ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ အေမရိကန္ေတာင္းဆို

ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ဧျပီ ၁ ရက္ေန့ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ လြတ္လပ္မွ်တမႈ ႐ွိ မ႐ွိ နိုင္ငံတကာ​ ​ေလ့လာေရးအဖြဲ့ေတြကို​ ​ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးဖို့​ ​ျမန္မာအစိုးရကို အမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။

အေမရိကန္လက္ေထာက္နိုင္ငံျခားေရး မိုက္ကယ္ေပါ့စ္နာက ၀ါ႐ွင္တန္မွာ အေမရိကန္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ​ေထာက္ပ့ံေရးအဖြဲ့ NED က က်င္းပတဲ့  အလုပ္ရံု ​ေဆြးေနြးပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။

မိုက္ကယ္ေပါ့စ္နာက​ ​ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ နိုင္ငံတကာကို ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ေပးဖို့ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ​ ​ျမန္မာအစိုးရနဲ ့ေဆြးေနြးခဲ့ဖူးတဲ့​ ​အ​ေၾကာင္းနဲ့​ ​ျပည္တြင္းက​ ​ေစာင့္ၾကည့္​ ​ေလ့လာသူေတြကိုေရာ​​ ​ျပင္ပနိုင္ငံေတြက​ ​ေ႐ြးေကာက္ပြဲ​ ​ေစာင့္ၾကည့္​ ​ေလ့လာသူေတြအတြက္ပါ​ ​လမ္းဖြင့္ေပးလိမ့္မယ္လို ့​ ​အရမ္းကို ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္လို ့ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ျပင္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲရဲ ့ရလဒ္ဟာ စစ္တပ္ၾကီးစိုးတဲ့ လြွႊတ္ေတာ္ရဲ့ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို ေျပာင္းလဲပစ္နိုင္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒါဟာ လာမယ့္ ၂၀၁၅ မွာ က်င္းပမယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲသစ္ဆီ ဦးတည္တဲ့ ဒီမိုကေရစီကူးေျပာင္းေရး လမ္းေပါက္သြားမယ္လို့လည္း အေမရိကန္ လက္ေထာက္ နိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးက ေျပာပါတယ္။

လြွႊတ္ေတာ္ အသီးသီးမွာ လစ္လပ္ေနတဲ့ လြွႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာ ၄၈ ေနရာအတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လာမယ့္ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန့ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းမယ္လို့ ျမန္မာေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္က ေၾကညာထားတာပါ။

မၾကာခင္က ျမန္မာနိုင္ငံ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ အထက္လြွႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂၽြန္မက္ကိန္းကေတာ့ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ လြတ္လပ္တရားမွ်တမႈ ႐ွိရင္ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို့ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားမႈေတြ ပယ္ဖ်က္ေပးဖို့ ျပဿနာ မ႐ွိနိုင္ဘူးလို့လည္း ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။

အာ႐ွနိုင္ငံေတြရဲ ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ (ANFREL) ေခၚ လြတ္လပ္တဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားဆိုင္ရာ အာ႐ွကြန္ရက္အဖြဲ့ကေတာ့ ျမန္မာ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ့ အေမရိကန္ရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို သေဘာတူတဲ့အေၾကာင္း  ဒါေပမယ့္ ျပည္ေထာင္စု ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္က နိုင္ငံတကာေလ့လာသူေတြကို  ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း တရား၀င္ ၾကိုဆိုမယ့္ လကၡဏာ မေတြ့ရေသးဘူးလို ့ဒီဗီြဘီကို ေျပာပါတယ္။

ANFREL ရဲ့ အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမႉး မစၥက္စြမ္ဆရီဟာနန္အန္တစြခ္က “ျမန္မာအုပ္ခ်ဴပ္ေရး တာ၀န္႐ွိသူေတြအေနနဲ့ နိုင္ငံျခားမီဒီယာေတြနဲ ့သံတမန္ေတြ အပါအ၀င္ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြကို ခြင့္ျပုလိမ့္မယ္လို့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အရင္က ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္ကို ဆက္သြယ္ဖို့ ၾကိုးစားေပမယ့္ တုံ့ျပန္တာမ႐ွိပါဘူး။ ခြင့္ျပုမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဘယ္ေလာက္ပြင့္လင္းလြတ္လပ္မႈ ႐ွိသလဲ သြားၾကည့္ခ်င္တဲ့ ဆနၵ႐ွိပါတယ္” လို ့ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ျပင္  မဲဆြယ္မႈေတြအတြက္၊ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို့အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအၾကိုကာလဟာ အရမ္းကို အေရးၾကီးတဲ့အေၾကာင္း၊  မြန္နဲ့ကခ်င္တို့လို လူနည္းစုေတြအတြက္ အစိုးရက ဘယ္ေလာက္လမ္းဖြင့္ ေပးထားတယ္ဆိုတာ ၾကည့္ခ်င္တဲ့အေၾကာင္းနဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ဒီတေခါက္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ယွဥ္ျပိုင္မွာျဖစ္လို့ သူဘယ္ေလာက္ လြတ္လပ္ခြင့္ရလဲဆိုတာလည္း နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက မ်က္စိေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနမွာပါလို ့ ANFREL အဖြဲ ့ကဆိုပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ျပည္တြင္းျပည္ပ ေလ့လာသူေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ျပုဖို့ ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ နိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀န္းက ေတာင္းဆိုခဲ့ဖူးေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္ျပုခဲ့ျခင္း မ႐ွိပါဘူး။