အသံမဲ့ (သို့) ပုန္းကြယ္ေနေသာ အရိပ္မ်ား

တင်တင်ညိှု
5K
တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္က ေ႐ြွႊလီမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္က အမ်ိုးသမီး အလုပ္သမားေတြကို တ႐ုတ္လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြက ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ခံေနရတယ္ ဆိုျပီး ျမန္မာအမ်ိုးသမီးသမဂၢက အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ျပီး အသိေပးလိုက္ပါတယ္။
[caption id="attachment_21642" align="alignright" width="300" caption="တင္တင္ညို"]
[/caption]
“အသံမဲ့ (သို့) ပုန္းကြယ္ေနေသာအရိပ္မ်ား” လို့ အမည္ေပးထားတဲ့ ဒီအစီရင္ခံစာနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ျမန္မာအမ်ိုးသမီးသမဂၢရဲ့ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ့ဝင္ ေဒၚတင္တင္ညိုကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
တ႐ုတ္နယ္စပ္ ေ႐ြွႊလီမွာ႐ွိတဲ့ ျမန္မာအမ်ိုးသမီး အလုပ္သမားေတြက တ႐ုတ္လုပ္ငန္း႐ွင္ေတြရဲ့ ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ခံ ေနရတယ္ ဆိုျပီး အစီအရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ့ရတယ္ေလ။ ဘယ္လိုေနရာမ်ိုးေတြမွာ ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ခံေနရလို့ ေထာက္ျပထားပါလဲ။
“က်မတို့ ဒီေၾကညာစာမွာ အထူးသျဖင့္ ေဖာ္ျပတဲ့ လုပ္ငန္းေတြက တခုက ေက်ာက္ေသြးတဲ့ေနရာ၊ စက္ရံုေတြ၊ ဝပ္ေ႐ွာ့ေတြမွာ လုပ္ေနတဲ့ ေနရာေလးေတြ က်မတို့ ေျပာျပထားတာ ႐ွိတယ္။ ေနာက္တခုက လိင္အလုပ္သမားေတြေပါ့။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာေတာ့ အမ်ားစု ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ခံရတဲ့ အေနအထားေတြ ၾကံုေတြ့ရတာေတြ ႐ွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ အလုပ္ခ်ိန္ အၾကာၾကီး လုပ္ရတယ္။ ခြင့္ေတြယူလို့မရတဲ့ အေနအထားမ်ိုးေတြေပါ့။ တခ်ို့လစာေတြကို အလုပ္႐ွင္ေတြက ပံုမွန္မေပးတာေတြလည္း ၾကံုရတာေတြ႐ွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အဲဒီလုပ္ငန္း ၂ ေနရာကို ပိုျပီးေတာ့ မီးေမာင္းထိုးျပထားတာ႐ွိတယ္။”
ဒီေခါင္းပံုျဖတ္ခံရတဲ့ အထဲမွာ အဆိုးဝါးဆံုးပံုစံတခုေလာက္ ေျပာျပေပးပါလား။
“က်မတို့ အင္တာဗ်ဴးတဲ့အထဲက တေယာက္ဆိုရင္ လိင္အလုပ္သမားေပါ့။ သူတို့ ေဖာက္သည္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဓားေတြဘာေတြနဲ့ ျခိမ္းေျခာက္ျပီးေတာ့မွ အတင္းဓမၼ ဆက္ဆံတာမ်ိုးေတြ၊ ကြန္ဒံုးေတြမသံုးဘဲနဲ့ ျပဿနာျဖစ္တာေပါ့။ ေနာက္ဆံုး ဘယ္ေလာက္ဆိုးဝါးလည္းဆိုရင္ ဒီအတိုင္းပဲ အကာအကြယ္မ႐ွိဘဲနဲ့ လိင္ဆက္ဆံလိုက္ရတယ္။ သူ့ရဲ့ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ့ အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ရသြားတဲ့ပံုစံမ်ိုး ျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒါေလးကတခုေပါ့၊ ဒီေရာဂါကို ရျပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို့က အလုပ္ကို ဆက္လုပ္လို့ မရတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္သြားတယ္။ ဘဝပါေသဆံုးသြားသလို ျဖစ္တာေပါ့။”
ေ႐ြွႊလီမွာပဲ အိမ္ေဖာ္တို့၊ ေဈးေရာင္းတာတို့၊ ေဆာက္လုပ္ေရးတို့ အားလံုးေပါင္း အလုပ္သမား ၁ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ ႐ွိတယ္လို့လည္း ေျပာထားတယ္။ အဲဒါ အမ်ိုးသားေရာ၊ အမ်ိုးသမီးေရာလား။ အမ်ိုးသမီး အလုပ္သမားက ၁ သိန္းေက်ာ္ထဲမွာ ဘယ္ေလာက္႐ွိမလဲ။
“တသိန္းေလာက္ တြက္ထားတဲ့အထဲမွာ အမ်ိုးသားေကာ၊ အမ်ိုးသမီးပါ ပါတယ္။ အမ်ိုးသမီးသီးသန့္ေတာ့ ေသခ်ာမတြက္ထားဘူး။ အမ်ားစုက အမ်ိုးသမီးေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ့ရတယ္။”
ဒီထဲမွာ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရတဲ့ အလုပ္သမားေတြကေကာ အမ်ိုးသမီးေတြက အၾကမ္းဖ်င္း အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္႐ွိမလဲလို့ ခန့္မွန္းလဲ။
“၁၀ ေယာက္မွာ ၃ ေယာက္ဝန္းက်င္ေလာက္က ခံေနရတယ္။ ဒါေတာ့ လုပ္ငန္းအေပၚမွာ မူတည္တာေပါ့။ တခ်ို့ လိင္အလုပ္သမားေတြဆို အေရအတြက္ ပိုမ်ားတာေပါ့။ တိတိက်က် တြက္ထားတာေတာ့ မ႐ွိေသးဘူး။ အဲဒီ ဝန္းက်င္ေလာက္ေတာ့ ႐ွိေနတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ တခ်ို့အင္တာဗ်ဴး လုပ္ရင္ တေယာက္တည္း ဆိုေပမယ့္ သူတို့နဲ့အတူ ခံစားေနရတဲ့သူေတြ အေယာက္ ၄၀၊ ၅၀ ရယ္၊ အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ အေၾကာင္းေတြ သူေျပာျပထားတာ ႐ွိတာေပါ့။”
ဒီအစီရင္ခံစာက ပါတဲ့အခ်က္အလက္ေတြ ခိုင္မာေအာင္လို့ သက္ေသ အေထာက္အထားျပနိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုၾကိုးပမ္းျပုစုထားတာ ႐ွိပါသလဲ။
“က်မတို့ လူကိုအရမ္း စိစစ္တယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ က်မတို့က ေမးခြန္းေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပင္ဆင္ထားတယ္။ ျပီးေတာ့မွ တကယ္ပဲ တိတိက်က် ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာနိုင္တဲ့ လူေတြကို က်မတို့ ေ႐ြးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို့လို့ က်မတို့ အင္တာဗ်ဴးလုပ္တယ္ဆိုရင္ လူဦးေရ နည္းေနတာကို ေတြ့ရလိမ့္မယ္။ အဲဒါက အရည္အေသြးေပါ့၊ သူတို့ေျပာလို့ ရလာမယ့္ အခ်က္အလက္ကို က်မတို့ ပိုျပီးေတာ့မွ ယူတယ္။ ေနာက္ တေယာက္ေျပာရင္ ဒီတေယာက္က ၁၀၊ ၂၀ ကို ကိုယ္စားျပုတဲ့ အေနအထားမ်ိုး ျဖစ္ေအာင္ က်မတို့လုပ္တယ္။ ေနာက္တခုက က်မတို့ ျမန္မာအမ်ိုးသမီးသမဂၢရဲ့ လုပ္ငန္းက အဲဒီ့ဘက္အျခမ္းမွာ စျပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ ၂၀၀၀ ျပည့္နွစ္ကတည္းက ဆိုေတာ့ အခုဆိုရင္ ၁ဝနွစ္ေက်ာ္ အတိုင္းအတာ ႐ွိျပီ။ အဲဒီ့ လုပ္ငန္းအေတြ့အၾကံု၊ ဆက္စပ္မႈေတြနဲ့ နိစၥဓူဝ ျဖတ္သန္းမႈေတြကို သံုးသပ္မႈေတြ လုပ္ထားေတာ့ အဲဒါကေနတဆင့္ က်မတို့ ခိုင္မာမႈေတြ ယူထားတာ ျဖစ္တယ္။”
ျမန္မာအလုပ္သမားေတြက တ႐ုတ္နိုင္ငံမွာ ဘာေၾကာင့္ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံေနရတယ္လို့ ထင္ပါသလဲ။
“အဓိကေတာ့ သူတို့ကို တရားဝင္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အကာအကြယ္ ေပးထားတဲ့ ယနၱရား မ႐ွိတာေပါ့။ သူတို့က အဲဒီမွာ အလုပ္သြားလုပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာဆိုရင္ ေနထိ္ုင္ခြင့္ လက္မွတ္ေတာ့ လုပ္လို့ရတယ္။ အဲဒီ့ ေနထိုင္ခြင့္က အလုပ္လုပ္လို့ ရတယ္ဆိုေပမယ့္ အလုပ္သမားတေယာက္မွာ ႐ွိသင့္႐ွိထိုက္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ဘာတခုမွ မ႐ွိဘူး။ ဘာျဖစ္လို့လဲဆိုေတာ့ သူတို့က အလုပ္သမားလက္မွတ္ မ႐ွိလို့ေပါ့။ အလုပ္သမား လက္မွတ္ကလည္း သူတို့ လုပ္လို့မရဘူး။ တ႐ုတ္အစိုးရက မလုပ္ေပးဘူးေလ။ ဒီေတာ့ တခုခု ျပဿနာတက္မယ္။ ေခါင္းပံုျဖတ္၊ အျမတ္ထုတ္ခံရတဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ ကိစၥမ်ိုးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို့မွာ သြားတိုင္လို့ ရနိုင္တဲ့ ေနရာေတြ မ႐ွိဘူး။”
တ႐ုတ္အာဏာပိ္ုင္တို့၊ အလုပ္သမားအဖြဲ့အစည္းေတြ၊ ေနာက္ တ႐ုတ္အမ်ိုးသမီး အဖြဲ့အစည္းေတြေရာ မ႐ွိဘူးလား။ အဲဒီမွာ သြားတိုင္လို့ မရဘူးလား။
“ျမန္မာျပည္အေရးကို လုပ္ေပးတဲ့သူေတြ မ႐ွိဘူး။ ဟိုအရင္တုန္းက save the childrenဆိုတာ ႐ွိတယ္။ အရင္တုန္းက ျမန္မာ လိင္အလုပ္သမားေတြကို ကူခဲ့ေပးတာ ႐ွိတယ္။ ေနာက္ပိ္ုင္းမွာ ျမန္မာလိင္အလုပ္သမားေတြကို လံုးဝ မကူေတာ့ဘူး။ က်မတို့ ၂၀၀၀ ခုနွစ္ စလုပ္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ပိ္ုင္းကေန ၾကည့္လိ္ုက္မယ္ဆိုရင္ေပါ့။ လံုးဝ ကူညီတာမ်ိုး မ႐ွိေတာ့ဘဲနဲ့ သူတို့ရဲ့ တ႐ုတ္ လိင္အလုပ္သမားေတြကိုပဲ သူတို့ ကူညီေပးတာ။ ဒီေတာ့ အဲဒီဘက္ျခမ္းရဲ့ အေျခအေနထူးျခားခ်က္က ခုနလိုမ်ိုး ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ အမ်ိုးသမီးေတြကို လိ္ုက္ျပီးေတာ့မွ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတဲ့၊ ကူညီေပးတဲ့ အဖြဲ့အစည္းေတြ မ႐ွိေတာ့သေလာက္ကိုပဲ။”
ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေရာ ကိုယ့္နိ္ုင္ငံက အလုပ္သမားေတြရဲ့ အခြင့္အေရး ခ်ိုးေဖာက္ခံရတာေတြကို ဘယ္လိုမ်ိုး အကာအကြယ္ေပးတာေတြ ႐ွိလဲ။
“က်မတို့ အင္တာဗ်ဴးအရေရာ က်မတို့ လုပ္ငန္း အဆက္အစပ္အရပါ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အဲလိုမ်ိုး ကာကြယ္ေပးမႈဆိုတဲ့ ေနရာမ်ိုး မ႐ွိဘူးေပါ့။ ျပီးေတာ့မွ သူတို့ တခုခု ျပဿနာျဖစ္ရင္ သြားတိုင္လို့ရတဲ့ ေနရာမ်ိုးလည္း မ႐ွိဘူး။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေန လုပ္ထားေပးတာ မ႐ွိဘူး။ ဟိုတုန္းကဆို အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈေတြ အၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို့ ဘယ္မွာမွ သြားတိုင္လို့ မရတဲ့ အေနအထားမ်ိုးေတြ ျဖစ္ခဲ့တာမ်ိုး က်မတို့ ၾကံုေတြ့ရတယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို့က နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ လက္မွတ္လုပ္ေပးတဲ့ အဆင့္တခုေလာက္ပဲ ႐ွိတာ။ အဲဒီ့ လက္မွတ္ကလည္း အရမ္းကို ႐ႈပ္ေထြးတဲ့အခါက်ေတာ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ အေထာက္အကူ မျဖစ္ဘဲနဲ့ ပိုေတာင္မွ အခက္အခဲ ျဖစ္ေစနိ္ုင္တဲ့ အေနအထားေတြ ျဖစ္ေစတာ။ က်န္တဲ့ဟာေတြေတာ့ မေတြ့ရဘူး။”
ဒီအမ်ိုးသမီး အလုပ္သမားေတြက ဘယ္နယ္က လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြလဲ၊ ျမန္မာျပည္ကဆိုရင္ ဘယ္ေဒသေတြက အမ်ားစုလာၾကသလဲ။
“အမ်ားစုကေတာ့ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းကလာတာ မ်ားတယ္။ မေကြးတိုင္း၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ မနၱေလးတိုင္းဘက္ကလာၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အဲဒီေဒသက ေရခန္းေျခာက္မႈေတြ အရမ္းျဖစ္ျပီး စိ္ုက္ပ်ိုးေရးေတြ လုပ္လို့မရတဲ့အတြက္ ထြက္လာတဲ့သူေတြလည္း အမ်ားၾကီး က်မတို့ေတြ့ရတယ္။ တခ်ို့ကေတာ့ နမ့္ဆန္ ဟိုဘက္ျခမ္းေပါ့၊ ႐ွမ္းျပည္နယ္ဘက္ျခမ္းတို့၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဘက္ျခမ္းက လာတာေတြ ႐ွိပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ခုန ေျပာတဲ့ေနရာက လာတာေတြမ်ားတယ္။”
ျမန္မာအမ်ိုးသမီး သမဂၢ အေနနဲ့ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရတဲ့ ျမန္မာအမ်ိုးသမီးေတြနဲ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးခဲ့တာ ႐ွိသလဲ။ ေ႐ွ့ဆက္ျပီး ဘာေတြ လုပ္သြားဖို့ အစီအစဥ္ ႐ွိသလဲ။
