စေတာ့ေဈးကြက္ရဲ႕သေဘာကေတာ့ ေရလႈိင္းလိုပဲ - ဦးသက္ထြန္းဦး
DVB
·
October 12, 2016
ရန္ကုန္စေတာ့အိက္စ္ခ်ိန္း စတင္ဖြင့္လွစ္တာ ၆ လေက်ာ္ကာလကို ေရာက္ရွိလာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ၆ လေက်ာ္ကာလအတြင္းမွာ ေစ်းကြက္အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုရွိတယ္။ ေစ်းကြက္ထဲကို ထပ္မံဝင္ေရာက္လာမယ့္ ရွယ္ယာကုမၸဏီေတြရဲ႕ အေျခအေနက ဘယ္လုိရွိလဲဆုိတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရန္ကုန္စေတာ့အိက္စ္ခ်ိန္းက အႀကီးတန္းမန္ေနဂ်ာကို ဦးသက္ထြန္းဦးကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး - အခု ရန္ကုန္စေတာ့ေစ်းကြက္ထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေစ်းကြက္အေျခအေနေလး တခ်က္ေလာက္ ရွင္းျပေပးပါ ဆရာ။
ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့ပါ။ အခု ရန္ကုန္စေတာ့အိက္စ္ခ်ိန္း စခဲ့တာ ၆ လေက်ာ္ ၇ လထဲ ေရာက္လာပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ပထမဆံုး ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ရွယ္ယာအေနနဲ႔ FMI ရွယ္ယာေတြကုိ ၂၀၁၆ မတ္လ ၂၅ မွာ စၿပီးေတာ့ အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာသီလဝါရဲ႕ ရွယ္ယာကေတာ့ ၂၀၁၆ ေမလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ စၿပီးေတာ့ အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တတိယေျမာက္ကုမၸဏီ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားဘဏ္ရဲ႕ ရွယ္ယာကိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွာ စၿပီးေတာ့ အေရာင္းအဝယ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အခု FMI ဆိုရင္ေတာ့ ၆ လတာကာလ က်ေနာ္တို႔ ျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီေပါ့ေနာ္။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ရွယ္ယာ က်ေနာ္တို႔ စေတာ့ေစ်းကြက္ထဲမွာ စုစုေပါင္း အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပမာဏကေတာ့ ၁၃ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အေရာင္းအဝယ္ Change Hand လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီေပါ့ေနာ္။ ျမန္မာသီလဝါကေတာ့ အခု က်ေနာ္တို႔ ၄ လတာကာလအတြင္းမွာဆိုရင္ ရွယ္ယာအေရအတြက္ေပါင္း ၃ သိန္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ခဲ့တယ္ေပါ့ေနာ္။ Change Hand လုပ္ခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားဘဏ္ကေတာ့ တလတာကာလအတြင္းမွာေတာ့ ရွယ္ယာေပါင္း ၁ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ကာလကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ရွယ္ယာ ၃ ခုစလံုးကေတာ့ ပထမေတာ့ ရွယ္ယာေတြက စေတာ့ေဈးကြက္ရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္းေပါ့ေနာ္။ စအေရာင္းအဝယ္လုပ္တဲ့ ကာလကေတာ့ တပတ္ေလာက္အတြင္းမွာ ရွယ္ယာေဈးက ျမင့္သြားတယ္။ ျမင့္ၿပီးရင္ တခါ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ျပန္ဆင္းတယ္ေပါ့ေနာ္။ ျပန္ဆင္းၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ စေတာ့ေဈးကြက္ရဲ႕ ထုံးစံအတိုင္း တက္တယ္၊ က်တယ္၊ တက္တယ္၊ က်တယ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ကာလအတြင္းမွာေတာ့ Down Trend သြားေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ Down Trend သြားတဲ့အတြက္ ဒါက ဝယ္သူစိတ္ႀကိဳက္ေပါ့ေနာ္။ ဝယ္သူစိတ္ႀကိဳက္ ေဈးကြက္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဝယ္သူေတြအေနနဲ႔ ဒီအခ်ိန္က ဝယ္သင့္တဲ့ကာလေပါ့ေနာ္။ ဒါကေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ျပန္တက္မလဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ စေတာ့ေဈးကြက္ရဲ႕ သေဘာသဘာဝအတိုင္း အခုက်ေနတယ္၊ ျပန္တက္မယ္ေပါ့ေနာ္။ ဒါ သူ႔သေဘာသဘာဝအတိုင္း Supply Demand ေပၚ မူတည္တာေပါ့။ Supply Side မ်ားေနတယ္။ ေရာင္းအားမ်ားရင္ စေတာ့ေစ်းက က်မွာပဲ။ တခ်ိန္မွာ ဒီကုမၸဏီကိုႀကိဳက္လို႔ ဝယ္လိုအား ျပန္တက္လာၿပီဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒါ စေတာ့ေဈးက ျပန္တက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ဒုတိယကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေအာ္ဒါအမ်ဳိးအစားေပါ့။ တင္တဲ့ေအာ္ဒါအမ်ဳိးအစားေပၚလည္း မူတည္ပါတယ္။ ကာစတန္မာတခ်ဳိ႕ Market Order နဲ႔တင္တာ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕ Limit Order နဲ႔ တင္တာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ Market Order နဲ႔ တင္တဲ့အခါမွာလည္း Market အေရာင္းနဲ႔တင္တာ ရွိတယ္။ Market အဝယ္နဲ႔ တင္တာရွိတယ္။ Market အေရာင္းနဲ႔တင္တာဆိုရင္ သူက ရွယ္ယာေတြက ထိုးက်သြားႏိုင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ္။ Market အဝယ္နဲ႔ တင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရွယ္ယာေဈးက ျမင့္တက္သြားႏိုင္တဲ့ အလားအလာရွိတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ကာစတန္မာေတြ ေပးတဲ့ ရွယ္ယာအမ်ဳိးအစားေပၚလည္း မူတည္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အေရအတြက္ေပါ့ေနာ္။ ေရာင္းသူဘက္ေရာ ဝယ္သူဘက္ေရာ အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္တဲ့ပမာဏ၊ ေအာ္ဒါတင္တဲ့ ပမာဏကလည္း တျဖည္းျဖည္း က်လာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာေၾကာင့္က်လာလဲဆိုေတာ့ ရွယ္ယာရွင္အေရအတြက္ ေလာေလာဆယ္မွာ က်ေနာ္တို႔ စာရင္းေပးၿပီးေတာ့ ေရာင္းဝယ္ေနတဲ့ ရွယ္ယာဝင္အေရအတြက္ ႏွစ္ေသာင္းေလာက္ ရွိတယ္။ ႏွစ္ေသာင္းကလည္း ေန႔တိုင္းႀကီး ေရာင္းေနတာမဟုတ္ဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ ဒါ ေဈးကြက္ရဲ႕ သေဘာသဘာဝအတိုင္း ေဈးကြက္အီသြားတဲ့သေဘာ ရွိတာေပါ့။ ေနာက္ ရွယ္ယာအသစ္ေတြ ထပ္ေရာက္လာမယ္ဆိုရင္ ျပန္ၿပီးေတာ့ တက္လာႏိုင္စရာ ရွိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ သံုးသပ္ခ်က္ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ပါပဲ။
ေမး - ဆရာ ေနာက္တခုကေပါ့ေနာ္။ ရွယ္ယာေစ်းက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ၾကမ္းခင္းေဈးေအာက္ကို FMI ဆိုရင္လည္း ေရာက္သြားၿပီဆရာ။ ဒီ့ျပင္ဟာေတြဆိုလည္း ေဈးက ျမင့္တက္လာတာမရွိဘဲနဲ႔ ရွယ္ယာေဈးေတြက က်လာတယ္။ အဲဒါကေရာ ေဈးကြက္သေဘာတရား ဘယ္လိုရွိလို႔လဲ ဆရာ၊ အဲဒါေလးလည္း ရွင္းျပေပးပါဦး။
ေျဖ - ခုနက က်ေနာ္ ေျပာခဲ့သလိုပဲ။ ၾကမ္းခင္းေဈးဆိုတာ သူ႔ကို ၾကမ္းခင္းထားတဲ့ေဈးဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အဖြင့္ေဈးကို သတ္မွတ္ေပးလိုက္တဲ့သေဘာပါ။ အဲဒါလည္း က်ေနာ္တို႔က Valuation ေပါ့ေနာ္။ Valuation တြက္တဲ့ ကုမၸဏီေတြက တြက္ခ်က္ေပးတဲ့ေဈးနဲ႔ ဒါ အေျခခံေဈးဆိုၿပီး သတ္မွတ္ေပးလိုက္တာ။ အေျခခံေဈးေအာက္ မေရာက္ရဘူးလို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ကာစတန္မာေတြ ဒီကုမၸဏီအေပၚ ဘယ္ေလာက္ႀကိဳက္လဲ၊ အဲဒီအေပၚပဲ မူတည္တယ္။ ဘယ္သူ႔မွ အေျခခံေဈးေအာက္ မဆင္းရဘူးလို႔ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါ ဆင္းရင္လည္းဆင္းမယ္။ အေျခခံေဈးကေနၿပီးေတာ့ ဆယ္ဆတက္ခ်င္လည္း တက္မယ္။ ဒါက ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ထူးျခားခ်က္က ကုမၸဏီ ၃ ခုစလံုး၊ FMI ဆိုရင္ေတာ့ အေျခခံေဈးေအာက္ကို ဆင္းသြားတယ္။ သီလဝါဆိုရင္ေတာ့ အေျခခံေဈးပတ္လည္နားမွာ တဝဲလည္လည္ ျဖစ္ေနတယ္။ Myanmar Citizens Bank ဆိုရင္လည္း အေျခခံေဈးနားမွာ တဝဲလည္လည္ ျဖစ္ေနတယ္။ ကုမၸဏီ ၃ ခုစလံုးကို ေလ့လာသံုးသပ္လိုက္ေတာ့ ၃ ခုစလံုးမွာ စိုးရိမ္စရာ Negative Impact ဘာမွလည္း မရွိဘူး။ ဘာမွမရွိဘဲ က်တယ္ဆိုေတာ့ ဒါကေတာ့ ခုနက ေျပာသလိုပဲ။ ရွယ္ယာရွင္ေတြ ကုမၸဏီ ၃ ခုစလံုး ႐ိုးအီသြားတဲ့သေဘာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ ႏုနယ္ေသးတယ္ေပါ့။ ေဈးကြက္က ႏုနယ္ေသးတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ေဈးႏႈန္းေတြ ဆင္းတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါ ဘယ္ေလာက္အထိ ခံမယ္ဆိုတာ မသိဘူးေပါ့ေနာ္။ စေတာ့ေဈးကြက္ရဲ႕သေဘာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ေရလႈိင္းလိုပဲ။ တက္မယ္၊ က်မယ္၊ တက္မယ္ က်မယ္။ တသက္လံုး Flat သြားေနမယ္ဆိုတဲ့ ေဈးကြက္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။
ေမး - ဟုတ္ကဲ့ဆရာ၊ ေနာက္တခုကက်ေတာ့ စေတာ့ရွယ္ယာေဈးကြက္ထဲမွာ အခုဟာ အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္တဲ့ဟာေလးေတြကလည္း နည္းနည္းက်ဆင္းလာတယ္လုိ႔ သိရတယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အရင္ကထက္စာရင္ေပါ့ေနာ္။ ဒါကေတာ့ တခ်ဳိ႕ရွယ္ယာရွင္ေတြ ေျပာတာေတာ့ အေရာင္းအဝယ္ေတြ က်လာတယ္ဆိုတာ အြန္လိုင္းေပၚက ကိုယ္ပိုင္ Trade လုပ္လုိ႔မရေသးဘူး။ သူတို႔ေတြက အဲဒါေလးကို သိခ်င္ေနၾကတယ္။ အဲဒါေလးလည္း နည္းနည္းရွင္းျပေပးပါဦး ဆရာ။ အြန္လိုင္း Trade က ဘယ္ေတာ့ေလာက္ စလုပ္ႏိုင္မလဲေပါ့ေနာ္။
