အေမရိကန္ပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ ေနာက္ေၾကာင္းကို မျပန္နိုင္ေတာ့ပါဘူး
နေသွင်
·
November 30, 2011
အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ဟာ နွစ္ရက္တာ ခရီးအျဖစ္ ျမန္မာျပည္ကို ဒီေန့ ေရာက္႐ွိလာပါတယ္။
ဒီခရီးစဥ္ဟာ ရာစုနွစ္ဝက္အတြင္း အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးတေယာက္ ပထမဆံုး ျမန္မာျပည္ လာေရာက္တဲ့ ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးရဲ့ ခရီးစဥ္ကေန၊ ျမန္မာျပည္ရဲ့ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအေပၚ အက်ိုးသက္ေရာက္လာနိုင္တာေတြ၊ နိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးအေပၚ အက်ိုးသက္ေရာက္နိုင္တာေတြနဲ့ ပတ္သက္လို့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ့ နိုင္ငံေရးအၾကံေပးလည္းျဖစ္၊ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေလ့လာသူလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေနဇင္လတ္ကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။
[caption id="attachment_18382" align="alignright" width="300" caption="ဦးေနဇင္လတ္"][/caption]
“ပိတ္ဆို့အေရးယူမႈေတြေၾကာင့္မို့လို့ က်ေနာ္တို့ နိုင္ငံက အေနာက္ကမၻာ နဲ့ က်ေနာ္တို့က အလုပ္ေကာင္းေကာင္း လုပ္လို့ မရခဲ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ ကမၻာမွာလည္း အေမရိကန္က ေခါင္းေဆာင္မႈေနရာမွာ ဆက္႐ွိေနေသးတယ္။ အေမရိကန္က က်ေနာ္တို့နဲ့ ဆက္ဆံေရး တစံုတရာ ေကာင္းမယ္ဆိုခဲ့လို့႐ွိရင္ ဘာပဲေျပာေျပာေပါ့ အေနာက္နိုင္ငံဘက္က က်ေနာ္တို့က ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈေတြေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို့ ရနိုင္တယ္ေပါ့။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို့က ဘာေျပာမလဲဆိုရင္ ရင္းျမႈပ္နွံမႈ တခုတည္းကိုပဲ က်ေနာ္တို့က သိပ္ျပီးေတာ့ အားမျပုခ်င္ဘူးဗ်။ investment (ရင္းနွီးျမႈပ္နွံမႈ) နဲ့အတူ ဘာလာမလဲဆိုေတာ့ နည္းပညာေတြ လာမယ္ဗ်။ innovation (ဆန္းသစ္ေျပာင္းလဲျခင္း) ေတြ႐ွိလာမယ္။ ေနာက္တခါ management (စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ) ေတြပါလာမယ္၊ market ေတြ ႐ွိလာမယ္ဗ်။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္က ပိုျပီး အားရတယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တို့က ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႐ုန္းေနၾကရတယ္ဗ်။ အစိုးရဆီမွာလည္း အစီမံေကာင္းေတြ မ႐ွိဘူးလားလို့ ေမးလို့႐ွိရင္ ႐ွိပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ သူ့ရဲ့ တနိုင္တပိုင္နဲ့ လုပ္ေဆာင္ေနပါျပီ။ က်ေနာ္တို့က မ႐ွိမဲ့ ႐ွိမဲ့နဲ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ႐ုန္းေနရေသးတဲ့ အဆင့္ေပါ့ဗ်ာ။ ခရီးက လိုသေလာက္ သိပ္မေရာက္ေသးဘူးေပါ့။ အေနာက္ဘက္ကေနျပီး က်ေနာ္တို့ ဆက္ဆံေရးေတြ ေကာင္းလာခဲ့ျပီ။ အေနာက္ဘက္က အကူအညီေတြ ရခဲ့ျပီ ဆိုခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို့က အဲဒါကို အပံ့ပိုး တစံုတရာနဲ့ အဆင့္တခုကို ေရာက္တဲ့ ပံုစံမ်ိူးကို ေရာက္သြားမယ္ဗ်။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္မို့လို့ က်ေနာ္တို့ သန္း ၆၀ ႐ွိတဲ့ နိုင္ငံသားေတြအတြက္ကို အခြင့္လမ္းေကာင္းေတြက ေ႐ွ့ေလ်ွာက္မွာ အမ်ားၾကီး ေကာင္းေကာင္းနဲ့ ရလာပါလိမ့္မယ္လို့ က်ေနာ္က ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
လက္႐ွိ ျမန္မာျပည္ အကူးအေျပာင္းကာလမွာ ဒီလို အေမရိကန္နဲ့ နီးလာတဲ့အတြက္ အေျပာင္းအလဲေတြအေပၚမွာ ဘယ္လိုမ်ား အက်ိုးသက္ေရာက္မႈ ႐ွိလာနိုင္ပါသလဲ။
“အပံ့ပိုးတခုျဖစ္တယ္လို့ေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာနိုင္တယ္ေပါ့။ အခုဆိုရင္ ဒါ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တဲ့ ဥစၥာက ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္နိုင္ မျပန္နိုင္ကို သံုးသပ္ျပတာေပါ့ေနာ္။ law (ဥပေဒ) ဆယ္စုနွစ္တခုေလာက္ကို လံုးဝ ထိေတြ့လို့ မရပါဘူး၊ ျပင္ဆင္လို့ မရပါဘူး ဆိုတဲ့ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ လသားအနည္းငယ္မွာ ျပင္လိုက္ျပီဗ်ာ။ ျပင္ျပီးေတာ့ အန္အယ္လ္ဒီကို က်ေနာ္တို့က ပါလီမန္ထဲမွာ ပါဝင္ခြင့္ေပးလိုက္ျပီ။ အန္အယ္လ္ဒီသည္ မၾကာခင္မွာ လအနည္းငယ္အတြင္းမွာေပါ့ဗ်ာ သူတို့ စည္းရံုးေရးဆင္းျပီးေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဝင္ၾကမယ္။ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို့ တကမၻာလံုးလည္း သိသြားျပီဗ်။ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္ ပါသည္ျဖစ္ေစ မပါသည္ျဖစ္ေစ ဒီအဆင့္မွာကိုက ေနာက္ေၾကာင္းကို မျပန္နိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာကို ျပထားတာ ျဖစ္သြားျပီ။ အဲဒီေတာ့ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ဖို့ မျပန္ဖို့မွာကေတာ့ က်ေနာ္က အျမဲတမ္း သံတမန္ေတြကိုလည္းေျပာတယ္။ လံုးဝမစိုးရိမ္ပါနဲ့ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သမၼတၾကီးနဲ့ က်ေနာ္တို့က စကားေျပာခြင့္ ႐ွိတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို့က ဘာေကာင္းေကာင္းသတိထားမိလဲဆိုရင္ သမၼတၾကီးက မဟာဗ်ဴဟာ အျမင္ ေကာင္းေကာင္းၾကီး သူ့မွာ ႐ွိပါတယ္။ ဒီေန့ကမၻာမွာ သြားဖို့ အေကာင္းဆံုး နည္းစနစ္ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေရးဘက္ မွာေပါ့ေနာ္။ စီးပြားေရးဘက္မွာဆိုရင္ေတာ့ အရင္း႐ွင္စနစ္ကို အေျခခံတဲ့ ေဈးကြက္စီးပြားေရးေပါ့။ ဒီနွစ္ခုရဲ့ combination (ေပါင္းစပ္ျခင္း) ကေတာ့ က်ေနာ္တို့ မသြားလို့ကို မရတဲ့ဟာပဲဗ်။ အဲဒါက သူ့စိတ္ထဲမွာ ေကာင္းေကာင္း႐ွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို့လို့ အေျပာင္းအလဲ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ဖို့ကေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ကေတာ့ မလုပ္ေတာ့ဘူးေသခ်ာတယ္။ အစိုးရဘက္က လံုးဝမေျပာင္းဘူး ေသခ်ာတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီကလည္း အခုဝင္ျပီ။ အဲဒီ နွစ္ခုအတြက္ေၾကာင့္မို့ က်ေနာ္တို့ မေျပာင္းေတာ့ဘူး။ သို့ေသာ္လည္း တတိယ အင္အားစုလို့ပဲေျပာေျပာ၊ ျပင္ပအင္အားစုလို့ပဲ ေျပာေျပာေပါ့ အဲဒီလူေတြရဲ့ အေနွာင့္အယွက္ေၾကာင့္ နည္းနည္းေလး Delay (ေနွာင့္ေနွး) ျဖစ္သြားမွာေတာင္ က်ေနာ္က ျပန္စိုးရိမ္ေနပါတယ္ခင္ဗ်။”
အေမရိကန္နဲ့ တ႐ုတ္နဲ့ အားျပိုင္တဲ့ေနရာဟာ ျမန္မာျပည္ လာျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာမ်ိုး တြက္ၾကပါတယ္ဆရာ။ အေတြးေခါင္တဲ့ ကိစၥလို့ ေျပာမလား။ ျဖစ္နိုင္ေျခ မျဖစ္နိုင္ေျခ ဆရာတို့ ဘယ္လို ယူဆပါသလဲ။
