ကဗ်ာဆိုသည္မွာ ဘာလဲ။ ကဗ်ာဆရာဆိုသည္မွာ ဘာလဲ။ ကဗ်ာသည္ မည္မွ် အေရးႀကီးသလဲ။ ကဗ်ာဆရာသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ မည္မွ် အေရးပါသလဲ။ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ (၂၀၁၇) ဖြင့္ပြဲေန႔၌ ျပသခဲ့ေသာ Burma Storybook မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္တြင္ ကဗ်ာဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္က ယင္းေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖဆိုထားသည္။ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္သည္ ဘဝတေလ်ာက္ ေထာင္အႀကိမ္ႀကိမ္က်ခံခဲ့ရသည္။ အသက္ ၂၂ ႏွစ္တြင္ တႀကိမ္။ အသက္ ၃၃ ႏွစ္တြင္ တႀကိမ္။ အသက္ ၄၄ ႏွစ္မွာ တႀကိမ္ (ထိုအႀကိမ္က လြတ္ေအာင္ေရွာင္ႏိုင္ခဲ့သည္)။ အသက္ ၅၅ ႏွစ္တြင္ တႀကိမ္။ ေထာင္ထဲတြင္ ဘဝတူ ကဗ်ာဆရာမ်ားစြာႏွင့္ ေတြ႔ရသည္။ ေအာင္ဇင္မင္း၊ ၾကည္တင္ဦး၊ သခြတ္နီ စသည္စသည္။ ေထာင္ထဲတြင္ ကဗ်ာအေၾကာင္း ေျပာဆိုေဆြးေႏြးသည္။ ကဗ်ာေတြ ေရးသည္။ ကဗ်ာဆရာသည္ သံတိုင္မ်ား၏ေနာက္သို႔ သြားစရာ လိုအပ္သလား။ ကဗ်ာဆရာကို အုတ္တံတိုင္းေလးဘက္ျဖင့္ ကာရံထားရန္ လိုအပ္သလား။ “အာဏာက လူကို မာန္တဟုန္းဟုန္းတက္ေစေပမယ့္ ကဗ်ာကေတာ့ လူမွာ အကန္႔အသတ္ရွိေၾကာင္း သတိေပးတယ္။ အာဏာက လူကို  အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းေစေပမယ့္ ကဗ်ာကေတာ့ ဘဝဟာ ခမ္းနား ႂကြယ္ဝစံုလင္လွေၾကာင္း သတိေပးတယ္။ အာဏာက ဖ်က္ဆီးေပမယ့္ ကဗ်ာက သန္႔စင္ေပးတယ္” ဟု အေမရိကန္သမၼတ ကေနဒီက ကဗ်ာဆရာႀကီး ေရာဘတ္ဖေရာ့စ္ အမွတ္တရပြဲတခုတြင္ ေျပာဖူးသည္။ အာဏာႏွင့္ ကဗ်ာ၏ ျခားနားမႈကို အေကာင္းဆံုးသ႐ုပ္ခြဲျပသည့္ စကား ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း အာဏာေၾကာင့္ ပ်က္စီးေနခဲ့ျခင္းမ်ားကား သမိုင္းႏွင့္အမွ် သက္တမ္းရွည္လွေလရာ သန္႔စင္ျခင္းအလုပ္ကို လုပ္သည့္အတြက္ သံတိုင္ေနာက္ ေရာက္ရေလေသာ ကဗ်ာဆရာမ်ားလည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ ေရတြက္၍ မကုန္ႏိုင္ၿပီ။ ေထာင္အက်ခံၿပီး ကဗ်ာေရးေသာ ျမန္မာကဗ်ာဆရာမ်ားႏွင့္ ကဗ်ာကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာ ျမန္မာျပည္သူတို႔သည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို သန္႔စင္ေစရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသူမ်ားဟု ခံစားသိရွိရေအာင္ Myanmar Storybook ႐ုပ္ရွင္က ႀကိဳးစားထားပါသည္။ Burma Storybook ႐ုပ္ရွင္သည္ ကဗ်ာဆရာႀကီးေမာင္ေအာင္ပြင့္၏ ဘဝ႐ုပ္ပံုလႊာမ်ားကို ဖ်တ္ကနဲ ဖ်တ္ကနဲ လွစ္ျပရင္း အာဏာရွင္စနစ္၏ ေလာင္းရိပ္ေအာက္က ကဗ်ာ၏ ရွင္သန္မႈကို ေဖာ္က်ဴးျပသည္။ ကဗ်ာမ်ားျဖင့္ ရက္ယွယ္ထားေသာ ပံုရိပ္မ်ားက အေမွာင္ထုအတြင္း လင္းလက္ေနေသာ ၾကယ္ပြင့္မ်ားကို ႐ႈေမာရသလို ရင္ခုန္ခံစားရေစသည္။ ကဗ်ာဆရာႀကီးေမာင္ေအာင္ပြင့္သည္ ဘဝတေလွ်ာက္လံုး ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ၾကယ္ပြင့္မ်ားကို ဖန္တီးကာ အေမွာင္ထုကို အလင္းေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အာဏာရွင္ကို ဒူးတုန္ေစေသာ သူ႔ကဗ်ာမ်ားအတြက္ သူ၏အသက္ဘဝကို အလဲအထပ္လုပ္ရဲေသာ တကယ့္ကဗ်ာဆရာ။ သူက မာရ္နတ္ကို မာရ္နတ္မို ့ မာရ္နတ္ဟု ေခၚသည္တဲ့။ - - လူေတြေၾကာက္ေနဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးသလား မကၡရာဗီလီ ဖေလာရင့္ၿမိဳ႕သားေတြကေတာ့ ခင္ဗ်ာ့ကုိယ္မွာ မာနတ္ကုိယ္နံ႔ နံေဟာင္တယ္တဲ့ဗ်။ - - - လူေတြ ေၾကာက္ေနဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးသလား မကၡရာဗီလီ ဘယ္သူ႔အတြက္ ဒါေလာက္ အေၾကာက္ခုိင္းေနရတာလဲ မကၡရာဗီလီ။ - - - မကၡရာဗီလီရဲ႕ အဆုိကုိ အခုပဲ ငါ ေျပာင္းျပန္လွန္ပစ္မယ္ ေၾကာက္ေနဖုိ႔ထက္ ခ်စ္ဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးတယ္ ေၾကာက္ေနဖုိ႔ထက္ ခ်စ္ဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးတယ္ ေၾကာက္ေနဖုိ႔ထက္ ခ်စ္ဖုိ႔က ပုိအေရးႀကီးတယ္ - - - (ျမစ္မ်ားစီးဆင္းတဲ့အေၾကာင္း) ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးအတြင္း အေမေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရသည့္ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္သည္ စစ္အေပၚ ခါးသည္းသည္ႏွင့္အမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႀကီးမားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔နည္းတူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဆာေလာင္ေသာ ေတာင္ဇလတ္ျဖဴကို လက္တြဲခဲ့သည္။ “ျပည္သူေတြရဲ႕ နာက်င္တဲ့ ႏွလံုးသား အေပါင္းနဲ႔၊ ငါ့ႏွလံုးသားအတူခုန္ မင္းလည္း အတူခုန္တယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညစာ    ငါဆာသလို မင္းဆာတယ္” ဟု ေရးဖြဲ႔သည္။ ဆရာသည္ သူ၏ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေဖာ္က်ဴးသည့္အေနႏွင့္ သားကို ေမာင္ႀကီးၿငိမ္းခ်မ္း၊ သမီးကို လံုမၿငိမ္းခ်မ္း၊ ေျမးကို ၿငိမ္းခ်မ္းေခတ္ဟု အမည္ေပးသည္။ ေမာင္ႀကီးၿငိမ္းခ်မ္းက အာဏာရွင္ေခတ္ကို ေတာ္လွန္ရန္အတြက္ လက္နက္ကိုင္စြဲသည့္အေပၚ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္က ေၾကကြဲပံုရသည္။ သားျဖစ္သူ ငယ္စဥ္ကပင္ ကေလးကစားစရာ ေသနတ္ကို ဝယ္ေပးခဲ့ဖူးျခင္းမရွိဟု မ်က္ရည္ဝဲလ်က္ ေျပာျပသည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာ ေမာင္ေအာင္ပြင့္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို အခိုင္အမာဆုပ္ကိုင္ထားသည္။ - - - ငါ့က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရမယ့္ဘက္က မာရ္နတ္ကို မာရ္နတ္ မာရ္နတ္လို႔ တစာစာေခၚရင္ မာရ္နတ္ နားမခံသာလို႔ ေျပးေရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ ဂါထာရြတ္သလို ရြတ္ေနရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက နားဝင္ခ်ဳိလို႔ ေျပးလာေရာ ငါ့ကိုယ္တြင္းမွာ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေရာေႏွာစီးဆင္းလည္ပတ္ တဖ်င္းဖ်င္း ထေနတယ္ - - (လူမ ေတာင္ဇလတ္ျဖဴ ကဗ်ာမွ) “ကဗ်ာသည္ လူ၏ စိတ္ကူးဉာဏ္မွ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကဗ်ာမရွိေတာ့ျခင္းသည္ လူ၏စိတ္ကူးဉာဏ္ပ်က္သုဥ္းျခင္းကိုု ညႊန္ျပသည္။ ကဗ်ာကို ဥေပကၡာျပဳျခင္းသည္ မိမိကိုယ္ကို ဥေပကၡာျပဳလိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ကဗ်ာကို ေမ့ေပ်ာက္ပစ္လိုက္ပါက ကမၻာတည္စ ကေသာင္းကနင္းအေျခအေနကို ျပန္ေရာက္သြားမည္” ဟု မကၠဆီကိုကဗ်ာဆရာ ၾသေတဗီယိုပက္စ္က ေျပာသည္။ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ပ်က္သုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းမရွိေအာင္ ကဗ်ာေတြ ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးေနဖို႔လိုသည္။ ယင္းအတြက္ ျမန္မာကဗ်ာဆရာမ်ားက အသက္ဘဝႏွင့္ ရင္းႏွီးခဲ့ေၾကာင္း ဆရာ ေမာင္ေအာင္ပြင့္က သက္ေသျပခဲ့သည္။ အေမွာင္ေခတ္တေလ်ာက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ျခင္းခံခဲ့ရေသာ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္က သူ၏ျပစ္မႈမွာ “ဘယ္ဘက္ရင္အံုထဲတြင္ ႏွလံုးသားရွိေနသည့္အမႈ” ဟု ေျပာဖူးသည္။ ကဗ်ာဆရာသည္ လူ႔ႏွလံုးသားကို ပိုင္ဆိုင္ထားသျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျမတ္ႏိုးသည္။ သစၥာတရားကို တန္ဖိုးထားသည္။ အႏုပညာကို တပ္မက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္၏ ကဗ်ာမ်ားသည္ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္ေသာ ကဗ်ာမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျမတ္ႏိုးျခင္း၊ သစၥာတရားကို တန္ဖိုးထားျခင္း၊ အႏုပညာကို တပ္မက္ျခင္း စသည့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာမ်ားႏွင့္ လင္းလက္ေနျခင္း ျဖစ္မည္။ ဆရာေမာင္ေအာင္ပြင့္က သူ၏ နာမည္ေက်ာ္ “ျမစ္မ်ား စီးဆင္းတဲ့အေၾကာင္း” ကဗ်ာတြင္ သူ႔ကိုယ္သူ ဤသို႔ ရည္ညႊန္းေရးဖြဲ႔ထားသည္။ ငါဟာ ျမစ္တစ္စင္း ျဖစ္တယ္ ငါ့ကမ္း ဝဲယာတစ္ေလွ်ာက္ ဥယ်ာဥ္ေတြ ျဖစ္တယ္ စုိက္ပ်ဳိးေျမေတြ ျဖစ္တယ္ ကဗ်ာေတြ ပြင့္တယ္ သီးတယ္ ထပ္ ေျပာတယ္ ငါဟာ ျမစ္တစ္စင္း ျဖစ္တယ္ -- မွန္ပါ၏။ ကဗ်ာဆရာႀကီးေမာင္ေအာင္ပြင့္သည္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ အျပည့္ႏွင့္ စီးဆင္းရွင္သန္ေနေသာ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ျဖစ္ပါ၏။     ။ (ပၪၥမအႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ အမွတ္တရ)