ေျဖ - အြန္လိုင္း Trade ကေတာ့ Security ကုမၸဏီေပါ့။ Broker နဲ႔ Customer ၾကားမွာ အြန္လိုင္းဖြင့္ေပးတာေပါ့။ သူတို႔ System မွာ Customer ေတြအေနနဲ႔ ဟန္းဖုန္းနဲ႔ျဖစ္ေစ၊ မိမိအိမ္က ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ျဖစ္ေစ တိုက္႐ိုက္ခ်ိတ္ဆက္ ေရာင္းဝယ္ႏိုင္မယ့္စနစ္ကို အြန္လိုင္း Trading လုပ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒီစနစ္ကေတာ့ ခုေလာေလာဆယ္မွာ Security ကုမၸဏီက ၅ ခု ရွိတယ္ေပါ့။ ၅ ခုမွာ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီက အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူး။ Develop မျဖစ္ေသးဘူး။ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီကေတာ့ ျဖစ္ၿပီးေနၿပီေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ အြန္လိုင္း Trading ဖြင့္တယ္ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔မွာ ဖြင့္ပိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕အထက္မွာ Securitization ေကာ္မရွင္ ရွိပါတယ္။ ေကာ္မရွင္ကပုဂိၢဳလ္ေတြက ဖြင့္တဲ့အခ်ိန္မွသာ အြန္လိုင္း Trading လုပ္လို႔ရမွာပါ။ Security ကုမၸဏီကလည္း အက်ဳိးနဲ႔အျပစ္နဲ႔ကို စဥ္းစားေနတဲ့အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ဳိးနဲ႔အျပစ္ဆိုတာ အြန္လိုင္းဖြင့္လိုက္လို႔ တခ်ဳိ႕ေတြ ေဈးကြက္ကို ပိုၿပီးေတာ့ အေရာင္းအဝယ္ေတာ့ သြက္လက္လာမယ္။ အေရအတြက္လည္း မ်ားလာမယ္။ တဘက္မွာလည္း ပိုၿပီးေတာ့ မသမာမႈလုပ္လာႏိုင္တဲ့ အလားအလာေတြလည္း လူႀကီးေတြ စဥ္းစားၾကည့္တာေပါ့။ စဥ္းစားမိတဲ့အတြက္ ဒါ ႐ုတ္တရက္မဖြင့္ေသးတာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ ကုမၸဏီ ၅ ခုစလံုးကလည္း တၿပိဳင္တည္း အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ မဖြင့္ေသးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ မၾကာတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ဖြင့္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး - ေနာက္ထပ္ ရန္ကုန္ စေတာ့အိက္စ္ခ်ိန္းမွာ Security ကုမၸဏီ ၃ ခု ထပ္ဝင္လာမယ္လို႔ သိရတယ္။ အဲဒီအေျခအေနကေရာ ဘယ္လိုရွိလဲ ဆရာ။ အဲဒါေလးလည္း ရွင္းျပေပးပါဦး။
ေျဖ - Security ကုမၸဏီ ၃ ခုကေတာ့ ထပ္ဝင္လာဖို႔ ရွိပါတယ္။ နဂိုကတည္းက Short List ထဲမွာပါတဲ့ ကုမၸဏီေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဘက္က ICT စနစ္ေတြ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးတာေရာအတြက္ လိုင္စင္မရေသးတာေပါ့။ ေနာက္ ဖိုင္နယ္လိုင္စင္ မရေသးတာေပါ့။ အခုေတာ့ ၿပီးလုနီးပါၿပီ အားလံုးကေလ။ က်ေနာ္နဲ႔ Testing ေတြ ဘာေတြလည္း ၿပီးပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုး ဒီ Securitization ေကာ္မရွင္ကိုလည္း တင္ျပၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳခ်က္ရမယ္။ သူတို႔ ႐ံုးခန္းေတြ ဘာေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနတယ္။ ေနာက္ ကၽြမ္းက်င္ဝန္ထမ္းေတြ စုေဆာင္းေနတဲ့အေျခအေန ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာပဲ အဲဒီ ၃ ခုထဲက တခ်ဳိ႕ေတြ Trading ကို စၿပီးေတာ့လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ေမး - ေနာက္တခုကက်ေတာ့ေပါ့ေနာ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ရွယ္ယာေရာင္းခ်တဲ့ကုမၸဏီက ၃ ခု ရွိေနၿပီဆရာ။ ဒီ စေတာ့အိက္စ္ခ်ိန္း စလုပ္တုန္းက ဒီ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ထဲမွာ ရွယ္ယာေရာင္းခ်တဲ့ကုမၸဏီ ၆ ခုထိ ရွိမယ္လို႔ေတာ့ ေျပာခဲ့တယ္ေပါ့ေနာ္။ အခုေရာ ေနာက္ထပ္ ရွယ္ယာေရာင္းခ်မယ့္ ကုမၸဏီေတြက ဘယ္ေတာ့ထပ္ဝင္လာမလဲ။ ၄ ခုေျမာက္ကုမၸဏီက ဘာျဖစ္မလဲဆရာ။ အဲဒါေလးလည္း ေျပာျပေပးပါဦး။
ေျဖ - ၄ ခုေျမာက္ကုမၸဏီကေတာ့ အခုထိ က်ေနာ္တို႔ Listing Examination တင္တဲ့အဆင့္ မေရာက္ေသးပါဘူး။ မၾကာေတာ့တဲ့ကာလေပါ့ေနာ္ တင္လာႏုိင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဘဏ္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ တင္တယ္၊ မတင္ဘူးဆိုတာ သူတုိ႔အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အရင္တုန္းက စေတာ့ေဈးကြက္ စဖြင့္တဲ့ကာလမွာေတာ့ လူႀကီးေတြက ခန္႔မွန္းခဲ့တာေပါ့၊ ၆ ခုေလာက္ကေတာ့ အေျခအေနေကာင္းတယ္ဆုိၿပီးေတာ့။ အဲဒီထဲမွာက ၃ ခု လာၿပီေပါ့ေနာ္။ ၄ ခုေျမာက္ကလည္း ခန္႔မွန္းထားတဲ့အထဲကတခု လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ လာမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ မၾကာခင္မွာ က်ေနာ္တို႔ ထုတ္ျပန္ေၾကာညာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ လာမယ့္ကုမၸဏီကလည္း ေနာက္ဆံုး က်ေနာ့္ဆီကို Examination တင္တဲ့အဆင့္ မၾကာခင္ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုနေျပာတဲ့ က်ေနာ္တို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၅ ခု၊ ၆ ခုေပါ့ေနာ္။ ဒါကလည္း ၂၀၁၆ ထဲမွာ ဝင္လာႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
ေမး - အခုလက္ရွိ ေဈးကြက္အေျခအေနအရေရာ ရွယ္ယာေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီသစ္ေတြ ဝင္လာမယ္ဆိုရင္ ေဈးကြက္အေျခအေနကေရာ ေျပာင္းသြားႏိုင္လား။ ဘယ္လိုျဖစ္သြားႏိုင္လဲ။ အဲဒါေလးလည္း ရွင္းျပေပးပါဦး။
ေျဖ - ေဈးကြက္အေျခအေနကေတာ့ မ်ားေလ ေကာင္းေလေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က မ်ားမ်ားလာေလ ႀကိဳက္ေလေပါ့။ ရွယ္ယာရွင္ေတြအေနနဲ႔လည္း Investor အေနနဲ႔လည္း ေရြးခ်ယ္စရာ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားသြားတာေပါ့။ ေဈးကြက္လည္း ပိုၿပီးေတာ့ Active ျဖစ္မယ္။ အေကာင္းခ်ည္းပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔က မ်ားမ်ားလာေလ ေကာင္းေလပဲ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က တလအတြင္းမွာ ဘယ္ႏွခုမလာရဘူးဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ကြာလီဖိုင္းျဖစ္တဲ့ကုမၸဏီ မ်ားမ်ားေရာက္လာေလ ေကာင္းေလပဲ။ Investor ေတြအတြက္လည္း ေကာင္းတယ္၊ စေတာ့့ေဈးကြက္အတြက္လည္း ေကာင္းတယ္။ တိုင္းျပည္အတြက္လည္း ေကာင္းတာပဲ။