“က်ေနာ့္အေနနဲ့ ေျပာရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလးေပါ့ အစိုးရိမ္လြန္တယ္လို့ပဲ က်ေနာ္က သံုးသပ္ခ်င္တယ္ေလ။ ျမန္မာအေနနဲ့ကေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ့ ဖင္ပိုင္းမွာ လာ႐ွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူေတြက သံုးသပ္တယ္လို့ က်ေနာ္က ယူဆတယ္ေပါ့။ ပထဝီနိုင္ငံေရးအရ အားျပိုင္မယ့္ေနရာဟာ က်ေနာ္တို့ဆီမွာ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ထိုင္းကေရာ မျဖစ္နိုင္ဘူးလား။ သူလည္း ျဖစ္လာနိုင္တာေပါ့။ ဒါက နည္းနည္းေလး စိုးရိမ္စိတ္မ်ားသြားတယ္လို့ပဲ က်ေနာ္က ယူဆပါတယ္။”
ျမန္မာျပည္က နိုင္ငံၾကီးေတြ ၾကားထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ဟာေပါ့။ တ႐ုတ္နဲ့လည္း နီးေနတယ္၊ အိနၵိယ စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ။ အခု အေမရိကန္လည္း ဝင္လာေတာ့ အေကာင္းနဲ့ အဆိုးမွာဆိုရင္ ဆရာကေတာ့ အေကာင္းဘက္ကို ေျပာသြားတာေပါ့။ အဆိုးေတြအတြက္ ဘာေတြမ်ား ျပင္ထားဖို့ လိုတယ္လို့ ယူဆပါသလဲ။
“အဲဒါေတာ့ က်ေနာ္ကေလ မဟာဗ်ဴဟာေကာင္းရင္၊ plan (အစီအစဥ္) ေကာင္းမယ္ ဆိုလို့႐ွိရင္ေတာ့ အဲဒီနိုင္ငံက အေကာင္းဘက္ကို ပိုျပီး ရတတ္တယ္ဗ်။ ပထဝီနိုင္ငံေရးအရပဲေျပာေျပာ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ အားသာသာ planning (အစီအစဥ္ေရးဆြဲတာ) မေကာင္းဘူးဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီနိုင္ငံက ရလဒ္ကေတာ့ နည္းတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို့က ဒီဘက္မွာ တ႐ုတ္ကဆိုရင္ ၁.၃ ဘီလီယံ လူဦးေရအရေရာဗ်ာ။ စီးပြားေရးအရေရာ အၾကီးၾကီးေပါ့ေနာ္။ အေနာက္ဘက္က အိနၵိယဆိုလည္း ၁.၁။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို့ stress က ဘာလဲဗ်ာ။ သာမန္အားျဖင့္ နယ္စပ္ေတြ ထိဆက္ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို့ ထိစပ္ေနတယ္။ အေၾကာက္ဆံုး က်ဳးေက်ာ္တိုက္ခိုက္မႈ (Physical Invasion) ကို က်ေနာ္တို့က နည္းနည္းေလး ပိုေၾကာက္ၾကတယ္ေပါ့။ Physical Invasion ကလည္း က်ေနာ္တို့က သံတမန္ဆက္ဆံေရး (diplomatic tie) ေတြ ေကာင္းေကာင္းထားမယ္ဆိုလို့႐ွိရင္ေတာ့ ဒီေခတ္မွာ ျဖစ္နိုင္ေျခက အလြန္နည္းသြားျပီးဗ်။ သို့ေသာ္လည္းေပါ့ဗ်ာ စဥ္းစားထားရမယ့္ အခ်က္ထဲမွာေတာ့ တခု႐ွိတယ္ေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို့မွာ ႐ွိတဲ့ ဥပမာအားျဖင့္ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းေတြ ေနာက္ က်ေနာ္တို့ရဲ့ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ေနရာမွာ႐ွိတာေတြ ဒါေတြကို က်ေနာ္တို့က အသံုးခ်ခဲ့မယ္ဆိုခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို့ရဲ့ အခြင့္အေရးမ်ားတယ္လို့ပဲ က်ေနာ္ ယူဆပါတယ္။”
ေလာေလာဆယ္ နိုင္ငံတကာအခင္းအက်င္းထဲမွာ ဗမာျပည္က နိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမွာ ျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိုး႐ွိမယ့္ လမ္းေၾကာင္းဘက္ကို ေ႐ြ့ေနတယ္လို့ ေျပာလို့ ရမွာေပါ့ဆရာ။
“ေသခ်ာေပါက္ ရသြားျပီ။ မနက္က က်ေနာ္နဲ့ Wall Street က လူနဲ့ က်ေနာ္နဲ့ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ေတာ့ အဲဒါေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို့က အလ်င္နႈန္းပိုျမန္တယ္။ ဆယ္စုနွစ္ တခုေက်ာ္ေလာက္မွာ က်ေနာ္တို့က တကယ့္ တန္းဝင္နိုင္ငံ တခု ျဖစ္လာမယ္လို့ က်ေနာ္က ရဲရဲေျပာထုတ္လိုက္တယ္ဗ်။”