ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတသစ္က အခင္းအက်င္းသစ္ကို ဖန္တီးႏိုင္ေလမလား
DVB
·
May 15, 2017
ေမလ ၉ ရက္ေန႔က က်င္းပသြားခဲ့တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ ဒီမိုကရက္ပါတီက အသက္ ၆၄ ႏွစ္ရွိၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေနတေယာက္ျဖစ္တဲ့ မြန္းေဂ်အင္းက အႏိုင္ရသြားခဲ့တဲ့အတြက္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ၁၂ ေယာက္ေျမာက္သမၼတ ျဖစ္္လာခဲ့ပါၿပီ။
သူ သမၼတ ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္ဟာ ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္မွာ စစ္ပြဲျဖစ္လုလု ျဖစ္သြားၿပီး ခုထိ ျပႆနာမေအးႏိုင္ဘဲ လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနဆဲအခ်ိန္ျဖစ္ေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယား သမၼတသစ္အေနနဲ႔ အေတာ္သတိထားရမယ့္အခ်ိန္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။
ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈေတြ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားအေပၚ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ရန္လိုမႈနဲ႔ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမွာ မိသားစုပိုင္ကုမၸဏီႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ေခ်ေဘာေတြနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔ ဆက္ဆံေရး႐ႈပ္ေထြးခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြအျပင္ ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလက ဂ်ပန္စစ္တပ္က ေတာင္ကိုရီးယား အမ်ိဳးသမီးေတြကို လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရးမယ္ေတြအျဖစ္ သြတ္သြင္းေစခိုင္းခဲ့တဲ့အေပၚ ေတာင္ကိုရီးယား ျပည္သူေတြရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တံု႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈေတြေၾကာင့္ ေတာင္ကိုရီးယား-ဂ်ပန္ ဆက္ဆံေရး တင္းမာေနတဲ့ကိစၥကိုလည္း သမၼတသစ္ မြန္းေဂ်အင္း တေယာက္ ရင္ဆိုင္ရပါလိမ့္မယ္။
သူက ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပခဲ့တဲ့ သမၼတ က်မ္းသစၥာကိ်န္ဆိုပြဲမွာပဲ သူ႔အေနနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏ်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈ အေရးကိစၥကို ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းရာမွာ ေဆြးေႏြးေျပာဆို တိုက္တိုက္တြန္းတြန္း လုပ္သြားမယ့္အေၾကာင္းနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ံဳအန္းနဲ႔လည္း သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းမြန္တဲ့ အေနအထားေရာက္ရင္ ေတြ႔ဆံုဖုိ႔ ဆႏၵရွိတယ္လို႔ ထည့္သြင္းေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။
တဆက္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ မဟာမိတ္အျဖစ္ ဆက္ဆံမႈကိုလည္း အင္အားေကာင္းလာေအာင္လုပ္ဖို႔ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္နဲ႔လည္း ေစာေစာေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့အေၾကာင္းလည္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
သမၼတ မြန္းေဂ်အင္းဟာ ဒီမိုကေရစီသမားတေယာက္ ျဖစ္သလို လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေနတေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းမယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ယူဆၾကပါတယ္။ ေနာက္ ေတာင္ကိုရီးယားမွာ အေမရိကန္ ဒံုးက်ည္ကာကြယ္ေရးစနစ္ လာတပ္ဆင္ေနတဲ့အေပၚ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနတာကိုလည္း ေျပေလ်ာ့ေစခ်င္တဲ့အတြက္ ဒံုးက်ည္ကာကြယ္ေရးစနစ္ တပ္ဆင္တဲ့ကိစၥကို ျပန္ၿပီး သံုးသပ္လိုတဲ့ သေဘာလည္း ရွိပါတယ္။ အရင္သမၼတလက္ထက္က ဒီကိစၥကို အလ်င္စလို သေဘာတူ လက္ခံလိုက္တယ္လို႔ သူက ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေတာင္ကိုရီးယား ထိပ္တန္းအရာရွိေတြကေတာ့ တပ္ဆင္ေနၿပီျဖစ္လို႔ ဒီကိစၥ ျပန္ျပင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္မႈကိစၥကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာ ခ်ဥ္းကပ္မႈနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ၂ နည္းစလံုးနဲ႔ ေျပလည္ေအာင္ ညိႇႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ သူက ဆႏၵရွိပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတကေတာ့ မြန္းကို