ျဖစ္ရပ္ေတြက ျမန္ဆန္လြန္းတယ္။ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔အတူ အေျပာင္းအလဲေတြက အရွိန္အဟုန္ႀကီးတတ္တာလည္း မ်က္ေမွာက္ကာလရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ လကၡဏာတရပ္ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုကာလမ်ိဳးမွာ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈနိမ့္က်တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ကစဥ့္ကလ်ား ျဖစ္တတ္တာကလည္း သဘာဝပါ။ လိုအပ္ခ်က္တခု ျဖည့္ဆည္းေနဆဲမွာပဲ အျခားျခားေသာ မေရတြက္ႏိုင္တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ တန္းစီေစာင့္ေနတာကို ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ မေစာင့္ႏိုင္တဲ့အဆုံး တည္ရွိဆဲဥပေဒနဲ႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြကို အေျခခံၿပီး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ၾကေလေတာ့ အဆင္မေျပမႈေတြ ေနာက္ဆက္တြဲ ေျဖရွင္းရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြက တပုံတပင္ႀကီး ေပၚေပါက္လာေတာ့တာပါပဲ။ အဟုန္နဲ႔ တိုးတက္ေနတဲ့ ေခတ္ႀကီးရယ္၊ လူဦးေရ ေပါက္ပြားႏႈန္း ျမင့္မားေနတဲ့ ကမာၻႀကီးရယ္၊ ၿမိဳ႕ျပေဒသ သိပ္သည္းလြန္းတဲ့ ေနထိုင္မႈရယ္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေႏွးေကြးလြန္းတဲ့ ႏိုင္ငံရယ္ ေပါင္းလိုက္ေတာ့… အေျဖက က်ဴးေက်ာ္ အိမ္ရာျပႆနာနဲ႔ ရာဇဝတ္မႈ ထူေျပာျခင္းတို႔ပါပဲ။ ဒီျပႆနာရပ္ေတြ ေျဖရွင္းဖို႔ဆိုရင္ က်ဴးေက်ာ္တဲေတြ ဖယ္ရွား႐ံု၊ ဆိုးခိုးလူသတ္ေတြ ဖယ္ရွား႐ံုနဲ႔ေတာ့ ျပႆနာေတြက ေျပလည္သြားမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ လိုအပ္ေနတဲ့ အငွားအိမ္ရာေတြ၊ တန္ဖိုးနည္း၊ သင့္၊ ျမင့္ အစရွိတဲ့ အိမ္ရာစခန္းေတြ၊ စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အအုံလို႔ ေခၚတဲ့ ကြန္ဒိုမီနီယံ တိုက္ခန္းေတြ စတာေတြကို အစိုးရဘက္ကလည္း မူဝါဒေတြ၊ စီမံကိန္းေတြ ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲမြဲေတသူကို သူ႔ကံၾကမၼာပဲဆိုၿပီး ပစ္ပယ္ထားလို႔ေတာ့ မရေပဘူး။ တဲေပၚကေန တိုက္ေပၚတင္ၿပီး ဘဝေတြကို ျမႇင့္တင္ဖို႔က အစိုးရတရပ္ တာဝန္လို ျဖစ္လာတယ္။ ဒီလို စီမံကိန္းခ် ၿမိဳ႕ျပျပန္လည္မြမ္းမံရာမွာ ဟိုတစ ဒီတစ ဟိုတစု ဒီတစု စိတ္ထင္တိုင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဆင္ျခင္ဉာဏ္မဲ့ရာ က်လြန္းပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္မႈမ်ိဳးက (Urban Aesthetics) လို႔ေခၚတဲ့ ၿမိဳ႕ျပတင့္တယ္မႈ အလွကို ထိခိုက္ေစတယ္။ လူဦးေရ ၇ သန္းေက်ာ္ ေနထိုင္တဲ့ ရန္ကုန္လို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ ပိုမိုစနစ္က်တဲ့ စီမံကိန္းေတြ ခ်မွတ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒီလို မခ်မွတ္ဘဲ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၿမိဳ႕ျပအလွ ပ်က္စီး႐ံုမက ေျဖရွင္းဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာရပ္ေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့တယ္။ ဥပေဒတရပ္ မခ်မွတ္ႏိုင္မီမွာ အဂတိ အေျချပဳၿပီး အဆင္ေျပသလို တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ မသမာမႈေတြကေန နစ္နာသူေတြ၊ ဆုံးရႈံးရသူေတြကလည္း ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ ရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သိန္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေပးၿပီး ဝယ္ယူ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူေတြရဲ႕ ကြန္ဒိုမီနီယံတိုက္ခန္းေတြရဲ႕ ျပႆနာဟာ တိုးလို႔ ျဖစ္ေပၚေနပါၿပီ။ အခုလို စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အအုံဆိုင္ရာဥပေဒ ထြက္ေပၚအတည္ျပဳႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ မလြဲမေသြ ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာရပ္ေတြ ထြက္ေပၚလာေတာ့မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဗြီဘီရဲ႕ ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာဥပေဒေရးရာ (Law Lab) အစီအစဥ္မွာ “ကြန္ဒိုေဈးကြက္ က်ဆင္းေနတာ စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အအုံဆိုင္ရာ ဥပေဒရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္လား”ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးတင္ဆက္သြားမွာပါ။ ေဆြးေႏြးၾကမယ့္သူေတြကေတာ့ ဦးဖုန္းျမင့္ေအာင္ (ပထမအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊ ဦးသန္းဦး (ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ျခံေျမဝန္ေဆာင္မႈအသင္း ဒုဥကၠ႒)နဲ႔ စာေရးဆရာ ဦးျမင့္ေဆြ (ေခၚ) ျမင့္မိုရ္ေဆြတို႔ ျဖစ္တယ္။ အစီအစဥ္ တင္ဆက္သူ ဦးခင္သန္းရဲ႕ “စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အုံဆိုင္ရာ ဥပေဒဟာ အရင္အစိုးလက္ထက္က တည္းေရးဆြဲခဲ့တာမို႔ ဥပေဒရဲ႕ အားနည္း၊ အားသာခ်က္ကို ရွင္းျပေပးဖို႔ ေမးရာမွာ “ကြန္ဒိုဥပေဒက အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ကြန္ဒိုဥပေဒက ၁၉၆၀ အိမ္ရွင္ အိမ္ငွား ဥပေဒကို မလႊမ္းမိုးႏိုင္ဘူး။ ကြန္ဒိုဥပေဒနဲ႔ အက်ဳံးဝင္ဖို႔ဆိုရင္ စုေပါင္းပိုင္ေျမ ျဖစ္ေအာင္ အရင္ ေလၽွာက္လႊာတင္ရမယ္။ အခု ေဆာက္ေနတာက ကိုယ့္ေျမေပၚ ကိုယ္ေဆာက္တာဆိုေတာ့ စုေပါင္းပိုင္ ေလၽွာက္ထားရင္ ကိုယ့္ေျမ ဆုံး႐ႈံးသြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘယ္သူကမွ ဆက္မေလၽွာက္ထားဘူး။ ပုလဲကြန္ဒိုဆိုရင္ ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္ကတည္းက ျပႆနာျဖစ္ေနတာ အခုထိ ေျဖရွင္းလို႔ မၿပီးေသးဘူး။ အရင္က ကြန္ဒိုဆိုၿပီး ေဆာက္ခဲ့တာေတြက အခု ကြန္ဒိုဥပေဒနဲ႔ဆိုရင္ လံုးဝ အဂၤါရပ္နဲ႔မညီဘူး”လို႔ ဦးဖုန္းျမင့္ေအာင္က ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ၿခံေျမအသင္းဒုဥကၠ႒ ဦးသန္းဦးကေတာ့ “ဒီဥပေဒက အခုမွ ေပၚလာတာ။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြအတြက္ ေရးဆြဲတာပါပဲ။ နည္းဥပေဒက မထြက္ေသးေတာ့ ဝယ္/ေရာင္းဖို႔ ခက္တယ္။ ဥပေဒမွာ မရွင္းလင္းတာေတြလည္း ရွိေနတယ္။ ဘယ္လို ဗီဇာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားလဲ။ ေနထိုင္ခြင့္ (PR) က်ၿပီးသူမွ ေရာင္းရမလား။ စတာေတြ မပါရွိေတာ့ ခက္တယ္။ ကြန္ဒိုေဈးကြက္ က်င္းပတာလည္း ဒါေတြေၾကာင့္ပဲ။ ႏိုင္ငံသား ဝယ္ႏိုင္ေျခက အရမ္းနည္းတယ္။ ျမင့္မိုရ္ေဆြကေတာ့ “စုေပါင္းပိုင္ ေျမပိုင္ဆိုတာ တဦးခ်င္း ဧရိယာအလိုက္ ပိုင္တာကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ အခ်ိဳးနဲ႔ ကိုင္တြယ္လႊဲေျပာင္းပိုင္ခြင့္ကို ဆိုလိုတာ။ ပိုင္ခြင့္လက္မွတ္နဲ႔ ေျမအေဆာက္အအံု အခ်ိဳးသင့္ ပိုင္ခြင့္ပဲ ျဖစ္တယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။ BOT စနစ္နဲ႔ ေဆာက္တာေတြဟာ ကြန္ဒို မဟုတ္ဘူး။ BOT နဲ႔ ေဆာက္တဲ့စနစ္က ကမာၻမွာ ျမန္မာ တႏိုင္ငံပဲ ရွိတယ္။ အခန္းပဲေရာင္းတာ။ ႏွစ္(၇၀)ျပည့္ရင္ေျမက မူရင္းပိုင္ပဲျပန္ရမွာပါ။ ကြန္ဒိုဆိုၿပီး  ဝယ္ခဲ့သူ ေတြမပိုင္ဘူး။ ဒါကိုဝယ္ယူသူေတြ သိဖို႔လိုတယ္။ စုေပါင္းပိုင္အေဆာက္အုံကြန္ဒိုမ်ိဳးကေျမကိုပါရွယ္ယာအခ်ိဳးနဲ႔ ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ဒါဆိုရင္ စုေပါင္းပိုင္အိမ္ရာဥပေဒ မေပၚမီက သိန္းေပါင္းေထာင္ခ်ီ ေပးဝယ္ထားရသူေတြရဲ႕ နစ္နာမႈကို ဘယ္လို ေျဖရွင္းၾကမွာပါလဲ။ မၾကာမီ တရားမေၾကာင္းအရ တရားစြဲဆိုမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာေတာ့မွာပါ။ BOT နဲ႔ ဝယ္ထားတဲ့ ကြန္ဒိုလို႔ေခၚခဲ့ဲတဲ့ တိုက္ခန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ခ်က္ အမိန္႔ေတြ ထုတ္ျပန္ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဖို႔ နည္းဥပေဒမွာ ထည့္သြင္းေရးဆြဲေပးမလား ဆိုတာလည္း စဥ္းစားစရာပါ။ ဘယ္လိုဗီဇာမ်ိဳးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားကို ေရာင္းခြင့္ရွိသလဲဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ ထည့္သြင္းေပးရပါမယ္။ သိပ္တင္းလြန္းရင္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလို႔ စိတ္ေလ်ာ့ပါးသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဝယ္ယူခြင့္ရွိသူ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ပိုင္ဆိုင္ခြင့္အတြက္ ခိုင္လုံတဲ့ အာမခံခ်က္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလို မတင္မက်၊ သံသယအေၾကာင္းခံကေတာ့ အရင့္အရင္ အစိုးရ အဆက္ဆက္က ၿမိဳ႕ျပစီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းတာ၊ လူဦးေရ သိပ္သည္းမႈ အခ်ိဳးအစားနဲ႔ ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္းကို မတြက္ခ်က္ႏိုင္ခဲ့တာ၊ တြက္ခ်က္ရေကာင္းမွန္း မသိတာေတြ၊ ေျမေနရာဦးၿပီး အဂတိလိုက္စားမႈေတြ၊ BOT စနစ္နဲ႔ စည္းကမ္းမဲ့ ေဆာက္ခြင့္ျပဳခဲ့တာ၊ စတာေတြအားလုံးကို တၿပိဳင္တည္း ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ုဆိုရင္ စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အုံဆိုင္ရာ ဥပေဒက လႊမ္းၿခဳံႏိုင္ပါ့မလား ဆိုတာကိုေတာ့ နည္းဥပေဒရဲ႕အေျဖကိုပဲ ၾကည့္ရမွာပါ။ အခုထိေတာ့ စုေပါင္းပိုင္ အေဆာက္အုံဆိုင္ရာ စဥ္စားခ်က္ေတြကေတာ့ ေထြျပားေနဆဲသာ ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။ ထြန္းေဇာ္ေဌး