ဗမာ့ႏုိင္ငံေရး ကေသာင္းကနင္းမ်ား (ပထမပိုင္း)
4K
အခန္းဆက္(ပထမပိုင္း)
(၁) ေရွးေခတ္ ဗမာႏိုင္ငံေတာ္
ဗမာႏိုင္ငံဟာ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားကြၽန္းဆြယ္ရဲ႕ အေနာက္ဘက္အစြန္းမွာ တည္ရွိပါတယ္။ အိႏၵိယသမုဒၵရာရဲ႕ အေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတေလၽွာက္ သံုးဖက္သံုးတန္မွာ ေတာင္ေတြ ဝိုင္းရံထားၿပီး ပင္လယ္မ်က္ႏွာစာအဖြင့္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၂၆၁,၉၆၉ ရွိတာမို႔ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ အရြယ္ပမာဏတူၿပီး ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတို႔ထက္ ႏွစ္ဆေလာက္ က်ယ္ဝန္းၿပီး လူမ်ိဳးစုေပါင္း ၆၀ ရဲ႕ လူဦးေရ ၅၂ သန္း မွီတင္းေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တကၠဆပ္ျပည္နယ္ထက္ ေသးငယ္ပါတယ္။
အက်ယ္အားျဖင့္ အေရွ႕နဲ႔ အေနာက္မွာ မိုင္ ၆၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး အရွည္အားျဖင့္ ေတာင္နဲ႔ ေျမာက္မွာ မိုင္ ၁၄၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းအရွည္ မိုင္ ၁၁၀၀ နီးပါး ရွိပါတယ္။ ေတာင္တန္းႀကီးေတြနဲ႔ ျမစ္မ်ားဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ဘက္မွာ ျမစ္ဖ်ားခံလာၿပီး ေတာင္ဘက္ကို သြယ္တန္းစီးဆင္းေနၾကပါတယ္။ အႀကီးဆံုးျမစ္ႀကီး ျဖစ္တဲ့ ျမစ္မင္း ဧရာဝတီကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ အလယ္ဗဟိုတည့္တည့္ေလာက္မွာ ျဖတ္သန္း စီးဆင္းေနပါတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဟာ အေနာက္ဘက္ကေန စီးဆင္းလာၿပီး ပုဂံၿမိဳ႕ အထက္နားမွာ ဧရာဝတီျမစ္နဲ႔ ေပါင္းဆံုသြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းမွာေတာ့ သံလြင္ျမစ္ဟာ ယူနန္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းလာၿပီး ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕နားမွာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ထဲ စီးဝင္အဆံုးသတ္သြားပါတယ္။ ျမစ္တိုေလးေတြအျဖစ္ ဗမာျပည္အထက္ပိုင္းမွာ မူးျမစ္၊ ပဲခူးေဒသမွာ စစ္ေတာင္းျမစ္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္၊ ကုလားတန္ျမစ္တို႔ ထင္ရွားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕စြန္းအက်ဆံုး နယ္စပ္မွာေတာ့ မဲေခါင္ျမစ္ဟာ လာအိုႏိုင္ငံနဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့ နယ္ေျမအတြင္း မိုင္ ၁၅၀ ခန္႔ ျဖတ္စီးသြားပါတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံဟာ အပူပိုင္းမုတ္သုံရပ္ဝန္းမွာ တည္ရွိေနၿပီး မတ္လကေန ေမလထိ ေႏြဥတု၊ ေမလကေန ေအာက္တိုဘာလထိ မိုးဥတု၊ ေအာက္တိုဘာကေန မတ္လအထိ ေဆာင္းဥတုတို႔ အလွည့္က် လည္ပတ္ေနတဲ့ သံုးရာသီစက္ဝန္း ရွိပါတယ္။ ကုန္းေျမကေန ပင္လယ္ဘက္ဆီ တိုက္ခတ္တဲ့ ေျမာက္ျပန္ေလနဲ႔ ပင္လယ္သမုဒၵရာဘက္ေန ကုန္းတြင္းပိုင္းဆီ တိုက္ခတ္လာတဲ့ ေတာင္ျပန္မုတ္သံုေလတို႔ အလွည့္က် တိုက္ခတ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္အလယ္ပိုင္းကလြဲလို႔ တႏိုင္ငံလံုးမွာ ႏွစ္စဥ္ မိုးေရခ်ိန္ လက္မ ၈၀ ကေန ၂၀၀ လက္မထိ မိုးရြာတတ္တာမို႔ သိပ္သည္းထူထပ္တဲ့ သစ္ေတာႀကီးေတြ ၅၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ဖံုးလႊမ္းခဲ့ဖူးေပမယ့္ အခုေတာ့ အဲသေလာက္ မက်န္ေတာ့ပါဘူး။
