၂၀၁၈ ႏွစ္သစ္ အီရန္ျပည္သူတို႔ရဲ႕ ဆႏၵျပပြဲေတြ….
DVB
·
January 11, 2018
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကုန္ခါနီး ဒီဇင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔ကစလို႔ အီရန္ႏိုင္ငံတဝန္းမွာ ျပည္သူလူထု ဆႏၵျပပြဲေတြ ဆက္တိုက္လိုလို ျဖစ္လာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒုတိယအႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ မက္ရွ္ဟက္ဒ္ၿမိဳ႕က ျပည္သူလူထုေတြဟာ အီရန္ႏိုင္ငံ အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးမူဝါဒေတြကို အဓိက ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ရာကစၿပီး ႏိုင္ငံအဝန္း ပ်ံ႔ႏွံ႔သြားၿပီး ဆႏၵျပပြဲေတြရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြဟာလည္း အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဘာသာေရး အာဏာရွင္အစိုးရနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ အလီခါေမနီကို ႏိုင္ငံေရးအရ အတိုက္အခံ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြ ပါဝင္လာခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ျပည္သူလုထုရဲ႕ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြ၊ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ ျခစား အက်င့္ပ်က္မႈေတြ၊ ေဒသတြင္း ပဋိပကၡေတြမွာ အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပါဝင္ပတ္သက္မႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထုရဲ႕ မေက်နပ္မႈေတြကို ဆႏၵျပ ကန္႔ကြက္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႔ရဲ႕ဦးတည္ခ်က္က အာဏာရ တည္ဆဲအစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ေရးနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ အလီခါေမနီကို ဖယ္ရွားပစ္ေရးအထိ ပါဝင္လာတာ ေတြ႔ရတဲ့အတြက္္ အီရန္ျပည္သူလူထုဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ အသိတရား တိုးတက္ျမင့္မားလာသလို လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရးေတြကိုပါ အေလးထားလာၾကၿပီလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
ဒီဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အီရန္ႏိုင္ငံ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ ကန္္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈ ၿပီးကတည္းက အီရန္အစိုးရအဖို႔ အားအေကာင္းဆံုး၊ အျပင္းထန္ဆံုး ျပည္တြင္းကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈ ျဖစ္တယ္လိ႔ု ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။
အစိမ္းေရာင္လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ၾကသူေတြရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႔လည္း မတူကြဲျပားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြက အီရန္သမၼတ ဟတ္ဆန္႐ိုဟာနီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လူမႀကိဳက္တဲ့ စီးပြားေရးမူဝါဒေတြရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေတြပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြကေတာ့ ဘာသာေရး အာဏာရွင္အစိုးရနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့ အလီခါေမနီဟာ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္မႈေတြရဲ႕ တကယ့္ အေၾကာင္းရင္းခံ ျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ဒီအီရန္ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ အစိုးရ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားတာေတြလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပလူထုႀကီးက ပုလိပ္ဌာနေတြ၊ စစ္သားေတြနဲ႔ စစ္တပ္ အေျခစိုက္စခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္တာေတြ၊ မီး႐ိႈ႕တာေတြအထိ လုပ္ေဆာင္လာၾကပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ကူးေျပာင္းခါစ ဇန္နဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဆႏၵျပသူ အနည္းဆံုး ၂၁ ေယာက္နဲ႔ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ဝင္ ၂ ေယာက္ အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကို အီရန္ႏိုင္ငံက ေသြးနဲ႔ စဖြင့္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာရမလိုပါပဲ။ ေနာက္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူ တေထာင္ေက်ာ္လည္း အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။
