ကေလးလုပ္သားဘဝ ေနေရာင္ေအာက္က အသက္႐ႉသံမ်ား
DVB
·
June 17, 2017
ၿမိဳ႕ျပရဲ႕ ဆင္ေျခဖံုး ရပ္ကြက္ေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ အေျခခံလူတန္းစား မိသားစုေတြရဲ႕ ကေလးသူငယ္ေတြအတြက္ မနက္ခင္းဆိုတာ ေက်ာင္းသြားဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ ကေလးသဘာ၀ ေပ်ာ္ရႊင္ေဆာ့ကစားဖို႔နဲ႔ စတင္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကေလးအလုပ္သမား တေယာက္ရဲ႔ မနက္ခင္းကေတာ့ အရြယ္ေရာက္တဲ့ လူႀကီးေတြလိုပဲ လုပ္ငန္းခြင္၀င္ဖို႔ ျပင္ဆင္မႈေတြနဲ႔ ေန႔တေန႔ကို အစျပဳရပါတယ္။
ေက်ာင္းေနရမယ့္အရြယ္မွာ စာသင္ခန္းကို ေက်ာခိုင္းခဲ့ရသူ ကေလး အလုပ္သမားေတြအတြက္ အနာဂတ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ ပိုမိုအဆင္ေျပတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ရရွိဖို႔ကိုပဲ ဆႏၵရွိတတ္ၾကပါတယ္။
ေလွဆိပ္တခုမွာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ကေလးလုပ္သားတေယာက္ကေတာ့ “ျဖစ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵကေတာ့ အဲဒီဒုိင္ထဲမွာ ပြဲစားျဖစ္ခ်င္တယ္။ ပုိက္ဆံရွိလုိ႔ကေတာ့ ငါးပြဲစားလုပ္မယ္။ အဲဒါ .. ရတယ္။ ပုိက္ဆံလည္းရတယ္။” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
မိသားစုစား၀တ္ေနေရးအတြက္ တဖက္တလမ္းက အပို၀င္ေငြရရွိေအာင္ အသက္အ ရြယ္နဲ႔ မမၽွဘဲ လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေရာက္ေနၾကတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ေနရာ ေဒသတိုင္း လိုလုိမွာေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ မရိုးႏိုင္တဲ့ ျမင္ကြင္းတခုပါ။
ေႏြအပူကို အံတုရင္း က်ယ္ေျပာလွတဲ့ ယာခင္းေတြထဲမွာ ေျမပဲတတင္းကို ၇၀၀ က်ပ္ ေလာက္ရဖို႔အတြက္ ေျမပဲႏုတ္ေႁခြ အငွားလိုက္ေနၾကတဲ့ ကေလးအလုပ္သမားေတြကို လည္း စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသက္ ၅ ႏွစ္ကေန ၁၇ ႏွစ္အတြင္း ကေလးလုပ္သား ၁ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ၆ သိန္းေက်ာ္ အႏၱရာယ္ရွိလုပ္ငန္းခြင္မွာ လုုပ္ေနရေၾကာင္း အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာနရဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လထုတ္ အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကေလးလုပ္သားေတြထဲက ထက္၀က္ေက်ာ္ဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သတၱဳ တူးေဖာ္ရး၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းစတဲ့ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လုုပ္ငန္းခြင္ေတြထဲမွာ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုုင္ေနရတာျဖစ္ၿပီး ကေလးေတြအတြက္ အဆိုးရြားဆံုးအလုပ္ကေတာ့ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြထဲမွာ ကေလး စစ္သားအျဖစ္ စစ္မႈထမ္းရတာပဲျဖစ္ပါတယ္။
အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြဟာ လူႀကီးေတြနည္းတူတေန႔ ပ်မ္းမွ်အလုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီထက္ မနည္းအလုပ္လုပ္ေနၾကရတာျဖစ္ၿပီး ကေလးလုုပ္သား အမ်ားစုုဟာ တပတ္ကိုု ၆ ရက္၊ တပတ္ကိုု ၅၂ နာရီ ပ်မ္းမွ်အလုုပ္လုုပ္ေနရပါတယ္။