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္က ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္မွာ ေရွးဦးလူသားေတြ ေက်ာက္ေခတ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ သမိုင္းအေထာက္အထားေတြ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာႏိုင္ငံဟာ ပထဝီဝင္ ႏိုင္ငံေရးအရ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတြဆီ ဂိတ္တံခါးလို႔ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။
ေရွးေဟာင္းသုေတသန သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြအရ တိဗက္ျမန္မာ၊ မြန္ခမာ၊ ထိုင္းရွမ္း စတဲ့ လူမ်ိဳးႏြယ္အုပ္စုႀကီး သံုးစုဟာ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေပၚထြန္းေတာ္မူရာေခတ္ ဘီစီ ၆၂၅ အေစာပိုင္းကာလေတြကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ တိဗက္ျမန္မာအုပ္စုကို ပ်ဴလူမ်ိဴး (ကနဦး ျမန္မာ)၊ မြန္ခမာအုပ္စုကို မြန္လူမ်ိဳးေတြအျဖစ္ ထိုင္းရွမ္းအုပ္စုကို ရွမ္းလူမ်ိဴးေတြအျဖစ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ထင္ရွားက်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဆိုပါမ်ိဳးႏြယ္စုႀကီး သံုးစုစလံုးဟာ ဟန္တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဖိအားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ ျဖာဆင္းေရာက္ရွိလာၾကတာပါ။ တိဗက္ျမန္မာႏြယ္ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ မူရင္းအရပ္ေဒသဟာ တိဗက္အထက္နားက ကန္စုနယ္ ျဖစ္ၿပီး၊ မြန္နဲ႔ ရွမ္းေတြကေတာ့ ယူနန္နယ္ဘက္က ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဝင္လာခါစ အေစာပိုင္းမွာေတာ့ သူတို႔ဟာ ကိုယ္ပိုင္ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံငယ္ေလးမ်ား တည္ၿပီး ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ တေကာင္းျပည္ႀကီး ဘီစီ ၁၂၈ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ဧရာဝတီျမစ္အထက္ပိုင္း အိႏၵိယ-တ႐ုပ္ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ေပၚထြန္းပါတယ္။ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဟန္လင္းႀကီးၿမိဳ႕၊ ဗိႆႏိုးၿမိဳ႕၊ သေရခတၱရာၿမိဳ႕(ျပည္) စတဲ့ ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေတြဟာ စပါးေရစာ ႂကြယ္ဝရာေျမလို႔ ေျပာစမွတ္ျပဳခဲ့တဲ့ ပ်ဴယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားရာဗဟိုခ်က္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
မြန္လူမ်ိဳးေတြကလည္း ေအာက္ဗမာႏိုင္ငံနဲ႔ မဲနန္ျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္မွာ သုဝဏၰဘုမၼိ ဘုရင္ႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သလို ထိုင္းရွမ္းလူမ်ိဳးေတြကလည္း ရွမ္းႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တဲ့ နန္ေခ်ာင္ကို ယူနန္နယ္မွာ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တျခား လူမ်ိဳးႏြယ္အုပ္စုေတြ ျဖစ္တဲ့ ကမ္းယံ၊ သက္၊ ရခိုင္(အာရကန္) လူမ်ိဳးေတြဟာ ဗမာႏိုင္ငံ အေနာက္ျခမ္းမွာ အေျခခ် ေနထိုင္ေနၾကပါၿပီ။
ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အဓိကလုက္ကိုင္ေပမယ့္ ကုန္သြယ္လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ တည္ရွိတာမို႔ ေရႊကို ေငြၾကးအသျပာအျဖစ္ သံုးစြဲေနခဲ့ၾကပါၿပီ။ ပ်ဴေတြဟာ ဂီတအႏုပညာနဲ႔ ကခုန္ျခင္းကို ႏွစ္သက္ၾကၿပီး စကားတည္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ သက္ဝင္ယံုၾကည္သူေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး သေရေခတၱရာ(ျပည္)ၿမိဳ႕မွာ ေဘာေဘာႀကီး ဘုရားပုထိုးေတာ္ကိုလည္း တည္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဟာ အေတာ္ၾကာျမင့္စြာ ထြန္းကားၿပီးတဲ့ေနာက္ ေအဒီ ၆၅၆ မွာ ပ်က္သုဥ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ ပ်ဴေတြဟာ ေအာက္ျမန္မာျပည္ကို စြန္႔ခြာလို႔ အထက္ပိုင္းကို ေရႊ႕ေျပာင္းသြားၾကပါတယ္။ ခမာလူမ်ိဳးေတြကလည္း တျခားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြနဲ႔ ေတ္ၿပိဳင္ ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေတြ မဲနန္ျမစ္ဝွမ္းလြင္ျပင္မွာ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
မြန္လူမ်ိဳးေတြဟာ ေတာင္ပိုင္းအိႏၵိယနယ္ တလင္ဂန (Talangana) ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ခဲ့ၾကရၿပီး ေသြးေႏွာရာက ဆင္းသက္လာသူေတြကို တလိုင္း (Talaings) လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူတို႔ဟာ အဲဒီနာမည္ကို မႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္း မြန္လူမ်ိဳးေတြဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ဗုဒၶဘာသာ သက္ဝင္ယံုၾကည္ရာမွာ ၿမဲၿမံခိုင္မာမႈအရွိဆံုးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ အထြန္းကားဆံုး လူမ်ိဳးစု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေအဒီ ၁၀၁၁ ခုႏွစ္ဝန္းက်င္ အေရွ႕ဖ်ားမွာ ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ခမာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေတာ္ေတြမွာလည္း ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလိုနဲ႔ ေနထိုင္လာၾကရင္း ကနဦး ျမန္မာေတြလို႔ ေျပာၾကရတဲ့ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုးလမ္းမႀကီးရဲ႕ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဗဟိုအခ်က္အခ်ာ ေဒသတခုအျဖစ္ သတ္မွတ္လာရတဲ့ ပုဂံၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ကို ပ်ဴရြာႀကီး ၁၉ ရြာနဲ႔ စတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပ်ဳလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ပုဂံဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ သာယာဝေျပာ ေက်ာေစာထြန္းေတာက္ခဲ့ပါတယ္။
(၂) ေခတ္သစ္ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္
