ဇာဂနာ – ေခတ္မ်ားကို ျဖတ္သန္းေသာအခါ (အပုိင္း ၁)
DVB
·
December 26, 2011
နုိင္ငံေရးျပက္လံုးေတြနဲ့ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့တဲ့ ဇာဂနာဟာ ဦးေန၀င္းရဲ့ မဆလေခတ္ကေန စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ န၀တ၊ နအဖေခတ္၊ အခုေနာက္ဆံုး ေ႐ြးေကာက္ပြဲအလြန္ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရေခတ္အထိ ေခတ္တိုင္းမွာ ေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္ပါတယ္။
နိုင္ငံေရးကို စိတ္၀င္စားတဲ့၊ နုိင္ငံေရးအျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ပါခဲ့တဲ့ သူရဲ့ အေတြ့အၾကံု၊ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အျမင္ေတြကို ဒီဗြီဘီ အယ္ဒီတာ ဦးခင္ေမာင္စိုးက ထုိင္းနုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ျမို့ကို ဇာဂနာ ေရာက္လာတုန္း ေတြ့ဆံု ေဆြးေနြးထားပါတယ္။
ဇာဂနာကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ မဆလေခတ္ကေန ၂၀၀၇ ေ႐ြွႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးကာလအထိ အေျခအေနေတြကုိ ဒီပထမပုိင္းမွာ ေဆြးေနြးထားပါတယ္။
ခင္ေမာင္စိုး-က်ေနာ္က ထိန္ထိန္ေျပာတဲ့စကားေလး သြားသတိရတယ္။ ေၾကာက္ေမြးပါ ဇာဂနာနဲ့နုတ္ဆုိတဲ့ သူ့ရဲ့ေဆာင္းပါးေလးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီထဲမွာလည္း မဆလ ေခတ္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္တခုကို ေျပာျဖစ္တာ။ အဲလုိပဲ ျပက္လုံးလုပ္ရင္းက အမႈေတြျဖစ္ျပီးေတာ့ တရားစဲြခံရတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အဲဒီတုန္းက ႐ွိေနတဲ့ တရားသူၾကီးက လူျပက္ပဲကြာ အဲဒီေလာက္ေတာ့ ျပက္မွာေပါ့ ဆုိတာမ်ိုး။ တဆက္တည္းမွာ သူက အဲဒီစကားေျပာတာကလည္း အဲတုန္းက ႐ွိခဲ့တဲ့ ဥကၠ႒ၾကီး ဦးေန၀င္းက ေျပာခဲ့တာ။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကေလးက ဘယ္လိုျဖစ္ခဲ့တာလဲ။
“အဲဒါက ၁၉၈၆ ဆရာ။ က်ေနာ့္ဘ၀မွာ ျပက္လုံးျပက္လုိ့ ပထမဆုံး အဖမ္းခံရတဲ့ပဲြေပါ့။ ပုသိမ္ကုိ အလံေတာ္ေရာက္တာ၊ အလံေတာ္ေရာက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ကုိ တေလာတုန္းက လာလည္တဲ့ သိန္းတန္(ျမန္မာျပည္)နဲ့ပဲြေပါ့။ အလံေတာ္ေရာက္ေတာ့ သူတုိ့က စတိတ္႐ႈိး၊ က်ေနာ္တုိ့က အျငိမ့္ကတယ္။ က်ေနာ္၊ အ႐ုိင္း၊ ကင္းေကာင္၊ ငွက္ေပ်ာ္ေၾကာ္၊ ေဂၚဇီလာ၊ မင္းသမီးက ၀င့္သိဂၤီနဲ့ ျမပုဏၰမာအျငိမ့္ဆုိျပီး က်ေနာ္တုိ့ကၾကတယ္။ အဲဒီမွာက က်ေနာ္ ဘာျပက္လုံး သြားတည္လုိက္တာလဲဆုိေတာ့ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ညာခ် ျပက္လုံးျပက္ရင္းနဲ့ ျဖစ္တာ။ အဲတုန္းက လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လြွႊြတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ အမတ္ေတြက ညာခ်ေနၾကတာ၊ ဘယ္ဟာတုန္း ေခါင္းေပါင္းစဆုိျပီး ေျပာတာကို၊ အဲဒီျပက္လုံးက အခု ဒီလုိသာေျပာရတာေလ၊ အဲဒီေရာက္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ့က မနည္းတည္လာတာ။ တည္လာျပီးေတာ့ အဲဒီေန့ညပဲ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၁၁ နာရီေလာက္ပဲ တည္းခုိေဆာင္ကိုလည္း ျပန္ေရာက္ေရာ တခါတည္း လာဖမ္းသြားတာ။ က်ေနာ္တုိ့ကုိ တညလုံးစစ္တယ္။ က်ေနာ္နဲ့ အရိုင္းနဲ့ နွစ္ေယာက္ကို။ က်ေနာ္က ေနာက္ဆုံးေခါင္းခံလိုက္တယ္။ က်ေနာ္ တာ၀န္႐ွိတယ္။ က်ေနာ့္ညီေတြကို ျပန္လြွႊတ္လုိက္။ ခင္ဗ်ားတုိ့ျဖစ္စရာ႐ွိရင္ က်ေနာ့္ကိုလုပ္၊ က်ေနာ္ေျပာတာ။ အဲဒါ က်ေနာ္နဲ့ အရိုင္းနဲ့ကုိ ဆက္ထားတယ္။ ေနာက္တေန့က်ေတာ့ ပဲြ႐ွိေနလ်က္နဲ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ပုသိမ္ကေန ရန္ကုန္ကုိ ရဲအေစာင့္အေ႐ွာက္နဲ့ လြွႊတ္လို္က္တယ္။ စတီး၀တ္အခ်ဳပ္မွာထားတယ္။ ႐ုံးမွာစစ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့က အမွန္အတုိင္းေျပာတယ္။ ဒါကျပက္လုံးပဲ၊ ျပက္လုံးမွာ က်ေနာ္တုိ့ေျပာတာ၊ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ေခါင္းေပါင္းစ ညာခ်၊ ဒီဟာနဲ့သြားတာ။ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ မင္းတုိ့က လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ေျပာတာ။ ဟုတ္တယ္၊ ဒီလုိေျပာမွ ဒီလိုရယ္ရမယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ထဲက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ညာခ်ေနတာပဲ။ ဒါကို က်ေနာ္တုိ့က ေျပာတာ။ ဒါက နုိင္ငံေတာ္ကို ေစာ္ကားတာ၊ ဘယ္နွနွစ္က်သြားမယ္ေျပာတယ္။ က်ခ်င္လည္းက်၊ ျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္လုိ့ဆုိျပီး အဲဒီအခ်ိန္မွာ အသက္ကလည္း ငယ္ေသးတယ္။ ၈၆ ခု အသက္ ၂၅ ပဲေပါ့။ အိမ္ေထာင္ကလည္း က်ခါစ၊ လူေတြကေတာ့ စုိးရိမ္တဲ့စိတ္ေတာ့ လူေတြက႐ွိတာေပါ့။ က်ေနာ္ကျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကံအားေလ်ာ္စြာပဲ ဦးေန၀င္းဆီကို ဒီသတင္းပို့လုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒါမ်ိုး မလုပ္နဲ့၊ ျပန္လြွႊတ္လုိက္ဆုိျပီးေတာ့ လြွႊတ္ခုိင္းတယ္။ အဲလိုလြွႊတ္ျပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့၊ က်ေနာ္တုိ့ျပဿနာျဖစ္တာ ျပည္ေထာင္စုေန့၊ အဲဒီေနာက္မွာ ေတာ္လွန္ေရးေန့က မတ္လ ၂၇ ရက္ေန့မွာဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ေခၚျပီးကခုိင္းတယ္။ အဲဒီျပက္လုံးကုိပဲ ျပန္ျပက္တယ္။ အဲဒီက်ေတာ့ မဖမ္းေတာ့ဘူး။ အဲဒီထက္ေတာင္ ဆုိးတဲ့ျပက္လုံးေတြကုိ ထပ္ျပီးေတာ့ ျပက္ရတာေတြ ႐ွိတယ္။ ဥပမာ ဟိုေကာင္စီလည္း မေကာင္းဘူး၊ ဒီေကာင္စီလည္း မေကာင္းဘူး။ သူေတာင္းစားတုိ့၊ က်ေနာ္တုိ့ အဲဒီမွာတင္ ကို္င္ေတာ့တာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိလုပ္တာေတြက လူတေယာက္ကို ရပ္တန့္သြားေစခ်င္လုိ့ အေရးယူတာလုိ့ ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ ပုိပိုတုိးေစခ်င္လုိ့ လုပ္ေပးလုိက္တယ္လုိ့ ထင္တယ္။ တြန္းအားေတြျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္ ဒါေၾကာင့္ ခုန ကဗ်ာလိုေပါ့။ မီးျပင္းနဲ့တုိက္၊ တုိက္ခ်င္တုိက္၊ ေပမွာတင္ထု၊ ထုခ်င္ထု၊ မီးတုိက္တဲ့အခါ၊ နီရဲလာမယ္။ တူထုတဲ့အခါ က်စ္မာလာမယ္။ နာနာထုေလ၊ ဓားေကာင္းေလ ဆုိတဲ့ ကဗ်ာကို သြားသြားသတိရတယ္။ အျမဲသတိရတယ္။ ဘာလုိ့လဲဆုိေတာ့ အဲဒီလုိျဖစ္ေလ အေကာင္ပုိပုိၾကီးလာတယ္။ မာရီယုိလားမသိဘူး။ တခုစားလုိက္တုိင္း အေကာင္ၾကီးၾကီးလာသလိုပဲ၊ က်ေနာ္အဲသလုိျဖစ္လာေလ အေကာင္ပုိၾကီး လာတယ္။ ထပ္ထပ္လုပ္ခ်င္လာတယ္။ အဲလိုမလုပ္ရင္ က်ေနာ္ျပက္လုံး ႐ွာမတတ္ေတာ့ဘူး။”