ေမး - ရွယ္ယာကုမၸဏီေတြ ေရာင္းခ်မယ့္ကုမၸဏီေတြ ထပ္ၿပီးဝင္လာရင္ေရာ ေဈးကြက္က ရွယ္ယာဝယ္ယူမႈေတြေရာ တက္လာႏိုင္လား။ ရွယ္ယာရွင္ေတြကေရာ ပိုၿပီး စိတ္ဝင္စားႏိုင္မလား။
ေျဖ - ပိုၿပီးစိတ္ဝင္စားႏိုင္တာေပါ့။ သူတို႔ Diversify လုပ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ရသြားတာေပါ့။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကိုယ္တေယာက္တည္း Knowledge နဲ႔ေတာ့ ရခ်င္မွ ရေတာ့မယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ Security ကုမၸဏီေတြ၊ Advisory ကုမၸဏီေတြ ေပၚလာမယ္။ Analysts ေတြ၊ Report ေတြကို ဖတ္ရေတာ့မယ္။ အခုကေတာ့ ၂ ခု၊ ၃ ခုဆိုေတာ့ ၾကည့္ႏိုင္ေသးတယ္။ မ်ားလာရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တြက္ရေတာ့မယ္။ Analysts ေတြရဲ႕ Role ေတြ ပါလာေတာ့မယ္။ အဲဒီမွာ သူတုိ႔ စေတာ့ကိုေတာ့ တိုင္မင္ေပါ့ေနာ္။ ဘယ္စေတာ့ကိုေတာ့ ထုတ္ရမယ္။ ဘယ္စေတာ့ကိုေတာ့ ၂ လ၊ ၃ လ ကိုင္ထားပါ။ ဘယ္စေတာ့ကိုေတာ့ တဝက္တပ်က္ ထုတ္ေရာင္းလိုက္ပါ၊ ဘယ္စေတာ့ကိုေတာ့ ဝယ္ပါဆိုတဲ့ တိုင္မင္ေတြ တြက္ခ်က္ေပးရမယ့္ အႀကံေပးမယ့္ကုမၸဏီေတြ အမ်ားႀကီးေပၚလာဖုိ႔ လိုပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြက Advisory ေပးမယ္ေပါ့ေနာ္။
ေမး - ရွယ္ယာအေရာင္းအဝယ္ လုပ္တာေပါ့ေနာ္။ ရွယ္ယာရွင္ေတြကုိ အႀကံေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြဆိုေတာ့ ဒီမွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ရၿပီးသြားၿပီလား ဆရာ။ ဒါေတြ ေပၚလာဖို႔အတြက္ကေလ။ ဒါေတြက ရွိေနၿပီလား ဆရာ။
ေျဖ - ရွိေနၿပီလားဆိုေတာ့ Security Exchange ေကာ္မရွင္ေပါ့ေနာ္။ ေကာ္မရွင္ႀကီးကို အႀကံေပးလိုင္စင္ရဖုိ႔အတြက္ ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ကုမၸဏီေတြ ရွိတယ္လို႔ ၾကားပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ မၾကာခင္လည္း က်ေနာ္တို႔ ၾကားသိသေလာက္ေတာ့ ခ်ေပးရမွာေပါ့ေနာ္။ အခု Security ကုမၸဏီ ၅ ခုကလည္း အႀကံေပးလုပ္လို႔ရပါတယ္။ Advisory လိုင္စင္ သူတုိ႔ ရထားၿပီးသားပါ။
ေမး - ဆရာ ဒါ ေနာက္ဆံုးေမးခြန္းပါ။ ရွယ္ယာရွင္ေတြ အမ်ားစု သိခ်င္ေနၾကတာေပါ့ေနာ္။ ရွယ္ယာေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီတခုက ေဈးကြက္ထဲ ဝင္လာတယ္။ ဝင္လာၿပီဆုိတာနဲ႔ စၿပီးရွယ္ယာေရာင္းတဲ့ေန႔ကေန ၃ ရက္ေျမာက္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေန႔အထိဆိုရင္ ရွယ္ယာေဈးက နည္းနည္းေလး နိမ့္ေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ ျမင့္သြားတယ္။ အဲဒီ ၂ ရက္၊ ၃ ရက္ေျမာက္ေန႔အထိ ရွယ္ယာရွင္ေတြက ရွယ္ယာဝယ္ယူလို႔မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေဈးကြက္ထဲမွာ ရွယ္ယာအေရာင္းအဝယ္ရွိတယ္။ အဲဒီအတြက္ကို တခ်ဳိ႕ Security ကုမၸဏီေတြက ရွယ္ယာရွင္နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ လုပ္စားေနတယ္လို႔ ရွယ္ယာရွင္ေတြက ထင္ေနတယ္။ အဲဒါေလးလည္း ဆရာ့အေနနဲ႔ နည္းနည္းရွင္းျပေပးပါဦး။
