ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသနအသင္းကေနၿပီးေတာ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္တခုကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ဖြင့္လွစ္ထားပါတယ္။ ဒီရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈသုေတသန ရည္ညြန္းစာၾကည့္တုိက္ တာ၀န္ရွိသူတဦးျဖစ္တဲ့ စာၾကည့္တိုက္မႉး ကုိစုိးမင္းကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသနအသင္းကေနၿပီးေတာ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္တခုကို ဖြင့္ထားတယ္လို႔ သိရတယ္ရွင့္။ အဲဒီေတာ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ စၿပီးေတာ့ ဖြင့္ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအေၾကာင္းေလးကို အရင္ဆံုး ေျပာျပေပးပါရွင့္။ ေျဖ - ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ကို က်ေနာ္တို႔ ဘာေၾကာင့္ စၿပီးဖြင့္ျဖစ္လဲဆိုေတာ့ အရင္ဆံုး ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈသုေတသနအသင္း ဆုိၿပီးေတာ့ စဖဲြ႔တယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ဘာေတြ ဆံုးျဖတ္လဲဆိုေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဂ်ာနယ္တခု ထုတ္မယ္ေပါ့။ ၿပီးရင္ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္တခုကို ဂ်ာနယ္နဲ႔တဲြၿပီးေတာ့ ဖြင့္မယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီဟာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္တို႔ အရင္ဆံုး စာအုပ္ေတြစုတယ္။ အခ်င္းခ်င္းမွာရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ ကိုဖိုးသႀကၤန္တို႔ဆီမွာရွိတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ အဲလိုေပါ့။ ေဒတာေတြစုၿပီးေတာ့မွ တျခားဆီကလည္း က်ေနာ္တို႔ ၀ယ္တာေတြရွိတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႐ံုးခန္းမရွိဘူး။ ၂၀၁၆၊ ၅ လပိုင္းေလာက္မွာ က်ေနာ္တို႔ ဒီ႐ံုးခန္းကို ငွားလိုက္တယ္။ ႐ံုးခန္းလည္းရွိၿပီ၊ ေနရာလည္းရွိၿပီဆိုေတာ့မွ ကဲ အဲဒါဆိုရင္ေတာ့ ငါတို႔ စာၾကည့္တိုက္ဖြင့္လို႔ရၿပီ၊ စာအုပ္ေတြကလည္း အေတာ္အသင့္ က်ေနာ္တို႔ စုေဆာင္းမိၿပီဆိုေတာ့ ၇ လပိုင္း ၁ ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ စဖြင့္တာေပါ့။ ေမး - အခုဆို ၂ လေလာက္ပဲ ရွိေသးတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္ေလာက္အထိ ရသြားၿပီလဲရွင့္ စာအုပ္အေရအတြက္က။ ေျဖ - စာအုပ္အေရအတြက္က အခုလက္ရွိ ၅၀၀၀ ေလာက္ေတာ့ ရွိၿပီခင္ဗ်။ ေမး - တျဖည္းျဖည္းနဲ႔လည္း ထပ္စုသြားဖို႔ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - ဟုတ္။ ထပ္စုသြားဖို႔ ရွိပါတယ္။ ေမး - အမ်ဳိးအစားအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုမ်ဳိး ခဲြျခားထားလဲရွင့္။ ေျဖ - အမ်ဳိးအစားက က်ေနာ္တို႔က သမိုင္းရွိမယ္။ ၿပီးရင္ ႏိုင္ငံေရးရွိမယ္။ ၿပီးရင္ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြရွိမယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့စာေပနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြရွိမယ္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြရွိမယ္။ အဂၤလိပ္ပိုင္းကေတာ့ အရမ္းႀကီးေတာ့ မမ်ားဘူး။ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေတြရွိမယ္။ Burma Study ဆိုတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းကို ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ ရွိမယ္ေပါ့။ ၿပီးေတာ့ အဂၤလိပ္ဝတၳဳတို႔၊ ဘာတို႔။ အဲဒါေတြရွိမယ္။ ေမး - အဲဒီေတာ့ အစ္ကို၊ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ေပါ့ေနာ္၊ ဒါက ႐ိုး႐ိုးစာၾကည့္တိုက္တခုနဲ႔ ဘယ္လိုကြာျခားမႈရွိလဲ။ ဘယ္လိုထူးျခားမႈရွိလဲ။ ေျဖ - ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္က အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ပံုမွန္ စာဖတ္တဲ့လူေတြနဲ႔ေတာ့ အရမ္းႀကီးေတာ့ မသက္ဆိုင္ဘူး။ ရည္ညႊန္းရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကိုက လိုအပ္တဲ့ေဒတာေပါ့။ အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ အညႊန္း၊ အကိုးအကားျပဳႏိုင္ေအာင္ စုေဆာင္းထားတဲ့၊ ေျပာရရင္ေတာ့ စာအုပ္အမ်ဳိးအစားေတြ ပိုမ်ားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေမး - ပညာရပ္တခုအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေထာက္အထားေတြေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - ဟုတ္တယ္ခင္ဗ်။ ေမး - စာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ အသံုးျပဳတဲ့ ရက္ေတြကေရာ ဘယ္လိုမ်ဳိးလဲ။ ေန႔တိုင္းဖြင့္လား။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔က တနလၤာကေန စေနအထိေပါ့ စာၾကည့္တိုက္ဖြင့္တာကေတာ့။ မနက္ဆိုရင္ ၁၀ နာရီကေန စဖြင့္တယ္။ ညေန ၅ နာရီအထိေပါ့။ ေမး - အဲဒီေတာ့ အစ္ကိုတို႔ ဒီမွာဆိုရင္ လာတဲ့လူေတြအတြက္ေရာ ဘာေတြလိုအပ္လဲ။ ဒီမွာ အသံုးျပဳဖို႔အတြက္ ဘယ္လို၀န္ေဆာင္မႈေတြ ေပးလဲရွင့္။ ေျဖ - လာတဲ့လူေတြအတြက္ကေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ကို သံုးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ေဖာင္ေတာ့ျဖည့္ရတယ္။ စာၾကည့္တိုက္ သံုးစဲြခြင့္ေဖာင္ေပါ့။ ၿပီးရင္ ဓာတ္ပံုတပံုလိုမယ္။ ဒါပဲ။ ၀န္ေဆာင္မႈအေနနဲ႔က က်ေနာ္တို႔က ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စာအုပ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မငွားဘူး။ မငွားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တိုက္ကတ္ မထုတ္ေပးတာ။ ဒါေပမယ့္ လိုခ်င္တဲ့ေဒတာ ရွိမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ မိတၱဴဆဲြေပးတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္လည္း ဓာတ္ပံု႐ိုက္လို႔ရမယ္။ မိတၱဴဆဲြေပးမယ္။ တကယ္လို႔ Scan လိုခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း Scan ဖတ္ေပးမယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ဘက္က ၀န္ေဆာင္မႈေပးတာေပါ့။ ၿပီးရင္လည္း ေကာ္ဖီေတြ ဘာေတြလည္း Free တိုက္တယ္။ အဲလိုမ်ဳိးေပါ့။ ေမး - အဲဒီေတာ့ ဒီမွာေရာ ခုနက အစ္ကိုတို႔ေျပာတဲ့ စာအုပ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ၀န္းက်င္ အဲဒီေလာက္ ရွိသြားၿပီဆိုေတာ့ ဒီထဲမွာ ရွားရွားပါးပါး ထူးထူးျခားျခား စာအုပ္မ်ဳိးေတြ စုေဆာင္းမိတာ ရွိလားရွင့္။ ေျဖ - ရွားရွားပါးပါးက က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က အဲေလာက္ႀကီးေတာ့ စုေဆာင္းမိတာ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ စာနယ္ဇင္းေတြေတာ့ရွိတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္မဟုတ္တဲ့ စာနယ္ဇင္းေတြေပါ့။ တခ်ဳိ႕စာနယ္ဇင္း ရွားရွားပါးပါးေတြဆိုရင္ ဥပမာ GPRS ဆိုရင္ အခုေနာက္ပိုင္းက GPRS က ၀ယ္လို႔ရတယ္။ CD နဲ႔ျဖစ္ျဖစ္။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ GPRS ကို မ၀ယ္ႏိုင္ဘူး။ ေရာင္းတဲ့ေနရာ သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရမ္းေစ်းႀကီးတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ လက္လွမ္းမမီဘူး။ အခုဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အတဲြလိုက္လည္း ရွိတယ္။ လိုခ်င္ရင္ က်ေနာ္တို႔ Free ကိုေပးတယ္။ ေမး - ခုနက အစ္ကိုေျပာတဲ့ သုေတသနအသင္းရဲ႕ အညႊန္းေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - GPRS အသင္းရဲ႕ သူတို႔ထုတ္ခဲ့တဲ့၊ အညႊန္းအျပင္ကို စာအုပ္ေတြက က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ CD နဲ႔ ရွိတယ္။ လိုခ်င္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ CD ခုတ္ေပးတယ္။ ေမး - အရင္ကထုတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာသုေတသနအသင္းရဲ႕ စာအုပ္ေတြ၊ အညႊန္းေတြကို အစ္ကိုတို႔ဆီမွာ ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးေနပါတယ္ခင္ဗ်။ ေမး - အစ္ကိုတို႔ ဒီရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ တျခားလႈပ္ရွားမႈေတြကေရာ စာၾကည့္တိုက္တခုအေနနဲ႔ ဘာေတြရွိေသးလဲရွင့္။ ေျဖ - စာၾကည့္တိုက္တခုရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြအေနနဲ႔ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေျပာရရင္ တည္ေထာင္ခါစဆိုေတာ့ လႈပ္ရွားမႈက အဲဒီေလာက္ႀကီး မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အမွန္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ တျခားစာၾကည့္တိုက္ေတြနဲ႔ လင့္ခ္ခ်ိတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ရမွာ။ က်ေနာ္တုိ႔ အဲဒီအပိုင္းကေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။ ႐ိုး႐ိုးသားသားေျပာရရင္ အားနည္းေနေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ကို စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ပဲ အရင္ဆံုး က်ေနာ္တို႔ တည္ေထာင္ခ်င္တာ။ စနစ္တက် ျဖစ္သြားၿပီဆိုေတာ့မွ တျခား Activity ေတြေပါ့။ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပမာ ေဟာေျပာပဲြေတြ က်ေနာ္တို႔ လုပ္မယ္။ ေနာက္ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္းေတြ။ ေျပာရရင္ေတာ့ စာၾကည့္တိုက္အေၾကာင္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တိုက္ကိုလည္း လူပိုသိလာမယ္။ ၿပီးေတာ့ စာၾကည့္တိုက္အေၾကာင္းဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တုိက္မွ မဟုတ္ဘူး။ စာၾကည့္တိုက္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတဲ့ဟာကို သူတို႔ေတြလည္း သိေစခ်င္တယ္။ အဲလိုမ်ဳိးလုပ္ဖို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ Plan ေတာ့ ခ်ထားပါတယ္။ ေမး - အစ္ကိုတို႔စာၾကည့္တိုက္က ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ဆိုေတာ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္တခုရဲ႕ အေရးပါပံုေပါ့ေနာ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးႀကီးလဲဆိုတာ ေျပာျပေပးပါဦးရွင့္။ ေျဖ - ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္က၊ ပံုမွန္စာၾကည့္တိုက္ေတြဆုိရင္ စာအုပ္ေတြက အမ်ဳိးအစားစံုတယ္ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔က်ေတာ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တခုခုကိုပဲ ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ Special ေပါ့။ Special စုေဆာင္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ ဥပမာ ထားပါ၊ က်ေနာ္တို႔ဆိုရင္ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ဆိုင္တယ္ က်ေနာ္တို႔စာၾကည့္တိုက္က။ ဆိုေတာ့ ဥပမာ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ဆိုင္တဲ့ စာအုပ္ေတြဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အမ်ားဆံုးရွိႏိုင္တယ္။ ဒါက နာမည္ကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ အရင္ဆံုး ေကာက္ခ်က္ခ်လိုက္လို႔ရတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ သူမ်ားတကာ စာၾကည့္တိုက္ေတြက်ေတာ့ အမ်ဳိးအစားစံုတယ္ဗ်ာ။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ဟာကို