ျမန္မာျပည္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ အလုပ္သမား အဖြဲ့အစည္းေတြကို လာမယ့္ နွစ္က်မွ ဖြဲ့စည္းခြင့္ျပုမယ္လို့ အလုပ္သမားဒု၀န္ၾကီး ဦးျမင့္သိန္းက ေျပာပါတယ္။ [caption id="attachment_16451" align="alignleft" width="300" caption="ဦး​ျမင့္သိန္း​"][/caption] ဦးျမင့္သိန္းကို ထိုင္းကိုေရာက္ေနစဥ္ သီးသန့္ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာ​ ​ေလာေလာဆယ္ အလုပ္သမားေရးရာ​ ၀န္ၾကီးဌာနက အလုပ္သမား​ အဖြဲ့အစည္းေတြ ဖြဲ့စည္းခြင့္ဆုိင္ရာ နည္းဥပေဒေတြ ေရးဆြဲထားျပီး၊ ကမၻာ့အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ဳပ္နဲ့ ပူးေပါင္းျပီး အလုပ္သမား​ အခြင့္အေရး​ ပညာေပးမႈေတြလည္း လုပ္ေနတယ္လုိ့ ဆုိပါတယ္။ အလုပ္သမား​ ဒု-၀န္ၾကီးဟာ ထုိင္းခရီးစဥ္မွာ ထုိင္းနုိင္ငံက ဒု-၀န္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ့လည္း ေတြ့ဆံုျပီး ထုိင္းေရာက္ ျမန္မာ့အလုပ္သမားေတြကို နုိင္ငံတကာ အလုပ္သမား စံနႈန္းအတုိင္း အကာအကြယ္ရဖို့ ေဆြးေနြးခဲ့တယ္လို့ ဆုိပါတယ္။ ဦးျမင့္သိန္းကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဒုတိယ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ့ ေတြ့တယ္ေျပာတယ္။ “ဟုတ္ပါတယ္။ ဒုတိယ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္နဲ့ ထိုင္းစံေတာ္ခ်ိန္ ၁ နာရီ ၃၀ ကေန ၂ နာရီ ၃၀ ထိေတြ့တယ္။” အဓိက ဘာေတြမ်ား ေဆြးေနြးျဖစ္ပါသလဲ။ “အဓိကေတာ့ ေရၾကီးတဲ့ အလုပ္သမားေတြ ျပန္၀င္တဲ့အခါမွာ ႐ွိတဲ့ အခက္အခဲေတြ ၀ုိင္းျပီးေတာ့ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးဖုိ့ကိစၥ။ ေနာက္ျပီး က်ေနာ္တုိ့ ၅ ဖဲြ့ ဒီမွာ၀င္ျပီးေတာ့ တင္ျပၾကတာ။” အလုပ္သမား လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးမယ့္ ႐ုံးေတြကိစၥလား။ “ယာယီနုိင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးမယ္။ ေလဘာကတ္ေတြ ထုတ္ေပးမယ္။ machine-readable passport (ကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ ဖတ္႐ႈသည့္ နိုင္ငံကူးလက္မွတ္)၊ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ေတာ့ national verification (နုိင္ငံသား အစစ္အမွန္ ျဖစ္ေၾကာင္း) ေတြလည္း လုပ္ေပးမယ္။ အဓိကေတာ့ စာ႐ြက္စာတမ္း မွတ္တမ္းတင္ ျဖစ္သြားေအာင္ အကုန္လုပ္ေပးမယ္။” ဘယ္ေလာက္ေလာက္ထိကို ရည္႐ြယ္သလဲ။ ဥပမာ ၂ သန္းေလာက္ ႐ွိတဲ့အထဲမွာ။ မွတ္ပုံတင္ျပီး က်န္ေနသူေတြက ပထမအၾကိမ္ မွတ္ပုံတင္ထားတဲ့ထဲက ၂ သိန္းေလာက္ က်န္တယ္။ ဒုတိယအၾကိမ္ ဇြန္၊ ဇူလုိင္မွာ လုပ္တဲ့မွတ္ပုံတင္တဲ့ ထဲမွာေတာ့ ၆ သိန္းခဲြဆုိေတာ့ မွတ္ပုံတင္ျပီးသား ၈ သိန္းခဲြေလာက္ က်န္ေနတယ္။ အဲဒါေတြကို အျမန္ဆုံး ခုနေျပာတဲ့ ယာယီနုိင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးမယ္။ အလုပ္သမားကတ္ေတြ အျမန္ဆုံးထုတ္ေပးမယ္။ သတ္မွတ္ရက္က အခု ေဆြးေနြးေနတာပဲ။ ေဆြးေနြးေနျပီးေတာ့ လာမယ့္ တနလၤာေန့ေလာက္ အစုိးရအဖဲြ့ အစည္းအေ၀းမွာ အျမန္ဆုံးလုပ္နုိင္တဲ့ ရက္ကုိ အတည္ျပုျပီးရင္ က်ေနာ္တုိ့ အျမန္ဆုံးစမွာ။ ဇန္န၀ါရီ ပထမဆုံးပတ္မွာ စဖုိ့လုပ္ထားတဲ့ကိစၥကို ေရၾကီးေနေတာ့လည္း သူတုိ့လည္း အေရးတၾကီးေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ လာမယ့္ တနလၤာေန့မွာ အစည္းအေ၀း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ လုပ္မယ္။ ျပီးရင္ အျမန္ဆုံး  ခြင့္ျပုေပးမယ္ဆုိတဲ့ အေနအထားေတြ ႐ွိပါတယ္။” ဟုတ္ကဲ့။ ဒီလုိကတ္ေတြလုပ္ေပးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ၀န္ၾကီိးတုိ့လည္း အခ်က္အလက္ေတြ ရမွာေပါ့။ ေလာေလာဆယ္ ျဖစ္ေနတဲ့ျပဿနာေတြကုိ ဘယ္ေလာက္ထိ အကာအကြယ္ ရနုိင္မလဲ။ “အလုပ္သမားကတ္ေတြ ရသြားျပီ၊ ယာယီပတ္စပုိ့ေတြ ရသြားျပီဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ့က နုိင္ငံတကာ စံနႈန္းေတြနဲ့ တတ္နုိ္င္သမွ် ညီညြတ္ေအာင္လို့ ၂ နုိင္ငံ ညိွျပီးေတာ့  ေစာင့္ေ႐ွာက္သြားလုိ့ ရတာေပါ့။” က်ေနာ္တုိ့ၾကားတာက မေလး႐ွားမွာလည္း ၀န္ၾကီးတုိ့ ဌာနအသစ္ ထင္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေရးရာဆုိျပီး ဖဲြ့ထားတယ္။ ဒီမွာလည္း ဖဲြ့ထားတယ္။ ၀န္ၾကီးတုိ့ နုိင္ငံတုိင္းမွာ အဲဒါမ်ဳိးေတြ လုိက္လုပ္ေနလားခင္ဗ်။ “အဲဒါကေတာ့ ထိုင္းနဲ့ မေလး႐ွားမွာ သံအမတ္ၾကီးေတြ ဦးေဆာင္တဲ့​ ​အလုပ္သမား ေစာင့္ေ႐ွာက္ေရး ေကာ္မတီဆုိတာက ေတာ္ေတာ္ ေစာေစာေလး ကတည္းက ဖဲြ့ထားတယ္။ အဲဒီအဖဲြ့ေတြကေတာ့ လႈပ္႐ွားမႈ႐ွိေနတယ္။ အခုလည္း ဆက္တုိက္ လႈပ္႐ွားမႈ ႐ွိေနတယ္။ က်ေနာ္တို့ အစုိးရတက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့​ ​ျပည္ပအလုပ္အကိုင္​ ​ေကာ္မတီိဆုိတာကို​ ဖဲြ့လုိက္တယ္။ အဲဒီျပည္ပ အလုပ္အကုိင္ ေကာ္မတီမွာ အလုပ္သမား၀န္ၾကီးက ဥကၠ႒၊ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ၾကီးက ဒုတိယ ဥကၠ႒၊ သက္ဆုိင္ရာ၀န္ၾကီးဌာနေတြက ဒု-၀န္ၾကီးေတြပါတယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီေကာ္မတီမွာ အတြင္းေရးမႉး၊ အဲဒီအဖဲြ့က က်ေနာ္တုိ့က ဆပ္ေကာ္မတီေတြက အုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီ႐ွိတယ္။ အလုပ္သမား သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး ေကာ္မတီ႐ွိတယ္။ အလုပ္သမား အကာအကြယ္ေပးေရး ေကာ္မတီ႐ွိတယ္။ ဒီဆပ္ေကာ္မတီ သုံးခုနဲ့ က်ေနာ္တုိ့ အလုပ္သမားေတြကို နုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညြွႊန္းေတြနဲ့ညီတဲ့ စီမံကိန္းေတြ ခ်ျပီးေတာ့ လႈပ္႐ွားျပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။” အခုေလာေလာဆယ္ ဘယ္လုိကိစၥေတြကို ၀င္ေရာက္ေျဖ႐ွင္းေပးေနရတာ ႐ွိလဲ။ “အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ ထုိင္းမွာေကာ မေလး႐ွားမွာေကာ သြားျပီးသား အလုပ္သမားေတြကို စာ႐ြက္စာတမ္း အေထာက္အထား မ႐ွိတဲ့ သူေတြကို ႐ွိေအာင္လို့ အဲဒါေတြကို အဓိကထား လုပ္ေပးေနပါတယ္။ လတ္တေလာမွာ ေရၾကီးျပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ထိုင္းနုိင္ငံရဲ့ အလုပ္သမား လုိအပ္ခ်က္အရ အထူးသျဖင့္​ ​ျမ၀တီဘက္က​ ​ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို​ ​၀င္ေနတယ္။ တေန့ကို ၁၅၀၀- ၂၀၀၀ ေလာက္၀င္ေနတယ္။ အဲဒီမွာ အေထာက္အထား႐ွိတဲ့ သူက ၅၀၀ ေလာက္ပဲ႐ွိျပီး၊ ၁၅၀၀ ေလာက္က အေထာက္အထားမဲ့ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေတြေတာ္ေတာ္ေလးကို အင္စပုိက္ အလုပ္ခံေနရတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြရေနတဲ့ အတြက္ ၂ နုိ္င္ငံအျမန္ဆုံး ေစာင့္ေ႐ွာက္နုိ္င္ဖုိ့ ၂ နုိင္ငံညွိနႈိင္းျပီး ေဆာင္႐ြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရၾကီးလို့ ျပန္ထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာကို ေဒသအစုိးရနဲ့ ေဒသအာဏာပုိင္ေတြနဲ့ ေဒသမွာ႐ွိတဲ့ အလုပ္သမားေတြ စသည္ျဖင့္ ျပည္ထဲေရးေတြ အကုန္လုံးက ၀ုိင္း၀န္း ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကပါတယ္။ ဒီလမ္းစဥ္ကေတာ့ ဆက္ျပီးေတာ့ လႈပ္႐ွားေနပါတယ္။” တခုေလာက္ ေမးခ်င္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းကိစၥပါ။ အလုပ္သမားသမဂၢလို အဖဲြ့အစည္းေတြ ဖဲြ့စည္းခြင့္ျပုျပီဆုိျပီးေတာ့ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ့ သတင္းေတြလည္း ၾကားတာက ၂ ဖဲြ့ေလာက္ ထင္ပါတယ္။ သူတုိ့ေလာေလာဆယ္ အဆင္မေျပေသးဘူးလုိ့ ေျပာပါတယ္။ အဲဒါဘယ္လုိျဖစ္တာလဲ။ “မွန္ပါတယ္။ အဲေတာ့ အလုပ္သမား ဖဲြ့စည္းခြင့္ဥပေဒဆုိတာ ျပီးခဲ့တဲ့ ၁၀လပိုင္း၊ ၁၁ ရက္ေန့က သမၼတၾကီး လက္မွတ္ထုိးျပီး ထုတ္ျပန္ထားလုိက္ပါျပီ။ သုိ့ေသာ္လည္း အဲဒီဥပေဒၾကီးကို လက္ေတြ့အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို့အတြက္ နည္းဥပေဒတခုကုိ အလုပ္သမား၀န္ၾကီးဌာနက ဆဲြေနစဲျဖစ္ပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ထဲမွာ ဒီအလုပ္သမား နည္းဥပေဒေတြကို အတည္ျပုျပီးတာနဲ့ ဒီအလုပ္သမား ဖဲြ့စည္းဥပေဒဆုိတာကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္လုိ့ရမယ္။ အဲေတာ့ ၂၀၁၂ ခုထဲမွာ ခုနက ဥပေဒပါအတုိင္း အလုပ္သမား အဖဲြ့အစည္းေတြ ဖဲြ့စည္းခြင့္ရမယ္။ သုိ့ေသာ္လည္းပဲ အခုအလုပ္သမားမ်ားက အခုစျပီးေတာ့ အားတက္သေရာနဲ့ စဖဲြ့ခ်င္ၾကတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဥပေဒက နည္းဥပေဒ မျပီးေသးတဲ့အတြက္ ဖဲြ့လို့ေတာ့ မရေသးပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္ပုိင္းက က်ေနာ္ဦးေဆာင္ျပီး အုိင္အယ္အိုက မစၥတာ စတိမာ႐ွယ္တုိ့နဲ့ ေပါင္းျပီးေတာ့ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြမွာ ဒီဥပေဒကို နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ တက္ျပီးေတာ့ ေဟာေျပာေဆြးေနြးတာေတြ ႐ွင္းလင္း ေျပာျပေနပါတယ္။” ဟုတ္ကဲ့၊ ဥပေဒဆုိတာက ထုတ္ထားျပီးသား ဥပေဒကုိ ေျပာတာေပါ့ေနာ္။ “ထုတ္ျပန္ထားျပီးသား ဥပေဒကို က်ေနာ္တုိ့ လုိက္႐ွင္းေနျပီ။ ဘယ္လုိဖဲြ့စည္းလုိ့ ရမယ္။ အလုပ္သမားေတြက ဖဲြ့စည္းလို့ရသလုိ အလုပ္႐ွင္ေတြကလည္း ဖဲြ့စည္းလို့ရတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို က်ေနာ္တုိ့ ေသခ်ာ ႐ွင္းျပေနပါတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ ဥပေဒ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ထဲမွာ နည္းဥပေဒျပီးလို့ အတည္ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ ဖဲြ့လုိ့ရျပီဆုိတဲ့ အခ်ိန္မွာ စနစ္တက် ဖဲြ့စည္းနုိင္ေအာင္ ရည္႐ြယ္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ့က ဒါေတြကို ၾကိုျပီးေတာ့ ေလ့လာရမယ့္အခ်ိ္န္လို့ က်ေနာ္တုိ့က လုပ္ယူတာ ျဖစ္ပါတယ္။” ဆုိလုိတာက ၂၀၁၂ ထဲက နွစ္အေစာပိုင္းေလာက္ ျဖစ္နုိင္မလား။ “နွစ္အေစာပုိင္းေလာက္ေတာ့ ျဖစ္နုိ္င္ေကာင္း ျဖစ္နုိင္ပါတယ္။” ေနာက္တခ်က္က ျပီးတဲ့ရက္ပိုင္းကပဲ ထုတ္ထားတဲ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္္ဆုိတာ ၀န္ၾကီး နည္းနည္း႐ွင္းျပပါလား။ “ျပန္ပို့ေငြ ၁၀ ရာခုိင္နႈန္း က်ေနာ္တုိ့ေကာက္တယ္။ ၂ ရာခုိင္နႈန္း ေကာက္တယ္။ အခု ၂ ရာခုိ္င္နႈန္းလည္း မေကာက္ေတာ့ဘူး။ အလုပ္သမားေတြ ေငြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျပန္ပို့လုိ့ရျပီဆုိတဲ့ အေနအထား ျဖစ္ပါတယ္။” ဟုတ္ကဲ့။ အဲဒါက အလုပ္သမား အလုပ္လုပ္ခြင့္ ပါမစ္နဲ့ ထြက္လာတဲ့သူေတြကုိ ေျပာတာလား။ “မွန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ ထုိ္င္းထဲမွာဆုိရင္ ပထမတုန္းကေတာ့ ပါမစ္မပါဘူး။ ေနာက္က်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ေတြ ယာယီပတ္စပို့ေတြ လုိက္လုပ္ေပးေနတယ္။ အဲဒီ ယာယီပတ္စပို့ေတြ၊ ႐ုိး႐ုိးပတ္စ္ပုိ့ ႐ွိတဲ့လူေတြအားလုံး အက်ဳံး၀င္ပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီကစျပီးေတာ့ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပုျပီေလ။”