၁၉၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ဒုတိယ ေနရာအမ်ားဆံုး အနိုင္ရခဲ့တဲ့ ႐ွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ (အက္စ္အန္အယ္လ္ဒီ) ဟာ ပါတီ ထူေထာင္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားတာ ကို ျပည္ေထာင္စုေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္က ခြင့္ျပုလုိက္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ [caption id="attachment_17541" align="alignleft" width="300" caption="၁၉၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအနုိင္ရ အက္စ္အန္အယ္လ္ဒီ (ဓာတ္ပံု - S.H.A.N)"][/caption] အက္စ္အန္အယ္လ္ဒီ ပါတီကို ျပည္ေထာင္စု ေ႐ြးေကာက္ ပြဲ ေကာ္မ႐ွင္က ေမ ၈ ရက္ေန့မွာ ပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္ျ ပုေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္တာပါ။ ပါတီကို ဦးခြန္ထြန္းဦးနဲ့  ဦးစိုင္းညြန့္လြင္ အပါအ၀င္ အဖြဲ့၀င္ ၁၅ ဦးနဲ့ ပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္ တင္လိုက္တာျဖစ္ျပီး မွတ္ပံုတင္ ထပ္မံေလွ်ာက္ထားရဦး မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အက္စ္အန္အယ္လ္ဒီပါတီဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ကာလ အတြင္း အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ့ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) ပါတီရဲ့ မဟာမိတ္ ပါတီအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့ျပီး  ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို လက္မခံဘဲ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါတီတည္ေထာင္ရျခင္းနဲ့ ပတ္သက္လို့ ပါတီေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူ  ဦးစိုင္းညြန့္လြင္က “အဓိကေတာ့ က်ေနာ္တို့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မ၀င္လိုက္ရဘူး။ က်ေနာ္တို့ ဥကၠ႒ေရာ အတြင္းေရးမႉးေရာ ေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို့က ေ႐ြးေကာက္ပြဲ လုပ္တယ္။ အဓိကကေတာ့ ျပန္မလြတ္လာေသးေတာ့ ရခိုင္၊ မြန္၊ ခ်င္းတို့ကလည္း ပါတီမွတ္ပံုမတင္ေသးဘဲ ေစာင့္ေနတယ္။ ျပန္ထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို့လည္း ျပန္တင္ျပီ၊ က်ေနာ္တို့လည္း ျပန္တင္ျပီေပါ့ဗ်ာ။ အဓိကကေတာ့ နိုင္ငံေရးအလုပ္ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ တရား၀င္ဖို့ အေရးၾကီးတယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ မွတ္ပံုတင္လိုက္တာပါ။” ပါတီမွတ္ပံုတင္က်ျပီးပါက ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပုိင္သြားမွာ ျဖစ္ျပီး ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္မွာ ပါတီ၀င္ အင္အားျပန္စုစည္းမႈေတြ၊ စည္းရံုးမႈေတြျပန္ လုပ္သြားရမယ့္အေၾကာင္းနဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို့ ႐ွမ္းလူထုေတြရဲ့ က်န္းမာေရးနဲ့ ပညာေရး ဖြံ့ျဖိုးတိုးတက္လာေအာင္ ဦးစာေပး ေဆာင္႐ြက္သြားမယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ၂၀၀၈  ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်တဲ့ အခ်က္ေတြကိုျပင္ဖို့ လြွႊတ္ေတာ္တြင္းေရာ လြွႊတ္ေတာ္ျပင္ပကပါ ၾကုိးစားသြားမယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒမွာ အေျခခံမူကစျပီး လက္မခံနိုင္တာေတြ ႐ွိ တယ္ေလ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ျပည္နယ္နဲ့တိုင္း ဖြဲ့စည္းတဲ့ပံုစံ၊ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ အဲဒါေတြ ျပင္ဖို့ ၾကိုးစားတဲ့ေနရာမွာ လြွႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ ျပင္လို့ရရင္ ျပင္မယ္။ အဲဒီမွာ အခြင့္အေရး မရရင္ လြွႊတ္ေတာ္ျပင္ပကေန ၾကိုးစားမယ္။” အက္စ္အန္အယ္လ္ဒီပါတီဟာ ၁၉၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ ၂၃ ေနရာ အနိုင္ရ႐ွိျပီး အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ျပီးရင္ ဒုတိယ ေနရာအမ်ားဆံုး ရ႐ွိခဲ့တဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။ ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဦးခြန္ထြန္းဦးနဲ့ ဦးစိုင္းညြန့္လြင္တို့ကေတာ့ နွစ္႐ွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ခံထားရာကေန ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ဇန္န၀ါရီလမွာ သမၼတရဲ့ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ့ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့တာပါ။