ဇန္နဝါရီလ ၅ ရက္ေန႔မွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကြၽမ္းက်င္သူေတြက အီရန္ျပည္သူ ဆႏၵျပသူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေလးစားဖို႔နဲ႔ အင္တာနက္အသံုးျပဳမႈကို တားဆီးၿဖိဳခြင္းေနတာေတြကို ရပ္ဆိုင္းဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ခုလက္ရွိ အီရန္အစိုးရဟာ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာ ႐ူဟိုလာ ခိုေမနီ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ဘာသာေရးအရ အစၥလာမၼစ္ ရီပတ္ဘလစ္ တည္ေထာင္ဖို႔ ဖာလဝီမင္းဆက္ကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက အီရန္ႏိုင္ငံဟာ ျပည္တြင္းေရးမွာေရာ ႏိုင္ငံတကာ အေရးမွာပါ ေရွး႐ိုးစြဲဝါဒကို ကိုင္စြဲခဲ့၊ ဘာသာေရးအရ ခ်ဥ္းကပ္မႈေတြနဲ႔ တိုင္းျပည္ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အီရန္ႏိုင္ငံ အစိုးရရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ကို ႏိုင္ငံတကာက စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ရွိလာၿပီး ႏိုင္ငံတကာက အီရန္ႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္လာခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေရာက္မွာေတာ့ အီရန္အစိုးရက ထိပ္သီး အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ၿပီး စီးပြားေရးအရ ေျဖေလၽွာ့မႈေတြ ရေအာင္ ႀကိဳးစားလာခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အဲဒီ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြက အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေငြေၾကးစနစ္ကို မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္လာေစ၊ ျမင့္မားတဲ့ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့သလို အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ပြားမႈေတြကိုလည္း ျမင့္တက္လာေစခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အီရန္ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ ေျဖေလၽွာ့ေပးလာရင္ စီးပြားေရး ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရလာမယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္ခဲ့ၾကေပမယ့္ အက်ိဳးျဖစ္လာတာေတြက သာမန္ အီရန္ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ ဘဝေတြကိုေတာ့ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္မေပးႏိုင္ခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာေသးခင္ကာလက စီးပြားေရး အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းေတြက စီးပြားေရး ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစခဲ့သလို အီရန္အစိုးရရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြကုိလည္း ပိုၿပီး ေပၚလြင္လာေစတယ္လို႔ အကဲခတ္သူေတြက ဆိုပါတယ္။
အီရန္စာေရးဆရာ မဂ်စ္ မိုဟာမဒီကေတာ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြဟာ အေၾကာင္းရင္းခံ ၃ ခုေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ စီးပြားေရးအခက္အခဲ အက်ပ္္အတည္းေတြနဲ႔ ဘာသာေရး အာဏာရွင္စနစ္ေၾကာင့္ပါပဲ။ သူ႔ရဲ႕အျမင္က ဆႏၵျပသူေတြဟာ အစၥလာမၼစ္ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ နဂိုအေျခအေနကိုသာ ထိန္းသိမ္းေပးတာျဖစ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႔ အလားအလာမရွိဘူးလို႔ ယံုၾကည္လာၾကၿပီး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြရဲ႕ ျမင္သာထင္ရွားအရွိဆံုး ပစ္မွတ္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ အီရန္ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အီရန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆႏၵျပမႈၿပီးကတည္းက အႀကီးမားဆံုး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
အမ်ိဳးသား အီရန္-အေမရိကန္ေကာင္စီရဲ႕ လက္ရွိဥကၠ႒နဲ႔ တည္ေထာင္သူ ထရီတာပါဆီကေတာ့ ဒီကန္႔ကြက္ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အဓိကပါဝင္သူေတြဟာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အီရန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူေတြနဲ႔ မတူၾကဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