ေျမာက္ကိုရီးယား ဒံုးက်ည္စမ္းသပ္မႈ ကိစၥဟာ ကိုင္တြယ္ရ ခက္ခဲ႐ႈပ္ေထြးတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ေပမယ့္ ေျဖရွင္းလို႔မရတဲ့ ျပႆနာတရပ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူးလို႔လည္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရမ့္ အေနနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတသစ္ မြန္းေဂ်အင္း တက္လာၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ သေဘာထားေျပာင္း အခင္းအက်င္း ေျပာင္းလဲလိုက္ရင္ သူ႔အေနနဲ႔ ကာကြယ္ေရးကိစၥေတြ စီစဥ္ရာမွာ သူ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခ်င္သလို လုပ္လို႔ မရမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ဟန္တူတယ္လို႔ အကဲခတ္သူေတြက ဆိုပါတယ္။
သမၼတ မြန္းကလည္း သူ႔ရဲ႕က်မ္းသစၥာျပဳတဲ့ေန႔မွာပဲ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ တင္းမာမႈေတြကို သူ႔အေနနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူ ပထမဆံုး စကားေျပာခဲ့တာက တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္းပင္နဲ႔ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂ်ပန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွင္ဇိုအာေဘးနဲ႔ တယ္လိီဖုန္းဆက္သြယ္ စကားေျပာဆိုခဲ့ၿပီး ၂ ေယာက္စလံုးနဲ႔ စကားေျပာဆိုမႈေတြမွာ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္တာျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ အလ်င္အျမန္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြနဲ႔ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ စမ္းသပ္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္ ကိုင္တြယ္ၾကမလဲဆိုတဲ့ ကိစၥေတြသာ လႊမ္းမိုးေနခဲ့ၿပီး သမၼတ မြန္းက တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္းပင္ကို စကားေျပာရာမွာ…
“ေျမာက္ကိုရီးယား ႏ်ဴကလီးယားကိစၥရဲ႕ အေျဖဟာ ဖိအားေပးတာ၊ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔တာေတြနဲ႔ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာ ညႇိႏိႈင္းေဆြးေႏြးတာေတြ လုပ္ၿပီး အလံုးစံုၿခံဳငံု ပါဝင္သလို စဥ္ဆက္မျပတ္ျဖစ္ဖို႔လည္း လိုတယ္” လို႔ ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သူ႔ရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ယြန္းေယာင္ခ်င္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶဟူးေန႔က သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ္႔နဲ႔ တယ္လီဖုန္း စကားေျပာတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း သမၼတ ထရမ္႔က ဒီလမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ံဳအန္းနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖို႔ တံခါးဖြင့္ထားေပးတဲ့အေၾကာင္း၊ သင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္တဲ့ အေျခအေနမွာ သူ ကင္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရမယ္လို႔ ထင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လို႔လည္း သမၼတ မြန္းရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တာဝန္ရွိ အရာရွိေတြကေတာ့ ခုေလာေလာဆယ္ အေျခအေနမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ ျပန္စလုိ႔ကေတာ့ ဘာမွ တန္ဖိုးရွိလိမ့္မယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ယူဆတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈကို ရပ္ဆိုင္းပစ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ ဆိုတာကိုသာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပသဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ အမ်ိဳးသမီး ကာတီးနားအဒမ္ကလည္း “က်မတို႔ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖို႔ တံခါးဖြင့့္္ထားဆဲပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ တရားမဝင္ လႈပ္ရွားမႈအားလံုးနဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ ရန္လိုတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ရပ္ဆိုင္းပစ္လိုက္တယ္ ဆိုတာကို က်မတို႔ သိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ေဒသဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြ လေပါင္း အေတာ္ၾကာကတည္းက ယံုၾကည္ထားခဲ့တာကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံဟာ သူ႔ရဲ႕ ၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ႏ်ဴကလီးယား စမ္းသပ္မႈကို ျပဳလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ေျမာက္ကိုရီးယားက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအထိ ေရာက္ႏိုင္တဲ့ ႏ်ဴကလီးယား ထိပ္ဖူးတပ္ တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔လည္း သူတို႔က အကဲျဖတ္ သံုးသပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီကိစၥေၾကာင့္ပဲ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္က သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြကို အပူတျပင္း ေျပာဆို ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကာသပေတးေန႔မွာလည္း အမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဒင္ကုတ္စ္က အထက္လႊတ္ေတာ္ ေထာက္လွမ္းေရးေကာ္မတီကို ေျပာၾကားရာမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ထူးျခားအေရးႀကီးၿပီး အင္အားအရ တည္ရွိႏိုင္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခုကို ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားသြားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္ကေတာ့ ႐ိုက္တာသတင္းဌာနရဲ႕ အင္တာဗ်ဴးကို ေျဖၾကားရာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့လက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားၾကားမွာ အဓိက ပဋိပကၡျဖစ္နိုင္ေျခ ရွိခဲ့ၿပီး သူကေတာ့ သံတမန္ေရးအရ နည္းလမ္းရွာတာကိုပဲ ပိုသေဘာက်ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ေျမာက္ကိုရီးယားဘက္က တုံ႔ျပန္ေျပာဆိုမႈကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ ႏ်ဴကလီးယားစစ္ပြဲ ျဖစ္လုနီးနီး အေျခအေနေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔ေနတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ရန္ကို မိမိကိုယ္တိုင္ ကာကြယ္ဖို႔ ဒီလက္နက္ေတြကို လုိအပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုျပန္ပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွင္ဇိုအာေဘးကေတာ့ “ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ဒံုးက်ည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြဟာ အဆင့္သစ္တရပ္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ” လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတသစ္ မြန္းကို တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္စကားေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေျပာခဲ့တယ္လို႔လည္း သိခဲ့ရပါတယ္။
သူက သမၼတ မြန္းကို “ေျမာက္ကိုရီးယားကို ဘယ္လို တုံ႔ျပန္ရမယ္ဆိုတာက အေရးေပၚကိစၥတရပ္ပါ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ တည္ေဆာက္မႈကို ရပ္ဆိုင္းသြားေရး ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ျဖစ္သြားေအာင္ သမၼတနဲ႔ အနီးကပ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားပါမယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဂ်ပန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကလည္း “ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈလုပ္ဖို႔ ေတြ႔ဆံုံေဆြးေႏြးမႈ လုပ္ေနရတာကေတာ့ အဓိပၸာယ္မရွိပါဘူး” လို႔လည္း ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကိုလည္း ႐ိုး႐ိုးသားသားနဲ႔ အခိုင္အမာ လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္” လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ သမၼတသစ္ မြန္းကလည္း သူ႔အျမင္ကို လက္ခံေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အထက္မွာ က်ေနာ္ တင္ျပခဲ့တာေတြကေတာ့ ေလာေလာလတ္လတ္ အသစ္တက္ေရာက္လာတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား လစ္ဘရယ္ သမၼတ မြန္းေဂ်အင္းရဲ႕ သေဘာထား အေျပာအဆိုနဲ႔ အဓိကမဟာမိတ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသမၼတရဲ႕ ေၾကာင့္ၾကမႈ၊ အေတာ္အတန္ ဆက္ဆံေရး တင္းမာေနတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံနဲ႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တို႔ရဲ႕ သေဘာထားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ဆက္ဆံေရးေအာက္မွာ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတသစ္ မြန္းက အခင္းအက်င္းသစ္တခုကို ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မလား ဆိုတာကေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