ခင္ေမာင္စိုး-အဲေတာ့ မဆလေခတ္တုန္းက မီးျပင္းတုိက္တာေတြကို ျဖတ္သန္းလာတယ္။ အဲလုိကေန ၈၈ အေရးအခင္းၾကီးမွာေရာ လူ႐ြွႊင္ေတာ္ တေယာက္၊ အနုပညာသမား တေယာက္အေနနဲ့ ခုနေျပာတဲ့ မီးျပင္းၾကီးမွ တကယ့္ အၾကီးစားၾကီး။ တကယ့္ ကိုယ့္တြန္းအားၾကီး တခုလုိ အဲဒါေတြကို ဘယ္လိုျဖတ္သန္းခဲ့ရလဲ။
“၈၈ ခုနွစ္၊ အေရးေတာ္ပုံၾကီး တကယ္စတာ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ေန့ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေျမာက္ဥကၠလာ ဘုရားပဲြမွာ ကေနတာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဟန္းဖုန္းေတြဘာေတြလည္း မေပၚေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ သတင္းကေရာက္လာေတာ့ လူက ဒီမတုိင္ခင္ ၈၇ က ပုိက္ဆံသိမ္းကတည္းက က်ေနာ္နဲ့ အ႐ုိင္းနဲ့က မနၱေလးမွာ ႐ုပ္႐ွင္ရိုက္ဖုိ့ ေရာက္ေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္စိတ္ထိခုိက္တယ္။ စိတ္ထိခုိက္တယ္ဆုိတာ မေက်နပ္တာ။ ဘာလုပ္တာလဲ။ အဲဒီတုန္းကတည္းက အနာက ႐ွိေနေတာ့ ဇာတ္ခုံေပၚ ေရာက္တုိင္း က်ေနာ္ အဲဒီျပက္လုံးျပက္တယ္။ ဒီပုိက္ဆံနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းကို ေျပာတယ္။ အစိုးရကို အနည္းနဲ့အမ်ား စင္ေပၚမွာ ေျပာေနတဲ့အခ်ိန္၊ အဲဒီေန့မွာ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ေန့ ေျမာက္ဥကၠလာ ဘုရားပဲြမွာ ႐ွိေတာ့ အဲဒီေန့က ည ၁၂ နာရီထုိးခ်ိန္မွာ ဘာမွမဆုိင္ဘဲနဲ့ ျပဇာတ္တခုလုပ္ျပီးေတာ့ အဲဒီျပဇာတ္က တုိ္က္ထားတဲ့ ျပဇာတ္မဟုတ္ဘူး။ ပါးစပ္နဲ့ေျပာျပီးေတာ့ ကိုယ့္ျပည္သူကုိ ကုိယ္ျပန္သတ္တဲ့ အစုိးရဆုိျပီးေတာ့ တခန္းရပ္ျပဇာတ္ကေလးကုိ ခ်က္ခ်င္း ေကာက္တည္တာ။ ဟုိကသတင္းရျပီ။ က်ေနာ္တုိ့မွာ ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တုိ့က စိတ္က႐ွိေနျပီ။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ မေက်နပ္တာက ႐ွိေနေတာ့ အဲဒီျပဇာတ္က မေကာင္းဘူး။ မေကာင္းဘူးဆုိတာ မေက်နပ္တာကို သိပ္ေ႐ွ့တန္းပို့လုိက္တဲ့အတြက္ အနုပညာအရ မေကာင္းဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ့ လုပ္တဲ့အလုပ္ေတြကလည္း နည္းနည္းမာတယ္။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ျဖစ္တာ မတ္လ ၁၃၊ အဲဒီမွာ ပဲြမိန့္ေတြပိတ္ျပီးေတာ့ ဧျပီ သၾကၤန္နားနီးမွာ သန္လ်င္ က်ိုက္ေခါက္ဘုရားပဲြကရတယ္။ မေကာင္းဘူးဆရာ။ အမာေတြ၊ အရမ္းကုိ တရားလြန္ စိတ္ေ႐ွ့ေရာက္ျပီးေတာ့ စိတ္ဆုိးတာေတြမ်ားျပီး အနုပညာက မေကာင္းေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကံအားေလ်ာ္စြာ သၾကၤန္ေက်ာ္ျပီး တာေမြရာျပည့္ကြင္းမွာ ကေတာ့ မင္းသားၾကီး ဦးျမတ္ေလးနဲ့ စကားေျပာျဖစ္တယ္။ သူက က်ေနာ္တုိ့ပဲြကို လာၾကည့္တယ္။ လာၾကည့္ျပီးေတာ့ ဘာေျပာလည္းဆုိေတာ့။ မ်က္နွာမာရင္ ေလသံေလွ်ာ့၊ ေလသံမာရင္ မ်က္နွာေပ်ာ့။ ဒိန္းဆုိက်ေနာ္သိသြားတယ္။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒီေန့ညကစျပီး သူေတာင္းစား ျပဇာတ္ကိုတင္တာ၊ ၀က္၀က္ကဲြပဲ၊ ဆရာတုိ့ဆီမွာ လြွႊင့္တာ။ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က အသာေလးန့ဲ ေမွ်ာ့ထုိးေနတာ။ တနုိင္ငံလုံး လွည့္ကလုိက္ရတာ။ အဲဒီ ၈၈ ခုနွစ္ အေရးေတာ္ပုံၾကီး ျဖစ္ခါနီးထိ၊ အဲဒီေန့ကစျပီး ေျပာင္းသြားတဲ့ သူေတာင္းစားက က်ေနာ္ ေတာက္ေလွ်ာက္တြန္းေတာ့တာ။ အဲဒီ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က ခုခ်ိန္ ကလည္းရတယ္။ အခုလြွႊတ္ေတာ္ၾကီး႐ွိတယ္။ ပုိေတာင္ကလုိ့ ေကာင္းေသးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က အလုံးအ၀န္းပဲေျပာင္းတာ။ ဖရိန္က ဒါပဲေလ။ ေခတ္ကာလရဲ့ အခ်ိန္ကို ၾကိုက္တာထည့္သြားလုိ့ ရတယ္။ အဲဒီမွာ သူေတာင္းစားျပဇာတ္က ဦးျမတ္ေလး ေျပာလုိက္တဲ့ မင္းမ်က္နွာမာရင္ ေလကိုေပ်ာ့၊ ေလမာခ်င္ရင္ မ်က္နွာေလွ်ာ့ဆုိတဲ့ဟာက က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ အလုိလုိေနရင္း ၀င္သြားေတာ့ သူေတာင္းစားျပဇာတ္က အေပ်ာ့နဲ့ထုိးတဲ့အခ်ိန္၊ ပရိသတ္ကလည္း သိပ္ၾကိုက္၊ လူေတြကလည္း အဲဒီအခ်ိန္က မဆလ အစိုးရ၊ အဲဒီအ႐ွိန္က ၈၈ အေရးေတာ္ပုံ ၈၈၈၈ ထိပါသြားလို္က္ေတာ့ က်ေနာ္က ျပည္သူ့ဘက္က ရပ္တည္ေသာ အနုပညာသည္လုိလုိ လူျပက္လုိလို ေရာက္သြားျပီးေတာ့ စင္ေပၚတက္၊ ေဟာေျပာ လမ္းမေတြေပၚ ထြက္ဆုိတဲ့လူ ျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ့ပဲ သူငယ္ခ်င္းေတြ အားလုံးနဲ့ ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားတာပဲ။ အဲဒီ ၈၈ ခုနွစ္မွာ တကယ္ေျပာရင္ လမ္းေပၚထြက္ျပီး အဖမ္းခံရတဲ့ထဲမွာ က်ေနာ္ပထမဆုံး၊ က်ေနာ္ရယ္၊ ကုိဇင္၀ုိင္းရယ္၊ ေအာက္တုိဘာ ၂ ရက္မွာ အဖမ္းခံရတယ္။ က်ေနာ္အေစာဆုံး။ အေဆာ္ခံရဆုံး၊ ေတာ္ေတာ္ေဆာ္ခံရတယ္။ မင္းလားကြ၊ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ညာခ်၊ မင္းလားကြ ဟုိေကာင္စီ၊ ဒီေကာင္စီနဲ့ ေျပာျပီးေတာ့ကို ကန္တာ။ ေတာ္ေတာ္အေဆာ္ခံလိုက္ရတယ္။ ဒါက ဒီေထာင္ဘ၀ေတြကို နာၾကည္းျပီး ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ လုပ္တာေတာ့လုပ္တယ္။ ေမ့လုိ့မရဘူး။ ခုထိလက္စားျပန္မေခ်ဘူး။ သို့ေသာ္ အဲဒီစိတ္ေတြ႐ွိေတာ့ လုပ္ဦးမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္က ျပန္ေပၚတယ္။ တကယ္လည္း လုပ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒါက စျပီး ဆက္ေျပာရရင္ ၈၉ က်ေနာ္ ေထာင္ကထြက္ျပီး က်ေနာ္ရယ္၊ ကုိဇင္၀ုိင္းရယ္၊ မုိး၀င္းရယ္ဆုိ ပ်ဥ္းမနားမွာ သြားကတယ္။”
ခင္ေမာင္စိုး-အဲဒါ ပထမဆုံး အစုိးရက ခြင့္ျပုတဲ့ပဲြ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။