သေရေခတၱရာကို စြန္႔ခြာခဲ့ၾကတဲ့ ပ်ဳလူမ်ိ်ဳးေတြနဲ႔ တျခားလူမိ်ဳးငယ္စုေတြ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း စုစည္းပါဝင္တဲ့ လူမ်ိဳးႏြယ္အုပ္စုသစ္ႀကီးကို ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားလို႔ ေအဒီ ၇ ရာစုေနာက္ပိုင္းမွာ ေခၚဆိုလာၾကဟန္ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းက ဧရာဝတီျမစ္နဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဆံုရာ အရပ္နားက ေျမျပန္႔လြင္ျပင္မွာ ေျမၿမိဳ႕႐ိုးႀကီးေတြနဲ႔ အခိုင္အမာကာရံၿပီး ပုဂံၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးကို ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။ မင္းဆက္ေပါင္း ၅၅ ဆက္ အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ ပုဂံမင္းဆက္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ တည္တံ့ခဲ့တယ္။ ေအဒီ ၁၀၄၄ ခုႏွစ္မွာ ဘုရင္အေနာ္ရထာ ထီးနန္းဆက္ခံခဲ့တယ္။ မြန္လူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ သုဝဏၰဘုမၼိလို႔လည္း ေခၚတြင္ၾကတဲ့ သထံုၿမိဳ႕က ပင့္ေဆာင္လာတဲ့ အရွင္ျမတ္ ရွင္အရဟံရဲ႕ အကူအညီ လမ္းညႊန္မႈနဲ႔ အေနာ္ရထာဘုရင္မင္းျမတ္ဟာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာကို ပုဂံျပည္ႀကီးမွာ ျပန္႔ပြားေစခဲ့တယ္။
ဉာဏ္အေျမာ္အျမင္ႀကီးမားတဲ့ အေနာ္ရထာဘုရင္ဟာ ပုဂံျပည္သူေတြကို အဲဒီေခတ္ရဲ႕ အဓိကလူတန္းစား ၄ မ်ိဳးကို အေျချပဳၿပီးၿပီး စုစည္းခဲ့ဟန္တူတယ္။
ထန္းတက္သမားမ်ိဳး
လယ္သမားမ်ိဳး
တံငါသည္မ်ိဳး
စစ္သည္ေတာ္မ်ိဳ;
အဲဒီအေျခခံလူတန္းစားေတြေတြထဲပဲ ေအာက္ပါသူရဲေကာင္း တပ္မႉးႀကီး ၄ ဦးကို ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးနဲ႔ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္စီမံဖို႔အတြက္ ေရြးခ်ယ္တာဝန္ေပးခဲ့ပါတယ္။
ငေထြ႐ူး
ငလံုးလဖယ္
ေညာင္ဦးဖီး
က်န္စစ္သား (စစ္ေသနာပတိ၊ ေနာင္ေသာ္ က်န္စစ္သားမင္းလို႔ ပုဂံရာဇဝင္မွာ ထင္ရွားတယ္)။
(၃) ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္
ဘုရင္အေနာ္ရထာဟာ ႏိုင္ငံထူေထာင္စကတည္းက အေရွ႕ဘက္ျခမ္းက တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ရန္ကို ႀကိဳတင္တြက္ဆမိဟန္တူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကသာ၊ မိုးတား၊ ဗန္းေမာ္၊ နမ့္ခမ္း စတဲ့ နယ္ျခားေစာင့္ၿမိဳ႕ေပါင္း ၄၃ ၿမိဳ႕ကို တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလၽွာက္မွာ တည္ေစခဲ့တယ္။
နန္းေတာ္တြင္းမွာလည္း ဘာသာေရးကိစၥေတြကို အေသးအဖြဲကအစ ဂ႐ုတစိုက္ ကိုင္တြယ္ခဲ့တယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ နတ္ကိုးကြယ္မႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး စြပ္စြဲခံရတဲ့ မိဖုရားတပါးျဖစ္သူ ရွမ္းမင္းသမီး ေစာမြန္လွကို ေနရပ္ နမ့္ခမ္းဆီကို ျပန္ပို႔ေစခဲ့တယ္။ မိဖုရားႀကီးေစာမြန္လွဟာ ေနရပ္အျပန္ ခရီးလမ္းခုလတ္မွာ နာမည္ေက်ာ္ ေရႊစာရံဘုရားကို မႏၲေလးၿမိဳ႕အထြက္နားက ေမၿမိဳ႕သြားတဲ့ လမ္းနံေဘးမွာ တည္ထားရစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတာက အေနာ္ရထာဘုရင္မင္းျမတ္ဟာ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕အထက္မွာရွိတဲ့ ျမစ္ငယ္ျမစ္နားမွာ ပုဂံျပည္က ေမာင္းထုတ္ခံခဲ့ရတဲ့ အရည္းႀကီးေတြရဲ႕ ခ်ဳံခိုတိုက္ခိုက္မႈကို ခံခဲ့ရၿပီး နတ္ရြာစံ ကံေတာ္ကုန္ခဲ့ရတယ္။
