ထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီး ၿပီးေတာ့လည္း ေနသာသပ ေလညာက ျဖစ္ေနမလား
DVB
·
November 20, 2017
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ႐ုရွား၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေၾတးလ်နဲ႔ မကၠဆီကို ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္ အာရွ-ပစိဖိတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔က ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ဒါနန္းၿမိဳ႕ အစည္းအေဝးႀကီး က်င္းပခဲ့ပါၿပီ။
အလားတူပဲ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ မနီလာၿမိဳ႕မွာ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔ အစည္းအေဝးက်င္းပၿပီး အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ဂ်ပန္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္ အေရွ႕အာရွ ႏွစ္ပတ္လည္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔ကေန ၁၄ ရက္ေန႔အထိ မနီလာၿမိဳ႕ေျမာက္ပိုင္းက အိန္းဂ်ဲလိစ္မွာ က်င္းပသြားခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ တက္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ သူ႔ျပႆနာနဲ႔သူ ရွိေနခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ အဲဒီႏိုင္ငံအသီးသီးက ျပႆနာေတြထဲ ဒီအစည္းအေဝးႀကီးေတြမွာ မပါမျဖစ္ ေဆြးေႏြးရမွာပဲလို႔ အကဲခတ္ ေလ့လာသူေတြ မွန္းဆခဲ့တာကေတာ့ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးေတြ မၾကာခဏ ပစ္ခတ္စမ္းသပ္ေနသလို ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ဟိုက္ဒ႐ုိဂ်င္ဗံုး စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ၿပီး ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအထိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားအေရးကို ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္ၾကမလဲဆိုတဲ့ကိစၥ၊ ျမန္မာအစိုးရတပ္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြၾကာင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ေတြ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲကို သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ထြက္ေျပးခိုလႈံေနၾကတဲ့ ကိစၥေတြက ထိပ္တန္းျပႆနာေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ အာရွ ၅ ႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကို ေရာက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္ရန္စမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ေျမာက္ကိုရီးယားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေျပာဆိုတုံ႔ျပန္ခဲ့သလို တျခားႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား ႏို္င္ငံအေပၚ တညီတညြတ္နဲ႔ အေရးယူဒဏ္ခတ္ၾကဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒီထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီးေတြ မက်င္းပခင္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ႀကီး (HRW) ရဲ႕ အာရွညႊန္ၾကားေရးမႉး ဘရက္ဒ္အဒမ္က “႐ုိဟင္ဂ်ာအေရးဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း အာရွရဲ႕ အဆိုးဝါးဆံုး လူ႔အခြင့္အေရး ကပ္ေဘးသင့္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ မတရားညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ ရပ္စဲၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ေလ့လာသူေတြနဲ႔ အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔ေတြကို ဝင္ခြင့္ေပးဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ လုပ္ဖို႔ သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္တာမ်ိဳး မလုပ္ဘဲ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုယ္ ျပန္မသြားသင့္ပါဘူး” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံမွာလည္း အစိုးရနဲ႔ သေဘာထား ကြဲျပားသူေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးသမားေတြ အေပၚ အစိုးရရဲ႕ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြ တိုးမ်ားလာေနလို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ေအပက္နဲ႔ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးေတြ မက်င္းပခင္မွာ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁၀၅ ေယာက္ရဲ႕ စာရင္းကို ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါဇင္ေပါင္း အေတာ္မ်ားမ်ားျဖစ္တဲ့ အစိုးရနဲ႔ သေဘာထား ကြဲျပားသူေတြဟာလည္း တဖက္သတ္ စြတ္စြဲဖမ္းဆီးတာ ခံထားရၿပီး တရားစီရင္တာကို ေစာင့္ေနၾကရတဲ့သူေတြလည္း ရွိေနတယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားခဲ့ပါတယ္။
