၁၉၈၈ ခုနွစ္ မတ္လ ေက်ာင္းသား အေရးအခင္းမွာ ေသဆုံးခဲ့ရသူေတြကို ရည္စူးျပီး တံတားနီေန့ နွစ္ပတ္လည္ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားကို ရန္ကုန္ျမို့မွာ က်င္းပဖို ့ အဲဒီ အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြက စီစဥ္ေနၾကပါတယ္။
စစ္အစိုးရလက္ထက္ နွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ က်င္းပခြင့္ မရခဲ့တဲ့ တံတားနီေန့ နွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားကို အခု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္မွာ ပထမဆုံး အၾကိမ္အျဖစ္ မတ္ ၁၆ ရက္ ေန့ မနက္ ၉ နာရီက်ရင္ ရန္ကုန္ျမို့ ေ႐ြွႊဂုံတိုင္မွာ က်င္းပမယ္ လို့ တံတားနီ အေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူေတြက ေျပာပါတယ္။
အခမ္းအနား က်င္းပရတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို အေရးအခင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ခဲ့သူ ၈၈ မ်ိုးဆက္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ကိုလွမ်ိုးေနာင္က ႐ွင္းျပပါတယ္။
“ဒီသမိုင္းေၾကာင္းနဲ့ ပတ္သက္ျပီး အခု ဆိုရင္ပဲ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား မသိၾကေတာ့ဘူး။ ဒါကို သြား ေတြ့ေနရတယ္။ မတ္ ၁၃ ရက္ ေန့က ကိုဖုန္းေမာ္ နွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနား လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြ ၾကားထဲမွာကိုက ကုိဖုန္းေမာ္ကုိ သဲသဲကြဲကြဲ မသိ႐ွိၾကဘူး။ မ်ိုးဆက္သစ္ေတြ ၾကားမွာလည္း အာရ္အုိင္တီ၊ ကိုဖုန္းေမာ္ရယ္၊ တံတားနီ အေရးအခင္းနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ မသိၾကဘူး။
ဒါကို သိေစခ်င္တယ္။ သိေစခ်င္တယ္ ဆုိတာက ဖုန္းေမာ္အေရးအခင္းနဲ့ တံတားနီ အေရးအခင္းဟာ ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပံုၾကီးကုိ သေနၶ စတည္ခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းပါ။ ျမန္မာ့နုိင္ငံေရး သမုိင္းေၾကာင္းမွာ အင္မတန္ အေရးပါတဲ့ ရက္စြဲေတြလုိ့ က်ေနာ္တို့ေတြ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ မတ္လ ၁၃ အျဖစ္ အပ်က္ေတြကုိ အမ်ားျပည္သူ ေအာက္ေမ့ သတိရေနဖုိ့နဲ့ မ်ိုးဆက္သစ္ေတြ ၾကားထဲမွာ ဒါကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ နားလည္ သေဘာေပါက္ ထားနိုင္ေရး အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္ လို့ ေျပာရမွာေပါ့။”
မူလက တံတားနီအနီးက အိုင္ဘီစီ အေဆာက္အဦမွာ အခမ္းအနား က်င္းပဖို့ ရည္႐ြယ္ေပ မယ့္ သက္ဆိုင္ရာက ခြင့္မေပးလို့ ေ႐ြွႊဂုံတိုင္က ဒို့ရိုးရာစားေသာက္ဆိုင္မွာ မနက္ျဖန္ မနက္ ၉ နာရီမွာ စတင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုနွစ္ မတ္ ၁၃ ရက္ေန့က လုံထိန္းေတြရဲ့ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ စက္မႈတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုဖုန္းေမာ္ က်ဆုံးခဲ့ရတဲ့ အေပၚ မတ္ ၁၆ ရက္ ေန့မွာ ရန္ကုန္ ၀ိဇၨာသိပၸံ တကၠသိုလ္ (ပင္မ) နဲ့ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ (လိႈင္နယ္ေျမ) က ေက်ာင္းသားေတြ စုေပါင္းျပီး အင္ယားကန္ ေဘာင္ေဘးက တံတားျဖူ အတိုင္း စက္မႈတကၠသိုလ္ (အာရ္အိုင္တီ) သို့ ခ်ီတက္ရာမွာ စစ္တပ္နဲ့ လုံထိန္းေတြက အၾကမ္းဖက္ ျဖိုခြဲခဲ့တာေၾကာင့္ လူအေသအေပ်ာက္ ႐ွိခဲ့သလို ေက်ာင္းသား အမ်ားအျပား ဖမ္းဆီးခံရပါတယ္။
အဲဒီျဖစ္ရပ္ကို အေၾကာင္းျပုျပီး တံတားျဖူကို တံတားနီအျဖစ္ အမည္တြင္္လာျပီး တံတားနီေန့ နွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနားေတြ က်င္းပေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။