ဘုရင္အေနာ္ရထာဟာ ပေဒသရာဇ္ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံငယ္မ်ားစြာကို သိမ္းပိုက္စု႐ံုးႏိုင္ခဲ့ၿပီး သူ႔ေနာက္မွာ ဆက္ခံခဲ့တဲ့ က်န္စစ္သားမင္းလက္ထက္မွာ ပထမဗမာႏိုင္ငံလို႔ သမိုင္းမွာ ကမၸည္းထိုးခဲ့ရေလာက္ေအာင္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ ဧကရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္ ပုဂံအင္ပါယာႀကီးကို ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေရွးေခတ္ကုန္သြယ္ေရး ပိုးလမ္းမႀကီးေပၚမွာ တည္ရွိခဲ့တဲ့ ပုဂံအင္ပါယာဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ တိုးတက္ထြန္းကားခဲ့ၿပီး ပထမဆံုး ျမန္မာအကၡရာကို တီထြင္သံုးစြဲခဲ့ၾကတယ္လို႔ အဲဒီေခတ္မွာ ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ျမေစတီ ေက်ာက္စာမွာ ေရးထိုးထားတာကို ေတြ႔ရတယ္။
ပုဂံေခတ္မွာ ပါဠိ၊ မြန္၊ ပ်ဴ၊ ျမန္မာ ေလးဘာသာစလံုးကို ေျပာဆို၊ ေရးသားသံုးႏႈန္းေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားျခင္း သေကၤတတရပ္ျဖစ္တဲ့ ပုဂံေခတ္ရဲ႕ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အသံုးျပဳတဲ့ ဆံပင္ဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႔မႈပံုစံ ၅၅ မ်ိဳးဟာ ဗမာ့သမိုင္းမွာ အျမင့္မားဆံုးအေရအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုဂံျပည္သူေတြဟာ အခုခ်ိန္မွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ကမာၻ႔ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရတဲ့ ဂူဘုရားပုထိုးေပါင္း သန္းခ်ီေအာင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။
ပုဂံရဲ႕ အဓိကစီးပြားေရးက စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြပါပဲ။ ေရႊနဲ႔ ေငြကို အသျပာအျဖစ္ သံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ စည္ပင္ဝေျပာခဲ့တဲ့ ပုဂံအင္ပါယာႀကီးဟာ တ႐ုတ္ျပည္က ကုဗလုိင္ခန္ တပ္ေတြရဲ႕ အႀကိမ္ႀကိမ္ က်ဴးေက်ာ္မႈေအာက္ ေအဒီ ၁၂၈၇ ခုႏွစ္မွာ ပ်က္သုဥ္းခဲ့ရတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဒ႑ာရီသမိုင္းတရပ္အေနနဲ႔ ေျပာခဲ့ၾကတာက တ႐ုတ္ဧကရာဇ္ထံမွာ ခစားေနတဲ့ နာမည္ေက်ာ္ အီတလီလူမ်ိဳး ခရီးသည္ႀကီး မာကိုပိုလိုဟာလည္း က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ တ႐ုတ္တပ္ႀကီးနဲ႔အတူ ပုဂံျပည္ကို ေရာက္ခဲ့တယ္ဆိုတာပါပဲ။ ခရီးသည္ႀကီးဟာ ဂ်ံဳမႈန္႔၊ ဆန္မႈန္႔ကေန မုန္႔ဖတ္(ေခါက္ဆြဲမၽွင္)ေတြ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့အတတ္ကို ပုဂံျပည္မွာ ျမင္ေတြ႔မွတ္သားခဲ့ၿပီး အီတလီႏိုင္ငံ ဗင္းနစ္ၿမိဳ႕မွာ ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴဳးခဲ့ရာက ဒီေန႔ေခတ္မွာ လူသိမ်ားတဲ့ အီတလီေခါက္ဆြဲ (စပက္ဂဒီးစ္) ဆိုတဲ့ အစားအစာသစ္ကို ထပ္ဆင့္ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကတာလို႔ ယူဆၾကတယ္။
တ႐ုတ္က်ဴးေက်ာ္စစ္ပြဲေတြေအာက္မွာ ပုဂံျပည္သူေတြဟာ ဆင္းရဲဒုကၡ အလြန္ေရာက္ခဲ့ရၿပီး သမိုင္းမတင္ခဲ့ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာနဲ႔ လြတ္လပ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာတဲ့ ဘဝေတြကေန လူမ်ိဳးျခားရဲ႕ ကြၽန္ဘဝကို ဆြဲခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပုဂံမင္းဆက္က မိဖုရားဖြားေစာဟာ စစ္ေျပၿငိမ္းဖို႔ တ႐ုတ္ျပည္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သံတမန္အဖြဲ ့ ေစလႊတ္ခဲ့တယ္။
