လူငယ္ေတြရဲ႕ေမၽွာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္
DVB
·
December 28, 2017
“က်ေနာ္ ဘဲြ႔ရသြားရင္ ေရွ႕ေနလုပ္ဖို႔အတြက္ ရည္မွန္းခ်က္ရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ ေက်ာင္းဆက္မတက္ျဖစ္ေတာ့ က်ေနာ့္ရည္မွန္းခ်က္ေတြ မရွိေတာ့ဘူး။”
အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတဲ့ အရပ္ရွည္ရွည္ အသားျဖဴျဖဴ ကိုယ္စိုင္ထြားထြားနဲ႔ ကပိုကယို ေကာင္ေလးတေယာက္။ အဝါေရာင္ ဆြဲသားလက္ရွည္က ခပ္ႏြမ္းႏြမ္း၊ အနက္ေရာင္ေဘာင္းဘီရွည္က ခပ္စုတ္စုတ္။ ဆီမရွိတဲ့ ဆံေကသာက ေခတ္လူငယ္ေတြ ေဆးဆိုးထားတဲ့ ေရႊအိုေရာင္သန္းေနတဲ့ အေရာင္နဲ႔ ကုန္းကုန္းကြကြ ဘိလပ္ေျမေတြ သြန္ခ်ေနတယ္။ သူလုပ္ေနတဲ့အလုပ္က ပန္းရန္အလုပ္။ ျဖစ္ခ်င္တာက ေရွ႕ေန။ သူ႔လို ရည္မွန္းခ်က္နဲ႔ တထပ္တည္းမက်တဲ့ လူငယ္ေတြ အဲဒီစစ္ေရွာင္စခန္းထဲမွာ ဒုနဲ႔ေဒး ရွိပါတယ္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းကစၿပီး တိုက္ပြဲေတြမရွိခဲ့တဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာ တပ္မေတာ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ကာလအလြန္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေျပာင္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔ကစၿပီး တေက်ာ့ျပန္ စစ္မီးေတြ ေတာက္ေလာင္ခဲ့တာ ယေန႔အခ်ိန္ထိပါ။ အဲဒီစစ္မီးေတြေၾကာင့္ပဲ ေက်းရြာေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးခဲ့သလို အိုးမ့ဲအိမ္မဲ့ ထြက္ေျပးလာခဲ့ၾကတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္ တသိန္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းက စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းေတြမွာ အသီးသီး ခိုလံႈေနၾကပါတယ္။
အစိုးရနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြက သူတို႔ေတြရဲ႕ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့ေတြ ေပးၾကေပမယ့္ လံုေလာက္တဲ့ ေထာက္ပံ့မႈေတြ မရၾကပါဘူး။ ေနစရာရွိေပမယ့္ စားစရာအတြက္ ႐ုန္းကန္ၾကရင္း ေဇာ္မိုင္တို႔လို ဘဝရည္မွန္းခ်က္ရွိေနတဲ့ လူငယ္ေတြရဲ႕ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာ ဒီ ျပည္တြင္းစစ္မီးေတြေၾကာင့္ပဲ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ေတြရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးႏိုင္မယ့္ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းေတြကို ေက်ာခိုင္းၿပီး ဝမ္းေရးအတြက္ ရတဲ့အလုပ္ လုပ္ေနၾကရတာပါ။
“အေဖနဲ႔အေမက ေက်ာင္းဆက္ထားေပးမယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပိုက္ဆံ အခက္အခဲျဖစ္ေနေတာ့ ဆက္မတက္ျဖစ္ဘူး။ အျပင္မွာ ေန႔စားလုပ္ရင္ ၅၀၀၀ ေလာက္ ရတယ္။ ဒီမွာရွိတဲ့သူေတြကိုလည္း ပညာတတ္ေစခ်င္တာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ဘက္က ျပည့္စံုမႈ မရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဘာမွပံ့ပိုးမေပးႏုိင္ဘူး” လို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဇီးလြန္ စစ္ေရွာင္စခန္းမွာေနတဲ့ ေဇာ္မိုင္က ေျပာပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက စစ္ေရွာင္စခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့သူေတြရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး အခက္ခဲေတြထဲက တခုက သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရးကို လိုသေလာက္ မပ့ံပိုးေပးႏိုင္ၾကတာပါ။ ၁၀ တန္းေအာင္သြားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက ေနာက္ႏွစ္ ၁၀ တန္းကို တက္လာမယ့္ ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာေတြ ျပန္ေဝမၽွရင္း တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ဆိုတဲ့ ေတာင္တန္းႀကီးကို ေက်ာ္ျဖတ္ေနၾကတာပါ။ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းေတြထဲမွာ သင္တာေတြကိုသာ လိုက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင္ယူၾကရပါတယ္။ သင္ခန္းစာေတြ မလိုက္ႏိုင္ရင္ သူတို႔အတြက္ က်ဴရွင္ဆိုတာကို တက္ႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲလွပါတယ္။ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့သူေတြအတြက္ တဦးကို ေထာက္ပံ့ေၾကး တေသာင္းဝန္းက်င္သာ ရၾကလို႔ တဘာသာကို ၂၀၀၀၀ ေလာက္ရွိေနတဲ့ က်ဴရွင္ေၾကးကို သူတို႔ေတြရဲ႕ မိဘေတြ မထားေပးႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ပဲ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းေတြထဲမွာေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ပညာေရးထက္ ဝမ္းေရးကိုသာ ဦးစားေပး ေျဖရွင္းေနၾကရပါတယ္။
“ဆရာမျဖစ္ခ်င္တာ။ ေငြေၾကးအခက္အခဲျဖစ္လို႔ ေက်ာင္းဆက္မတက္ေတာ့ဘူး။ ေက်ာင္းမွာ အမ်ားနဲ႔ဆိုေတာ့ ဆရာမေတြသင္တာ တခါတေလ သိပ္နားမလည္ဘူး။ က်ဴရွင္မွာသင္ေတာ့ ပိုနားလည္တယ္” လို႔ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း က်႐ံႈးခဲ့တဲ့ ဒဘတ္ယန္ေက်းရြာဘက္က စစ္ေဘးေရွာင္လာတဲ့ ေခါင္နန္းက ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၆-၂၀၁၇ ပညာသင္ႏွစ္မွာ ဇီးလြန္စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းကေန တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ဝင္ေျဖတဲ့ ေက်ာင္းသား ၃၇ ေယာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေက်ာင္းသားအကုန္လံုး စာေမးပြဲ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုမေအာင္ျမင္ရျခင္းက က်ဴရွင္မထားႏုိင္တာေၾကာင့္လို႔ အဲဒီစစ္ေဘးေရွာင္စခန္းက တာဝန္ခံ ဒရွီလမိုင္းက အျပစ္တင္ပါတယ္။
“ပညာေရးက က်ဴရွင္ယူမွ လိုက္ႏိုင္မယ့္အေနအထား ရွိတယ္။ က်ဴရွင္ ညဂိုက္မွ မယူဘူးဆိုရင္ မလိုက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ စစ္ေရွာင္ကေလးေတြက ေငြေရးေၾကးေရး အခက္အခဲရွိတယ္။ ကူညီတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္သူ႔မွ ကူညီတာမရွိဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ မႏွစ္တုန္းက က်ေနာတို႔ဆီက ၁၀ တန္းေက်ာင္းသားေတြ တေယာက္မွ ေအာင္တာမရွိပါဘူး။”
ဇီးလြန္စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းမွာ ေက်ာင္းသားစုစုေပါင္း ၂၇၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ အဲဒီစစ္ေရွာင္စခန္းထဲမွာ ရွိေနတဲ့ မတင္ကေတာ့ သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရးကို အဓိကထားၿပီး သင္ၾကားေပးေနေပမယ့္ သူတို႔ျဖစ္ခ်င္တဲ့အရာေတြကို မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တဲ့အခါ ဝမ္းနည္းမိတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“သားက အင္ဂ်င္နီယာႀကီး ျဖစ္ခ်င္တာ။ ပိုက္ဆံက မရွိဘူးေလ။ ဝက္ေတြေမြးၿပီး ေက်ာင္းထားရတာ။ အခုဆို သူ႔အေဖက က်န္းမာေရးမေကာင္းဘူးဆိုေတာ့ ပိုက္ဆံက ရွာလို႔မရဘူး။ ဗိုက္ခြဲထားတာ။ သားသမီးက ျဖစ္ခ်င္တာကို မိဘက မေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ေတာ့ အခက္အခဲေတြ႔ရတာေပါ့” လို႔ ေျပာပါတယ္။
တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေနရပ္ကိုစြန္႔ၿပီး ေဘးလြတ္ရာကို ေျပးလာၾကတဲ့ စစ္ေရွာင္ေတြအတြက္ ေျမေနရာေတြကိုသာ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ေတြရဲ႕ အနာဂတ္န႔ဲ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္ေတြကိုပါ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတာပါ။ Humanity Institute ရဲ႕ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ သုေတသနစာတမ္းမွာေတာ့ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းေတြမွာ ေနထိုင္တဲ့သူေတြရဲ႕ ပညာေရးမွာ ဆရာ၊ ဆရာမေတြရဲ႕ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းကို ခံရတာေတြ ရွိသလို အထင္ျမင္ေသးတာေတြကိုပါ ခံရတယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ေတြမွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားငယ္မႈေတြပါ ရွိေနၾကတယ္လို႔လည္း အဲဒီသုေသတနစာတမ္းမွာ ပါရွိပါတယ္။ Humanity Institute ရဲ႕ တြဲဖက္ဒါ႐ိုက္တာ ဖရန္စစ္ေဇာ္တူးကေတာ့-
“သူတို႔ေတြက အေျခခံမေကာင္းဘူးဆိုၿပီးမွ ေက်ာင္းအမည္ပ်က္မယ္ဆိုၿပီး ေက်ာင္းဘက္က သက္ဆိုင္တဲ့သူေတြက သိပ္လက္မခံခ်င္ၾကဘူး။ ေဘာ္လီေဘာ ပုတ္ခံရတယ္ေပါ့။ ဟိုေက်ာင္းမွာ သြားအပ္ေခ်။ ဒီေက်ာင္းမွာ သြားအပ္ေခ်ဆိုၿပီးမွ တခါတည္း ခ်က္ခ်င္းလက္ခံတဲ့ပံုစံမ်ိဳး မရွိဘူး။”
ဒီလို ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတဲ့ အေၾကာင္းကို စစ္ေရွာင္စခန္းမွာ ေနထိုင္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားမိခင္တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚထုေရာ္က-
“ေက်ာင္းတက္ႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြက်ေတာ့လည္း ေက်ာင္းမွာ ဆရာ၊ ဆရာမေတြက ခြဲျခားဆက္ဆံၾကတယ္။ ေက်ာင္းမွာ တခုခုလုပ္လို႔ ပိုက္ဆံေကာက္ရင္လည္း စစ္ေရွာင္ကေလးေတြထ ဆိုၿပီး ေျပာတယ္။”
ကခ်င္ျပည္နယ္ပညာေရးမႉးကေတာ့ စစ္ေရွာင္စခန္းက ကေလးေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ မရွိသလို သူတို႔အတြက္ ေထာက္ပံ့မႈေတြကို ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းမ်ားတာလည္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အျပင္ ကေလးေတြ စာမလိုက္ႏိုင္တာက စစ္ေရွာင္စခန္းက ေက်ာင္းသားေတြတင္မဟုတ္ဘဲ နယ္က ေက်ာင္းေတြမွာလည္း မလိုက္ႏိုင္ၾကတဲ့အေၾကာင္း ဒါ့့အျပင္ ဆရာ/ဆရာမ မလံုေလာက္တဲ့အေၾကာင္း ျပည္နယ္ပညာေရးမႉး ဦးေအာင္သန္းျမင့္က ေျပာပါတယ္။
“လက္ရွိ KG (ေကဂ်ီ) သင္႐ိုးေတြဆိုရင္ က်ဴရွင္မလိုဘူး။ အရင္သင္႐ိုးစနစ္က က်ဴရွင္ ရွိေနေသးတယ္၊ မလြတ္ေသးဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သင္ခန္းစာမ်ားတာလည္း ပါတယ္။ ေက်ာင္းသင္ခ်ိန္နဲ႔ တကယ္တတ္ေအာင္သင္ရင္ မလံုေလာက္တဲ့အတြက္ က်ဴရွင္ဆိုတာ ေပၚလာတာ။ က်ဴရွင္စနစ္ ေျပာင္းသြားဖို႔ဆိုရင္ သင္႐ိုးနစ္ေျပာင္းသြားဖို႔ လိုတယ္။ လက္ရွိ ၁၀ တန္းသင္႐ိုးက အဂၤလိပ္လိုသင္တာ။ တတ္ေအာင္သင္ရင္ မကုန္ဘူး။ ကုန္ေအာင္သင္ရင္ မတတ္ဘူး” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေက်ာင္းေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ၃ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ ရွိေပမယ့္ ဆရာ၊ ဆရာမ အင္အားကေတာ့ တေထာင္ေက်ာ္ပဲ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ပညာသင္ႏွစ္မွာ တကၠသုိလ္ဝင္တန္း ေအာင္ျမင္မႈရာခိုင္ႏႈန္း ၃၀ ဒသမ ၀၅ ရွိၿပီး အဆင့္ ၁၁ မွာရွိပါတယ္။
ပညာေရးအေပၚ ေမၽွာ္မွန္းထားတဲ့အတိုင္း ျဖစ္မလာတဲ့အခါ စိတ္ထိခိုက္ရသလို အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ျပန္ေတြ႔တဲ့အခါမွာလည္း ရွက္ေၾကာက္စိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚမိတယ္လို႔ မိုင္းနားစစ္ေရွာင္စခန္းက မရြယ္ဒူးက ေျပာပါတယ္။
“အတူတူခင္ခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းတခ်ဳိ႕ဆို ပညာတတ္တာေနာ္။ ကိုယ္က ပညာမတတ္ေတာ့ ေတြ႔ဖို႔ေတာင္မွ ရွက္တယ္။ သူတို႔နဲ႔ယွဥ္ရင္ စိတ္ထဲမွာေတာ့ တမ်ဳိးေတာ့ ခံစားရတယ္။”
ေအာင္သူ(ေဒးဒရဲ)