“၈၈ မွာ ပိတ္လုိက္တယ္။ ၈၉ မွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ပ်ဥ္းမနားမွာ ေပးကတယ္။ က်ေနာ့္ အဲဒီစိတ္က အခံ႐ွိိတာကို၊ လုပ္ဦးမွာပဲဆုိတဲ့ စိတ္ကလည္း ႐ွိေနေတာ့၊ အဲဒီမွာ လုပ္ခ်လုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ျမို့ကေန ေသနတ္ေတြနဲ့ ပိတ္ျပီးေတာ့ နွင္တာ။ အဲဒီကေန ဘီအီးဒီ ေအာင္သိုက္နဲ့ ကဖုိ့ဆုိျပီး ပခုကၠူကို သြားရတာ။ ပခုကၠူမွာ ျမို့ထဲေပးမ၀င္ေတာ့ဘူး။ ကမ္းနားမွာတင္ ျပန္တဲ့။ လုံး၀ေပးမကဘဲနဲ့ ေနလုိက္တာ တပတ္ၾကီးလည္သြားတယ္။ ၈၉ ခုနွစ္ ကုန္သြားတယ္။ က်ေနာ့္ကိုပိတ္လုိ္က္တယ္။ အဲဒီမွာ ၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပဲြမတုိင္ခင္ ပဲခူးမွာ သြား၀င္တာ။ ပဲခူးမွာ ကလဲကေရာ သူမ်ားအဖဲြ့နဲ့။ မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ လူငယ္ၾကည္ခုိင္ ဇာတ္သဘင္အဖဲြ့နဲ့တဲြျပီး အျငိမ့္ခန္းေလးပဲ ကရတာ။ အဲဒီမွာ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္ကုိ ထည့္တာ။ အဲဒီမွာ ကခဲ့တဲ့အေခြက ဆရာတုိ့ အခုျပေနတဲ့ အေခြ၊ အဲဒါက ၉၀ ျဖစ္သြားျပီ။ အဲဒီ ၉၀ မွာ သၾကၤန္လုပ္တယ္။ အဲဒီ ၉၀ မွာ ပဲခူးမွာ ကတယ္။ အဲဒီ ၂ ခုလုံးက က်ေနာ္ဒုကၡေရာက္တာပဲ။ ဘာလုိ့လည္းဆုိေတာ့ ၉၀ မွာ ပဲခူးမွာကတဲ့ပဲြကို အဲဒီေန့ညမွာ စစ္တပ္နဲ့၀ုိင္းတယ္။ စစ္တပ္နဲ့ ဘုန္းၾကီးနဲ့ ျပဿနာ တက္တယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ့လည္း တသက္လုံး ဘယ္ေတာ့မွမကနဲ့ဆုိတဲ့ အေပါက္ျဖစ္သြားတယ္။ လူေတြလည္း ရန္ကုန္လည္းျပန္ေရာက္ေရာ အဖမ္းခံရတယ္။ ထုိနည္းတူပဲ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဇာဂနာသၾကၤန္ဆုိတာကို က်ေနာ္တုိ့ လုပ္တယ္။ အဲဒါလည္း ဆရာတုိ့ဆီက လြွႊင့္ျပီးပါျပီ။ အဲဒီသၾကၤန္ေခြကလည္း ဆင္ဆာတင္လုိက္တယ္။ ေတာ္ေတာ္အျငိုးခံရတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အမ်ားၾကီးပဲ က်ေနာ္တုိ့ သံခ်ပ္ေတြလည္း ဆရာတုိ့လည္း ေတြ့မွာပါ။ အဲဒီ ၂ ခုရဲ့ အျငိုးက က်ေနာ့္ကို ေထာင္ ၅ နွစ္ က်ေစတဲ့၊ အမႈရဲ့ ၅၀ ရာခုိင္နႈန္းပါတယ္လုိ့ ေျပာလို့ရတယ္။”
ခင္ေမာင္စိုး-၈၈ ေနာက္ပိုင္း အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ တည္ေထာင္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို ဆရာ ေမာင္၀ံသ ေျပာသြားတာ ႐ွိတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကိုသူရကို သူတို့က အန္အယ္လ္ဒီ လူငယ္အဖြဲ့မွာ ၀င္ျပီး နိုင္ငံေရး လုပ္ဖုိ့ ေျပာခဲ့ေပမယ့္ ကိုသူရက ျငင္းခဲ့တယ္တဲ့။ နိုင္ငံေရးေတာ့ မလုပ္ပါရေစနဲ့၊ အားေတာ့ အားေပးမယ္။ အနုပညာသမားအေနနဲ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရပ္တည္ခ်င္ပါတယ္လို့ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေမကိုယ္တိုင္ တသီးပုဂၢလနဲ့ ၉၀ ခုနွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ေတာ့ အေမဆုိေတာ့လည္း သူမေနသာဘူးထင္ပါတယ္တဲ့။ အဲဒီေနာက္ကစျပီး နိုင္ငံေရးထဲမွာ သံသရာ ျပန္လည္ေနတာေပါ့ဗ်ာတဲ့။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေလး နည္းနည္း ျပန္ေျပာျပပါလား။
“အမွန္က ၈၉ ဧျပီ ၂၁ ရက္မွာ က်ေနာ္ လြတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဆရာဦး၀ံသ၊ ဦးမုိးသူ က်ေနာ့္ကို ေခၚတယ္။ အန္တီစမ္း (ေဒၚစမ္းစမ္းနြဲ့ သာယာ၀တီ)၊ ဦးကိုယုလည္း ပါပါတယ္။ က်ေနာ့္ကို အန္အယ္လ္ဒီကို လာဖို့ ေခၚတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္က နာမည္က တအား ျဖစ္ေနျပီေပါ့။ အသက္ကလည္း ငယ္ေသးတယ္။ နိုင္ငံေရး ေလာကမွာလည္း က်ေနာ္၀င္လာမယ္ဆိုရင္ သူတို့က ၾကိုဆိုတယ္။ ေနရာလည္း အဆင္သင့္ ႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ရဲ့ မူလစိတ္ထဲကိုက က်ေနာ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္၊ က်ေနာ့္ေခါင္းေပၚမွာ အလံမ႐ွိခ်င္ဘူး။ အဲဒီတုန္းကဆိုရင္ အင္မတန္ နိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေလွၾကံုစီးလို့ ေကာင္းတဲ့အခ်ိန္၊ ဘာျဖစ္လို့လဲ ဆိုေတာ့ နိုင္ငံေရးအရေရာ၊ အနုပညာအရေရာ၊ နာမည္အရမ္းထြက္ေနတဲ့ အခ်ိန္၊ က်ေနာ္မလုပ္ခ်င္ဘူး။ တကယ္လို့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီ နိုင္သြားဦးေတာ့ က်ေနာ္ အန္အယ္လ္ဒီကို ေ၀ဖန္ရင္ ေ၀ဖန္လို့ ဘယ္ရမလဲ။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္က အန္အယ္လ္ဒီ ျဖစ္ေနမွာကိုး။ ဘယ္သူနိုုင္နိုင္၊ ဘယ္သူ အစိုးရ ဖြဲ့ဖြဲ့၊ ဖြဲ့တဲ့သူကို က်ေနာ္ သေရာ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္က အန္အယ္လ္ဒီ ျဖစ္ေနရင္ က်ေနာ္ ဘယ္လို သေရာ္ရမလဲ။ ကိုယ့္အန္အယ္လ္ဒီကို ကိုယ္ ေျပာလို့ မရေတာ့ဘူး။ ဆိုေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီထဲ မ၀င္ခ်င္ဘူးလို့ က်ေနာ္ေထာင္က ထြက္လာျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဦး၀ံသတို့ကိုေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ကူညီပါ့မယ္လို့။ တကယ္လည္း ကူညီခဲ့ပါတယ္။ ၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ဗမာတျပည္လံုးလွည့္ျပီး ႐ုံးေတြ မဲဆြယ္တဲ့ကိစၥ က်ေနာ္လိုက္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဥပမာဆိုပါေတာ့ ပုဂံ၊ ေက်ာက္ဆည္၊ မနၱေလး၊ ေမျမို့၊ မင္းဘူး၊ ျပည္၊ ေပါင္းတည္၊ က်ေနာ္လွည့္ျပီး မဲဆြယ္ေပးတာ။ အဲဒီလို တပတ္ၾကီး လွည့္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပဿနာက ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္အေမ အရင္းေခါက္ေခါက္လံုး တသီးပုဂၢလ အမတ္အေနနဲ့ ၀င္ျပိုင္တာက်ေတာ့ မဲ မဆြယ္ေပးေတာ့ဘူးလားလုိ့ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အန္အယ္လ္ဒီနဲ့က်ေတာ့ မဲေတြ ေလွ်ာက္ဆြယ္ေနတာဆိုျပီး က်ေနာ့္အေမက စကားနာထိုးေတာ့ ေျပာမယ္ အေမရာ ဆိုျပီး စင္ေပၚတက္သြားတာ အဖမ္းခံရတာပဲ။ တကယ္လည္း က်ေနာ္ေျပာခဲ့တာပဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနခ်င္ပါတယ္လို့ ေျပာတဲ့အတိုင္း ေနခဲ့တာပဲ။ ခုခ်ိန္ထိလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနတာပဲ။ အခုလည္း အန္အယ္လ္ဒီထဲ ၀င္တာမွ မဟုတ္ဘဲ။ ျမန္မာျပည္တျပည္လံုး အန္အယ္လ္္ဒီအတြက္ လွည့္ျပီး မဲဆြယ္တဲ့အလုပ္ေတြ အဲဒီတုန္းက စုနိုင္မွ ခ်မ္းသာမည္တို့ လုပ္ေပးျပီးေတာ့မွ ကိုယ့္အေမ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ၀င္တဲ့အခါမွာ စကားေလးတခြန္းေတာင္ မေျပာေပးေတာ့ဘူးလား ဆိုေတာ့ ေျပာလိုက္ရတာေပါ့။ ေျပာရရင္ေတာ့ နိုင္ငံေရး ေလာကထဲ ၀င္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲ့တုန္းက။ နိုင္ငံေရးနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္တခု လုပ္တယ္ဆိုတာထက္ အေမအတြက္ေၾကာင့္ မိဘအေပၚ ထားတဲ့ စိတ္ေၾကာင့္ ၀င္လုပ္လိုက္တာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ့္အေမလည္း ဒိုင္ယာရီထဲမွာ ႐ွိတယ္ သူစိတ္မေကာင္းဘူးေပါ့။ သူ့ေၾကာင့္ေထာင္က်တယ္ ထင္တာ။ ဒါေပမယ့္ မဟုတ္ပါဘူး အျမင္ကပ္ေနတာ ၾကာျပီ၊ ဒါေလးက အေၾကာင္းျပလို့ေကာင္းလို့ ေထာင္က်သြားတာပါဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ ခုခ်ိန္ထိလည္း က်ေနာ္စိတ္ထဲမွာ နိုင္ငံေရးပါတီ တခုခုတည္းကို ၀င္ျပီး အလုပ္လုပ္တာမ်ဳိး မလုပ္ခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အားေပးပါ့မယ္။ ကူညီပါ့မယ္။ က်ေနာ့္႐ွိသမွ် စြမ္းအားနဲ့ က်ေနာ္ကူညီေပးခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါတီတခုရဲ့ အလံေအာက္မွာ က်ေနာ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။”
ခင္ေမာင္စိုး-နိုင္ငံေရးဆိုတာက ပါတီ၀င္တဲ့ နိုင္ငံေရးမ်ဳိးကေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ္လို့ ကိုသူရက မဆလေခတ္၊ န၀တေခတ္၊ နအဖေခတ္ စသည္ျဖင့္ ျဖတ္သန္းလာရျပီး တခါ တိုင္းျပည္မွာ ၈၈ လို ၾကီးမားတဲ့ဟာ ၂၀၀၇ ေ႐ြွႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုသူရက တခါ ျပန္ပါလာတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာ အနုပညာသမားအေနနဲ့ ျပန္ပါလာတာလား။ သာမာန္ျပည္သူ နိုင္ငံေရးကိစၥမ်ဳိးနဲ့ သာသနာေရးကိစၥအတြက္ ျပန္ပါလာတာလား။ အဲဒီတုန္းက ဘယ္လို ပါ၀င္ခဲ့သလဲ။
“ဒီ သံဃာေတာ္ ကိစၥမွာ ပါလာတာကေတာ့ တကယ့္ တကယ္ ေျပာရရင္ေတာ့ အနုပညာသမားအေနနဲ့ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူတေယာက္အေနနဲ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ emotion (စိတ္ခံစားမႈ) ေ႐ွ့ေရာက္တယ္လို့ ေျပာရမွာေပါ့။ ပခုကၠူမွာ ျဖစ္တဲ့ ကိစၥ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ မၾကိုက္ဘူး။ ေနာက္တခါ လမ္းမေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့သူေတြကို ေပၚဦး (မင္းကိုနုိင္) တုိ့ကုိ ဖမ္းတယ္။ က်ေနာ္ မၾကိုက္ဘူး။ ေနာက္တခါ စုစုေနြးတို့ကုိ ဆြဲလားရမ္းလား လုပ္တယ္။ က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္း မုန္းခက္ကို ေ႐ြွႊဂံုတိုင္မွာ ဆြဲလားရမ္းလား လုပ္တယ္။ အဲဒါေတြ အားလံုးၾကည့္ရတာ က်ေနာ္ မၾကိုက္ဘူး။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ အဲဒါေတြနဲ့ ပတ္သက္ရင္ က်ေနာ္ၾကိုက္ကို မၾကိုက္တာ။ အဲဒီတုန္းက စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတယ္။ စစ္အစိုးရျဖစ္ျဖစ္ လူပဲေလ။ ဒါေတြကလည္း လူပဲ။ ဒီလူေတြက ဘာလုပ္ေနလို့လဲ။ စြမ္းအား႐ွင္ေတြက လူေတြကို ေျခေထာက္ေတြကေနဆြဲျပီး ၀က္ေတြလို ကားေပၚ ပစ္တင္ေနတာေတြ၊ ထင္ေက်ာ္တို့ကို ဆြဲသြားတာမ်ဳိး၊ မုန္းခက္တို့ကို ဆိုရင္ ပုဆိုးခြ်တ္ျပီး ပစ္တင္သြားတာ။ အဲဒါမ်ဳိးကို ျမင္ရပါမ်ားေတာ့ စိတ္ခံစားမႈေတြက ေ႐ွ့ေရာက္လာတာေပါ့။ ပညာ႐ွင္မ်ား ေျပာသလို လမ္းေပၚ နိုင္ငံေရးေတြဘာေတြ ေျပာၾကတယ္။ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ္က ခံစားခ်က္ေၾကာင့္ လုပ္တာလို့ ေျပာခ်င္တယ္။ သိပ္မေက်နပ္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက စီးပြားေရးအရ အဆင္ေျပေနပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာေတြ ဒလၾကမ္းရိုက္ေနရတာ။ က်ေနာ္ ေၾကာ္ျငာ အမ်ားဆံုး ရိုက္ရတဲ့လူပဲ ျမန္မာျပည္မွာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က က်ေနာ့္အလုပ္နဲ့ က်ေနာ္ ကားေကာင္းေကာင္းစီးျပီး အရက္ေကာင္းေကာင္း ေသာက္ျပီး ေနနိုင္တာပဲ။ မေနခ်င္ေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္နဲ့ ေက်ာ္သူနဲ့ဆိုရင္ ခဏခဏ စကားေျပာရတယ္။ သူက လမ္းေပၚထြက္မယ္ခ်ည္းပဲ။ မဟုတ္ဘူး လမ္းေပၚမထြက္နဲ့။ က်ေနာ္တို့ လုပ္လို့ရတဲ့ နည္းတနည္း ႐ွိတယ္။ က်ေနာ္တို့က ေ႐ွ့ကထြက္ရင္ ျပည္သူေတြက ေနာက္ကလိုက္လိမ့္မယ္။ သူတုိ့ေတာင္ ေ႐ွ့က ေခါင္းေဆာင္ေနတာပဲ။ ငါတုိ့ မလုိက္နုိင္စရာ အေၾကာင္းမ႐ွိဘူး။ သူတို့လုိပဲ ငါတို့လည္း ရဲရင့္တဲ့စိတ္ ေမြးၾကရေအာင္ဆိုျပီး ျပည္သူေတြမွာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ ငါတို့က နည္းနည္းသြားရေအာင္၊ တခါတည္း အကုန္လံုး ခ်ေကြ်းလိုက္ရင္ ဗ်ဴဟာ မ႐ွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ္တို့ ဗ်ဴဟာက ဘုန္းၾကီးေတြကို support (ေထာက္ပံ့)မယ္၊ ဆြမ္းကပ္မယ္၊ ေရ၊ ေဆးကုတာလုပ္မယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း လုပ္မယ္။ ဒီကေန တဆင့္တက္လာရင္ က်ေနာ္တို့ တပတ္အတြင္း သပိတ္စခန္းဖြင့္ဖို့ အထိ စဥ္းစားထားတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ ေန့တိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ေသလိမ့္မယ္။ ဒါ ၈၈ က အေတြ့အၾကံု၊ ၈၈ တုန္းက ေန့တိုင္း လမ္းေလွ်ာက္တာ တလက်ေတာ့ ေသေရာ၊ ဘာမွ မလုပ္နို္င္ေတာ့ဘူး။ သုိ့ေသာ္ မလုပ္လိုက္ရဘူး။ ကိုေက်ာ္သူနဲ့ ကိုေအာင္ေ၀းက တခါတည္း ဆူးေလဘုရားတက္ျပီး တရားေဟာလိုက္တာ ညတြင္းခ်င္း ထြက္ဖမ္းေတာ့တာေပါ့။ အသာေလး ဆြမ္းကပ္ျပီးေတာ့ နွပ္ေနရင္ လုပ္ရ(ဖမ္းဖို့)ခက္တယ္ေလ။ က်ေနာ္တုိ့ တရားေဟာလုိက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတုိ့က လုိက္ဖမ္းေတာ့တယ္။ က်ေနာ္တို့လည္း ေျခတလွမ္းေလာက္ပဲ လွမ္းလိုက္ရတယ္၊ ဘာမွ မလုပ္လိုက္နို္င္ခဲ့ဘူး။ က်ေနာ္တို့ ဖမ္းျပီးေနာက္မွာလည္း ဘုန္းၾကီးေတြကိစၥလည္း အပစ္အခတ္ေတြနဲ့ အၾကမ္းပတမ္း ရင္ဆိုင္ျပီး ဒုကၡေရာက္သြားၾကရတယ္။ ဒီကိစၥမွာ ပါလာတာက နိုင္ငံေရးအရ ဘာလုပ္ခ်င္လို့ ဆိုတာထက္ စိတ္ခံစားမႈနဲ့ ပါလာတာပါလို့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အမွန္တိုင္း ၀န္ခံခ်င္ပါတယ္။”