ေယာက္်ားေလးေတြက မိန္းကေလးေတြထက္ အလုုပ္ခ်ိန္ပိုုမ်ားတယ္လိုု႔လည္း သိရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အ၇ြယ္မတုိင္ခင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရတဲ့ အိမ္အကူမိန္းကေလး ငယ္ေတြကို အိမ္ရွင္ေတြက ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ၿပီး ေက်းကြ်န္ေတြ ဖြယ္ ခိုင္းေစခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြလည္း ျမန္မာျပည္မွာရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုအေျခအေနေတြမွာ ကေလးအလုပ္သမားေတြကို အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႔ ကေလးအခြင့္အေရးေတြလည္း ဆုံးရႈံးေနၾကရပါတယ္။
အလုပ္သမားလယ္သမားေတြရဲ႕ ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က “ လၻက္ရည္ဆုိင္ေတြမွာ၊ မုန္႔ဟင္းခါးဆုိင္ေတြမွာ ကေလးေလးေတြက မနက္ ၅ နာရီကေန မုိးခ်ဳပ္အထိ အလုပ္လုပ္ေနရတယ္။ အဲလုိလုပ္ေနရ တာေတြကုိ ျမင္ေတြ႕ေနပါရဲ႕သားနဲ႔ အလုပ္သမားညြန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာနက ပုဂၢိဳလ္ေတြက ဒါကို အေရးယူမႈ မျပဳတဲ့အတြက္ ခေလးသူငယ္အခြင့္အေရးဟာ အလြန္တရာမွ ဆုံးရႈံးေနတယ္။”လို႔ ဒီဗြီဘီကို လူငယ့္အသံကို ေျပာပါတယ္။
လုပ္သားအင္အား၊ ကေလးလုပ္သားနဲ႔ ေက်ာင္းပညာေရးအၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေရာက္မႈ အကူးအေျပာင္းဆန္းစစ္ျခင္း စစ္တမ္းအစီရင္ခံစာကို ကမာၻ႔အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ILO)အကူအညီနဲ႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ ကေလးလုပ္သားေတြ ထဲက ရာခိုုင္ႏႈန္းထက္၀က္ေက်ာ္ဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သတၱဳတူးေဖာ္ျခင္း၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း စတဲ့ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လုုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုုင္ေနရ တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကေလးလုပ္သား အမ်ားစုုဟာ တပတ္ကိုု ၆ ရက္၊ တပတ္ကိုု ၅၂ နာရီ ပ်မ္းမွ်အလုုပ္ လုပ္ေနရၿပီး ေယာက္်ားေလးေတြက မိန္းကေလးေတြထက္ အလုုပ္ခ်ိန္ပိုုမ်ားတယ္လို႔ လည္း အစီရင္ခံစာအရ သိရပါတယ္။
အခုလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ အစုိးရနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္သမားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ILO) တို႔ပူးေပါင္းၿပီး ကေလးလုပ္သား ပေပ်ာက္ေရးဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားအဆင့္လုပ္ငန္းစဥ္ စီမံခ်က္ကို ၂၀၁၄ ဇန္နဝါရီကေန ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာအထိ ၄ႏွစ္စီမံကိန္းအျဖစ္ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာအလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ILO ရဲ႕ ျပဌာန္းခ်က္အမွတ္ ၁၈၂ မွာပါဝင္တဲ့ အဆိုးရြား ဆံုးေသာ ကေလးလုပ္သားေတြကို ေလ်ာ့ခ်တဲ့အေနနဲ႔ အစိုးရက အမ်ိဳးသားအဆင့္ လုပ္ငန္းလႈပ္ရွားတဲ့ အစီအစဥ္ကို ဆြဲရမွာျဖစ္လို႔ ILOက ကူညီပံ့ပိုးေပးေနတာ လည္းျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးအလုပ္သမားပေပ်ာက္ေရးဆိုင္ရာ ILO ရဲ႕ အႀကီးတန္း အၾကံေပး အရာရွိ စလင္းမ္ဘႏိုင္ဆာက “ကေလး အလုပ္သမားဆုိတာဟာ အမ်ဳိးသားေရးနဲ႔ တကယ္ကုိသက္ တုိင္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္းကုိ မီးေမာင္းထုိးျပျခင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ အရမ္းကို အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ကေလးအလုပ္သမား ေလ်ာ့ခ်ဖုိ႔အတြက္ တိက်ေသခ်ာတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကုိ ေသေသ ခ်ာခ်ာအေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး ကေလး လုပ္သားေတြအဓိက ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေၾကာင္း အရာေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီး လုပ္ေဆာင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ထိေရာက္ၿပီး အဓိပၸါယ္ရွိသြားမွာပါ။ ”
ကေလးလုပ္သားေတြနဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေပးမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိေပမယ့္ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္နုိ္င္မႈနဲ႔ ဥပေဒအရ စစ္ေဆးပိုင္ခြင့္ရွိသလုိ အေရးယူ ပိုင္ခြင့္ေတြ လည္းရွိေပမယ့္ လက္ေတြ႕ ေဆာင္ရြက္တဲ့အပိုင္းမွာ အားနည္းေနတယ္လို႔ အလုပ္သမားေရး ကြ်မ္းက်င္သူေတြက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
ကေလးလုပ္သားပေပ်ာက္ေရးလို႔ ဆိုရာမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႔ လက္ရွိ စီပြားေရး အေနအထား၊ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းစတဲ့အေျခအေနေတြအရ ကေလးလုပ္သား ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ကနဦးလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရာမွာ အသက္္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ပညာသင္တန္းေတြ၊ ပညာေရးစနစ္ ျမႇင့္တင္တာေတြ၊ မသင္မေနရ မူလတန္း ပညာေရးစနစ္အေကာင္အထည္ ေဖၚေဆာင္တာေတြနဲ႔ ကေလးလုပ္သားေတြကိုအကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ ဥပေဒေတြ ေဖၚေဆာင္ႏုိင္ဖို႔ စတာေတြလည္း လိုအပ္ေနပါတယ္။
အလုပ္သမား၀န္ႀကီးဌာန၊ အလုပ္သမားဥပေဒစစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာန၊ အလုပ္သမား အေရးက်ြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးအရာရွိေတြ ပူးေပါင္းကြင္းဆင္း စစ္ေဆးၿပီး ၾကပ္မတ္ထိန္းသိမ္းလုိက္မယ္ဆုိရင္ ကေလးလုပ္သား ျမပေပ်ာက္တာ မပေပ်ာက္တာထက္ ကေလးလုပ္သားေတြရဲ့ အခြင့္အေရးကုိ အရင္ရရွိေအာင္လုပ္ေပး ႏုိင္မယ္လို႔ အျမင္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာ အသက္ ၅ ႏွစ္ကေန ၁၇ ႏွစ္အတြင္း ကေလးဦးေရ ၁၂ သန္းေက်ာ္ရွိ ေၾကာင္း သန္းေခါင္းစာရင္း အခ်က္အလက္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႔ အလုပ္ရံုအက္ဥပေဒမွာ အသက္ ၁၄ နွစ္ကေန ၁၆ ႏွစ္ကို ကေလးလုပ္သားလို႔ သတ္မွတ္ထားၿပီး အသက္ ၁၆ ႏွစ္ကေန ၁၈ နွစ္ကိုေတာ့ လူရြယ္အလုပ္သမား လို႔သတ္မွတ္ထားတယ္ပါတယ္။
လက္ရွိ အေျခအေနမွာ လုပ္ငန္းခြင္မ်ဳိးစုံထဲ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔က ကေလးသူငယ္ေတြ လုပ္ငန္းခြင္ေတြထဲကေန ေက်ာင္းစာသင္ခန္းေတြထဲ အျမန္ ျပန္ေရာက္ႏိုင္ဖို႔၊ ကေလးတို႔ သဘာ၀ ေပ်ာ္ရႊင္စြာရွင္သန္ႀကီးျပင္းခြင့္ရဖို႔နဲ႔ တိုင္းျပည္ရဲ႔ အနာဂတ္ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကို ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြ အားလံုးက ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေပးၾကဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေန ၿပီျဖစ္တယ္လို႔ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