“က်မတို့ ဟိုဘက္ကမွ အလုပ္လုပ္ေနတယ္ဆိုေပမယ့္ တရားဝင္ တ႐ုတ္ အစိုးရက အသိအမွတ္ျပုထားတဲ့ အဖြဲ့မ်ိုး မဟုတ္ေသးဘူးေပါ့။ ကိုယ္တတ္နိ္ုင္တဲ့ ဘက္ကပဲ ဒီအမ်ိုးသမီးေတြကို ဥပမာ - စြမ္းအင္ျမွင့္တင္ေရး လုပ္တာ။ သူတို့ကိုယ္သူတို့ ယံုၾကည္မႈ႐ွိလာေအာင္ လိုက္လုပ္ေပးနိ္ုင္တဲ့ အေနအထားရယ္၊ ေနာက္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ႐ွိတယ္ဆိုရင္ က်မတို့ ေျဖ႐ွင္းေပးလို့ ရနိုင္တဲ့ အေနအထားဆိုရင္ လိ္ုက္ကူညီ ေျဖ႐ွင္းေပးတာတို့ေတာ့ က်မတို့ လုပ္ခဲ့တာေတြ ႐ွိတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ တကယ္ ဥပေဒပိုင္းဆိ္ုင္ရာ အကာအကြယ္ ေပးလာနိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ိုး ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္နိ္ုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို့လည္း ဒီအစီရင္ခံစာမွာ က်မတို့ ယနၱရားေတြ ႐ွိလာေအာင္ က်မတို့က တိုက္တြန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာက ပထမဆံုးအၾကိမ္ ထုတ္တဲ့ အစီရင္ခံစာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ့ဘက္ျခမ္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီအလုပ္သမား အမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ အေျခအေနေတြကို ကမၻာကေရာ ျမန္မာျပည္ကပါ သိပ္မသိၾကတာ ႐ွိတယ္ေလ။ အဲဒီ့ အေျခအေနေလးေတြကို က်မတို့ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာျပလိုက္တာနဲ့ တျပိုင္နက္မွာ က်မတို့မွာ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ႐ွိတယ္၊ အဲဒါေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရေကာ၊ ျမန္မာအစိုးရကိုပါ အထူးသျဖင့္ ဒီအလုပ္သမားေတြနဲ့ ျမန္မာအမ်ိုးသမီးေတြရဲ့ ဘဝလံုျခံုမႈရယ္၊ ျပီးေတာ့မွ သူတို့ကို ေသခ်ာ ကာကြယ္ေပးနိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ႐ွိလာဖို့အတြက္ကို က်မတို့ တိုက္တြန္းထားတယ္။ ဒီကိစၥကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို့ဆိုရင္ က်မတို့ ျမန္မာနိုင္ငံသူ နိုင္ငံသားအားလံုးကလည္း ဝိုင္းဝန္းျပီးမွ တတ္နိ္ုင္တဲ့ အင္အားနဲ့ လိုက္လုပ္ေပးရမယ္လို့ က်မတို့ ျမင္တယ္ေလ။ နီးစပ္ရာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လက္လွမ္းမီတဲ့ေနရာေတြမွာ စည္းရံုးလွံု့ေဆာ္ေပးတဲ့ အေနအထားမ်ိုး၊ အဲဒါမ်ိုးလည္း က်မတို့ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ အဲလိုမ်ိုး ဝိုင္းကူလုပ္မွသာ က်မတို့ ဒီအလုပ္သမားေတြ တကယ္လိုအပ္တဲ့ အခြင့္အေရးပိ္ုင္းဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေပးမႈေတြက အားေကာင္းေကာင္းနဲ့ ျဖစ္လာမယ္လို့ က်မတို့ ယံုၾကည္တယ္။”