ဒုတိယပိုင္းမွာေတာ့ ေထာင္က ျပန္လြတ္လာတဲ့ေနာက္ လက္႐ွိ ျမန္မာျပည္နိုင္ငံေရးအေပၚ သူဘယ္လိုျမင္လဲ၊ အနုပညာနဲ့ နိုင္ငံေရးဟာ သူ့ဘ၀မွာ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါသလဲ၊ အနုပညာသမားတေယာက္ဟာ နိုင္ငံေရးအေပၚ ဘယ္လို ခံယူထားသင့္လဲ၊ စတဲ့ ဇာဂနာရဲ့ အယူအဆေတြကို ေဆြးေနြးထားပါတယ္။
နိုင္ငံေရးကို စိတ္၀င္စားတဲ့၊ နုိင္ငံေရးအျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ပါခဲ့တဲ့ သူရဲ့ အေတြ့အၾကံု၊ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အျမင္ေတြကို ဒီဗြီဘီ အယ္ဒီတာ ဦးခင္ေမာင္စိုးက ထုိင္းနုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ျမို့ကို ဇာဂနာ ေရာက္လာတုန္း ေတြ့ဆံု ေဆြးေနြးထားပါတယ္။
ဇာဂနာကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ မဆလေခတ္ကေန ၂၀၀၇ ေ႐ြွႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးကာလအထိ အေျခအေနေတြကုိ ဒီပထမပုိင္းမွာ ေဆြးေနြးထားပါတယ္။
ခင္ေမာင္စိုး-က်ေနာ္က ထိန္ထိန္ေျပာတဲ့စကားေလး သြားသတိရတယ္။ ေၾကာက္ေမြးပါ ဇာဂနာနဲ့နုတ္ဆုိတဲ့ သူ့ရဲ့ေဆာင္းပါးေလးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီထဲမွာလည္း မဆလ ေခတ္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္တခုကို ေျပာျဖစ္တာ။ အဲလုိပဲ ျပက္လုံးလုပ္ရင္းက အမႈေတြျဖစ္ျပီးေတာ့ တရားစဲြခံရတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အဲဒီတုန္းက ႐ွိေနတဲ့ တရားသူၾကီးက လူျပက္ပဲကြာ အဲဒီေလာက္ေတာ့ ျပက္မွာေပါ့ ဆုိတာမ်ိုး။ တဆက္တည္းမွာ သူက အဲဒီစကားေျပာတာကလည္း အဲတုန္းက ႐ွိခဲ့တဲ့ ဥကၠ႒ၾကီး ဦးေန၀င္းက ေျပာခဲ့တာ။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကေလးက ဘယ္လိုျဖစ္ခဲ့တာလဲ။
“အဲဒါက ၁၉၈၆ ဆရာ။ က်ေနာ့္ဘ၀မွာ ျပက္လုံးျပက္လုိ့ ပထမဆုံး အဖမ္းခံရတဲ့ပဲြေပါ့။ ပုသိမ္ကုိ အလံေတာ္ေရာက္တာ၊ အလံေတာ္ေရာက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ကုိ တေလာတုန္းက လာလည္တဲ့ သိန္းတန္(ျမန္မာျပည္)နဲ့ပဲြေပါ့။ အလံေတာ္ေရာက္ေတာ့ သူတုိ့က စတိတ္႐ႈိး၊ က်ေနာ္တုိ့က အျငိမ့္ကတယ္။ က်ေနာ္၊ အ႐ုိင္း၊ ကင္းေကာင္၊ ငွက္ေပ်ာ္ေၾကာ္၊ ေဂၚဇီလာ၊ မင္းသမီးက ၀င့္သိဂၤီနဲ့ ျမပုဏၰမာအျငိမ့္ဆုိျပီး က်ေနာ္တုိ့ကၾကတယ္။ အဲဒီမွာက က်ေနာ္ ဘာျပက္လုံး သြားတည္လုိက္တာလဲဆုိေတာ့ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ညာခ် ျပက္လုံးျပက္ရင္းနဲ့ ျဖစ္တာ။ အဲတုန္းက လြွႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လြွႊြတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြ အမတ္ေတြက ညာခ်ေနၾကတာ၊ ဘယ္ဟာတုန္း ေခါင္းေပါင္းစဆုိျပီး ေျပာတာကို၊ အဲဒီျပက္လုံးက အခု ဒီလုိသာေျပာရတာေလ၊ အဲဒီေရာက္ေအာင္ က်ေနာ္တုိ့က မနည္းတည္လာတာ။ တည္လာျပီးေတာ့ အဲဒီေန့ညပဲ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၁၁ နာရီေလာက္ပဲ တည္းခုိေဆာင္ကိုလည္း ျပန္ေရာက္ေရာ တခါတည္း လာဖမ္းသြားတာ။ က်ေနာ္တုိ့ကုိ တညလုံးစစ္တယ္။ က်ေနာ္နဲ့ အရိုင္းနဲ့ နွစ္ေယာက္ကို။ က်ေနာ္က ေနာက္ဆုံးေခါင္းခံလိုက္တယ္။ က်ေနာ္ တာ၀န္႐ွိတယ္။ က်ေနာ့္ညီေတြကို ျပန္လြွႊတ္လုိက္။ ခင္ဗ်ားတုိ့ျဖစ္စရာ႐ွိရင္ က်ေနာ့္ကိုလုပ္၊ က်ေနာ္ေျပာတာ။ အဲဒါ က်ေနာ္နဲ့ အရိုင္းနဲ့ကုိ ဆက္ထားတယ္။ ေနာက္တေန့က်ေတာ့ ပဲြ႐ွိေနလ်က္နဲ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ပုသိမ္ကေန ရန္ကုန္ကုိ ရဲအေစာင့္အေ႐ွာက္နဲ့ လြွႊတ္လို္က္တယ္။ စတီး၀တ္အခ်ဳပ္မွာထားတယ္။ ႐ုံးမွာစစ္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့က အမွန္အတုိင္းေျပာတယ္။ ဒါကျပက္လုံးပဲ၊ ျပက္လုံးမွာ က်ေနာ္တုိ့ေျပာတာ၊ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ေခါင္းေပါင္းစ ညာခ်၊ ဒီဟာနဲ့သြားတာ။ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ မင္းတုိ့က လြွႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ေျပာတာ။ ဟုတ္တယ္၊ ဒီလုိေျပာမွ ဒီလိုရယ္ရမယ္။ လြွႊတ္ေတာ္ထဲက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ညာခ်ေနတာပဲ။ ဒါကို က်ေနာ္တုိ့က ေျပာတာ။ ဒါက နုိင္ငံေတာ္ကို ေစာ္ကားတာ၊ ဘယ္နွနွစ္က်သြားမယ္ေျပာတယ္။ က်ခ်င္လည္းက်၊ ျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္လုိ့ဆုိျပီး အဲဒီအခ်ိန္မွာ အသက္ကလည္း ငယ္ေသးတယ္။ ၈၆ ခု အသက္ ၂၅ ပဲေပါ့။ အိမ္ေထာင္ကလည္း က်ခါစ၊ လူေတြကေတာ့ စုိးရိမ္တဲ့စိတ္ေတာ့ လူေတြက႐ွိတာေပါ့။ က်ေနာ္ကျဖစ္ခ်င္တာျဖစ္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကံအားေလ်ာ္စြာပဲ ဦးေန၀င္းဆီကို ဒီသတင္းပို့လုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒါမ်ိုး မလုပ္နဲ့၊ ျပန္လြွႊတ္လုိက္ဆုိျပီးေတာ့ လြွႊတ္ခုိင္းတယ္။ အဲလိုလြွႊတ္ျပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့၊ က်ေနာ္တုိ့ျပဿနာျဖစ္တာ ျပည္ေထာင္စုေန့၊ အဲဒီေနာက္မွာ ေတာ္လွန္ေရးေန့က မတ္လ ၂၇ ရက္ေန့မွာဆုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ေခၚျပီးကခုိင္းတယ္။ အဲဒီျပက္လုံးကုိပဲ ျပန္ျပက္တယ္။ အဲဒီက်ေတာ့ မဖမ္းေတာ့ဘူး။ အဲဒီထက္ေတာင္ ဆုိးတဲ့ျပက္လုံးေတြကုိ ထပ္ျပီးေတာ့ ျပက္ရတာေတြ ႐ွိတယ္။ ဥပမာ ဟိုေကာင္စီလည္း မေကာင္းဘူး၊ ဒီေကာင္စီလည္း မေကာင္းဘူး။ သူေတာင္းစားတုိ့၊ က်ေနာ္တုိ့ အဲဒီမွာတင္ ကို္င္ေတာ့တာ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိလုပ္တာေတြက လူတေယာက္ကို ရပ္တန့္သြားေစခ်င္လုိ့ အေရးယူတာလုိ့ ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာေတာ့ ပုိပိုတုိးေစခ်င္လုိ့ လုပ္ေပးလုိက္တယ္လုိ့ ထင္တယ္။ တြန္းအားေတြျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္ ဒါေၾကာင့္ ခုန ကဗ်ာလိုေပါ့။ မီးျပင္းနဲ့တုိက္၊ တုိက္ခ်င္တုိက္၊ ေပမွာတင္ထု၊ ထုခ်င္ထု၊ မီးတုိက္တဲ့အခါ၊ နီရဲလာမယ္။ တူထုတဲ့အခါ က်စ္မာလာမယ္။ နာနာထုေလ၊ ဓားေကာင္းေလ ဆုိတဲ့ ကဗ်ာကို သြားသြားသတိရတယ္။ အျမဲသတိရတယ္။ ဘာလုိ့လဲဆုိေတာ့ အဲဒီလုိျဖစ္ေလ အေကာင္ပုိပုိၾကီးလာတယ္။ မာရီယုိလားမသိဘူး။ တခုစားလုိက္တုိင္း အေကာင္ၾကီးၾကီးလာသလိုပဲ၊ က်ေနာ္အဲသလုိျဖစ္လာေလ အေကာင္ပုိၾကီး လာတယ္။ ထပ္ထပ္လုပ္ခ်င္လာတယ္။ အဲလိုမလုပ္ရင္ က်ေနာ္ျပက္လုံး ႐ွာမတတ္ေတာ့ဘူး။”
