မတရားအသင္း အက္ဥပေဒ (Unlawful Association Act) ဥပေဒဟာ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလထဲမွာ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းခဲ့တာပါ။ အိႏၵိယဥပေဒကို တိုက္႐ိုက္ ျပ႒ာန္းလိုက္တာပါပဲ။ ျပ႒ာန္းတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကိုက အဂၤလိပ္က်ဴးေက်ာ္စစ္ကို လက္မခံလို႔ ပုန္ကန္သူကို ႏွိမ္နင္းဖို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ တရားမဲ့ျပဳက်င့္ဖို႔ ႀကံရြယ္ခ်က္နဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ဥပေဒပါ။ အခုဆိုရင္ ဒီဥပေဒ ျပ႒ာန္းခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေနပါၿပီ။ ေခတ္ကာလအရလည္း ကိုယ့္လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း အုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္မွာ ဒီလို တရားမဲ့ ဖိႏွိပ္တဲ့ ဥပေဒမ်ဳိး မရွိသင့္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ဒီဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ျခင္းမျပဳဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူအဆက္ဆက္က လက္ကိုင္ျပဳၿပီး ကိုယ့္အမ်ိဳးသား အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ဗိုလ္က် လႊမ္းမိုးဖိႏွိပ္ေရး ကိရိယာတခုအျဖစ္ အသုံးျပဳေနဆဲပါ။ အဂၤလိပ္ထားခဲ့တဲ့ ေကာင္းေမြ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေမ့ေဖ်ာက္ပစ္ခ့ဲၾကေပမယ့္ နယ္ခ်ဲ႔ထားခဲ့တဲ့ ဆိုးေမြေတြကုိေတာ့ ဒီေန႔အထိ အေမြဆက္ခံ လုပ္ေဆာင္ေနၾကတာဟာ တိုင္းျပည္ေကာင္းက်ိဳး လိုလားသူတိုင္းအဖို႔ေတာ့ မစဥ္းစားတတ္ေအာင္ပါပဲ။ ဒါကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး တရားမဲ့ျပဳက်င့္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ လူထုအသံေတြကလည္း ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ၾကည့္ရင္ “အစိုးရအား လက္နက္ကိုင္ဆန္႔က်င္သူ ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းမႈမ်ားႏွင့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကို က်ဴးလြန္ရန္ အားေပးကူညီသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား သို႔မဟုတ္ ယင္းသို႔ ျပဳမူခ်က္မ်ားကုိ ျပဳက်င့္ေလ့ရွိသည့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား ပါသည့္အသင္း” လို႔ ဖြင့္ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ႀကံဳေတြ႔ေနရတာေတြက ဖြင့္ဆိုခ်က္နဲ႔ မကိုက္ညီဘဲ သတင္းေထာက္ေတြ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေအာက္မွာ ရွိေနတဲ့ သာမန္ျပည္သူေတြ၊ မလိုရင္ မလုိသလို ဒီပုဒ္မနဲ႔ပဲ အဖမ္းခံၿပီး ဘဝပ်က္သြားၾကသူေတြ မ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီဥပေဒေၾကာင့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း ႏွစ္ရပ္ၾကားမွာ ျပည္သူေတြဟာ ေျမစာပင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကရတယ္။ မၾကာေသးခင္ လပိုင္းကမွ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဒီဗြီဘီနဲ႔ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ေတြကို တပ္မေတာ္က မတရားအသင္းဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲဆိုခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ခုလို ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။ “အခုကိစၥမွာ သတင္းေထာက္သုံးဦးနဲ႔ တပ္မေတာ္အၾကားျဖစ္တဲ့ကိစၥ ဆိုတာမ်ိဳး ေဘာင္က်ဥ္းက်ဥ္းနဲ႔ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ လက္ရွိ တည္ဆဲဥပေဒေတြဟာ က်မတို႔လိုလားတဲ့ တရားမၽွတမႈ ဒီမိုကေရစီနည္းက်မႈ ဆိုတာေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိရဲ႕လား။ ဥပေဒေတြဟာ တရားမၽွတမႈ မရွိဘူး၊ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်ဘူးဆိုရင္ ဒါကို လႊတ္ေတာ္ကေနတဆင့္ တရားဝင္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြနဲ႔အညီ ျပဳျပင္ေရးဆြဲသြားရမွာ ျဖစ္တယ္။ တရားခြင္မွာ သမာသမတ္က်တဲ့ ဥပေဒေတြ ျဖစ္ေအာင္ က်မတို႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရမယ္။” ဒီမတရားအသင္း အက္ဥပေဒဟာ ျပည္သူလိုလားတဲ့ တရားမၽွတမႈေတြ ဒီမိုကေရစီ နည္းက်မႈေတြနဲ႔ ကိုက္ညီပါရဲ႕လား။ မကိုက္ညီဘူးဆိုရင္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအတိုင္း လႊတ္ေတာ္ကေနတဆင့္ ျပင္ဆင္ျပဳျပင္ရမယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆိုခဲ့တာပါ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ျပည္သူေတြလိုလားတဲ့ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းေတြ တရားမၽွတမႈေတြနဲ႔ ေသြဖည္ေနတယ္လို႔ ဆိုလိုဟန္ရွိပါတယ္။ တရားမၽွတမႈနဲ႔ ကင္းေဝးေနတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ မတရားျပဳက်င့္မႈဆီကို အခ်ိန္မေရြး ဦးတည္သြားႏိုင္တာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဥပေဒ ေပၚေပါက္ရာ ေခတ္ကာလနဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ ဒီဥပေဒဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေလ့လာၾကည့္ဖို႔ လိုပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီလမ္းကို ေလၽွာက္လွမ္းေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီလိုမ်ိဳး ဥပေဒ မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလို႔ ယူဆခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းမွာကတည္းက ဒီဥပေဒဟာ တရားမဲ့ ျပဳက်င့္မႈတခုကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့အတြက္ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဥပေဒကို ျပ႒ာန္းထားသင့္ေသးေၾကာင္းနဲ႔ ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းကိုသာ တင္သြင္းသင့္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒၾကမ္းကိုေတာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လထဲမွာ ဒီဥပေဒကို ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒၾကမ္းတခု ေပၚထြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ခ်က္မွာ ပါရွိတာက “ဤဥပေဒတြင္ မည္သို႔ပင္ ျပ႒ာန္းပါရွိေစကာမူ တဦးတေယာက္ျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ရပ္ျဖစ္ေစ၊ မိမိ၏ ေန႔စဥ္ ပံုမွန္စားေသာက္ သြားလာလုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္မႈအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ အသက္ေဘးအႏၲရာယ္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ရသည့္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း မတရားသင္းမ်ားနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ပတ္သက္ ေဆာင္ရြက္ရျခင္းမ်ားသည္ ဤဥပေဒျပ႒ာန္းသည့္ ျပစ္မႈမ်ားတြင္ အက်ဳံးမဝင္ဟု မွတ္ယူရမည့္အျပင္ တရားစြဲဆိုျခင္း မခံထိုက္ေစရ” လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြကို အေျခခံၿပီး DVB  Lawlab (ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာ ဥပေဒေရးရာ) အစီအစဥ္မွာ ပင္တိုင္ေဆြးေႏြးသူေတြအျဖစ္ ဦးသိန္းညြန္႔ (ပထမအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ ဦးႀကီးျမင့္ (ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳသူမ်ားအဖဲြ႔) နဲ႔ ဦးရန္ေအာင္ (ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္) တို႔ ေဆြးေႏြးခ့ဲၾကပါတယ္။ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းရဲ႕အေမးကို “ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္ကတည္းက ပယ္ဖ်က္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေၾကာင္းနဲ႔ ေမွ့်ာႀကိဳးဥပေဒ ျဖစ္ေနေၾကာင္း” တို႔ကို ဦးသိန္းညြန္႔က ေဆြးေႏြးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဦးႀကီးျမင့္ကေတာ့ “၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သတင္းမီဒီယာဥပေဒ ျပ႒ာန္းလိုက္ၿပီးကတည္းက အရင္ဥပေဒကို ေနာက္ဥပေဒက လႊမ္းမိုးၿပီး ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္က မတရားအသင္းဥပေဒဟာ သတင္းမီဒီယာအတြက္ေတာ့ ပ်က္ျပယ္သြားၿပီျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ” လို႔ ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ ဦးရန္ေအာင္ကေတာ့ “ပယ္ဖ်က္တာနဲ႔စာရင္ ေျဖေလ်ာ့ အစားထိုး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ တရားမၽွတမႈမရွိရင္ေတာ့ ပူးေပါင္းျပင္ဆင္ဖို႔ ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးစားသင့္တယ္” လို႔ ေဆြးေႏြးသြားခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၁၀ ခန္႔ ရွိေနၿပီျဖစ္တဲ့ “မတရားအသင္း အက္ဥပေဒ” ဟာ အဂၤလိပ္တို႔ အလိုက် ေဒသခံေတြကို ဖိႏွိပ္ဖို႔ ေရးဆြဲခဲ့တာ ျဖစ္ေပမယ့္ ဒီေန႔ထိ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရတိုင္း လက္ကိုင္ျပဳ က်င့္သုံးေနတာဟာ မသင့္ေလ်ာ္ေတာ့သလို ဒီေန႔ကာလမွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့အတြက္လည္း ကာလနဲ႔ မဆီေလ်ာ္ေတာ့တာကလည္း အမွန္တရားတခု ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ မတရားအသင္း အက္ဥပေဒကို ခုတုံးလုပ္ၿပီး ကိုယ့္လူမ်ိဳး၊ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား၊ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမခ်င္းအေပၚ တရားမဲ့ ျပဳက်င့္ခဲ့တာလည္း သမိုင္းတေလၽွာက္မွာ အထင္ကရ ျဖစ္ရပ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အခုလတ္တေလာမွာလည္း ၁၇(၁) မတရားအသင္း အက္ဥပေဒနဲ႔ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ အရပ္သား ၇ ဦးထက္မနည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒီဗြီဘီနဲ႔ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ေတြအေပၚ စြဲထားတဲ့ အမႈေတြကိုေတာ့ တပ္မေတာ္က အမႈျပန္႐ုပ္သိမ္းေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအမႈနဲ႔စြဲထားသူအေပၚ ဘယ္လို စီရင္ခ်က္ခ်လိမ့္မလဲ ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းကပဲ တရားမဲ့ ျပဳက်င့္မႈ ရွိ၊ မရွိ၊ ဟုတ္၊ မဟုတ္ ဆိုတာရဲ႕အေျဖ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္လို႔ တင္ျပ သက္ေသျပဳလိုက္ရပါတယ္။