ဆရာေတာ္သႀကိဳအရွင္သူျမတ္ ဦးေဆာင္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသံတမန္အဖြဲ႔ဟာ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ ခရီးၾကမ္းရွည္ႀကီးကို ၂ ႏွစ္နီးပါးၾကာေအာင္ ခရီးႏွင္ၿပီးမွ တ႐ုတ္ဧကရာဇ္ဘုရင္ေရ႕ေမွာက္ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး အရွင္ျမတ္က ေအာက္ပါအတိုင္း ေလၽွာက္တင္ေတာ္မူခဲ့တယ္။
“သႀကိဳအရွင္ျမတ္ ရွင္ဒိသာပါေမာကၡက ျမတ္ေသာမင္းႀကီး ျပည္သူျပည္သားတို႔မွာ စစ္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ အနာေရာဂါထူေျပာလ်က္ ႀကီးစြာဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ေနၾကရပါသည္။ ဆန္စပါးသည္ တုိင္းျပည္၏ အေျခအျမစ္ ျဖစ္ပါသည္၊ စပါးမရွိက သူရဲသူခက္မ်ား သံဃာေတာ္မ်ားသည္ တည္တံ့စြာ ေနႏုိင္မည္ မဟုတ္ပါ၊ ဥယ်ာဥ္စိုက္ေသာ ေယာက်္ားတို႔သည္ ေရသြန္းေလာင္း၍ အပင္ကို ႀကီးထြားေစသည္။ အညြန္႔ကို မဆိတ္ၾကပါ။ ယခုလည္း ပုဂံျပည္၌ ေကာက္ပဲသီးႏွံ စုိက္ပ်ိဳးပါေစဦး။ ၿပီးမွ သာသနာျပဳေစလုိသည္၊ စစ္ေဘးေၾကာင့္ ခံစားေနရသည့္ ျပည္သူတိုအား ညႇာတာေစလိုပါသည္။ ယခုေတာ့ ပ်ဳကေခ်သည္တို႔ရဲ႕ ေဖ်ာ္ေျဖမႈေတြကို ခံစားၾကည့္ပါဦး” ဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားကို ဆိုခဲ့ပါတယ္။
အႏုပညာအားထက္သန္စြာ ကခုန္ၾကတဲ့ ပ်ဴကေခ်သည္တို႔ရဲ႕ ေဖ်ာ္ေျဖမႈကို ႐ႈစားရၿပီးတဲ့ေနာက္ ေက်နပ္အားရလွတဲ့ တ႐ုပ္ဧကရာဇ္မင္းဟာ သူ႔ရဲ႕ မႉးႀကီးမတ္ရာေတြကို စစ္ကို ခ်က္ခ်င္းရပ္စဲၿပီး တပ္ေတြကို ျပန္႐ုပ္သိမ္းဖို႔ အမိန္႔ေပးခဲ့ပါတယ္။
ဒါဟာ တမၼဒီပ (ေခၚ) ပုဂံေခတ္မွာ အျမာ္အျမင္ရွိတဲ့ မိဖုရားဖြားေစာရဲ႕ အစီအမံနဲ႔ သံခင္းတမန္ခင္း က်င္လည္ေတာ္မူတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရဟန္းသံတမန္ သၽွင္ဒိပါျပာမိုက္ ဆရာေတာ္အရွင္ သႀကိဳသူျမတ္တို႔ရဲ႕ သမိုင္းတင္ခဲ့တဲ့ ႀကိဳးပမ္းမႈရလဒ္ေတြ ျဖစ္တယ္။
ပုဂံအင္ပါယာႀကီး ၿပိဳကြဲသြားခဲ့ရတဲ့ေနာက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွနယ္ေျမတခုလံုးဟာ ပိုမိုေသးငယ္တဲ့ ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံငယ္ေလးေတြအျဖစ္ သီးျခားေပၚထြန္းလာၿပီး ဗမာ၊ မြန္၊ ရွမ္း၊ ခမာလူမ်ိဳးေတြၾကား ႏွစ္ကာလၾကာေညာင္းစြာ စစ္မက္ေတြ ျဖစ္ပြားလို႔ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ခမာလူမ်ိဳးေတြက အေရွ႕ဖ်ားမွာတည္၊ မြန္လူမ်ိဳးေတြက ပဲခူးမွာ အေျချပဳၿပီး လူသူစု႐ံုးလို႔ ဗမာေတြက အင္းဝကို ဗဟိုထားအင္အားစုေနခ်ိန္မွာ ရွမ္းလူမ်ိဳးေတြက တ႐ုတ္နယ္စပ္ မ်ဥ္းတေလၽွာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ရပ္တည္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒုတိယပိုင္း ဆက္ရန္ ......
မင္းေကာင္းခ်စ္
(The Political Turmoil In Burma ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ ဆရာဦးဟန္ထြန္း အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေေရးသားခဲ့ၿပီး မင္းေကာင္းခ်စ္မွ ျမန္မာဘာသာျပန္ဆုိ ေရးသားပါတယ္။)
