ျမန္မာနိုင္ငံ အက်ဥ္း​ေထာင္တြင္း​မွာ က်န္႐ွိ​ေန​ေသး​တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​အား​လံုး​ လြွႊတ္​ေပး​ဖို့​အတြက္ ျဗိတိန္နိုင္ငံျခား​ေရး​ဝန္ၾကီး​ဌာန အ​ေနနဲ့​ ျမန္မာအစိုး​ရကို ဖိအား​ေပး​ဖို့​ လန္ဒန္အ​ေျခစိုက္ ဘား​မား​ ကမ္ပိန္း​ယူ​ေကအဖြဲ့​က ​ေတာင္း​ဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း​ နိုင္ငံ​ေရး​အ​ေျခအ​ေန​ေတြ ​ေျပာင္း​လဲ​ေနတဲ့​အခ်ိန္မွာ လူသိမ်ား​တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ လြတ္လာ​ေပမယ့္​ လူသိနည္း​ၾကတဲ့​ ယံုၾကည္ခ်က္​ေၾကာင့္​ အက်ဥ္း​က်ခံရသူ​ေတြ ​ေထာင္တြင္း​မွာ ႐ွိ​ေနတုန္း​ပဲဆိုတာ ျဗိတိန္ နိုင္ငံျခား​ေရး​ဌာနက အ​ေ႐ွ့​ေတာင္အာ႐ွ​ေရး​ရာ ဝန္ၾကီး​တဦး​ျဖစ္တဲ့​ မစၥတာ (Jeremy Browne)နဲ့​ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း​အဝိုင္း​ကို သတိ​ေပး​တာ ျဖစ္တယ္လို့​ ဘား​မား​ကမ္ပိန္း​ယူ​ေကအဖြဲ့​က မ​ေဝနွင္း​ပြင့္​သုန္က ​ေျပာပါတယ္။ “နာမည္ၾကီး​တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ လြတ္လာတဲ့​အခါက်​ေတာ့​ အခု က်မတို့​နိုင္ငံမွာ ဘယ္သူ​ေတြ ႐ွိ​ေသး​လဲဆိုတာကို မသိ​ေတာ့​ဘူး​ဆို​ေတာ့​ က်မတို့​ အ​ေနနဲ့​ ကိုသန္း​ေဇာ္လိုမ်ိုး​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ ႐ွိ​ေနတုန္း​ပဲ။ သူဆိုလို့​႐ွိရင္ ၁၉၈၉ ကတည္း​က​ေနျပီး​ေတာ့​ ​ေထာင္က်ခဲ့​တာ ​ေသဒဏ္​ေပး​ခံထိတယ္၊​ ​ေသဒဏ္အျပင္ကို သူ့​ကို နွစ္ ၃၀ ​ေထာင္ခ်တဲ့​အခ်ိန္မွာ သူ့​ကို ​ေသဒဏ္က​ေန ထပ္​ေလ်ွာ့​ျပီး​ေတာ့​ အခုအခ်ိန္အထိ ​ေထာင္ထဲမွာ ႐ွိတုန္း​ပဲ။ နွစ္ ၃၀။ ဒီလိုမ်ိုး​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ အထဲမွာ ႐ွိ​ေနတုန္း​ပဲ။ သူတို့​ေတြ မလြတ္​ေျမာက္​ေသး​ဘူး​။ သူတို့​ေတြကို သတိယဖို့​ဆိုတာ က်မတို့​မွာ တာဝန္တခု ႐ွိတယ္။ ျပီး​ေတာ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ လြတ္​ေျမာက္ဖို့​ဆိုတာ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း​အဝိုင္း​အ​ေနနဲ့​ လုပ္သင့္္​တယ္ဆိုတဲ့​ ဟာမ်ိုး​ကို က်မတို့​ အဓိက ထား​ျပီး​ေတာ့​ ​ေျပာတာပါ။ “ဘာျဖစ္လို့​လဲဆို​ေတာ့​ အခု​ေလာ​ေလာဆယ္ ျမန္မာနိုင္ငံ လက္​ေအာက္မွာဆိုလို့​႐ွိရင္ သူတို့​ ​ေျပာတာ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ တ​ေယာက္မွ မ႐ွိ​ေတာ့​ဘူး​။ ဒါ​ေပမယ့္​ က်မတို့​အ​ေနနဲ့​ ျမင္တာက​ေတာ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ ႐ွိ​ေနတုန္း​ပဲ။ အ​ေရအတြက္ ဘယ္​ေလာက္လဲဆိုတာ နိုင္ငံတကာ အသိုင္း​အဝိုင္း​က စစ္ဖို့​ က်မတို့​ အခု​ေတာင္း​ဆိုတယ္။” ကိုသန္း​ေဇာ္ဟာ အမ်ိုး​သား​ဒီမိုက​ေရစီအဖြဲ့​ခ်ဳပ္ လူငယ္​ေခါင္း​ေဆာင္ တဦး​ျဖစ္ျပီး​ ၁၉၈၉ ခုနွစ္က သန္လ်ွင္ ​ေရနံခ်က္စက္ရံုဗံုး​ခြဲမႈမွာ မတရား​စြပ္စြဲခံရျပီး​ ​ေသဒဏ္က​ေန တကၽြန္း​ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့​ရသူျဖစ္ျပီး​ လက္႐ွိ သရက္​ေထာင္မွာ အက်ဥ္း​ခံ​ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္႐ွိအက်ဥ္း​ေထာင္​ေတြထဲမွာ ​ေသခ်ာ​ေပါက္ အတည္ျပုနိုင္တဲ့​ စာရင္း​ အရ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ ၄၇၃ ဦး​ ႐ွိျပီး​ အတည္မျပုနိုင္​ေသး​သူ​ေပါင္း​ ၄၆၅ ဦး​ ႐ွိတယ္လို့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​မ်ား​ ကူညီ​ေစာင့္​ေ႐ွာက္​ေရး​အသင္း​ (ျမန္မာနိုင္ငံ)က အတြင္း​ေရး​မႉး​ ဦး​တိတ္နိုင္က ​ေျပာပါတယ္။ “က်​ေနာ္တို့​က ​ေသခ်ာ​ေပါက္ အတည္ျပုထား​တဲ့​ စာရင္း​က​ေတာ့​ ၄၇၃ ​ေယာက္ ႐ွိတယ္။ ဥပမာ ကို​ေအး​ေအာင္႐ွိမယ္၊​ ကို​ေအး​ေအာင္ဆိုလို့​႐ွိရင္ ဗကသက ၉၈ မွာ က်ထား​တဲ့​ တ​ေယာက္​ေပါ့​။ သူ့​အမႈတြဲ​ေတြက အကုန္လြတ္ျပီ သူမလြတ္​ေသး​ဘူး​။ ​ေနာက္တခါ ဦး​ျမင့္​ေအး​ ႐ွိမယ္။ ဦး​ျမင့္​ေအး​ဆိုတာ HRDP က။ ​ေနာက္တခါ ဆရာနိုင္ယကၡတို့​၊​ နိုင္မ်ိုး​ေသြး​တို့​ မြန္ျပည္သစ္ပါတီက လူ​ေတြ ႐ွိပါတယ္။ ​ေနာက္တခါ ​ေထာင္ထဲမွာ ႐ွိတယ္။ မ႐ွိဘူး​ဆိုတာကို က်​ေနာ္တို့​ စိစစ္ဆဲ စာရင္း​က​ေတာ့​ ၄၆၅ ​ေယာက္ ႐ွိတယ္။ နွစ္ခု​ေပါင္း​လိုက္ရင္​ေတာ့​ ၉၃၈ ​ေယာက္​ေပါ့​။” အစိုး​ရက ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲမႈ လုပ္​ေပမယ့္​ လက္႐ွိ အက်ဥ္း​ေထာင္တြင္း​မွာ က်န္႐ွိ​ေန​ေသး​တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​ အား​လံုး​လြတ္မွသာ စစ္မွန္တဲ့​ ဒီမိုက​ေရစီနဲ့​ ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ ျဖစ္​ေပၚလာမယ္လို့​ မ​ေဝနွင္း​ပြင့္​သုန္က ​ေျပာပါတယ္။