ေျဖ - အဲဒါကေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ Security ကုမၸဏီ ၅ ခုစလံုးမွာ တူညီတဲ့အခြင့္အေရးေတြ ရွိၿပီးသားပဲ။ ႀကိဳက္တဲ့ေအာ္ဒါ သြားေပးလို႔ရတယ္။ ကုမၸဏီအသစ္ Listed ဝင္ၿပီဆုိရင္ အမ်ားအားျဖင့္ ဝယ္ခ်င္ၾကတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ Demand ေတြ တက္တာေပါ့။ ညီတို႔လည္း သိတာပဲ။ ဒီမွာ ဖြင့္ပဲြေတြမွာဆိုရင္ Demand ေတြ သိန္းခ်ီၿပီးတက္တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေရာင္းတဲ့လူက ထုတ္ေရာင္းမွ ရတာေလ။ က်ေနာ္က ေရာင္းတဲ့လူကို ႐ိုက္ၿပီးေတာ့ မင္း ထုတ္ေရာင္းပါလို႔ ေျပာလို႔မွမရတာ။ သူတို႔ကလည္း သူတို႔ႀကိဳက္ေဈးရမွ ေရာင္းမွာေပါ့။ ျမန္မာထံုးစံအရ ျမန္မာေတြက Buy and Hold ပဲ။ ဝယ္မယ္၊ ကိုင္ထားမယ္။ သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ရမွ ေရာင္းမွာေပါ့။ မေရာင္းဘူး၊ တသက္လံုးကိုင္ထားတဲ့သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတာပဲ။ ျမန္မာ Practice က အဲဒီလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဒါ ဝယ္လိုအားက စေတာ့ေဈးကြက္ ဖြင့္တဲ့ေန႔မွာ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိၾကတာပဲေလ။ အဲဒီေတာ့ ဝယ္လိုအား သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီးရွိတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အေရာင္းသမားဘက္က မထုတ္ဘူးဗ်ာ။ ဘာမွမတတ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အေရာင္းသမားကလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ Demand ေတြက တက္လာလို႔ ေဈးဆဲြတင္ၿပီးေတာ့ ႀကိဳက္ၿပီဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ ထုတ္ၿပီေပါ့။ ထုတ္ေတာ့ ဝယ္လက္ထဲ ေရာက္ၿပီေပါ့။ ဝယ္လက္ကလည္း သူ ေနာက္တရက္ ျပန္ေရာင္းခ်င္ ေရာင္းမွာပဲ။ ဒါ သူတုိ႔သေဘာပဲေလ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက တဘက္က မေရာင္းသေရြ႕ေတာ့ ဝယ္လို႔မရဘူး။ သူတို႔ကို ေရာင္းပါလုိ႔လည္း သြားၿပီးေတာ့ Push လုပ္လို႔မရဘူး။ Security ကုမၸဏီ ၅ ခုမွာ ေအာ္ဒါတင္တာလည္း က်ေနာ့္ဆီမွာ ၉ နာရီခဲြ ေဒါင္ဆိုတာနဲ႔ ေအာ္ဒါလက္ခံၿပီ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္ကုမၸဏီက ေအာ္ဒါဦးသလဲဆိုတာ သူတို႔ System ေပၚ မူတည္တယ္။ တခ်ဳိ႕ မီလီစကၠန္႔ဦးတဲ့ေကာင္ကလည္း ရသြားတာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒါ Equal Chance ပဲ အားလံုးကို ေပးထားတာ။ ဘယ္သူမွ လုပ္စားတဲ့ဟာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကာစတန္မာမွာ ဘယ္ Security ကုမၸဏီကို ေရြးမယ္ဆိုတာ သူတို႔မွာ ဂရပ္ဖ္ရွိတာပဲ။ ႀကိဳက္တဲ့ဟာကုိ ေရြးလို႔ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ဒီေဈးကြက္ကို အၿမဲတမ္း Fair ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးထားတာပါ။ ကာစတန္မာေတြအေနနဲ႔ေတာ့ အထင္မလဲြေစခ်င္ပါဘူး။
ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ - ေက်ာ္ေဇယ်