ခင္ေမာင္စိုး-အဲေတာ့ မဆလေခတ္တုန္းက မီးျပင္းတုိက္တာေတြကို ျဖတ္သန္းလာတယ္။ အဲလုိကေန ၈၈ အေရးအခင္းၾကီးမွာေရာ လူ႐ြွႊင္ေတာ္ တေယာက္၊ အနုပညာသမား တေယာက္အေနနဲ့ ခုနေျပာတဲ့ မီးျပင္းၾကီးမွ တကယ့္ အၾကီးစားၾကီး။ တကယ့္ ကိုယ့္တြန္းအားၾကီး တခုလုိ အဲဒါေတြကို ဘယ္လိုျဖတ္သန္းခဲ့ရလဲ။
“၈၈ ခုနွစ္၊ အေရးေတာ္ပုံၾကီး တကယ္စတာ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ေန့ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေျမာက္ဥကၠလာ ဘုရားပဲြမွာ ကေနတာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဟန္းဖုန္းေတြဘာေတြလည္း မေပၚေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ သတင္းကေရာက္လာေတာ့ လူက ဒီမတုိင္ခင္ ၈၇ က ပုိက္ဆံသိမ္းကတည္းက က်ေနာ္နဲ့ အ႐ုိင္းနဲ့က မနၱေလးမွာ ႐ုပ္႐ွင္ရိုက္ဖုိ့ ေရာက္ေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္စိတ္ထိခုိက္တယ္။ စိတ္ထိခုိက္တယ္ဆုိတာ မေက်နပ္တာ။ ဘာလုပ္တာလဲ။ အဲဒီတုန္းကတည္းက အနာက ႐ွိေနေတာ့ ဇာတ္ခုံေပၚ ေရာက္တုိင္း က်ေနာ္ အဲဒီျပက္လုံးျပက္တယ္။ ဒီပုိက္ဆံနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းကို ေျပာတယ္။ အစိုးရကို အနည္းနဲ့အမ်ား စင္ေပၚမွာ ေျပာေနတဲ့အခ်ိန္၊ အဲဒီေန့မွာ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ေန့ ေျမာက္ဥကၠလာ ဘုရားပဲြမွာ ႐ွိေတာ့ အဲဒီေန့က ည ၁၂ နာရီထုိးခ်ိန္မွာ ဘာမွမဆုိင္ဘဲနဲ့ ျပဇာတ္တခုလုပ္ျပီးေတာ့ အဲဒီျပဇာတ္က တုိ္က္ထားတဲ့ ျပဇာတ္မဟုတ္ဘူး။ ပါးစပ္နဲ့ေျပာျပီးေတာ့ ကိုယ့္ျပည္သူကုိ ကုိယ္ျပန္သတ္တဲ့ အစုိးရဆုိျပီးေတာ့ တခန္းရပ္ျပဇာတ္ကေလးကုိ ခ်က္ခ်င္း ေကာက္တည္တာ။ ဟုိကသတင္းရျပီ။ က်ေနာ္တုိ့မွာ ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တုိ့က စိတ္က႐ွိေနျပီ။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ မေက်နပ္တာက ႐ွိေနေတာ့ အဲဒီျပဇာတ္က မေကာင္းဘူး။ မေကာင္းဘူးဆုိတာ မေက်နပ္တာကို သိပ္ေ႐ွ့တန္းပို့လုိက္တဲ့အတြက္ အနုပညာအရ မေကာင္းဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တုိ့ လုပ္တဲ့အလုပ္ေတြကလည္း နည္းနည္းမာတယ္။ ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ျဖစ္တာ မတ္လ ၁၃၊ အဲဒီမွာ ပဲြမိန့္ေတြပိတ္ျပီးေတာ့ ဧျပီ သၾကၤန္နားနီးမွာ သန္လ်င္ က်ိုက္ေခါက္ဘုရားပဲြကရတယ္။ မေကာင္းဘူးဆရာ။ အမာေတြ၊ အရမ္းကုိ တရားလြန္ စိတ္ေ႐ွ့ေရာက္ျပီးေတာ့ စိတ္ဆုိးတာေတြမ်ားျပီး အနုပညာက မေကာင္းေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကံအားေလ်ာ္စြာ သၾကၤန္ေက်ာ္ျပီး တာေမြရာျပည့္ကြင္းမွာ ကေတာ့ မင္းသားၾကီး ဦးျမတ္ေလးနဲ့ စကားေျပာျဖစ္တယ္။ သူက က်ေနာ္တုိ့ပဲြကို လာၾကည့္တယ္။ လာၾကည့္ျပီးေတာ့ ဘာေျပာလည္းဆုိေတာ့။ မ်က္နွာမာရင္ ေလသံေလွ်ာ့၊ ေလသံမာရင္ မ်က္နွာေပ်ာ့။ ဒိန္းဆုိက်ေနာ္သိသြားတယ္။ ဟုတ္တယ္။ အဲဒီေန့ညကစျပီး သူေတာင္းစား ျပဇာတ္ကိုတင္တာ၊ ၀က္၀က္ကဲြပဲ၊ ဆရာတုိ့ဆီမွာ လြွႊင့္တာ။ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က အသာေလးန့ဲ ေမွ်ာ့ထုိးေနတာ။ တနုိင္ငံလုံး လွည့္ကလုိက္ရတာ။ အဲဒီ ၈၈ ခုနွစ္ အေရးေတာ္ပုံၾကီး ျဖစ္ခါနီးထိ၊ အဲဒီေန့ကစျပီး ေျပာင္းသြားတဲ့ သူေတာင္းစားက က်ေနာ္ ေတာက္ေလွ်ာက္တြန္းေတာ့တာ။ အဲဒီ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က ခုခ်ိန္ ကလည္းရတယ္။ အခုလြွႊတ္ေတာ္ၾကီး႐ွိတယ္။ ပုိေတာင္ကလုိ့ ေကာင္းေသးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္က အလုံးအ၀န္းပဲေျပာင္းတာ။ ဖရိန္က ဒါပဲေလ။ ေခတ္ကာလရဲ့ အခ်ိန္ကို ၾကိုက္တာထည့္သြားလုိ့ ရတယ္။ အဲဒီမွာ သူေတာင္းစားျပဇာတ္က ဦးျမတ္ေလး ေျပာလုိက္တဲ့ မင္းမ်က္နွာမာရင္ ေလကိုေပ်ာ့၊ ေလမာခ်င္ရင္ မ်က္နွာေလွ်ာ့ဆုိတဲ့ဟာက က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ အလုိလုိေနရင္း ၀င္သြားေတာ့ သူေတာင္းစားျပဇာတ္က အေပ်ာ့နဲ့ထုိးတဲ့အခ်ိန္၊ ပရိသတ္ကလည္း သိပ္ၾကိုက္၊ လူေတြကလည္း အဲဒီအခ်ိန္က မဆလ အစိုးရ၊ အဲဒီအ႐ွိန္က ၈၈ အေရးေတာ္ပုံ ၈၈၈၈ ထိပါသြားလို္က္ေတာ့ က်ေနာ္က ျပည္သူ့ဘက္က ရပ္တည္ေသာ အနုပညာသည္လုိလုိ လူျပက္လုိလို ေရာက္သြားျပီးေတာ့ စင္ေပၚတက္၊ ေဟာေျပာ လမ္းမေတြေပၚ ထြက္ဆုိတဲ့လူ ျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ့ပဲ သူငယ္ခ်င္းေတြ အားလုံးနဲ့ ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားတာပဲ။ အဲဒီ ၈၈ ခုနွစ္မွာ တကယ္ေျပာရင္ လမ္းေပၚထြက္ျပီး အဖမ္းခံရတဲ့ထဲမွာ က်ေနာ္ပထမဆုံး၊ က်ေနာ္ရယ္၊ ကုိဇင္၀ုိင္းရယ္၊ ေအာက္တုိဘာ ၂ ရက္မွာ အဖမ္းခံရတယ္။ က်ေနာ္အေစာဆုံး။ အေဆာ္ခံရဆုံး၊ ေတာ္ေတာ္ေဆာ္ခံရတယ္။ မင္းလားကြ၊ ေခါင္းေပါင္းစ ဘယ္ခ်၊ ညာခ်၊ မင္းလားကြ ဟုိေကာင္စီ၊ ဒီေကာင္စီနဲ့ ေျပာျပီးေတာ့ကို ကန္တာ။ ေတာ္ေတာ္အေဆာ္ခံလိုက္ရတယ္။ ဒါက ဒီေထာင္ဘ၀ေတြကို နာၾကည္းျပီး ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ လုပ္တာေတာ့လုပ္တယ္။ ေမ့လုိ့မရဘူး။ ခုထိလက္စားျပန္မေခ်ဘူး။ သို့ေသာ္ အဲဒီစိတ္ေတြ႐ွိေတာ့ လုပ္ဦးမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္က ျပန္ေပၚတယ္။ တကယ္လည္း လုပ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒါက စျပီး ဆက္ေျပာရရင္ ၈၉ က်ေနာ္ ေထာင္ကထြက္ျပီး က်ေနာ္ရယ္၊ ကုိဇင္၀ုိင္းရယ္၊ မုိး၀င္းရယ္ဆုိ ပ်ဥ္းမနားမွာ သြားကတယ္။”
ခင္ေမာင္စိုး-အဲဒါ ပထမဆုံး အစုိးရက ခြင့္ျပုတဲ့ပဲြ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။