ပါဆီက ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္သူေတြဟာ အဓိကအေနနဲ႔ အီရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လႈပ္ရွားမႈအေပၚ အျမင္လြဲေနသူေတြ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈကို ဘယ္တုန္းကမွ မေထာက္ခံခဲ့သူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အီရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဝါဒီေတြကေတာ့ အဲဒီကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြကို အံအားသင့္ေနခဲ့ၾကၿပီး ဆႏၵျပသူေတြကို ေထာက္ခံတဲ့အေနနဲ႔ ဘယ္သူမွ ထြက္မလာခဲ့ၾကပါဘူး။ ဆႏၵျပသူတခ်ိိဳ႕က အီရန္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ျဖဳတ္ခ်ခံခဲ့ရတဲ့ မင္းဆက္က ေရဇာရွားကို ခ်ီးက်ဴးတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြနဲ႔ မိုဟာမက္ ေရဇာ ဖာလဝီနဲ႔ သူ႔ရဲ႕သား အီရန္အိမ္ေရွ႕မင္းသား ေရဇာဖာလဝီတို႔ကို ေထာက္ခံတဲ့ ေႂကြးေႀကာ္သံေတြကို ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
“ခါေမနီ ရွက္ဖြယ္၊ ႏိုင္ငံက တေယာက္တည္း ထြက္သြား” “ အာဏာရွင္ ေသပါေစ” စတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြအျပင္ “မူလာေတြက ဘုရားေတြလို ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပည္သူေတြက သူေတာင္းစားေတြလို ေနေနရတယ္” စတဲ့ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အခြင့္ထူးခံ လူေတြကို ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလို အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး၊ ဘာသာေရး အာဏာရွင္ ျဖစ္ေနတဲ့သူေတြကို ဆန္႔က်င္ေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔မွ စတင္ေပါက္ကြဲလာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး မက္ရွ္ဟက္ဒ္၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ တီဟီရန္နဲ႔ နက္ဗ္ရွားဗား၊ ခက္ရွ္မာ၊ ရတ္ဇ္ဒ္နဲ႔ ရွေရာက္ဒ္ စတဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း ဆက္တိုက္လိုလို ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ပါတယ္။
ဆႏၵျပပြဲေတြကို ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြသံုးၿပီး စည္း႐ံုးလံႈ႔ေဆာ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ လူစုလူေဝးႀကီးက “က်ဳပ္တို႔ အစၥလာမၼစ္ႏိုင္ငံေတာ္ မလိုခ်င္ဘူး” “႐ိုဟာနီ ေသပါေစ” “အာဏာရွင္ ေသပါေစ” လို႔ေတာင္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ မီဒီယာေတြက ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။
ဒါဟာ အစၥလာမၼစ္ႏိုင္ငံတခုမွာ မႀကံဳစဘူး ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ လူထု ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရင္ မွားမယ္မဟုတ္ပါဘူး။ တူနီးရွားႏိုင္ငံက စခဲ့တဲ့ အာရပ္ေႏြဦး လႈပ္ရွားမႈဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈႀကီး ျဖစ္ခဲ့တာကို သတိရၾကဦးမွာပါ။ အဲဒီ အာရပ္ေႏြဦး လႈပ္ရွားမႈေတြတုန္းက ဒီမိုကေရစီေရး ေႂကြးေၾကာ္သံေတြပဲ လႊမ္းဖံုးေနခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဘာသာေရး အထူးသျဖင့္ အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မပါဝင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီ ၂၀၁၇ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းကစခဲ့ၿပီး ၂၀၁၈ ႏွစ္သစ္ထဲအထိ ဆက္တိုက္လိုလို ျဖစ္လာေနတဲ့ အီရန္ျပည္သူလူထုရဲ႕ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဘာသာေရး အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြကေတာ့ မတရားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဘာသာေရး၊ အာဏာရွင္စနစ္ေတြကိုပါ အဲဒီဘာသာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္တဲ့ ျပည္သူလူထုက ကန္႔ကြက္ဆန္႔က်င္လာတာကို ပထမဆံုး ေတြ႔ျမင္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အီရန္ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အျမင္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ မတရားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္၊ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ဘာသာေရး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြကို လက္သင့္မခံေတာ့ဘူး ဆိုတာကို ျပသလာတာ ျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္ရမွာပါပဲ။
မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္း၊ မတရား အုပ္ခ်ဳပ္ေနမႈေတြ၊ ဘာသာေရးအရ မတရား အာဏာထူေထာင္ လႊမ္းမိုးလာမႈေတြကိုေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံက ျပည္သူလူထုကမွ လက္သင့္ခံမွာ မဟုတ္တာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ လက္သင့္လည္း မခံသင့္ပါဘူး ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။ ။