ေဒသခံ လူ႔အခြင့္အေရး ေထာက္ခံအားေပးသူေတြကလည္း ထိပ္သီးအစည္းအေဝးေတြ မတိုင္ခင္မွာ တျခား ႏိုင္ငံေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ် ဖမ္းဆီးတာေတြ ဒါမွမဟုတ္ ေမးျမန္းဖို႔ ဆင့္ေခၚတာေတြ အစိုးရက လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံ တင္ျပခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ အာဆီယံႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ဖိလိပိုင္ႏို္င္ငံမွာလည္း သမၼတ ဒူတာေတးရဲ႕ အသတ္အျဖတ္ၾကမ္းလွတဲ့ မူးယစ္ေဆးဝါးတိုက္ဖ်က္ေရး စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္သူေတြနဲ႔ သံုးစြဲသူေတြကို ပစ္မွတ္ထား ႏွိမ္နင္းရာမွာ တရားစီရင္မႈျပင္ပ သတ္ျဖတ္မႈေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ကေလးငယ္ေတြ အပါအဝင္ အျပစ္မဲ့ ၿမိဳ႕ေနဆင္းရဲသားေတြ အမ်ားဆံုး ေသဆံုးေနၾကရသလို ဒီမူးယစ္ေဆးဝါးတိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္ဟာ ဖိလိပိုင္ႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေနရာကိုလည္း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္ေစခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာ သံုးသပ္သူေတြက ဆိုပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ ဒူတာေတးကေတာ့ ခုထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီးေတြ မတိုင္ခင္မွာကတည္းက လူ႔အခြင့္အေရး ေထာက္ခံအားေပးသူေတြနဲ႔ ေရွ႕ေနေတြကို ထပ္ျပန္တလဲ ၿခိမ္းေျခာက္ေနခဲ့သလို သူက တႏိုင္ငံလံုးကို စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေၾကညာပစ္လိုက္မယ္လို႔ သတိေပးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္မွာ သမၼတ ဒူတာေတး အာဏာရလာၿပီးကတည္းက ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွိမ္နင္းေရး စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္လူမ်ဳိး ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည္႔ေရးအဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ အာရွညႊန္ၾကားေရးမႉး ဘရက္ဒ္အဒမ္ကေတာ့ “ဒီထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီးေတြမွာ တက္ေရာက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ၂၀ ထဲက တေယာက္ေယာက္က ဖိလစ္ပိုင္သမၼတရဲ႕ ေခ်ာက္ခ်ားစရာေကာင္းတဲ့ မႀကံဳစဖူး မူးယစ္္ေဆးဝါး ႏွိမ္နင္းသတ္ျဖတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိပ္တိုက္ေဝဖန္ရင္ဆိုင္ ေျပာၾကားႏုိင္မယ္ဆိုတာ ေသခ်ာေလာက္ပါတယ္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖစ္ေနတဲ့ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္လို႔ သံသယရွိသူေတြကို အက်ဥ္း႐ုံး စီရင္သတ္ျဖတ္မႈေတြဟာ တရားဥပေဒမဲ့႐ုံသာ မကပါဘူး၊ မထိေရာက္သလို ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေနာက္ အာဆီယံႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံမွာေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက အတိုက္အခံပါတီကို အေျခအျမစ္မရွိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ေပါင္းၿပီး အာဏာရယူဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္း၊ ခုဆို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္အေပၚ ျပည္သူလူထု မေက်မနပ္ျဖစ္ေနၾကၿပီး ဖမ္းဆီးထားတဲ့ အတိုက္အခံပါတီ ေခါင္းေဆာင္ကို လႊတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေနခဲ့ၾကတာကို လက္ရွိအစိုးရ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ လက္ရွိ ကေမၻာဒီးယားဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္ဟာ ခုဆို ႏွစ္ေပါင္း ၃၃ ႏွစ္ ရွိေနၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အာရွမွာ သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆံုး အစိုးရအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေနသလို ကမၻာ့သက္တမ္း အရွည္ၾကာဆံုး အစိုးရအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္လို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္တဲ့အေျခအေန နီးလာပါၿပီ။ သူ႔ရဲ႕ အာဏာရပါတီျဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီယား ျပည္သူ႔ပါတီက ပုလိပ္တပ္ဖြဲ႔၊ စစ္တပ္နဲ႔ တရား႐ုံးေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး အတုအေယာင္စြဲခ်က္ေတြ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ၊ လာဘ္ထိုးမႈေတြကို အသံုးျပဳၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို သူတို႔စိတ္တိုင္းက် ထိန္းသိမ္းေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူေတြက အခိုင္အမာ ေဝဖန္ေျပာဆိုတာကို ခံေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ကပဲ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟြန္ဆန္ရဲ႕ ပါတီက အေရးႀကီးတဲ့ သတင္းစာတေစာင္နဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ ေရဒီယိုသတင္းဌာနတခုရဲ႕ ထုတ္လႊင့္မႈကို အင္အားသံုး ပိတ္ပင္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ပါတီရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အေျခခံ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကို အျပတ္ဖယ္ရွားရွင္းလင္းပစ္ဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။