ခ်က္ခ်င္းရွာလို႔ခက္တယ္။ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္က်ေတာ့ အဲလိုမ်ဳိးမဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ဘာသာရပ္ကို မၾကာဘဲနဲ႔ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ သိႏိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ရည္ညႊန္းကို ၁၀ မ်ဳိး ခဲြထားတယ္။ ဆရာႀကီးဦးေသာ္ေကာင္းတို႔ေပါ့၊ သူတို႔လက္ထက္၊ ဆရာေဇာ္ဂ်ီတို႔ လက္ထက္ကတည္းကိုက ရည္ညႊန္း ၁၀ မ်ဳိးရွိတယ္။ ဥပမာ စြယ္စံုက်မ္းေတြ ပါမယ္။ Dictionary ေတြ၊ စာစုစာရင္းေတြ။ ဆိုေတာ့ ဒါေတြက အေပ်ာ္ဖတ္မဟုတ္ဘူး။ ရည္ညႊန္းရဲ႕သဘာ၀က အေပ်ာ္ဖတ္မဟုတ္ဘူး။ သူက သုတနဲ႔ဆိုင္တယ္။ အခ်က္အလက္ေပါ့ေလ။ ဥပမာ အမ်ဳိးသားအဘိဓာန္လိုမ်ဳိးတို႔။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အခုထိ အမ်ဳိးသားအဘိဓာန္ မရွိဘူး။ ျပင္ပက လုပ္တဲ့လူေတြေတာ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ မစံုလင္ဘူး။ ရည္ညႊန္းရဲ႕သဘာ၀က အဲလိုမ်ဳိးေပါ့။ အေရးႀကီးတဲ့ဟာေလာက္ပဲ သူက ပါတာ။ ရသပိုင္းကို အဲေလာက္ႀကီး ဦးစားမေပးဘူး။ အခ်က္အလက္ေတြေပါ့။ ဥပမာ က်မ္းျပဳတဲ့ လူတေယာက္က သူလိုခ်င္တဲ့ပိြဳင့္ေပါ့။ ေဒတာေလးကို ရည္ညႊန္းက်မ္းေတြထဲမွာ ရွာလို႔ေတြ႔ၿပီဆိုမွ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့၊ ေျပာရရင္ေတာ့ ရည္ညႊန္းဆိုတာ သုေတသနသမားေတြအတြက္ အမ်ားအားျဖင့္ ေပါင္းကူးေပါ့။ ဒီကေနျဖတ္ၿပီးေတာ့မွ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ သူလိုခ်င္တဲ့ဟာကို သြားလို႔ရမွာကိုး။ ရည္ညႊန္းက်မ္းမရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ဘာမွလုပ္လို႔မရဘူး။ ေမး - အစ္ကိုတို႔ဆို ဒါ လူငယ္ေတြစုၿပီးေပါ့ေနာ္၊ လူငယ္ေရာ လူႀကီးေရာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ေတြစုၿပီးေတာ့မွ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ တႏိုင္တပိုင္ တည္ေထာင္ထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ေတြရဲ႕ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈအေျခအေနကေရာ ဘယ္လိုရွိလဲရွင့္။ ဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္လာေအာင္ အစ္ကိုတို႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး ႀကိဳးစားခဲ့ရလဲ။ ေျဖ - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ေတြရဲ႕ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈက က်ေနာ္သိသေလာက္ေပါ့ေလ အားရစရာေတာ့ မရွိဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တိုက္ေတာင္မွပဲ ေနရာ ခဏခဏ အေျပာင္းခံေနရတာ။ အခုေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲကိုေတာ့ ေျပာင္းမယ္လို႔ေတာ့ ေျပာတယ္ေပါ့ေလ။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တိုက္ကို စၿပီးေတာ့ ႀကိဳးစားတုန္းကေတာ့ ခက္ခဲတာေပါ့။ အဓိကက ေနရာဗ်ာ။ စာၾကည့္တိုက္ဆိုေတာ့ ေနရာကို အရင္ရွာရတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကိုယ္ပိုင္မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္ပိုင္မဟုတ္တဲ့အတြက္ ငွားရတယ္။ ေျပာရရင္ေတာ့ ပိုက္ဆံကုန္တယ္။ ဒီၾကားထဲ စာအုပ္ကလည္း စုရေသးတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ စာအုပ္ေတြေပါ့။ ေတြ႔သမွ် စာအုပ္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ၀ယ္လို႔မရဘူး။ တခ်ဳိ႕စာအုပ္ေတြဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ မိတၱဴဆဲြရတယ္။ မူရင္းေတြက ေျပာရရင္ မရွိေတာ့ဘူးဗ်ာ။ မေတြ႔ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီဟာမ်ဳိးေတြဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ မိတၱဴဆဲြရတယ္။ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ေစ်းမ်ားၾကတာ မ်ားတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆိုေတာ့ေလ ျပန္ထုတ္တဲ့ စာအုပ္ေတြလည္း မဟုတ္ဘူး။ တခ်ဳိ႕စာအုပ္ေတြဆုိ ျပန္မထုတ္ေတာ့ဘူး။ ေရွးတုန္းက စာအုပ္ေတြမ်ဳိးဆိုရင္ တအုပ္ကို ပထမပံုႏွိပ္ဆုိရင္ ပိုၿပီးေစ်းႀကီးတယ္။ ဒီမွာ လုပ္ေနၾကတာ ၀ါသနာအရင္းခံနဲ႔ပဲ လုပ္ေနၾကတာဆိုေတာ့။ တျခားဘက္ကေန ကိုယ္က အလုပ္တခုခုလုပ္။ ပိုက္ဆံရလာတယ္။ ရလာတဲ့ဟာကို ဒီထဲမွာထည့္။ ထည့္ၿပီးေတာ့မွ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ၀ိုင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ေနရတာ။ ေမး - အဲဒီေတာ့ ေရွ႕ေလွ်ာက္ ဒီရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ကို အစ္ကိုတို႔အသင္းက ဖြင့္ထားတဲ့ ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ ေရွ႕ေလွ်ာက္လုပ္မယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေလးေတြ နည္းနည္းေျပာျပေပးပါလားရွင့္။ ေျဖ - ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ကေတာ့ ခုနက ေျပာသလိုပဲ က်ေနာ္တို႔ ပံုမွန္ေတာ့ Activity ေလးေတြ လုပ္ျဖစ္မယ္။ Society အေနနဲ႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ တလကို ပံုမွန္ တခုလုပ္တယ္။ ေဟာေျပာပဲြတခု လုပ္တယ္ေလ။ Debate သေဘာမ်ဳိးပါ။ အဲလိုမ်ဳိး တခုလုပ္တယ္။ စာၾကည့္တိုက္အေနနဲ႔က ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေဟာေျပာပဲြေပါ့၊ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ပညာရွင္ေတြ၊ ဆရာေတြကို ဖိတ္ၿပီးေတာ့ စာၾကည့္တိုက္နဲ႔ ပတ္သက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲလိုမ်ဳိးေတြ ေဟာေျပာပဲြေတြ လုပ္ဖုိ႔ေတာ့ ရွိတယ္။ ၿပီးရင္ က်ေနာ္တုိ႔ စာၾကည့္တိုက္သင္တန္းေပါ့။ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔ ဖြင့္ႏိုင္ေအာင္ေတာ့ ႀကိဳးစားေနတယ္။ ရက္ရွည္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ဥပမာ ႏွစ္လျဖစ္ ႏွစ္လ၊ သံုးလျဖစ္ သံုးလေပါ့။ အလြန္ဆံုးေတာ့ သံုးလပါပဲ။ အဲလိုမ်ဳိးဖြင့္ဖို႔ေတာ့ ႀကိဳးစားေနတယ္။ ၿပီးရင္ စာၾကည့္တိုက္ကိုေတာ့၊ အဓိကက စာၾကည့္တိုက္တခု ဖြင့္ၿပီးရင္ေတာ့ သံုးတဲ့လူရွိမွ။ သံုးတဲ့လူမရွိရင္ ေသေနတဲ့၊ ေျပာရရင္ ဂိုေဒါင္သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနလိမ့္မယ္။ ဆိုေတာ့ သံုးမယ့္သူေတြ မ်ားမ်ားသိေအာင္လို႔ လုပ္ရမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ရည္မွန္းထားတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ ေၾကာ္ျငာကပ္ခ်င္ ကပ္မယ္ေပါ့။ သုေတသနလုပ္တဲ့ လူမ်ဳိးေတြ၊ ျပင္ပသုေတသနပညာရွင္ေတြ၊ အဓိကက သူတုိ႔ကို သိေစခ်င္တာ။ သူတုိ႔သိေအာင္ က်ေနာ္တို႔ တခုခုေပါ့၊ ဥပမာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ တျခားတကၠသိုလ္ေတြေပါ့။ ေက်ာင္းေတြထဲမွာ ေၾကာ္ျငာတခုခု လုပ္ခ်င္လည္း လုပ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ကိုဖိတ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စာၾကည့္တုိက္မွာ စာအုပ္တအုပ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးမယ္ေပါ့။ အဲလိုမ်ဳိးေလးေတြ၊ စာေပစကား၀ိုင္းေလးေတြ လုပ္မယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေလးေတြေတာ့ ရည္မွန္းထားတယ္ေပါ့။ အႀကီးႀကီးေတာ့လည္း က်ေနာ္တို႔ မရည္မွန္းထားပါဘူး။ နည္းနည္းပဲ။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့။ ဒါ အခုမွ အစဆိုေတာ့ ေရွ႕ေလွ်ာက္ တိုးခ်ဲ႕သြားဖို႔လည္း ရွိတာေပါ့။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ တျခားစာၾကည့္တိုက္ေတြနဲ႔ လင့္ခ္ခ်ိတ္ၿပီးေတာ့၊ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ဖုိ႔ က်ေနာ္တို႔ အစီအစဥ္ ရွိပါတယ္