ျမန္မာျပည္တြင္း မီဒီယာ ဖြံ့ျဖိုးေရးနဲ ့ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ျပည္ပ မီဒီယာေတြရဲ့ အခန္း က႑ဟာလည္း အစိတ္အပိုင္း တခု အျဖစ္ ပါ၀င္ေနတယ္လို့ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီး ဌာနက ေျပာၾကား လိုက္ပါတယ္။
ဒီေန့ ရန္ကုန္မွာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံ မီဒီယာ ဖြံ့ျဖိုးေရး ညီလာခံ မွာ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာန ျပန္ၾကားေရးနဲ့ ျပည္ သူ့ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန ညြွႊန္ခ်ဳပ္ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာၾကား လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မတ္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၂ ရက္ထိ ၄ ရက္ၾကာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာ မီဒီယာ ဖြံ့ျဖိုးေရး ညီလာခံကို ကုလသမဂၢ ပညာေရး သိပၸံနဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ့ ယူနက္စကို (UNESCO)၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနနဲ့ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ေထာက္ပံ့ေရး အဖြဲ့ (IMS) ကေန ၾကီးမႉး က်င္းပေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ညီလာခံအဖြင့္ကို ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ၾကီး ဦးေက်ာ္ဆန္း တတ္ေရာက္ျပီးေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ မီဒီယာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အစိုးရအေနနဲ့ လုပ္ေဆာင္မယ္လို့ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။
ညီလာခံမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္းသမားေတြနဲ ့အတူ ပါ၀င္ တက္ေရာက္ ေနတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ (ဒီဗြီဘီ) ခ်င္းမိုင္ဗ်ဴရို အၾကီး အကဲ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ကို ဒီ ေဆြးေနြးပြဲ အေၾကာင္း ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဒီပြဲက်င္းပျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ ့ ဘယ္သူေတြ တက္ေရာက္ျပီး ဘာေတြေဆြေနြး လဲ။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာျပေပးပါလား။
“အဓိကကေတာ့ ယူနက္စကို၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနရယ္၊ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ေထာက္ပံ့ေရး အဖြဲ့ (IMS) တို့ မီဒီယာဖြံျဖိုးတုိးတက္ေရးအတြက္ ေပါင္းျပီး လုပ္တာေပါ့။ ဒီ မနက္က ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ဦးေက်ာ္ ဆန္းက အဖြင့္ အမွာ စကား ေျပာသြားတယ္။ ျပီးေတာ့ ယူနက္စကိုက စကားေျပာတယ္။ အာဆီယံမွာ႐ွိတဲ့ မီဒီယာေတြရဲ့ အဆင့္အတန္းကို ထုိင္း သတင္းစာဆရာ က၀ီတို ့ဘာတို ့ကေျပာတယ္။
အဓိက က မေန့ကလည္း ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး ေျပာတာက အခုလာမယ့္ မီဒီယာ၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေရးဆဲြေနတဲ့ မီဒီယာဥပေဒကုိ အေထာက္အကူ ျပုမယ္လုိ့လည္းေျပာေနတယ္။ အဓိက ဘာရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ့ ဒီလုိပဲြကို လုပ္ရတာလဲ။
“မနက္ကေတာ့ အဆင့္ ၃ ဆင့္နဲ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို လုပ္သြားမယ္ လုိ့ေတာ့ ေျပာပါတယ္။ အဆင့္ ၃ ဆင့္မွာ မီဒီယာ ဥပေဒကုိ မူၾကမ္းေရးဆြဲတာ လုပ္ဖို့ လည္း ပါတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း သူ့မိန့္ခြန္းထဲမွာေတာ့ တခ်ို့ကို နုိင္ငံေတာ္ကေန ပံ့ပုိးေပးမယ္ မီဒီယာ ဖြံ့ျဖိုးတုိးတက္မႈကိုေပါ့။ အဲဒါက နည္းနည္း အျပုသေဘာ ေဆာင္ ပါတယ္။ အဲဒါနဲ့ တျပိုင္တည္းမွာပဲ တခ်ို့ လူ့ေဘာင္အဖဲြ့အစည္းကို အနၱရာယ္ ျဖစ္ေစနိုင္တာကို လည္း ကာကြယ္ ေပးရမယ္ ဆုိတဲ့ ပုံစံမ်ိုး ေျပာတယ္။ အခု လက္႐ွိကေတာ့ အခ်ိန္တခုမွာ ဒီဟာကို ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္သလို တခုမွာလည္း မေသခ်ာ ေသးတဲ့ အေျခအေနေတြ ႐ွိပါတယ္။ ဒီလုိ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ မလုိလား အပ္တဲ့ ျမန္မာလူမႈ အဖြ့ဲအစည္းကို အနၱရာယ္ က်ေရာက္ နုိင္တာေတြကို အကာအကြယ္ေပးရမယ္ ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္လည္း ႐ွိတာကို ေတြ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစုိးရအေနနဲ့ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို facilitate ပံ့ပိုးေဆာင္႐ြက္ ေပးပါမယ္၊ ဆုိတာေတာ့ အျပုသေဘာ ေဆာင္ျပီး ေျပာသြားတာ ေတြ့ရပါတယ္။”
ျပည္ပမီဒီယာေတြကိုေကာ အာမခံခ်က္ေပးတာမ်ိုးေတြ၊ ဘာေတြေျပာတာမ်ိုး ႐ွိလဲ။
“အာမခံခ်က္ ဆုိတာထက္ တုိးတက္မႈအေနနဲ့ ဥပမာ – က၀ီ ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ အနွစ္ ၂၀ က နာမည္ ပ်က္စာရင္း (blacklist) လုပ္ထားတယ္။ အခု ဒီကို ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီလိုပဲ အရင္ ျပည္ပ မီဒီယာတခ်ို့ ဧရာ၀တီ၊ မဇိၩမ၊ အာအက္ဖ္ေအ၊ အရင္တုန္းက ဆုိရင္ ျပည္ပမီဒီယာေတြက၊ အခု လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ မွာ ပါတနာ အေနန့ဲ ပါလာတာကို တုိးတက္မႈ အေနနဲ့ ေျပာသြားတယ္။”
၀န္ၾကီး ကုိယ္တုိင္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားသြားတဲ့ သေဘာလား။
“၀န္ၾကီးကေတာ့ သူ့မိန့္ခြန္းထဲမွာ ေျပာသြားတာ မဟုတ္ဘူး။ ညြွႊန္ခ်ဳပ္ ဦးရဲထြဋ္က ေျပာတဲ့ အထဲမွာ ဒီပါတနာကိစၥကို ေျပာသြားတယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဘက္ တခု အေနနဲ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ထဲ ပါေနတယ္လို့ ေျပာပါတယ္။ ဒီဟာရဲ့ အခန္း က႑ကေတာ့ အစဆုိေတာ့ ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း ေတာ့ မသိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပည္ပမီဒီယာေတြ အခန္းက႑ကလည္း အခု မီဒီယာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမွာ အစိတ္အပို္င္း တခုအေနနဲ့ ပါေနတယ္လို့ေတာ့ ထည့္သြင္းေျပာသြားပါတယ္။ ၀န္ၾကီးေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ ဦးရဲထြဋ္က ဒီမနက္မွာ ေျပာသြားတာပါ။”
ျပည္တြင္းက မီဒီယာေတြေကာ ဒီညီလာခံမွာ အကုန္ပါလား။
“ျပည္တြင္းက မီဒီယာ အကုန္ ဆုိတာထက္ေတာ့ ပါသင့္သေလာက္ ပါတယ္။ ဆရာေဖျမင့္၊ ဆရာေမာင္၀ံသ၊ ကိုကို(စက္မႈတကၠသိုလ္)နဲ့ ဆရာသီဟေစာတုိ့ အပါအ၀င္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ေတြ့ရပါတယ္။ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္ မီဒီယာ ဖြံ့ျဖိုးမႈေပါ့၊ အဲဒီ့အတြက္ နည္းလမ္းေတြက မ်ိုးစုံ႐ွိတယ္။ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ က အမ်ားၾကီး ႐ွိတယ္။ အဓိက တခုက ownershipနဲ့ exclusive၊ inclusive ေပါ့။ ဒီ လုပ္ငန္း စဥ္ထဲမွာ ဘယ္သူေတြ ပါတယ္။ ဘယ္သူေတြ မပါဘူး ဆိုတာ အေရးၾကီးေတာ့ အတတ္နုိင္ဆုံးေတာ့ ပါေအာင္လုပ္ပါတယ္။
ဒီပဲြနဲ့ပတ္သက္ျပီး တျခား ဘာမ်ားထူးျခားတာ ေျပာခ်င္တာ႐ွိလဲ။
“ထူးထူးျခားျခား ေျပာခ်င္တာေတာ့ ခုနက ေျပာသလိုပဲ၊ ၀န္ၾကီး ကုိယ္တုိင္ကုိက ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ဖုိ့ လုပ္ေနတယ္။ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ႐ွိတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ယူနက္စကိုကလည္း ယူနက္စကုိရဲ့ လမ္းညြွႊန္ခ်က္ တခ်ို့ ေျပာသြားတယ္။ ဥပမာ – မီဒီယာ လြတ္လပ္မႈ ျဖစ္ရမယ္။ တုိင္းျပည္တခုမွာ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္း မီဒီယာမ်ိုး႐ွိရမယ္။ ယူနက္စကို အေနနဲ့လည္း အစိုးရ ကိုယ္တုိင္က မီဒီယာဖြ့ံျဖိုးမႈကို ကူညီမယ္ ဆုိရင္ ပိုျပီးေတာ့ အလားအလာ ေကာင္းမယ္ ဆုိတာမ်ိုးကို ၀န္ၾကီး စကားနဲ့ပဲ ျပန္ျပီးေတာ့ အေထာက္အကူ ျဖစ္ ေအာင္ ေျပာသြားတာ ေတြ့ရတယ္။ ဒါ ဒီမနက္ အခင္းအက်င္းေပါ့။”