ေနာက္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တရားဝင္ ယင္လတ္ရွင္နာဝါထရာရဲ႕ အစိုးရကို အာဏာသိမ္းျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပရာယုဟာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားခဲ့သလို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္၊ ပရမ္းပတာနဲ႔ အစိုးရ၊ စစ္တပ္နဲ႔ စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္နဲ႔ မိသားစုေတြကို ေဝဖန္ေျပာဆို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း အေရးယူ အျပစ္ေပးမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနဆဲျဖစ္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံသား အရပ္သား ၁၄၀၀ ေက်ာ္ဟာ စစ္ခံု႐ုံးေတြက စီရင္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္မွာကို ေစာင့္စားေနၾကရတယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။
ခု က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တာေတြက အေရွ႕အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေအပက္နဲ႔ အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီးႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အစည္းအေဝးႀကီးေတြက အဲဒီ ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေတြဆံုးျဖတ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါသလဲ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႐ုိဟင္ဂ်ာအေရး ထည့္သြင္းေဖာ္ျပတာေတာင္ မရွိခဲ့သလို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကလည္း ကုလသမဂၢက ႀကီးမႉးတဲ့ ရခိုင္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဝင္ခြင့္ေပးဖို႔ တိုက္တြန္းဖိအားေပးမႈ လုပ္ရမယ့္အစား လြတ္လပ္တဲ့ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ဖို႔ အမည္ခံ အရပ္သားအစိုးရအဖြဲ႔က စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႔စည္းစံုစမ္း အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေျပာၾကားသြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
မၾကာခင္က တပ္မေတာ္က ဖြဲ႔စည္းတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီက တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ဘာလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွ မလုပ္ခဲ့ဘဲ တရားဥပေဒအရသာ လံုၿခံဳေရးအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ကုလလံုုၿခံဳေရးေကာင္စီကေတာ့ အေတာ္အတန္ျပတ္သားတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြပါတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ေပးႏိုင္ခဲ့လို႔ အရင္ကထက္ေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ ေတာ္လာၿပီလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ခု ကမၻာ့ထိပ္သီးႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္ေရာက္တဲ့ ေအပက္နဲ႔ အေရွ႕အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီးေတြက မမွန္ကန္ တရားမမွ်တ၊ ႏိုင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ တရားဥပေဒနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့၊ က်ဴးလြန္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔ေတြ၊ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြကို ဘာမွ ေလာက္ေလာက္လားလား ဟန္႔တားဖို႔၊ အေရးယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာ မေတြ႔ရပါဘူး။
တျခားႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ မထိပါးေရးမူအရ ဆိုၿပီး ေခါင္းေရွာင္ၾကရင္ေတာ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတို႔ ႏိုင္ငံေတာ္တို႔ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းလို အသံုးျပဳၿပီး အာဏာနဲ႔ စည္းစိမ္ဥစၥာ ကိုယ္က်ိဳးရွာေနတဲ့ အစိုးရေတြရဲ႕ေအာက္မွာ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားက ျပည္သူေတြကေတာ့ လူခ်င္းတူတူ သူခ်င္းမွ်မွ် မေနႏိုင္မစားႏိုင္ အာဏာရွင္အစိုးရေတြရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွာ ဆက္ၿပီး နင္းျပားဘဝနဲ႔သာ ေနသြားၾကရမယ္လို႔ ယူဆရပါေၾကာင္း။ ။
