ဒီတပတ္ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ဥပေဒအႀကံေပးျဖစ္တဲ့ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးကိုနီဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေလဆိပ္မွာ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔က လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးအရလား၊ လူမ်ဳိးေရးအရလား၊ ပုဂိၢဳလ္ေရးအရလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေရးအရလား ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေမးခြန္းထုတ္ေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေနာက္ဆက္တဲြ တရားခံေတြကို ဖမ္းဆီးႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးသြားမွာျဖစ္ၿပီး ဒီတပတ္ ေဆြးေႏြးမယ့္သူေတြကေတာ့ သတင္းစာဆရာ ဦးေဇယ်ာသူနဲ႔ စာေရးဆရာမ ေဒၚမြန္မြန္ျမတ္တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဒါရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ အခု အမ်ားေျပာေနၾကသလို ဒီဟာရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲဂယက္ေတြ ဘာေတြရွိလဲ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘာေတြမ်ား လုပ္ေဆာင္ဖို႔လိုမလဲ။ ဆရာ့ရဲ႕အျမင္ေလး သိပါရေစခင္ဗ်။” ဦးေဇယ်ာသူ (သတင္းစာဆရာ) “ေနာက္ဆက္တြဲဂယက္ကေတာ့ အခုကို ဆံုးၿပီးၿပီးခ်င္း ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါကို ႏိုင္ငံတကာေတြမွာလည္း အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြ ေဖာ္ျပကုန္ၾကၿပီ။ ျပည္တြင္းမွာလည္း သို႔ေလာ သို႔ေလာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ေပါင္းစည္းသြားတာ ရွိသလိုမ်ဳိး ကဲြသြားၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိတယ္။ ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ၿပီေပါ့ေလ။ ဒါကို ႀကံေဆာင္တဲ့လူရဲ႕ သို႔မဟုတ္ အဖဲြ႔အစည္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေပါ့။ ဒါေတြက အမ်ားႀကီးေတာ့ ရွိတာေပါ့ေလ။ ဒီမွာကက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ထိပ္ဆံုးေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔၊ ဦးဝင္းထိန္တို႔လို မဟုတ္ေပမယ့္ ဒါ ထင္ရွားတဲ့ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ရည္ရြယ္ခ်က္အရ လုပ္ေဆာင္တာ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ေတာင္မွ ႏိုင္ငံေရးလို႔ ထင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္တာေပါ့။ က်န္တဲ့ Evidence ေတြကိုေတာ့ ရဲကလည္း လိုက္ေနတယ္။ ထပ္လည္း ေပၚလာစရာရွိတယ္ေပါ့။ ဂယက္ကေတာ့ အခုကတည္းက ထၿပီးသြားၿပီ။ အရင္ဆံုးေတာ့ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္ ထိတာေပါ့ဗ်ာ။ ႏိုင္ငံေရးအရ တဦးနဲ႔တဦး အဆင္မေျပလို႔ ဒါက လက္စတံုးတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ဘဲနဲ႔လည္း ေနာက္ဆို မေျပာရဲ မဆိုရဲေအာင္ ေၾကာက္ေအာင္ လုပ္တာလား။ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ယူဆလာၾကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ကေတာ့ ထိသြားတာေပါ့။ လူတေယာက္ ဆံုးတယ္ဆိုရင္ သူနဲ႔ ရန္ျဖစ္ဖူးတဲ့လူတို႔ ဘာတို႔ အဲဒါမ်ဳိးေတြ အရင္ဆံုးရွာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပုဂိၢဳလ္တို႔၊ အဖဲြ႔အစည္းတို႔မွာလည္း လူေတြက မွန္းဆၿပီး ေျပာၾကတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ေနျဖစ္ေန၊ ဘယ္သူပဲသတ္သတ္၊ ဘယ္အဖဲြ႔အစည္းကပဲလုပ္လုပ္ အခုဟာကေတာ့ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရးေပါ့ေလ။ ဒါကေတာ့ အားလံုးရဲ႕ လိုလားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္သြားၿပီ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လုပ္၊ မလုပ္လုပ္ ဒီလိုမ်ဳိးႀကီး ႏိုင္ငံတကာေလဆိပ္မွာ၊ ေလဆိပ္ဆို တကယ္ကို ခမ္းခမ္းနားနားႀကီး အခုမွလည္း ေဆာက္ၿပီးစလည္း ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီမွာ လူသတ္မႈျဖစ္တယ္။ အမ်ားျမင္ကြင္းမွာလည္း ျဖစ္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါႀကီးက တရားဥပေဒစိုးမုိးမႈမွာ သာမန္လူေတြဆုိရင္ ပိုေတာင္စိုးရိမ္သြားတဲ့သေဘာ ရွိတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်။ ဆရာေဇယ်ာသူကေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ လူေတြကို မေျပာရဲ မဆိုရဲ၊ ေနာက္တခုက လူအမ်ားသိေအာင္ တမင္လုပ္တယ္ဆုိတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ေျပာပါတယ္။ အခု ဆရာမကိုလည္း ေမးပါရေစ။ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလိုမ်ဳိး ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈဆိုတာက ရွားပါတယ္။ ေသနတ္နဲ႔ပစ္တာတို႔ ဘာတို႔ေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုအမႈကို သြားၿပီးဆက္စပ္ေနတာလည္း ဘုရားခိုးတဲ့ဂိုဏ္းေပါ့ေနာ္။ အခုမိထားတဲ့တရားခံ ဦးၾကည္လင္းနဲ႔ ေနာက္ကြယ္ကလူေတြကလည္း ဘုရားခိုးဂိုဏ္းနဲ႔ ပတ္သက္ေနတယ္။ ေစာေစာကလုိ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္သလုိလည္း ရွိတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆရာမအျမင္ေပါ့။ လံုၿခံဳေရးအဖဲြ႔ေတြမွာလည္း တာဝန္ရွိတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဆရာမအျမင္ ဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေျပာလိုပါလဲ။” ေဒၚမြန္မြန္ျမတ္ (စာေရးဆရာမ) “က်မကေတာ့ ဒါ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ႀကံမႈတခုလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ႀကံမႈတခု ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ဘယ္သူေတြ အက်ဳိးအျမတ္ရွိသလဲ။ ဘာေတြ အက်ဳိးအျမတ္ထြက္သလဲဆို စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ အဲဒီသံသယေတြ လုိက္လာတယ္။ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အခ်က္ ၃ ခ်က္ ေတြ႔တယ္။ နံပါတ္တစ္ကေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို စြမ္းစြမ္းတမံ ျပင္ႏိုင္တဲ့ လူတေယာက္ က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာ ဆံုး႐ံႈးသြားတယ္။ နံပါတ္ႏွစ္အခ်က္က ဒီလိုမ်ဳိး ဘာသာျခားတေယာက္အေနနဲ႔ ျမင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ဒီလို ဘာသာျခားလူမ်ဳိးတေယာက္ကို သတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး အဓိက႐ုဏ္းတခုခု ျဖစ္လာေအာင္ မီးေမႊးတဲ့အေနအထားမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို စိန္ေခၚေနၿပီ။ လက္ရွိအစိုးရသစ္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို အာမခံခ်က္မေပးႏိုင္တဲ့ အစိုးရသစ္ဆိုၿပီးေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ပံုရိပ္ကိုလည္း က်ဆင္းေစတယ္။ ဒါေတြက သက္ဆိုင္ရာ ႀကံစည္သူ လူတစုအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ထြက္ႏိုင္တာေတြေပါ့ေနာ္။ ဒါမ်ဳိးေတြ သြားေတြ႔တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးမွာ တုိက္ဆိုင္မႈမရွိဘူးဆိုတဲ့ စကားလည္းရွိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်မတို႔ လူထုေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ အစိုးရတရပ္အေပၚမွာ မလိုလားတဲ့ပါတီေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီပါတီေတြကလည္း အစိုးရအသစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကာလံုအစည္းအေဝး ေခၚသင့္ပါတယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္ေတြ မၾကာခဏထုတ္တယ္။ က်မ သိသေလာက္ဆိုရင္ အစိုးရသစ္တက္ၿပီးမွ ၃ ႀကိမ္ရွိၿပီ။ ေရြးေကာက္ပဲြၿပီးၿပီးခ်င္း ၁ ပတ္အၾကာမွာ၊ ေနာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏိုဝင္ဘာမွာ၊ ဇန္နဝါရီ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ။ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ၿပီးတာနဲ႔ ဆူပူမႈေတြ၊ မၿငိမ္မသက္မႈေတြ၊ ဒီလို တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ မရွိတဲ့ကိစၥေတြက ထပ္ျဖစ္လာတယ္ဆိုေတာ့ ဒါေတြကလည္း ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြေပါ့။ လူတေယာက္ကို လုပ္ႀကံတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းသည္ ဘယ္လိုအႀကံအစည္ေတြ ရွိေနတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းမ်ဳိးေတြ ျဖစ္မလဲဆိုတဲ့ သံသယေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြကို က်မတို႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္ရွင့္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ်ာ။ ဆရာမ မမြန္မြန္ျမတ္ကေတာ့ ဒီကိစၥသည္ အစိုးရ လံုၿခံဳေရးတာဝန္ယူထားတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္ေပါ့။ ဒါလည္း ေသခ်ာပါတယ္။ အစိုးရကလည္း သက္တမ္း ၁၀ လ ေက်ာ္လာၿပီ။ လႊတ္ေတာ္လည္း ၁ ႏွစ္ျပည့္သြားပါၿပီ။ အဲဒီလိုအခ်ိန္မွာ ဒီလိုကိစၥနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ တာဝန္ရွိတဲ့ အထူးသျဖင့္ လံုၿခံဳေရးက႑ကို ယူထားတဲ့ ျပည္ထဲေရးရွိမယ္၊ ကာကြယ္ေရးရွိမယ္၊ နယ္စပ္ေရးရာ… ဒါေတြက တပ္မေတာ္က တိုက္႐ိုက္ကိုင္ေနတာေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြက အခုလို လံုၿခံဳေရးက႑ ေလ်ာ့ရဲရင္လည္း လံုၿခံဳေရးက႑ တာဝန္ယူထားတဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြလည္း ထိခိုက္ႏိုင္တာေပါ့။ အဲဒီလိုပဲ အစိုးရမွာလည္း တာဝန္ရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီအမႈနဲ႔ဆက္ႏြယ္ၿပီး ဘယ္လုိမ်ဳိး ထိေရာက္ေအာင္ လုပ္သင့္လဲ။ အဲဒါေလးကို ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦးခင္ဗ်။” ဦးေဇယ်ာသူ (သတင္းစာဆရာ) “အခုက ေရဆံုးေရဖ်ားလိုက္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔က သႏိၷ႒ာန္ခ်ထားရမွာေပါ့။ အဲဒီေတာ့မွ ဒီအမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျခေျချမစ္ျမစ္ သိရၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ ဒါမ်ဳိးအမႈေတြဟာ ေပၚေလ့မရွိဘူးဆိုတဲ့ အစဥ္အလာကိုေပါ့။ ေနာက္တခုရွိတာက ဒီ Political Assassination ေတြက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔ ဘာတို႔မွာကိုက သိပ္ေပၚေလ့မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခ်က္ကလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္စိုးရိမ္တာ ေနာက္တခုက ဘာလဲဆိုေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာက ႏိုင္ငံေရးအရလည္း အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း အာ႐ံုစိုက္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီအမႈက ဘာကိုျပလဲဆိုေတာ့ လံုၿခံဳေရးက တကယ့္ေလဆိပ္ႀကီးေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ Official Visit ကေန ျပန္လာတဲ့ ပုဂိၢဳလ္တေယာက္ လုပ္ႀကံခံရတဲ့အခါက်ေတာ့ လံုၿခံဳေရးက ေတာ္ေတာ္ေလးကင္းမဲ့ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ဒီဟာက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာ အခုေလာေလာဆယ္မွာ မသိရေသးရင္ေတာင္မွ ေနာက္လုပ္မယ့္လူေတြအတြက္က ဒါက အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳလိုက္သလို။ ဟာ… လုပ္ရင္ရတယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့ ျမင္သြားစရာရွိတယ္။ အဲဒီအျမင္မ်ဳိး မျဖစ္ရေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာလည္း အခုလိုမ်ဳိး ဒီေနရာမွာ ျဖစ္ေတာ့မွပဲ ရဲေတြေရာက္လာၿပီး လုပ္တာမ်ဳိး မျဖစ္ရေအာင္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႔ကို ဘယ္လို အဆင့္ျမႇင့္တင္မလဲ။ ဒီမွာလည္း လူခ်ထားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းရယူတာ ဘာညာေပါ့ေနာ္။ ႀကိဳတင္ကာကြယ္လို႔ရေအာင္ ဘယ္လိုအဆင့္ျမႇင့္မလဲေပါ့။ ဒါေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ကိုယ္တိုင္ကိုက ေရြးေကာက္ပဲြမတိုင္ခင္ကတည္းက ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာလာတာ။ Rules of Law ေပါ့။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာလာခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ ဒီအခ်ိန္ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္ဖို႔ အခ်ိန္ေကာင္းပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တကယ့္ကို ဒီကိစၥက Internationally လည္း ထြက္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ လုပ္ဖို႔အခ်ိန္ေကာင္းေပါ့။ ဒါ အခြင့္ေကာင္းအေနနဲ႔ ယူသင့္ပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ဒီအေျခအေနကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီးေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို လုပ္ေစခ်င္တယ္ေပါ့။ အဲဒီလုိပဲ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ ဆႏၵမွာေတာ့ ဒီကိစၥမွာ ေနာက္ကြယ္က စနစ္တက် အဖဲြ႔တခု ပါတယ္။ ဒါကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ ေဖာ္ထုတ္ေပးရမယ္ေပါ့။ အဲဒီလိုနဲ႔တၿပိဳင္နက္ ျပည္ထဲေရး၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးအမွတ္ေလ်ာ့တယ္ ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ စစ္ေဆးတဲ့ ရဲစစ္ခ်က္ေတြ အျပင္ထြက္တယ္၊ ေနာက္ တကၠစီသမားက ဝင္ဖမ္းေပးရတယ္။ အဲဒီလိုဟာေတြမွာေရာ ျပည္သူအမ်ားကလည္း ဒီအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိတယ္။ ဒီဥပမာကို ယူၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ျပဳျပင္သင့္တာ ျပဳျပင္ေအာင္ သက္ဆိုင္တဲ့သူေတြ ဘာလုပ္သင့္လဲ၊ ေနာက္တခုက ဒီလိုမ်ဳိးကိစၥေတြမွာ တာဝန္ရွိတဲ့ ေခါင္ေတြကိုေတာ့ မိခဲတယ္။ အဆက္အသြယ္ ႏွစ္ခု၊ သံုးခုေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာေတာ့ ျပည္သူေတြက ေက်နပ္မွာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲဒီအေပၚမွာ သက္ဆိုင္သူေတြအေနနဲ႔ ဘာလုပ္သင့္လဲဆိုတာ မမြန္မြန္ျမတ္အေနနဲ႔ ျဖည့္စြက္ ေဆြးေႏြးေပးပါဦး ခင္ဗ်။” ေဒၚမြန္မြန္ျမတ္ (စာေရးဆရာမ) “က်မတို႔က အခု ၂၀၁၇ ဆိုတဲ့ ကာလတခုက ၿပီးခဲ့တဲ့ကာလေတြထက္ အမ်ားႀကီးသာတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ မီဒီယာဖံြ႔ၿဖိဳးမႈရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ တၿပိဳင္နက္တည္း အျပင္ဘက္ မီဒီယာသမားေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း လြတ္လပ္စြာ စံုစမ္းေထာက္လွမ္းၿပီးေတာ့ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ဖို႔ ကူညီေပးေနၾကတယ္။ ဒါေတြက အားသာခ်က္ေပါ့။ ဒီအမႈမွာ လူေတြကလည္း သိခ်င္ေနၾကတယ္။ တရားခံရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လိုအဖဲ႔ြအစည္းေတြ ရွိလဲဆိုတာ။ ဒါေတြကို အားလံုးက ေတာင္းဆိုေနၾကတယ္။ သိခ်င္ေနၾကတယ္။ အစိုးရကို Push လုပ္ေနၾကတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက အဓိကတာဝန္ရွိသြားၿပီေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္မွာ အေရွ႕က ေျပာရရင္ ဦးကိုနီရဲ႕ လုပ္ႀကံမႈကို မေဖာ္ႏိုင္တာလည္း မေျပာပါနဲ႔ဦး။ ၂၀၁၃ ဒီပဲယင္းအေရးအခင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂိၢဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လုပ္ႀကံတဲ့ကိစၥႀကီးေတာင္မွ ဘာမွ လက္စလက္န မေပၚခဲ့ေသးတာပဲ။ မေပၚဘူးဆိုတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အေနအထားတခုေၾကာင့္ ကြာျခားသြားၿပီ။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက ပိုၿပီးေတာ့ တာဝန္ခံမႈ၊ တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းတခု ျဖစ္လာသင့္တာေပါ့ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ က်မတို႔ ျမင္သေလာက္က ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနက မီဒီယာေတြေနာက္က လုိက္ၿပီး ေမးေနရတုန္းပဲ။ အခု မီဒီယာက သြားၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္တဲ့ ဦးေအာင္စုိးကုိ သူတို႔က ေနာက္တရက္မွ သြားၿပီးေမးႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးဆိုေတာ့ အခုအခ်ိန္ထိက သူတို႔ကေန Initiate လုပ္ၿပီးေတာ့ သြားတဲ့အေနအထား မျမင္ရေသးဘူး။ လူထုက လိုက္ဖမ္းေပးရတယ္။ လူထုကပဲ လိုက္ၿပီး ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ သဲလြန္စေတြ ေဖာ္ေပးေနရတယ္။ ေနာက္ မီဒီယာသမားေတြရဲ႕ ေခါင္းေပၚမွာပဲ တာဝန္ရွိေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈက အင္မတန္မွ ေႏွးေကြးပါတယ္လို႔ မေန႔ကပဲ ဘဘဦးတင္ဦးကိုယ္တိုင္ ေျပာသြားတယ္။ က်မတို႔က ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္၊ လူထုအေပၚ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ဘယ္ေလာက္ေပးႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ သူတို႔ တာဝန္ယူထားတဲ့အဖဲြ႔အေနနဲ႔ ဒီထက္ပိုၿပီး သူတုိ႔ အလုပ္လုပ္သင့္တယ္လို႔ က်မကေတာ့ ျမင္ပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ လူထုေရခ်ိန္ေပါ့ေနာ္။ လူထုက ဒါကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရး၊ တရားမွ်တေရး ေဖာ္ထုတ္ေနတယ္ေပါ့။ ဦးကိုနီရဲ႕ အသုဘမွာေတာ့ ဘာသာေပါင္းစံုေပါ့ေနာ္။ ဗုဒၶဘာသာေရာ၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြေရာ၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြေရာ၊ ခရစ္ယာန္ေတြေရာ လူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ထြက္လာၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ intimidation လုပ္တာေပါ့။ ငါတို႔ကို အမွန္တရား မေျပာရဲ၊ မဆိုရဲျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာေတာ့ လက္မခံဘူးဆိုတဲ့ လူထုေရခ်ိန္လည္း ျဖစ္တယ္ေပါ့။ အဲဒီလိုပဲ ဦးကိုနီက အေျခခံဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အသစ္ျပန္ဆဲြမယ္ဆိုတဲ့ဘက္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး ေျပာေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီထဲမွာဆုိရင္ေတာ့ ဟာ့ဒ္လုိင္းလို႔ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဒါနဲ႔ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးကိုနီ လိုခ်င္တဲ့ အေျခခံဥပေဒတခု ျပန္လည္ဆဲြေရး၊ အဲဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဘာေတြမ်ား ထိခိုက္ႏိုင္လဲ။ ေနာက္ဆက္တဲြ အေကာင္းဘက္ကေန ဘာေတြမ်ား ရလာႏိုင္လဲေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေလး ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးေပးပါဦး ခင္ဗ်။” ဦးေဇယ်ာသူ (သတင္းစာဆရာ) “ႏိုင္ငံေရးလုပ္ႀကံမႈေတြေပါ့ေနာ္။ Political Assassination ေတြ ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ လုပ္ႀကံခံလိုက္ရင္ လုပ္ႀကံခံလိုက္ရတဲ့သူရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ ပိုတက္သြားေလ့ရွိတယ္။ ဘယ္မွာသြားေတြ႔ရလဲဆိုေတာ့ ကေနဒီ ဆံုးေတာ့လည္း ဒီအတိုင္းပဲေပါ့ေနာ္။ ကေနဒီ အသတ္ခံရၿပီးေနာက္ပိုင္း သူ႔ႏိုင္ငံေရးသိကၡာက ေတာ္ေတာ္ေလးတက္သြားတယ္။ လြတ္သြားတဲ့လူေတြေတာင္မွ ေတာ္ေတာ္ေလးတက္သြားတယ္။ ေရဂင္လိုမ်ဳိးေပါ့။ ေရဂင္ လြတ္သြားတယ္။ အဲဒီမွာ သူ႔သိကၡာ ပိုၿပီးတက္သြားတယ္။ အဲဒါက တခုေပါ့ေလ။ ေနာက္တခုက ဘာလဲဆိုေတာ့၊ ဦးကိုနီကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အန္အယ္လ္ဒီေပါ့ေလ။ သူ႔ကို သူက အကူအညီေပးၿပီးလုပ္ခဲ့တာ။ လုပ္ခဲ့တဲ့အခါက်ေတာ့ အေျခခံဥပေဒျပင္ေရးကလည္း သူေျပာထားတာ ေတာ္ေတာ္ေလး စံုသေလာက္ ျဖစ္ေနၿပီ။ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ အခုခ်ိန္မွာက အန္အယ္လ္ဒီကို Support ေပးေနတာေတြကလည္း ႏိုင္ငံျခားသားေတြေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာေရာေပါ့။ အရင္လို မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ အစိုးရျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔မွာ အရင္းအျမစ္က မ်ားလာၿပီဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ အေျခခံဥပေဒျပင္ေရးတို႔ ဘာတို႔က အန္အယ္လ္ဒီမွာလည္း အရင္းအျမစ္ကေတာ့ ရွိဦးမွာပဲ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲဒီလို ျမင္ပါတယ္။” ဦးတိုးေဇာ္လတ္ (ဒီဗီြဘီ) “ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ဆရာမ မြန္မြန္ျမတ္လည္း ေမးပါရေစ။ ဒီလ ေဖေဖာ္ဝါရီမွာ ဒုတိယပင္လံု ျပန္လုပ္မယ္။ အဲဒီအေပၚကေနစၿပီး အေျခခံဥပေဒျပင္ေရးကိုလည္း သြားႏိုင္တဲ့လမ္းစေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ အခု လုပ္ႀကံခံရတဲ့ ေရွ႕ေနႀကီးဦးကိုနီရဲ႕ အဓိကလမ္းေၾကာင္းကလည္း ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပဳျပင္ေရးေပါ့။ သူ လုပ္ႀကံခံရတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီအေျခခံဥပေဒျပင္ေရးမွာ ဘာေတြမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္လဲ။ ေနာက္ဆက္တဲြ ဘာေတြရွိလာႏိုင္လဲ။ အဲဒါေလးကို ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ျဖည့္စြက္ေျပာေပးပါဦးခင္ဗ်။” ေဒၚမြန္မြန္ျမတ္ (စာေရးဆရာမ) “၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ေရးကေတာ့ ဦးကိုနီကဲ့သို႔ စြမ္းစြမ္းတမံ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးကိုနီလို ေျပာရဲဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့ေနာ္။ ဦးကုိနီ ေျပခဲ့တဲ့ထဲမွာ တခုရွိပါတယ္။ အရပ္သားဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြ လက္ထဲကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ေရာက္ဖို႔က အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ။ ဒါေတြက အေျခခံဥပေဒမွာလည္း ျပင္ဖို႔လိုသလို ျပင္ပမွာလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ အရပ္သားအစိုးရလက္ထဲကို ေရာက္ဖို႔ လုပ္ရမွာေတြ တကယ္လိုပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာတင္မကဘူး။ အျပင္မွာပါ အစိုးရအဖဲြ႔ေတြအေနနဲ႔ပါ စြမ္းစြမ္းတမံလုပ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီလို ေျပာမယ့္ဆိုမယ့္ ေရွ႕ေနတေယာက္ မရွိေတာ့ေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ က်န္ခဲ့တဲ့ပညာရွင္ေတြကလည္း ဒီကိစၥကို ဆက္ၿပီး မီးေမာင္းထိုးၿပီးေတာ့၊ ဦးကုိနီကဲ့သို႔ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေျပာၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်မတို႔ ဆံုး႐ံႈးသြားရတဲ့ ဦးကိုနီေနရာမွာ က်မတို႔ အစားထိုးမယ့္ အျခားေသာ ဦးကိုနီမ်ားစြာ ရွိလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလုပ္ႀကံမႈတခုကေန ထြက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဳိးအျမတ္လို႔ ယူဆမယ္ဆိုရင္ ယူဆလို႔ရပါတယ္။”