“၈၈ မွာ ပိတ္လုိက္တယ္။ ၈၉ မွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ပ်ဥ္းမနားမွာ ေပးကတယ္။ က်ေနာ့္ အဲဒီစိတ္က အခံ႐ွိိတာကို၊ လုပ္ဦးမွာပဲဆုိတဲ့ စိတ္ကလည္း ႐ွိေနေတာ့၊ အဲဒီမွာ လုပ္ခ်လုိက္တဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ကို ျမို့ကေန ေသနတ္ေတြနဲ့ ပိတ္ျပီးေတာ့ နွင္တာ။ အဲဒီကေန ဘီအီးဒီ ေအာင္သိုက္နဲ့ ကဖုိ့ဆုိျပီး ပခုကၠူကို သြားရတာ။ ပခုကၠူမွာ ျမို့ထဲေပးမ၀င္ေတာ့ဘူး။ ကမ္းနားမွာတင္ ျပန္တဲ့။ လုံး၀ေပးမကဘဲနဲ့ ေနလုိက္တာ တပတ္ၾကီးလည္သြားတယ္။ ၈၉ ခုနွစ္ ကုန္သြားတယ္။ က်ေနာ့္ကိုပိတ္လုိ္က္တယ္။ အဲဒီမွာ ၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပဲြမတုိင္ခင္ ပဲခူးမွာ သြား၀င္တာ။ ပဲခူးမွာ ကလဲကေရာ သူမ်ားအဖဲြ့နဲ့။ မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ လူငယ္ၾကည္ခုိင္ ဇာတ္သဘင္အဖဲြ့နဲ့တဲြျပီး အျငိမ့္ခန္းေလးပဲ ကရတာ။ အဲဒီမွာ သူေတာင္းစား ျပဇာတ္ကုိ ထည့္တာ။ အဲဒီမွာ ကခဲ့တဲ့အေခြက ဆရာတုိ့ အခုျပေနတဲ့ အေခြ၊ အဲဒါက ၉၀ ျဖစ္သြားျပီ။ အဲဒီ ၉၀ မွာ သၾကၤန္လုပ္တယ္။ အဲဒီ ၉၀ မွာ ပဲခူးမွာ ကတယ္။ အဲဒီ ၂ ခုလုံးက က်ေနာ္ဒုကၡေရာက္တာပဲ။ ဘာလုိ့လည္းဆုိေတာ့ ၉၀ မွာ ပဲခူးမွာကတဲ့ပဲြကို အဲဒီေန့ညမွာ စစ္တပ္နဲ့၀ုိင္းတယ္။ စစ္တပ္နဲ့ ဘုန္းၾကီးနဲ့ ျပဿနာ တက္တယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ့လည္း တသက္လုံး ဘယ္ေတာ့မွမကနဲ့ဆုိတဲ့ အေပါက္ျဖစ္သြားတယ္။ လူေတြလည္း ရန္ကုန္လည္းျပန္ေရာက္ေရာ အဖမ္းခံရတယ္။ ထုိနည္းတူပဲ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဇာဂနာသၾကၤန္ဆုိတာကို က်ေနာ္တုိ့ လုပ္တယ္။ အဲဒါလည္း ဆရာတုိ့ဆီက လြွႊင့္ျပီးပါျပီ။ အဲဒီသၾကၤန္ေခြကလည္း ဆင္ဆာတင္လုိက္တယ္။ ေတာ္ေတာ္အျငိုးခံရတယ္။ အဲဒီထဲမွာ အမ်ားၾကီးပဲ က်ေနာ္တုိ့ သံခ်ပ္ေတြလည္း ဆရာတုိ့လည္း ေတြ့မွာပါ။ အဲဒီ ၂ ခုရဲ့ အျငိုးက က်ေနာ့္ကို ေထာင္ ၅ နွစ္ က်ေစတဲ့၊ အမႈရဲ့ ၅၀ ရာခုိင္နႈန္းပါတယ္လုိ့ ေျပာလို့ရတယ္။”
ခင္ေမာင္စိုး-၈၈ ေနာက္ပိုင္း အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ဳပ္ တည္ေထာင္တဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို ဆရာ ေမာင္၀ံသ ေျပာသြားတာ ႐ွိတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကိုသူရကို သူတို့က အန္အယ္လ္ဒီ လူငယ္အဖြဲ့မွာ ၀င္ျပီး နိုင္ငံေရး လုပ္ဖုိ့ ေျပာခဲ့ေပမယ့္ ကိုသူရက ျငင္းခဲ့တယ္တဲ့။ နိုင္ငံေရးေတာ့ မလုပ္ပါရေစနဲ့၊ အားေတာ့ အားေပးမယ္။ အနုပညာသမားအေနနဲ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရပ္တည္ခ်င္ပါတယ္လို့ ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေမကိုယ္တိုင္ တသီးပုဂၢလနဲ့ ၉၀ ခုနွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ေတာ့ အေမဆုိေတာ့လည္း သူမေနသာဘူးထင္ပါတယ္တဲ့။ အဲဒီေနာက္ကစျပီး နိုင္ငံေရးထဲမွာ သံသရာ ျပန္လည္ေနတာေပါ့ဗ်ာတဲ့။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေလး နည္းနည္း ျပန္ေျပာျပပါလား။
“အမွန္က ၈၉ ဧျပီ ၂၁ ရက္မွာ က်ေနာ္ လြတ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဆရာဦး၀ံသ၊ ဦးမုိးသူ က်ေနာ့္ကို ေခၚတယ္။ အန္တီစမ္း (ေဒၚစမ္းစမ္းနြဲ့ သာယာ၀တီ)၊ ဦးကိုယုလည္း ပါပါတယ္။ က်ေနာ့္ကို အန္အယ္လ္ဒီကို လာဖို့ ေခၚတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္က နာမည္က တအား ျဖစ္ေနျပီေပါ့။ အသက္ကလည္း ငယ္ေသးတယ္။ နိုင္ငံေရး ေလာကမွာလည္း က်ေနာ္၀င္လာမယ္ဆိုရင္ သူတို့က ၾကိုဆိုတယ္။ ေနရာလည္း အဆင္သင့္ ႐ွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ရဲ့ မူလစိတ္ထဲကိုက က်ေနာ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ စိတ္၊ က်ေနာ့္ေခါင္းေပၚမွာ အလံမ႐ွိခ်င္ဘူး။ အဲဒီတုန္းကဆိုရင္ အင္မတန္ နိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေလွၾကံုစီးလို့ ေကာင္းတဲ့အခ်ိန္၊ ဘာျဖစ္လို့လဲ ဆိုေတာ့ နိုင္ငံေရးအရေရာ၊ အနုပညာအရေရာ၊ နာမည္အရမ္းထြက္ေနတဲ့ အခ်ိန္၊ က်ေနာ္မလုပ္ခ်င္ဘူး။ တကယ္လို့ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အန္အယ္လ္ဒီ နိုင္သြားဦးေတာ့ က်ေနာ္ အန္အယ္လ္ဒီကို ေ၀ဖန္ရင္ ေ၀ဖန္လို့ ဘယ္ရမလဲ။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္က အန္အယ္လ္ဒီ ျဖစ္ေနမွာကိုး။ ဘယ္သူနိုုင္နိုင္၊ ဘယ္သူ အစိုးရ ဖြဲ့ဖြဲ့၊ ဖြဲ့တဲ့သူကို က်ေနာ္ သေရာ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္က အန္အယ္လ္ဒီ ျဖစ္ေနရင္ က်ေနာ္ ဘယ္လို သေရာ္ရမလဲ။ ကိုယ့္အန္အယ္လ္ဒီကို ကိုယ္ ေျပာလို့ မရေတာ့ဘူး။ ဆိုေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီထဲ မ၀င္ခ်င္ဘူးလို့ က်ေနာ္ေထာင္က ထြက္လာျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဦး၀ံသတို့ကိုေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ကူညီပါ့မယ္လို့။ တကယ္လည္း ကူညီခဲ့ပါတယ္။ ၉၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ဗမာတျပည္လံုးလွည့္ျပီး ႐ုံးေတြ မဲဆြယ္တဲ့ကိစၥ က်ေနာ္လိုက္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဥပမာဆိုပါေတာ့ ပုဂံ၊ ေက်ာက္ဆည္၊ မနၱေလး၊ ေမျမို့၊ မင္းဘူး၊ ျပည္၊ ေပါင္းတည္၊ က်ေနာ္လွည့္ျပီး မဲဆြယ္ေပးတာ။ အဲဒီလို တပတ္ၾကီး လွည့္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပဿနာက ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္အေမ အရင္းေခါက္ေခါက္လံုး တသီးပုဂၢလ အမတ္အေနနဲ့ ၀င္ျပိုင္တာက်ေတာ့ မဲ မဆြယ္ေပးေတာ့ဘူးလားလုိ့ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အန္အယ္လ္ဒီနဲ့က်ေတာ့ မဲေတြ ေလွ်ာက္ဆြယ္ေနတာဆိုျပီး က်ေနာ့္အေမက စကားနာထိုးေတာ့ ေျပာမယ္ အေမရာ ဆိုျပီး စင္ေပၚတက္သြားတာ အဖမ္းခံရတာပဲ။ တကယ္လည္း က်ေနာ္ေျပာခဲ့တာပဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနခ်င္ပါတယ္လို့ ေျပာတဲ့အတိုင္း ေနခဲ့တာပဲ။ ခုခ်ိန္ထိလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနတာပဲ။ အခုလည္း အန္အယ္လ္ဒီထဲ ၀င္တာမွ မဟုတ္ဘဲ။ ျမန္မာျပည္တျပည္လံုး အန္အယ္လ္္ဒီအတြက္ လွည့္ျပီး မဲဆြယ္တဲ့အလုပ္ေတြ အဲဒီတုန္းက စုနိုင္မွ ခ်မ္းသာမည္တို့ လုပ္ေပးျပီးေတာ့မွ ကိုယ့္အေမ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ၀င္တဲ့အခါမွာ စကားေလးတခြန္းေတာင္ မေျပာေပးေတာ့ဘူးလား ဆိုေတာ့ ေျပာလိုက္ရတာေပါ့။ ေျပာရရင္ေတာ့ နိုင္ငံေရး ေလာကထဲ ၀င္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲ့တုန္းက။ နိုင္ငံေရးနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္တခု လုပ္တယ္ဆိုတာထက္ အေမအတြက္ေၾကာင့္ မိဘအေပၚ ထားတဲ့ စိတ္ေၾကာင့္ ၀င္လုပ္လိုက္တာ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ့္အေမလည္း ဒိုင္ယာရီထဲမွာ ႐ွိတယ္ သူစိတ္မေကာင္းဘူးေပါ့။ သူ့ေၾကာင့္ေထာင္က်တယ္ ထင္တာ။ ဒါေပမယ့္ မဟုတ္ပါဘူး အျမင္ကပ္ေနတာ ၾကာျပီ၊ ဒါေလးက အေၾကာင္းျပလို့ေကာင္းလို့ ေထာင္က်သြားတာပါဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ ခုခ်ိန္ထိလည္း က်ေနာ္စိတ္ထဲမွာ နိုင္ငံေရးပါတီ တခုခုတည္းကို ၀င္ျပီး အလုပ္လုပ္တာမ်ဳိး မလုပ္ခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အားေပးပါ့မယ္။ ကူညီပါ့မယ္။ က်ေနာ့္႐ွိသမွ် စြမ္းအားနဲ့ က်ေနာ္ကူညီေပးခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါတီတခုရဲ့ အလံေအာက္မွာ က်ေနာ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။”
ခင္ေမာင္စိုး-နိုင္ငံေရးဆိုတာက ပါတီ၀င္တဲ့ နိုင္ငံေရးမ်ဳိးကေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ္လို့ ကိုသူရက မဆလေခတ္၊ န၀တေခတ္၊ နအဖေခတ္ စသည္ျဖင့္ ျဖတ္သန္းလာရျပီး တခါ တိုင္းျပည္မွာ ၈၈ လို ၾကီးမားတဲ့ဟာ ၂၀၀၇ ေ႐ြွႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ကိုသူရက တခါ ျပန္ပါလာတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီမွာ အနုပညာသမားအေနနဲ့ ျပန္ပါလာတာလား။ သာမာန္ျပည္သူ နိုင္ငံေရးကိစၥမ်ဳိးနဲ့ သာသနာေရးကိစၥအတြက္ ျပန္ပါလာတာလား။ အဲဒီတုန္းက ဘယ္လို ပါ၀င္ခဲ့သလဲ။
“ဒီ သံဃာေတာ္ ကိစၥမွာ ပါလာတာကေတာ့ တကယ့္ တကယ္ ေျပာရရင္ေတာ့ အနုပညာသမားအေနနဲ့ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူတေယာက္အေနနဲ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ emotion (စိတ္ခံစားမႈ) ေ႐ွ့ေရာက္တယ္လို့ ေျပာရမွာေပါ့။ ပခုကၠူမွာ ျဖစ္တဲ့ ကိစၥ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ မၾကိုက္ဘူး။ ေနာက္တခါ လမ္းမေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့သူေတြကို ေပၚဦး (မင္းကိုနုိင္) တုိ့ကုိ ဖမ္းတယ္။ က်ေနာ္ မၾကိုက္ဘူး။ ေနာက္တခါ စုစုေနြးတို့ကုိ ဆြဲလားရမ္းလား လုပ္တယ္။ က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္း မုန္းခက္ကို ေ႐ြွႊဂံုတိုင္မွာ ဆြဲလားရမ္းလား လုပ္တယ္။ အဲဒါေတြ အားလံုးၾကည့္ရတာ က်ေနာ္ မၾကိုက္ဘူး။ က်ေနာ့္စိတ္ထဲမွာ အဲဒါေတြနဲ့ ပတ္သက္ရင္ က်ေနာ္ၾကိုက္ကို မၾကိုက္တာ။ အဲဒီတုန္းက စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတယ္။ စစ္အစိုးရျဖစ္ျဖစ္ လူပဲေလ။ ဒါေတြကလည္း လူပဲ။ ဒီလူေတြက ဘာလုပ္ေနလို့လဲ။ စြမ္းအား႐ွင္ေတြက လူေတြကို ေျခေထာက္ေတြကေနဆြဲျပီး ၀က္ေတြလို ကားေပၚ ပစ္တင္ေနတာေတြ၊ ထင္ေက်ာ္တို့ကို ဆြဲသြားတာမ်ဳိး၊ မုန္းခက္တို့ကို ဆိုရင္ ပုဆိုးခြ်တ္ျပီး ပစ္တင္သြားတာ။ အဲဒါမ်ဳိးကို ျမင္ရပါမ်ားေတာ့ စိတ္ခံစားမႈေတြက ေ႐ွ့ေရာက္လာတာေပါ့။ ပညာ႐ွင္မ်ား ေျပာသလို လမ္းေပၚ နိုင္ငံေရးေတြဘာေတြ ေျပာၾကတယ္။ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက က်ေနာ္က ခံစားခ်က္ေၾကာင့္ လုပ္တာလို့ ေျပာခ်င္တယ္။ သိပ္မေက်နပ္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက စီးပြားေရးအရ အဆင္ေျပေနပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာေတြ ဒလၾကမ္းရိုက္ေနရတာ။ က်ေနာ္ ေၾကာ္ျငာ အမ်ားဆံုး ရိုက္ရတဲ့လူပဲ ျမန္မာျပည္မွာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က က်ေနာ့္အလုပ္နဲ့ က်ေနာ္ ကားေကာင္းေကာင္းစီးျပီး အရက္ေကာင္းေကာင္း ေသာက္ျပီး ေနနိုင္တာပဲ။ မေနခ်င္ေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္နဲ့ ေက်ာ္သူနဲ့ဆိုရင္ ခဏခဏ စကားေျပာရတယ္။ သူက လမ္းေပၚထြက္မယ္ခ်ည္းပဲ။ မဟုတ္ဘူး လမ္းေပၚမထြက္နဲ့။ က်ေနာ္တို့ လုပ္လို့ရတဲ့ နည္းတနည္း ႐ွိတယ္။ က်ေနာ္တို့က ေ႐ွ့ကထြက္ရင္ ျပည္သူေတြက ေနာက္ကလိုက္လိမ့္မယ္။ သူတုိ့ေတာင္ ေ႐ွ့က ေခါင္းေဆာင္ေနတာပဲ။ ငါတုိ့ မလုိက္နုိင္စရာ အေၾကာင္းမ႐ွိဘူး။ သူတို့လုိပဲ ငါတို့လည္း ရဲရင့္တဲ့စိတ္ ေမြးၾကရေအာင္ဆိုျပီး ျပည္သူေတြမွာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ ငါတို့က နည္းနည္းသြားရေအာင္၊ တခါတည္း အကုန္လံုး ခ်ေကြ်းလိုက္ရင္ ဗ်ဴဟာ မ႐ွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ္တို့ ဗ်ဴဟာက ဘုန္းၾကီးေတြကို support (ေထာက္ပံ့)မယ္၊ ဆြမ္းကပ္မယ္၊ ေရ၊ ေဆးကုတာလုပ္မယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း လုပ္မယ္။ ဒီကေန တဆင့္တက္လာရင္ က်ေနာ္တို့ တပတ္အတြင္း သပိတ္စခန္းဖြင့္ဖို့ အထိ စဥ္းစားထားတယ္။ ဘာလို့လဲဆိုေတာ့ ေန့တိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ရင္ ေသလိမ့္မယ္။ ဒါ ၈၈ က အေတြ့အၾကံု၊ ၈၈ တုန္းက ေန့တိုင္း လမ္းေလွ်ာက္တာ တလက်ေတာ့ ေသေရာ၊ ဘာမွ မလုပ္နို္င္ေတာ့ဘူး။ သုိ့ေသာ္ မလုပ္လိုက္ရဘူး။ ကိုေက်ာ္သူနဲ့ ကိုေအာင္ေ၀းက တခါတည္း ဆူးေလဘုရားတက္ျပီး တရားေဟာလိုက္တာ ညတြင္းခ်င္း ထြက္ဖမ္းေတာ့တာေပါ့။ အသာေလး ဆြမ္းကပ္ျပီးေတာ့ နွပ္ေနရင္ လုပ္ရ(ဖမ္းဖို့)ခက္တယ္ေလ။ က်ေနာ္တုိ့ တရားေဟာလုိက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတုိ့က လုိက္ဖမ္းေတာ့တယ္။ က်ေနာ္တို့လည္း ေျခတလွမ္းေလာက္ပဲ လွမ္းလိုက္ရတယ္၊ ဘာမွ မလုပ္လိုက္နို္င္ခဲ့ဘူး။ က်ေနာ္တို့ ဖမ္းျပီးေနာက္မွာလည္း ဘုန္းၾကီးေတြကိစၥလည္း အပစ္အခတ္ေတြနဲ့ အၾကမ္းပတမ္း ရင္ဆိုင္ျပီး ဒုကၡေရာက္သြားၾကရတယ္။ ဒီကိစၥမွာ ပါလာတာက နိုင္ငံေရးအရ ဘာလုပ္ခ်င္လို့ ဆိုတာထက္ စိတ္ခံစားမႈနဲ့ ပါလာတာပါလို့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အမွန္တိုင္း ၀န္ခံခ်င္ပါတယ္။”
ဒုတိယပိုင္းမွာေတာ့ ေထာင္က ျပန္လြတ္လာတဲ့ေနာက္ လက္႐ွိ ျမန္မာျပည္နိုင္ငံေရးအေပၚ သူဘယ္လိုျမင္လဲ၊ အနုပညာနဲ့ နိုင္ငံေရးဟာ သူ့ဘ၀မွာ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါသလဲ၊ အနုပညာသမားတေယာက္ဟာ နိုင္ငံေရးအေပၚ ဘယ္လို ခံယူထားသင့္လဲ၊ စတဲ့ ဇာဂနာရဲ့ အယူအဆေတြကို ေဆြးေနြးထားပါတယ္။