ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ျပန္လည္ဦးေမာ့ဖို႔ ဘာေတြ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနလဲ ဆုိတာကို ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္ေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က နစ္ကီ ေအးရွ ရီဗ်ဴးမွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ သူေတြကေတာ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဆရာေအာင္ခ်ိန္ဘြားနဲ႔ The Voice Weekly ထုတ္ေဝသူနဲ႔ ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဆရာေဇယာ်သူတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဒီႏွစ္ ဘ႑ာႏွစ္ ၂၀၁၇-၁၈ GDP ကိုေတာ့ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဒီေလာက္ေတာ့ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ႏိုင္တယ္ေပါ့။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာေတာ့ ရခိုင္ကိစၥေၾကာင့္ သိပ္စိုးရိမ္စရာေတာ့ မလိုဘူး၊ ဒါကို ထိခိုက္မႈေတာ့ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈေတြရွိတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆရာ့ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ကို ပထမဆံုး သိပါရေစ။" ဆရာေအာင္ခ်ိန္ဘြား (စီးပြားေရးပညာရွင္) “GDP ေခၚ Economic Growth Rate ဆိုတာက သူ႔ Rate ကို တြက္တဲ့အခါမွာ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ တြက္ပါတယ္။ အဲဒီရာခိုင္ႏႈန္းက ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းလို႔ ဆုိတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ၈ ဒသမ ၅ အထိ တက္ႏိုင္တယ္ေပါ့။ စသျဖင့္ အဲဒီရာခိုင္ႏႈန္းက ဘယ္လိုတြက္လဲဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အေပၚမွာ ေအာင္ျမင္မႈ၊ တိုးတက္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒါက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ဦးစိုက္က်ေနတဲ့ႏွစ္ ျဖစ္တယ္။ ဒီႏွစ္ ဦးေမာ့လာၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီရာခိုင္ႏႈန္းတက္တာက မဆန္းပါဘူး။ ဒီ့ထက္လည္း တက္ႏိုင္တယ္။ ဒါက အဓိက မဟုတ္ဘူး။ တကယ္လို႔ စီးပြားေရး တိုးတက္ေစခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဥပမာ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီးလို Two-digits က ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ ဆက္တိုက္တက္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း မႏွစ္ကထက္ ပိုၿပီး ၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္တာထက္ ေနာက္ႏွစ္ ေနာက္ႏွစ္ Long Term ဆိုတာ တခါတည္း ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန Two-digits ေလာက္ထိ တက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္မွသာ က်ေနာ္တို႔ စီးပြားေရးက ဦးေမာ့လာတယ္လို႔ ေခၚႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္းနဲ႔ ေျပာတာပါ။ ေနာက္ GDP ကလည္း အေရးသိပ္ႀကီးပါတယ္။ GDP က ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ႏုိင္မွ၊ ဝန္ေဆာင္မႈေတြ တိုးႏိုင္မွ Hotel Tourism ေတြ တိုးႏိုင္မွ၊ ထုတ္လုပ္မႈဆိုတဲ့ ေနရာမွာလည္း လယ္ယာထြက္ကုန္ေတြနဲ႔ စက္မႈထြက္ကုန္ေတြ တုိးရမွာ။ လယ္ယာထြက္ကုန္ကလည္း မတုိးေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားႀကီး ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့လို႔ အခု တိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးတာပါ။ စက္မႈထုတ္ကုန္က်ျပန္ေတာ့လည္း Foreign Investment ေတြ မဝင္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈက ဒီေလာက္နည္းေနမွေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ လာၿပီး စက္မႈကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေတြ တက္ႏိုင္မွာလဲ။ ျပည္တြင္း SME ဆိုတာေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လိုတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေငြေခ်း႐ံုနဲ႔ မၿပီးဘူး။ ႏိုင္ငံျခားက Investment အႀကီးႀကီးေတြ ဝင္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ Sub Contract ေတြ ရၿပီးေတာ့ ဒီက SME ေတြ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္လာရင္ အလုိလို ျပည္တြင္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလည္း တက္လာမယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ တက္သင့္သေလာက္၊ မႏွစ္ကထက္ စာရင္ေတာ့ တက္တာေပါ့။ ဦးေမာ့လာၿပီေပါ့။ မႏွစ္က က်ေနတာကိုး။ ဒါေပမယ့္ တက္သင့္သေလာက္ မတက္ပါဘူး။ မတက္ရျခင္းအေၾကာင္းက ေစာေစာကေျပာသလို ရခိုင္အေၾကာင္းက နည္းနည္းေလး ႐ိုက္ခတ္မႈရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာက Least Developing Country ဆိုတာ တြက္ခ်က္တဲ့အခါမွာ UN က ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ကြန္ဖရင့္မွာ Criteria ေတြျပတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ Basic Criteria ၃ ခုပဲ ေျပာတယ္။ အမွန္က မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ေျပာတာက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံက ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ျဖစ္ေနမယ္၊ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္ဘူး ျဖစ္ေနမယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ပဋိပကၡ ျဖစ္မယ္၊ ေနာက္ လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဒီႏိုင္ငံက ဆင္းရဲေနမွာပဲလို႔ ေကာက္ခ်က္ဆဲြထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဒီႏိုင္ငံ လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြကို မဖန္တီးၾကဖို႔။ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္ရင္ စီးပြားေရးကလည္း ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္လို႔ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ အခု ၾကည့္ေလ။ ရခိုင္အေရးအခင္းေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕က Investment ေတြ တန္႔သြားသလိုလုိ၊ ေလာ့်မလိုလို။ ဒါလည္း စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ရခိုင္အေရး တခုတည္းနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ က်မွာ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Image ႀကီးတခုလံုး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပံုရိပ္တခုလံုး က်သြားရင္ မေကာင္းဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ပံုရိပ္တခုလံုး မက်ေအာင္၊ မကူးစက္ေအာင္နဲ႔ တည္ၿငိ္မ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ သိပ္လိုပါတယ္။ ဒါက Foreign Investment ပိုဝင္လာေအာင္ဆိုရင္ Law ေတြ၊ Rules ေတြ၊ Regulations ေတြ ထုတ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ အခု Foreign Investment နဲ႔ Local Investment ႏွစ္ခုေပါင္းၿပီး Modified လုပ္ၿပီးေတာ့ Investment  Law ထြက္ၿပီးပါၿပီ။ ေနာက္ Rules လည္း ထြက္ၿပီးပါၿပီ။ က်န္တာကေတာ့ အေရးတႀကီးပါပဲ။ Company Act ဆိုတာကို ျပန္ၿပီး ျပဳျပင္မြမ္းမံဖို႔ လိုတဲ့အတြက္ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္က Company Act ကို အခု မူၾကမ္းက တင္ထားၿပီးၿပီ။ အဲဒီ Law ႀကီး ထြက္လာဖို႔ ေစာင့္ေနရတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတာေတြ ပါေနလို႔။ ႏိုင္ငံျခားသားရွယ္ယာကို ဥပမာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ထည့္ႏိုင္မယ္ဆိုတာေတြ ပါတဲ့အတြက္ အဲဒါကို ေမၽွာ္ေနၾကတယ္။ အဲဒါမ်ား လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ တက္လာႏိုင္တဲ့ အလားအလာ ရိွပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဆရာ့အေနနဲ႔ ေျပာသြားတာက အခု ဒီတႏွစ္တည္း တက္တယ္ဆိုတာထက္ ေနာက္ထပ္ ေရရွည္ ဘယ္ေလာက္အထိကို ထိန္းသြားႏိုင္မလဲ။ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ဆရာ အေရးတႀကီး ေျပာသြားတာ Image ေပါ့။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ Image နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာသြားပါတယ္။ ဆရာေဇယ်ာသူလည္း ဒါနဲ႔ပဲဆက္စပ္ၿပီး ေမးပါရေစ။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ဘ႑ာႏွစ္ ၂၀၁၇-၁၈ GDP ၇ လို႔ ေျပာတယ္၊ ၈ ခဲြလို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ႏိုင္ငံစီးပြားေရး ဦးေမာ့ဖို႔က ဆရာလည္း ေျပာသြားတယ္။ Investment ေတြ လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ဒီအေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈ တစံုတရာ ရွိမယ္လို႔ ေျပာၾကားထားတယ္ေပါ့။ ဆရာ့အေနနဲ႔ေရာ ႏိုင္ငံေရး Image ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးကို ဘာေတြမ်ား သက္ေရာက္ႏိုင္လဲ။ စီးပြားေရး ျပန္ဦးေမာ့ဖို႔ အေရးတႀကီး ဘာေတြလိုအပ္လဲ၊ ဆရာ ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦးခင္ဗ်။” ဦးေဇယ်ာသူ (ထုတ္ေဝသူ၊ ဒု-အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ The Voice Weekly) “မေန႔ကေတာ့ သမၼတက ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္ အစည္းအေဝး လုပ္တယ္ေလ။ အဲဒီမွာလည္း ၇ ရာခိုင္ႏႈနး္၊ ၈ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဒါေတြ မီေအာင္လုပ္ဖုိ႔ ေျပာတာေပါ့။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ လိုေနတာက အရင္းေပါ့။ ျပည္တြင္းက အရင္း၊ ျပည္ပက အရင္း၊ အရင္းဆိုရင္လည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ေခ်းၿပီးေတာ့ ထည့္တာနဲ႔ ရွယ္ယာအေနနဲ႔ ထည့္တာနဲ႔။ အဲဒီႏွစ္ခုလံုးကို တက္လာေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ တနည္းကေတာ့ Stock Exchange ကို တက္ေအာင္ လုပ္တာေပါ့။ Stock Exchange ကလည္း အခုထက္ထိ ၿငိမ္ေနေသးတယ္။ ေလာေလာဆယ္ မ်ားမ်ားစားစား ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အားကိုးေနရတယ္ေပါ့။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို တက္လာေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ တက္တဲ့အခါမွာလည္း ကိန္းဂဏန္းေပါ့၊ စာရြက္ေတြေပၚကဟာပဲ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ ဝင္လာၿပီ၊ ကတိေပးလိုက္ၿပီ။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္း စက္႐ံုဝင္လာ၊ စေဆာက္ၿပီဆိုရင္ ကိုယ့္ဆီက အလုပ္သမားေတြ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြ ဝင္ေငြရမယ္ေပါ့ေလ။ ၿပီးရင္ စက္႐ံု စတည္ၿပီ၊ စၿပီး လည္ပတ္ၿပီဆိုရင္ အလုပ္သမား ခန္႔တယ္၊ ဘာတယ္၊ ဝင္ေငြရၿပီ ဆိုေတာ့။ တကယ္တမ္း စၿပီးလည္ပတ္ေတာ့မွပဲ စီးပြားေရးကို တုိက္႐ိုက္သြားၿပီး သက္ေရာက္တယ္။ က်ေနာ္တို႔က ကိန္းဂဏန္းေတြ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဖီလင္တက္ေနတာေပါ့။ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ ၾကည္ႏူးေနတာ။ ကိန္းဂဏန္းေတြ အမ်ားႀကီးဆိုေတာ့။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေရာက္လာသလဲေပါ့။ ေနာက္တခုက ျပည္တြင္းေဈးကြက္ကို ဦးတည္တာလား၊ ျပည္ပကို ပစ္တာလား။ ျပည္ပကို ပစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပည္ပကေန ပိုက္ဆံရမွာ။ အခုက်ေတာ့ အဲဒီလိုမရဘူး။ အရင္းကိစၥ လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ အရင္းကလည္း ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတင္မကဘူး၊ ျပည္တြင္းကေရာ ဘယ္လိုယူမလဲ။ ျပည္တြင္းမွာဆိုလည္း ရွယ္ယာေတြ ေရာင္းတယ္၊ ေရာင္းတဲ့အခါက်ရင္ ပါသြားတဲ့ပိုက္ဆံေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ အဲဒီပိုက္ဆံေတြသာ ေကာင္းေရာင္းေကာင္းဝယ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြဆီသာ ေရာက္သြားရင္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းမလဲ။ အဲဒီနည္းလည္း က်ေနာ္တို႔က စဥ္းစားဖို႔လိုတယ္။ ေနာက္တခုက SME က တႏိုင္ငံလံုးမွာ ၉၉ ဒသမ ၉၉ ေလာက္ ရွိတယ္။ ဒါေတြက SME ေပါ့ေနာ္။ အေသးစားနဲ႔ အလတ္စား ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတုိ႔ကလည္း ဘဏ္ေတြဆီကေန ေခ်းေငြက မရဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ပထမဆံုး စီးပြားေရးကို ေသခ်ာျပန္ကိုင္မယ္လို႔ ေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘဏ္ ၂၂ ခုက ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဥကၠ႒ေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီကေနမ်ား ေျပာင္းသြားႏိုင္မလားေပါ့။ ေနာက္တခုကေတာ့ အခုက အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈေတြက လာေတာ့ မလာေသးဘူး။ စကားေတြေတာ့ တြန္းတဲ့ဘက္ကို တြန္းၿပီး လုပ္တဲ့သူေတြက တြန္းေနၾကေတာ့ အဲဒီမတိုင္ခင္ေလးမွာ ကိုယ့္ကို ေပးခ်င္တဲ့လူ ရွိတယ္ဆုိရင္ ျမန္ျမန္ေတာ့ ယူထားဖုိ႔လိုမယ္။ ေလာေလာဆယ္က ႏွစ္ခ်က္ေပါ့။ ဒီ Foreign Aid ကိစၥကို ျမန္ျမန္ေလး တြန္းသင့္တယ္။ က်ေနာ္တု႔ိက စဥ္းစားဆံုးျဖတ္တာ အရမ္းၾကာတယ္။ အမွန္အတိုင္း ဆံုးျဖတ္ႏိုင္လား ဆိုေတာ့လည္း ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အမွန္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္တခု ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာလည္း ျမန္ျမန္ရေအာင္၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဆိုလည္း ျမန္ျမန္ဝင္လာေအာင္ ျမန္ျမန္ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေအာင္ ေျမေတြ ဘာေတြ ခ်ေပးတာ၊ ပါမစ္ေပါ့ေနာ္။ ျပည္တြင္းကလည္း စုေငြေဆာင္းေငြကတဆင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ျမန္ျမန္ရေအာင္ လုပ္သင့္တယ္။” အျပည့္အစုံကို ႐ုပ္သံဖုိင္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။