“လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ ျမႇင့္တင္ျခင္းဟာ ဆီြဒင္နုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒရဲ႕ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္သလို အသည္းနွလံုးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီြဒင္ဟာ သူ႔ရဲ့နုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒေတြကတဆင့္ ကမၻာေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းစညး္ကမ္းေတြကို ကာကြယ္ရာမွာ အျပတ္သားဆံုး ကာကြယ္ေျပာဆိုနုိ္င္တဲ့ အားအေကာင္းဆံုး ေခါင္းေဆာင္နုိင္ငံတခုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။  ဒီအခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ က်မတို႔လုပ္ေနတဲ့အလုပ္ေတြရဲ့ အဓိကက်တဲ့ အခန္းက႑မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။” ဒီတစ္ပတ္ က်မ ျမန္မာနုိင္ငံကို လည္ပတ္ရတာ အရမ္းကို ေပ်ာ္ပါတယ္။ က်မခရီးစဥ္ရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ျမန္မာနုိ္င္ငံမွာရွိတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တုိးတက္မႈေတြနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြကို ပိုနားလည္ေအာင္ ေလ့လာဖို႔ပါဘဲ။ လက္ေတြ႔အေျခအေနကို နားလည္ဖို႔အတြက္ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္း၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ နုိ္င္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ က်မ ေတြ႔ဆံုပါမယ္။ ဒါက ဆီြဒင္နုိင္ငံအတြက္ သိပ္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာေ့ၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ျမန္မာနုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ တိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ဟာ ဆီြဒင္နုိင္ငံက်င့္သံုးတဲ့ နုိင္ငံေရးမူ၀ါဒေတြရဲ့ အေျခခံက်တဲ့အစိတ္ပိုင္းတခု ျဖစ္ေနလုိ႔ပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေပါင္း ၁၅၀ ေလာက္က က်မရဲ့မိခင္နုိင္ငံဟာ ဆင္းရဲပါတယ္။ လူဦးေရ ေလးပံုတစ္ပံုေလာက္က ငတ္မြတ္မွႈ၊ ဘာသာေရးအရ ဖိနွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ ဘ၀သစ္ထူေထာင္ဖုိ႔အတြက္ ေျမာက္အေမရိကတုိက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစလုိ႔ အရပ္ဘက္လူ႔အသုိငး္အ၀ိုင္းနဲ႔ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းတဲ့ အဖြဲအစည္းေတြနဲ႔အတူ  အားေကာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်မတို႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေရးေ၀ါဟာရနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒါက Smart ျဖစ္တယ္၊ ေတာ္တယ္ေပါ့။ က်မတို႔ ဆီြဒင္နုိ္င္ငံရဲ့ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တိုးတက္တဲ့အေျခအေနေတြကို ေရရွည္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ဆုိရင္ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေလးစားဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ နုိင္ငံေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာက သူတုိ႔ရဲ့လူ႔အသုိင္းအ၀ိုင္းကို တည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို တုိးတက္ေအာင္လုပ္ခဲ့ၾကၿပီးပါၿပီ။ နုိင္ငံတကာမွာ ဆင္းရဲမႈတုိက္ဖ်က္ေရးအေျခအေနေတြ တုိးတက္လာေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ေလးစားတန္ဖိုးထားမႈကေေတာ့ ကမၻာတ၀ွမ္း က်ဆင္းလာတာကို ျမင္ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ထိန္းသိမ္းမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘယ္တုန္းကနဲ႔မွ မတူေအာင္ မၾကာခဏ ေမးခြန္းထုတ္ ေနရတာေတြလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီက ေနာက္ကိုအတြန္းခံေနရၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္မႈ၊ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ပိုခက္လာပါတယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ပိုခက္လာတဲ့အခါ နဂိုလ္ကတညး္က ၀ရုန္းသုန္းကားျဖစ္ေနတဲ့ အကူအညီလုိအပ္ေနသူေတြရဲ့ ဘ၀ကလည္း နွစ္ဆ ပိုဆိုးလာပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြေပါ့၊ နဂိုကတည္းက အမ်ိဳးသမီးျဖစ္လုိ႔၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းကျဖစ္လို႔ဆုိျပီး ပိုတုိက္ခုိက္ခံရ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင့္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ခံရၿပီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္သူ တုိးတက္ေအာင္လုပ္သူနဲ႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေ၀ဖန္သူေတြ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရၿပီဆုိရင္ အဲ့ဒီတုိငး္ျပည္တစ္ခု လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းတစ္ခုဟာ အားေပ်ာ့လာမွာပဲ။ တခါတရံမွာ အင္တာနက္နဲ႔ ေခတ္မီနည္းပညာသစ္ေတြဟာ လူေတြရဲ့ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကို တုိးျမႇင့္တဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳရမယ့္အစား ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ အသံုးခ်ခံေနရပါတယ္။ ဒါက အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြကိုသာ ထိခုိက္ေစတာ မဟုတ္ပါဘူး။ နုိင္ငံသားတဦးခ်င္းစီကိုလည္း ထိခိုက္ေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဆီြဒင္အစိုးရက ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တုိးတက္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးတာကို ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ အင္တာနက္ေပၚမွာေရာ လက္ေတြ႔မွာေရာ နွစ္ခုစလံုးမွာေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ အင္တာနက္ေပၚမွာေရာ လက္ေတြ႔မွာေရာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ တိုးတက္လိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဆီြဒင္အစိုးရက အဓိကက်က် ေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့အတြက္ က်မကေတာ့ အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဆီြဒင္ဟာ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ ကာလၾကာရွည္ မိတ္ေဆြေကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔နုိင္ငံမွာေတာ့ က်ား-မတန္းတူ ညီမွ်မႈဟာ သိပ္ကို အက်ိဳးရွိပါတယ္။ တကမၻာ လံုးအေနနဲ႔ ၿခံဳၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီအခ်က္က လက္ေတြ႔ထက္ အျမင္သေဘာထား သက္သက္လိုပဲ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ဖိနွိပ္မႈ၊ စနစ္တက် ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြဟာ မေရတြက္နိုင္ေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားလွတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြရဲ့ ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ ျမင္ေတြ႔ေနရဆဲပါပဲ။ ျမန္မာနုိ္င္ငံမွာ က်ား-မ တန္းတူညီမွ်မႈနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ ပိုမိုပါ၀င္လာေရး အပါအ၀င္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန တုိးတက္ဖို႔ဟာ ဆီြဒင္အစို္းရဲ႕ ခိုင္မာတဲ့ ေနာက္ထပ္ ရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရေတြက နုိင္ငံတကာစံနႈန္းေတြအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္တာဟာ အလုပ္သမားတဦးရဲ့ လက္ေတြ႔ဘ၀အေပၚမွာလည္း သက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြဟာ အလုပ္သမားသမဂၢေတြမွာ ပါ၀င္ခြင့္ျငင္းပယ္ခံေနရပါတယ္။ ပိုေကာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္အေျခေနရရွိဖို႔ ျငငး္ပယ္ခံေနရပါတယ္။ အလုပ္သမားသမဂၢ ဆန္႔က်င္ေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ဖိနွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြဟာ ေနရာတုိင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနပါတယ္။ ကေလးေတြအပါအ၀င္ လူအေျမာက္အျမားဟာ လူသားမဆန္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္အေျခအေနေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ေအာင္ရရွိဖို႔ဆုိရင္ “နုိင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ၊ ပူးေပါငး္ေဆာင္ရြက္ေရး” ဟာ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး အလႉရွင္တဦးအေနနဲ႔ ဆီြဒင္ဟာ နိုင္ငံတကာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ကူညီဖို႔အတြက္ ႀကီးမားတဲ့အေတြ႔အႀကံဳေတြ ဗဟုသုတေတြကိုေတာင္ ေဖာ္ျပမေနေတာ့ဘဲ တန္ဖိုးရွိရွိ ကမ္းလွမ္းခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ လူ႔အသုိင္းအ၀ိုင္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီစံႏႈန္းေတြဟာ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကမ္းလွမ္းခ်က္ဟာ အနာဂတ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီစံႏႈန္းေတြ တုိးတက္လာဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဥပေဒစညး္မ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ကူညီကာကြယ္ေရး၊ အတိမ္းအေစာင္း မခံတဲ့ေဒသေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ကူညီေရးကိစၥေတြကို ကာလၾကာရွည္လုပ္ေဆာင္ေနရတဲ့အတြက္ ဆီြဒင္အစိုးရက ၀မ္းသာဂုဏ္ယူပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဒီနယ္ပယ္ေတြမွာ ကာလၾကာရွည္ ကူညီေပးေနတဲ့ က်မတို႔ ဆီြဒင္နုိ္င္ငံရဲ့ ခုိင္မာတဲ့၊ ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ ဂုဏ္သတင္းကို က်ား-မတန္းတူညီမွ်မႈကို တန္ဖိုးထားတဲ့ တစ္ျခား ကမၻာ့နုိင္ငံေတြကလည္း အားက်ခ်ီးက်ဴးေနပါတယ္။ ဆီြဒင္ဟာ ေဟာ့ဒီျမန္မာနုိင္ငံမွာ ဥပေဒစည္းမ်ဥး္စည္းကမ္းေတြကို ကာကြယ္ဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ကာကြယ္ဖို႔၊ တုိးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႔ အားအေကာင္းဆံုး အသံတသံအေနနဲ႔ ရပ္တည္ေနပါတယ္။ ဆက္လက္လည္း ရပ္တည္သြားပါမယ္။ (ဆြီဒင္လူ႔အခြင့္အေရးသံတမန္ အန္နီကာ ဘန္ ေဒးဗစ္ ရဲ႕ ေဆာငး္ပါးကုိ မေအးေအးမြန္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ဘာသာျပန္ထားပါတယ္။)