိဘဲ ပေပ်ာက္သြားတာ႐ွိပါတယ္။ ဒါမ်ိုးေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေပးဖို့၊ တားဆီးေပးဖို့၊ မုဒိမ္းမႈေတြဟာ မေကာင္းဘူး၊ မျဖစ္သင့္ဘူး ဆိုတာကို ပညာေပးအေနနဲ့ တားဆီးေပးဖို့၊ သူတို့ကိုယ္တိုင္က လက္တြဲျပီး လုပ္ေဆာင္ေပးဖို့၊ အမ်ိုးသမီးေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို့၊ တရားမ်ွတစြာ အေရးယူမႈေတြမွာလည္း သူတို့ကိုယ္တိုင္ စိစစ္ေပးဖို့ က်မတို့က ေတာင္းဆိုတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာဖို့ဆိုတာက လူေတြအားလံုးရဲ့ ဆနၵပါမွ နိုင္ငံတိုင္းက အစိုးရတိုင္းက နားေထာင္မွာ၊ အေရးယူမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို့ က်မတို့က လူေတြကို ေတာင္းဆိုခ်င္တာကေတာ့ ဒီကမ္ပိန္းနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ က်မက ဝဘ္ဆိုက္တခု လုပ္ထားတယ္။ အဲဒီဝဘ္ဆိုက္ထဲမွာ လူတိုင္း၊ အဖြဲ့အစည္းတိုင္း၊ နိုင္ငံတိုင္းက ပါဝင္လို့ရပါတယ္။ အဲဒီဝဘ္ဆိုက္ကေတာ့ www.stoprapeinconflict.org ကို ဝင္ၾကည့္လို့႐ွိရင္ ကာကြယ္တားဆီးဖို့၊ အေရးယူဖို့၊ကို ဘယ္လိုေတြ လုပ္ရင္ ရတယ္ဆိုတာကို အေသးစိတ္ေရးျပထားပါတယ္။ ဥပမာ – စကားအားျဖင့္ လူေတြကို ပညာေပးျခင္းအားျဖင့္ ဒါေတြကို ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္မယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ သိေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ျပီး သူတို့ေတြ အေရးယူေပးေအာင္လုပ္မယ္။ ဒီလို ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေသခ်ာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ တင္ျခင္းအားျဖင့္ အေရးယူမႈေတြ ထိေရာက္လာေအာင္ လုပ္မယ္။ ဒါမ်ိုးေတြမွာ ပါဝင္ကူညီေပးလို့လည္း ရပါတယ္။ ဒီလိုလႈပ္႐ွားမႈမ်ိုး ဆိုတာက အမ်ိုးသမီးေတြတင္မကပါဘူး၊ တခ်ို့ေနရာေတြမွာဆို အမ်ိုးသားေတြေရာ လူငယ္ေတြပါ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ မုဒိမ္းမႈေတြ ခံရတာေတြ႐ွိပါတယ္။ အမ်ိုးသမီးေတြပဲဆိုင္တဲ့အရာမဟုတ္ဘူး။ လူတိုင္းနဲ့ဆိုင္တဲ့အတြက္ လူတိုင္းပဲပါဝင္ လွံု့ေဆာ္ေထာက္ခံအားေပးၾကပါလို့ က်မ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။”
