ျမန္မာျပည္ကို ဘ႑ာေရးအကူအညီေတြ မေပးခင္မွာ အစိုးရရဲ့ ဘ႑ာေရးက႑၊ ဘဏ္စနစ္ေတြကို ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအေပၚ ေလ့လာ သံုးသပ္သြားမယ္လုိ့ ကမၻာ့ဘဏ္က ေျပာပါတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ့ ဒီသမုိင္း၀င္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ ျမန္မာျပည္နဲ့ ၂၅ နွစ္တာ ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္ထားရာကေန ျမန္မာျပည္ကို စိတ္၀င္စားမႈ ျပတာျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္ထပ္ ျမန္မာျပည္နဲ့ ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္ထားတဲ့ နုိင္ငံတကာေငြေၾကးအဖြဲ့အစည္းေတြနဲ့ အကူအညီေပးမယ့္ နိုင္ငံေတြကိုလည္း လမ္းဖြင့္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအကူအညီေတြနဲ့အတူ ျမန္မာအစိုးရက အလႉ႐ွင္နိုင္ငံေတြ ေက်နပ္ လက္ခံနိုင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေန ေရာက္ေအာင္ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲရမွာေတြ ႐ွိေနပါတယ္။ နိုင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ လိုအပ္ခ်က္စံေတြက ဘာေတြျဖစ္မလဲ၊ ျမန္မာျပည္က ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြက ဘယ္အေျခအေနအထိ ဦးတည္ဖို့ လိုအပ္မလဲ၊ နုိ္င္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ့ (အုိင္အမ္အက္ဖ္)မွာ အမႈထမ္းခဲ့ျပီး ေလာေလာဆယ္ ကေမၻာဇဘဏ္ရဲ့ ဒု - ဥကၠ႒ ဦးသန္းလြင္ကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။ “က်ေနာ္တုိ့ တုိင္းျပည္ကုိ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္မွာေပါ့။ အဓိက လုိအပ္ခ်က္ နွစ္ခု ႐ွိတယ္။ နံပါတ္တစ္က ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ရတာေပါ့။ က်ေနာ္တုိ့က သာမန္ေတာ့ မသြားခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အတိတ္ျဖစ္ရပ္ေတြက က်ေနာ္တုိ့အတြက္ သင္ခန္းစာ႐ွိတာကို၊ က်ေနာ္တုိ့ရဲ့ သမုိင္းမွာက ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို မလုပ္ခဲ့တာ၊ တပိုင္းတစလုပ္ျပီး ျပန္႐ုပ္သိမ္းသြားတာ၊ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္သြားတာ ႐ွိတယ္။ ဒါေလးေတြ ေနာက္ျပန္ မျဖစ္ဖုိ့ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ့အတြက္ သင္ခန္းစာေပါ့။ ဒုတိယ သင္ခန္းစာက အထူးသျဖင့္ အာဆီယံနုိင္ငံတုိ့မွာ dialogue (အျပန္အလွန္ေဆြးေနြးျခင္း) ေတြ လုပ္ေတာ့ သူတုိ့လည္း မွားခဲ့တာေတြ ႐ွိတယ္ေပါ့။ အခက္အခဲေတြ႐ွိတယ္။ ဒါေလးေတြကို ေလ့လာျပီးေတာ့မွ သင္ခန္းစာ ထပ္ယူရမယ္။ ဒါေတာ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပေပါ့။ ကိုယ့္နုိင္ငံမွာ ျဖစ္ခဲ့တာရယ္၊ သူမ်ားနုိင္ငံမွာ ျဖစ္ခဲ့တာရယ္။ အဲ့ဒီ သင္ခန္းစာ ၂ ရပ္ကို က်ေနာ္တို့က ေပါင္းစပ္ျပီးေတာ့ သင္ခန္းစာ မယူတတ္ရင္လည္း မရဘူး။ ျပန္မွားမွာစိုးလို့။ ဟုိအရင္ ဆုိ႐ွယ္လစ္ေခတ္မွာလည္း မွားခဲ့ျပီးျပီေလ။” အတိတ္တုန္းက က်ေနာ္တုိ့ အၾကီးဆုံး မွားခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာက ဘယ္လုိ့ ေျပာလုိ့ ရမလဲ။ “အၾကီးဆံုးကေတာ့ ၁၉၆၃ ခုနွစ္မွာ ဘဏ္ေတြ ျပည္သူပုိင္သိမ္းတာကေတာ့ အၾကီးဆံုးအမွားပဲဗ်ာ။ ဘဏ္ေတြ ျပိုလဲသြားတယ္။ ဘဏ္ေတြ အခန္းက႑ေပ်ာက္သြားတယ္။ အဲ့ဒီကစျပီးေတာ့ တုိင္းျပည္က ခၽြတ္ျခံုက်သြားတာ။ ဇာတ္လမ္းက အဲ့ဒီက စတာပဲလုိ့ က်ေနာ္ေတာ့ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကုန္တုိက္ေတြ၊ စက္႐ုံေတြကို  ျပည္သူပို္င္သိမ္းတယ္။ ဒါက ေနာက္ အက်ိုးဆက္ေပါ့။ အခု ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့လည္း ျပန္ဖြင့္တယ္၊ ျပန္ပိတ္တယ္။ အခုေတာ့ ျပန္ဖြင့္ျပီေပါ့။” ကမၻာ့ဘဏ္ကလည္း ၾကာသပေတးေန့ကပဲ ျမန္မာျပည္နဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မယ္လို့ ေျပာတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ဘက္က ဘယ္လုိေတြမ်ား ျပင္ဆင္ထားဖုိ့ လုိအပ္တယ္လို့ ဆရာ ဘယ္လိုသံုးသပ္ပါလဲ။ “ကမၻာ့ဘဏ္က က်ေနာ္တို့နဲ့ ႐ွင္းလင္းစရာေလးေတြ ႐ွိတယ္ဗ်ာ။ ဟိုအရင္က သူတုိ့ကို ျပန္ဆပ္ခ်ိန္တန္တဲ့ အေၾကြးေတြကို ျပန္ဆပ္ဖို့ လိုေနတယ္။ အားလံုး ျပန္ဆပ္စရာမလိုဘူး။ သူတို့က နွစ္ ၅၀။ နွစ္ ၅၀ ဆိုတာ မနည္းဘူးေလ။ အတိုးလည္း သိပ္ေပးစရာမလိုဘူး။ တခ်ို့တ၀က္ ျပန္ဆပ္မယ္ဆိုရင္ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ့ က်ေနာ္တုိ့က ျပန္ျပီး လုပ္ကုိင္လို့ ရသြားျပီ။ တကယ္လုပ္ခ်င္ရင္လည္း လြယ္ပါတယ္။ သူတို့ထဲက နုိင္ငံေလးေတြက စုဆပ္ျပီး ကူညီေပးလုိက္ရင္လည္း ျဖစ္သြားမွာပါ။ ေနာက္ပုိင္း ရမယ့္ အခြင့္အေရးက အရမ္း ေကာင္းတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ကို မီတဲ့ အေတြ့အၾကံုမ်ိုးကေတာ့ မ႐ွိဘူး။” ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းကပဲ စထရိတ္တိုင္း(မ္) ကေရးတဲ့ ေဆာင္းပါး တပုဒ္ကို ဖတ္ရတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ဆီမွာက နုိင္ငံျခား အရန္ေငြက ၇ ဘီလီယံ ေလာက္ပဲ ႐ွိတယ္။ အေၾကြးက ၁၁ ဘီလီယံေလာက္ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာေလ။ “၁၁ ဘီလီယံ ဆိုတာက ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းၾကီး ဆပ္စရာမလိုပါဘူး။ ဥပမာ - ဂ်ပန္ေခ်းေငြ နွစ္႐ွည္ နွစ္ ၄၀ ေက်ာ္ ဆပ္ရတာမ်ိုးေတြ။ ဘာမွ စိတ္ပူစရာ မလိုဘူး။ ဆပ္ခ်ိန္တန္ မဆပ္ရင္ နည္းနည္း ျပန္႐ွင္းလုိက္႐ုံပဲ။ ဒါလည္း သူ့ဘာသာသူ ဘဲစားဘဲေျခ လုပ္ေပးလုိ့ ရတာမ်ိုးေတြ ႐ွိတယ္။ ဒါက မခက္ခဲဘူး။ ဂ်ာမနီ က်ေတာ့ အမွန္က က်ေနာ္တုိ့က အဆင္းရဲဆံုး နုိင္ငံျဖစ္ေနေတာ့ ရသင့္ရထုိက္တဲ့ အေၾကြးျပန္ေလ်ာ္ဖို့ သူတို့က လုပ္ျပီးျပီ။ က်ေနာ္တုိ့က နုိင္ငံေရး ၀င္သြားေတာ့ သူတို့က မေပးဘဲ ကုိင္ထားတယ္။ အဲ့ဒါလည္း ျပန္ေလ်ာ္လုိက္ရင္ေတာ့ ေၾကြးျပတ္သြားမယ္။ ျပဿာနာမ႐ွိဘူး။ က်န္တဲ့ ကမၻာ့ဘဏ္၊ အာ႐ွဘဏ္တို့ကလည္း နည္းနည္းပါးပါး ျပန္ဆပ္လုိက္ရင္ ဒါဟာ အျခား နုိင္ငံေတြရဲ့ အကူအညီေတြနဲ့ ဥပမာ- ေနာ္ေ၀တုိ့ ဘာတို့ ၀ိုင္းကူညီေပးရင္ ျဖစ္တယ္။ ဗီယက္နမ္တုန္းကလည္း ကူညီေပးခဲ့တယ္ေလ။ ဒါေတြနဲ့ ျပီးသြားနုိင္တယ္။ ခ်က္ခ်င္း ျဗုန္းကနဲ ဒိုင္းကနဲ ဆပ္စရာမလုိပါဘူး။ တခ်ို့က နွစ္ ၃၀၊ ၅၀ ဒါမ်ိုးေတြ ျဖစ္ေနတယ္ေလ။ ဒါေတြက ခြဲျပီး ဆပ္ရမွာေတြပါ စိတ္ပူစရာမလုိဘူးေလ။ တ႐ုတ္ေခ်းေငြ တခုပဲ က်ေနာ္တုိ့က အခ်ိန္တိုကာလမွာ ဆပ္ဖို့လုိတယ္။ တ႐ုတ္ကက်ေတာ့ မေပးဘူး။ စီးပြားေရးအရပဲျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ ျပန္ဆပ္ရမယ္။ ဂ်ပန္က်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ သူတုိ့နဲ့ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းေကာင္း အဆင္ေျပလာရင္ေတာ့ တခ်ို့လည္း သူေလ်ာ္ေပးမွာပါ။ ဂ်ပန္က ဒီလုိစိတ္မ်ိုးလည္း ႐ွိတယ္။ သူ့ရဲ့ ဥပေဒအရေတာ့ တခ်ို့ ျပန္ဆပ္ရင္ ဆပ္ေပးရမယ္။ ၁ က်ပ္ေပးရင္ ၁၀ ျပန္ေပးတာေပါ့။ ဒါမ်ိုးေတာ့ ႐ွိမယ္။ ဂ်ပန္ကေတာ့ နည္းလမ္းေကာင္းတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ စိတ္မပူဘူး။” ကမၻာ့ဘဏ္တုိ့၊ အုိင္အမ္အက္(ဖ္)တုိ့မွာက စံနႈန္းေတြ႐ွိမွာေပါ့။ နုိင္ငံတနုိင္ငံကို ေပးမယ္ဆိုရင္ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ ဘယ္လုိ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ဖြဲ့မလဲဆိုတာ သူတို့မွာ အစီအစဥ္႐ွိမယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တုိ့ဘက္မွာ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ ေရာက္ေနျပီလုိ့ ဆရာ ဘယ္လိုထင္လဲ။ “အခုကေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကသြားတုန္းပဲေလ။ စတာမွ မၾကာေသးဘူး ၈ လ၊ ၉ လေလာက္ပဲ႐ွိဦးမယ္။ လုပ္ေနတုန္းအခ်ိန္ေလ။ အခုလည္း လုပ္သင့္သေလာက္ေတာ့ လုပ္ေနပါတယ္။ ဥပေဒပိုင္းဆုိင္ရာ ျပင္ဆင္မႈ၊ ေျပာင္းလဲမႈတုိ့ လုပ္ရမယ္ေလ။” ကမၻာ့ဘဏ္က ေခ်းေငြေတြလာမယ္။ ေခ်းေငြေတြကို ဘယ္ေနရာမွာ သံုးမလဲ စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ။ စုိးရိမ္တာေတြ ႐ွိတယ္ဆိုတာလည္း ေျပာပါတယ္။ “က်ေနာ္ကေတာ့ စုိးရိမ္စရာ မ႐ွိဘူး ထင္တယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္က စနစ္တက် လုပ္တယ္ေလ။ မလာခင္မွာကိုပဲ economic mission လုပ္တယ္။ project mission လုပ္တယ္။ သူက ဆင့္ကဲ ဆင့္ကဲ သြားတာ။ သူက အေတာ္ စနစ္က်တယ္။ အရမ္းကာေရာ ေပးတာမဟုတ္ဘူး။ သူက လုိအပ္တဲ့ ေနရာမွာပဲ ေပးမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တုိ့ဆုိ ပညာေရးနဲ့ က်န္းမာေရး က႑ေတြမွာ ေပးနိုင္တဲ့ အလားအလာေတြ ႐ွိတယ္။ ဒါလည္း အရမ္း လိုအပ္ခ်က္ ႐ွိေနတဲ့ ေနရာေတြေလ။” လက္႐ွိ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကေတာ့ အေကာင္းဘက္ကို အမ်ားၾကီး ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို့ ေျပာရမွာေပါ့ ဆရာ။ “က်ေနာ္ကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ဆက္ျပီးေတာ့ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ နုိင္ငံတကာကလည္း ဆက္ျပီး လာၾကမွာပါ။ အခုလည္း ဖြံ့ျဖိုးမႈမွာ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေနေတာ့ နုိင္ငံတကာကလည္း ကူညီေပးခ်င္ၾကတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္၊ အာ႐ွဘဏ္၊ ဂ်ပန္ စသည္ျဖင့္ နိုင္ငံအလုိက္ေပါ့။ က်ေနာ္တို့မွာ မိတ္ေဆြေတြ အေတာ္မ်ားပါတယ္။ အခုမွ ေပၚလာတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို့ စိတ္ခ်မ္းသာပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းက်ရင္လည္း က်ေနာ္တုိ့အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ အေတာ္ေလး ေပၚေပါက္လာမယ္လုိ့ ထင္ပါတယ္။”