မိမိလူမ်ိဳးကုိ ခ်စ္တာ၊ မိမိကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာကို အေလးအျမတ္ထားတာ၊ မိမိေနထိုင္တဲ့ ေနရာကို တန္ဖိုးထားတာတို႔က လူ႔ေလာကအတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္ပါ။ ဒါမွလည္း ကိုယ္ပိုင္ဘာသာ၊ ကိုယ္ပိုင္စာစကား၊ ကိုယ္႔တိုင္း ကုိယ့္ျပည္ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ႏိုင္မွာပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ခ်စ္ဖို႔မတတ္ရင္ ခ်စ္ရာမေရာက္ဘဲ မိမိရဲ႕ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ ေလာကႀကီးကို အက်ည္းတန္ေစတာမ်ိဳးကိုလည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ မိမိရဲ႕ မိဘႏွစ္ပါးကို တန္ဖိုးထား ေလးစားတာ ကုသိုလ္ပါ။ ကိုယ့္မိဘကို တန္ဖိုးထား ေလးစားသေလာက္ တျခားသူမ်ားရဲ႕ မိဘေတြကို ဆဲဆိုတာဟာ သင့္ေတာ္တဲ့အလုပ္ မဟုတ္သလို အက်ည္းတန္ေစတဲ့ လုပ္ရပ္ပါ။ မိမိကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာကို တန္ဖိုးထားတာ၊ ႐ိုေသေလးစားတာဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ လကၡဏာပါ။ သို႔ေသာ္ တျခားဘာသာတရားတခုကို ကိုယ္ မကိုးကြယ္သည့္တိုင္ မေစာ္ကားအပ္ပါဘူး။ ဒါဟာ လူသားခ်င္း တန္ဖိုးထားတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ငါနဲ႔မတူ ငါ့ရန္သူ ဆိုတာက စခဲ့ပါတယ္။ ဟစ္တလာက ဂ်ဴးေတြကို လူမ်ိဳးမတူလို႔ သတ္ျဖတ္ခဲ့တယ္။ တာလီဘန္ေတြ၊ အုိင္အက္စ္ေတြက မိမိႏွင့္မတူတဲ့ အယူဝါဒေတြကို ျပႆနာရွာတယ္။ အားလံုးက အမုန္းတရားကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္လာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြပါ။ ဒီလိုမ်ိဳးေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ က်ေနာ္တို႔ေကာ ဘာေတြကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရသလဲ။ အေၾကာက္တရားႏွင့္ အမုန္းတရားဘက္ကို ဦးတည္ေစတဲ့ သြတ္သြင္းမႈေတြကိုသာ ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။ ဒါဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ လကၡဏာတရပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလကတည္းက အမုန္းတရား အေျခခံတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြဟာ ဒီမိုကေရစီဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ခပ္တည္တည္ ေနရာယူေနခဲ့တာပါ။ ပါတီေတြရဲ႕ မဲဆြယ္ပြဲဟာလည္း မိမိပါတီရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကို ခ်ီးမြမ္းခန္းဖြင့္၊ တျခား မလိုလားတဲ့ပါတီကို ေထ့လံုး ေငါ့လံုးေတြနဲ႔ လက္ညႇိဳးထိုး၊ အပုပ္ခ်၊ အားေပးတဲ့သူေတြက လက္ခုပ္လက္ဝါးတီး စတာေတြနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္ေနတဲ့အခါ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ယူဆလာၿပီး စကားလံုးတိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ မလုိလားတဲ့ ပါတီအေပၚမွာ မူဝါဒေတာင္မကဘဲ လူကိုပါ ၾကည့္ၿပီး ငယ္က်ိဳးငယ္နာေဖာ္လိုက္၊ ျပက္ရယ္ျပဳလိုက္ လုပ္ေနခဲ့ၾကတာဟာ ပံုမွန္ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္တခုလို ျဖစ္လာၿပီး ဒီႏိုင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ၾကည့္ၿပီး စာေပစင္ျမင့္ေပၚက ေဟာေျပာသူတခ်ိဳ႕ စာေရးဆရာေတြဟာလည္း အတုယူၾကပါေတာ့တယ္။ ေရွ႕ေဆာင္ဦးရြက္ျပဳၿပီး အမုန္းတရား စကားေတြ ေျပာၾကပါေတာ့တယ္။ စာေရးဆရာေတြ အလုပ္ျဖစ္ၾကေတာ့ တခ်ိဳ႕ေသာ ရဟန္းေတြကလည္း တရားပြဲဆန္ဆန္ ႏိုင္ငံေရးဆန္ဆန္ လုပ္လာၾကပါေတာ့တယ္။ ဦးတည္ေနတဲ့ အရာေတြကေတာ့ အမုန္းတရားဆီသို႔သာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေစာ္ကားတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္လို႔ ေျပာရင္း တဖက္ကိုတဖက္ ေစာ္ကားေနၾကတာေတြ၊ ႏွိမ့္ခ်တာမဟုတ္ဘူး ေျပာရင္း တဖက္နဲ႔တဖက္ အသားလြတ္ ခ်ဳိးႏွိမ္ေနတာေတြဟာ သူ႔ဘက္၊ ကိုယ့္ဘက္ အားေပးအားေျမႇာက္ ျပဳသူေတြေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ေဟာေျပာပြဲေတြ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ခုေခတ္မွာ စာေရးဆရာေတြဟာ စာမူခထက္ စာေပေဟာေျပာပြဲကရလာတဲ့ ဉာဏ္ပူေဇာ္ေၾကးကို ပိုၿပီး မက္မက္ေမာေမာ ျဖစ္လာၾကတာလည္း ျပည္သူေတြက စကားလံုးေတြနဲ႔ စီကာပတ္ကံုး မဆဲတတ္ေတာ့ စင္ျမင့္ေပၚကေန စနစ္တက် ဆဲျပသြားတဲ့အတြက္ ေထာက္ခံလိုက္တဲ့ ေထာက္ခံေၾကးလို ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိမ်ိဳး လုပ္ေနလို႔ အလုပ္ျဖစ္ေနတဲ့အခါ ဒီအမူအက်င့္ေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႔ မႀကိဳးစားေတာ့ဘူး။ တနည္းအားျဖင့္ အမုန္းတရားနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္ေနၾကတဲ့အခါ ဘာသာအတြက္၊ လူမ်ိဳးအတြက္၊ တိုင္းျပည္အတြက္ဆိုၿပီး စကားလံုးေတြကို ခပ္တည္တည္ ယူသံုးလိုက္ပါေသးတယ္။ ဒီလို အသံေတြ ထြက္လာတာေၾကာင့္လည္း လႊတ္ေတာ္မွာေတာင္ ပါတီအတြက္ ေဟာေျပာတဲ့ စာေပေဟာေျပာပြဲေတြကို ၾကပ္မတ္ေပးဖို႔ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ၾကတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ တကယ္တမ္း စာေပေဟာေျပာပြဲဆိုတာ နားႏွင့္စာဖတ္ျခင္း  ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာသူ ေတာင္သားေတြအတြက္ေရာ၊ စာအုပ္စာေပႏွင့္ မနီးစပ္တဲ့သူေတြအတြက္ပါ အႏုမာနအားျဖင့္ ဆြဲေခၚတဲ့အရာပါ။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔ နားေထာင္လိုက္ရတဲ့ ေဟာေျပာပြဲေတြဆီက စာေပရဲ႕အႏွစ္သာရကို မသိ မၾကားလာရဘဲ ေဒါမနႆပြားစရာ၊ အမုန္းတရား ပြားစရာမ်ားသာ ရရွိလာခဲ့ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕အက်ိဳးကို ေဆာင္တာေကာ ဟုတ္ရဲ႕လားဆိုတာ သံုးသပ္ၾကဖို႔ိ လိုပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ကတည္းက အဂၤလန္မွာ ဂြၽန္ရပ္စ္ကင္း ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးဟာ အင္မတန္ ေျပာင္ေျမာက္တဲ့ ေဟာေျပာပြဲေတြကို ေဟာခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္၊ အဂၤလိပ္ေတြရဲ႕ ဘဝင္ျမင့္မႈေတြကုိ ေဝဖန္ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ေဟာေျပာခ်က္ေတြကို စုစည္းထားတဲ့ “ဧကရာဇ္တို႔ရဲ႕ ဘ႑ာတိုက္မ်ား” ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ဆရာျမသန္းတင့္က ဘာသာျပန္ခဲ့ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္မွာလည္း ကမာၻေက်ာ္ ေဟာေျပာသူေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရပ္ဆဲလ္ကြင္းဝဲလ္ဆိုရင္ စိန္ေျမဧကေပါင္းမ်ားစြာ ဆိုတဲ့ ေဟာေျပာခ်က္နဲ႔ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ဘဝကို စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေပးၿပီး ခ်မ္းသာမႈရေစခဲ့ပါတယ္။ စိန္ေျမဧကေပါင္းမ်ားစြာကို ဆရာေဖျမင့္က ဘာသာျပန္ခဲ့ပါတယ္။ တျခားေသာ တ႐ုတ္က ကြန္ျဖဴးရွပ္၊ ေအသင္ၿမိဳ႕က ေဆာ့ခရတၱိတို႔ဟာလည္း ေဟာေျပာသူေတြပါပဲ။ ေလာကရဲ႕ သဘာဝကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး လူသားေတြရဲ႕ ဉာဏ္ပညာကို ရင့္သန္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေဒးလ္ကာနာဂ်ီတို႔ဆိုရင္လည္း လူမႈဘဝအတြက္ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းတာေတြကို ျဖစ္ေစၿပီး လူသားမ်ားစြာကို အဆင္ေျပေစခဲ့ပါတယ္။ တဖက္ကၾကည့္ရင္ ဟစ္တလာဟာလည္း ေဟာေျပာသူပါပဲ။ မူဆိုလီနင္လည္း ေဟာေျပာသူပါပဲ။ ဘာေတြ ကြာသြားသလဲဆိုရင္ အမုန္းတရားကို အေျခခံတာနဲ႔ အေျခမခံတာသာ ကြဲျပားသြားပါတယ္။ ဟစ္တလာလို လူေပါင္းမ်ားစြာ ေထာက္ခံအားေပးေနတဲ့ သူတေယာက္က ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတရားေတြကိုသာ ေဟာေျပာခဲ့ရင္ ကမာၻ႔သမိုင္းမွာ ဂ်ာမနီတို႔ရဲ႕ အရွက္ရမႈတခုကို ကာကြယ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုထိ ဂ်ာမနီလူမ်ိဳးေတြဟာ  ဟစ္တလာေၾကာင့္ အရွက္ရေနၾကေသးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာလည္း တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးကို ခ်စ္ရင္ ေနာင္ အနာဂတ္မွာ မိမိတို႔ရဲ႕ လႈံ႕ေဆာ္မႈေၾကာင့္ သမိုင္းမွာ အရွက္ရေစမယ့္အလုပ္ေတြ မလုပ္မိေအာင္ သတိထားသင့္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ လက္နက္ထုတ္ေပးတဲ့သူဟာ စစ္တိုက္သူထက္ မေလ်ာ့တဲ့ လံု႔လကို စိုက္ထုတ္တာနဲ႔ တူသလို တိုက္ခ်င္ ခုိက္ခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ျပဳလုပ္ေပးတာလည္း ထိုနည္းတူပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္ မေဆာင္ရြက္ေပမယ့္ အမုန္းတရားေတြကို စိတ္ထဲမွာ ကိန္းဝပ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့သူေတြက သတိျပဳသင့္ပါတယ္။ စစ္ပြဲျဖစ္သြားလို႔ တိုးတက္သြားတဲ့ႏိုင္ငံ မရွိပါဘူး။ စစ္ပြဲျဖစ္သြားလို႔ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ႏိုင္ငံ မရွိပါဘူး။ စစ္ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကို ခံစားရလို႔ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္ရာမွာ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာတာကိုသာ ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ကို ေစတနာထားသူမ်ား အမုန္းတရားႏွင့္ အလုပ္ျဖစ္ေနမႈမ်ားကို သတိျပဳသင့္ၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာ္လင္း(ေရာင္စံု)