အေမရိကန္အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ထားရွိခဲ့တဲ့ ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာ အထူးအခြင့္အေရးဆိုတဲ့ေနရာမွာ အထူးအခြန္သက္သာခြင့္ေပးတဲ့ GSP ကို ႏို၀င္ဘာဆိုရင္ စရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအခြင့္အေရးကို က်ေနာ္တို႔ဘက္က ဘယ္ေလာက္အထိ အမိအရ ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္မယ့္ အေနအထားမ်ဳိးမွာရွိမလဲ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စီးပြားကူးသန္း၀န္ႀကီးဌာနက လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးသိန္းျမင့္ေ၀ကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - အေမရိကန္အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာ အထူးအခြင့္အေရးျဖစ္တဲ့ အခြန္သက္သာခြင့္ဆုိတဲ့ GSP ကို ပိတ္ခဲ့တာဆိုရင္ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ ၾကာခဲ့ပါတယ္ခင္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိးပိတ္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ၾကာခဲ့တဲ့အေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပို႔ကုန္အေျခအေန ေစ်းကြက္က ဘယ္လုိေတြ Impact ေပါ့ေနာ္၊ ဘာေတြ ထိခိုက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနေလး ပထမဆံုး ေျပာျပေပးပါဦးခင္ဗ်။ ေျဖ - အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေပါ့ေလ။ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈနဲ႔ GSP ျပန္႐ုပ္သြားတဲ့ အေျခအေနေပါ့။ ဒီလိုအေျခအေနမွာဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ပို႔ကုန္ေတြက သိသိသာသာ က်သြားတာေပါ့။ ဘယ္ဘက္ကို က်သြားလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားေပါ့ေလ။ အေနာက္ႏိုင္ငံနဲ႔ အီးယူေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ က်သြားတယ္။ က်တာမွ က်ေနာ္တို႔ သိသိသာသာ က်သြားတာေပါ့။ အရင္ပိ႔ုေနတဲ့ ပို႔ကုန္ေတြက ဇီး႐ိုး ေရာက္သြားတာေပါ့ေလ။ ဆန္ရွင္ဆိုေတာ့ ပို႔ခြင့္မရွိေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ ပို႔ကုန္က သုညကို က်သြားတယ္ေပါ့။ သူက်တာနဲ႔အမွ်ပဲ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကလည္း က်လာတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီတခုတည္းရယ္ေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္လို႔ အမ်ားႀကီး သက္ဆိုင္ေနတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ သံုးသပ္လို႔ရပါတယ္။ အမ်ားႀကီးသက္ဆိုင္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အထည္ခ်ဳပ္ေစ်းကြက္ အေနအထားေလး ေဆြးေႏြးရမယ္ဆိုရင္ အရင္ ၂၀၀၁၊ ၂၀၀၂ ကာလေတြ၊ ဆန္ရွင္မတိုင္ခင္ ကာလေတြ၊ GSP ေပးေနတဲ့ ကာလေတြဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ Garment Export က အေမရိကန္ေစ်းကြက္နဲ႔ အီးယူေစ်းကြက္ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ေလးငါးရာဖိုးေလာက္ က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္စဥ္သြားခဲ့တာေပါ့။ ဒီလိုသြားခဲ့တဲ့ အေနအထားက ေတာ္ေတာ္အားထားရတာေပါ့။ ႏိုင္ငံအတြက္၊ အလုပ္အကိုင္ရရွိမႈအတြက္၊ ၀င္ေငြရရွိမႈအတြက္၊ က်ေနာ္တို႔ ပို႔ကုန္တိုးျမႇင့္ေရးအတြက္ အလြန္အားထားရတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေစ်းကြက္က က်ေနာ္တို႔ ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ့တယ္ေပါ့ေလ။ ေစ်းကြက္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတယ္ေပါ့။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဘာပဲေျပာေျပာ အလုပ္အကိုင္႐ႈေထာင့္ကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၀င္ေငြ႐ႈေထာင့္ကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ က်ေနာ္တို႔ နစ္နာရတယ္၊ ထိခိုက္တယ္ေပါ့ေနာ္။ Big Impact ေပါ့၊ Myanmar Economy ေပါ့။ ဒါေလးကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ေမး -    ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ ေနာက္တခ်က္ေပါ့ေနာ္ အခုဆိုရင္ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိခဲ့တဲ့ GSP ကို လာမယ့္ႏို၀င္ဘာ ၂၃ က်ရင္ ျပန္ေပးမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျပန္ေပးတဲ့အခါမွာ တခုၾကားသိရတာ က်ေနာ္တို႔ဆီက ပို႔ကုန္အမယ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ အခြန္သက္သာခြင့္ရမယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီေလာက္ ပို႔ကုန္အမယ္ေတြရမယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ အဓိကေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ အဓိကပို႔ကုန္ Items ေတြကေပါ့ေနာ္ အေမရိကေစ်းကြက္ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ဘယ္ Items ေတြက အဓိကသြားမလဲ။ သြားဖုိ႔အတြက္ေရာ က်ေနာ္တို႔ဆီက ပို႔ကုန္က႑ေတြ အေနအထားကေရာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားႀကီး ဒုကၡေတြ ခံစားခဲ့ရတာဆိုေတာ့ လက္ရွိ ပြင့္လာတဲ့ ေစ်းကြက္အေပၚမွာေရာ အမိအရေရာ ျဖစ္လာႏိုင္မလားေပါ့ေနာ္။ ဒီႏွစ္ခ်က္အေပၚမွာ နည္းနည္းေလာက္ ေဆြးေႏြးေပးပါဦးခင္ဗ်။ ေျဖ - ပထမဆံုး ေဆြးေႏြးခ်င္တာက လူႀကီးမင္းတို႔လည္း သိၿပီးသားေနမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔က ေစ်းကြက္ေတာ့ ပြင့္သြားၿပီ။ ေစ်းကြက္ရဖို႔ေတာ့ လိုတယ္ေပါ့။ Market က Open ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ Market Access ျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေပါ့။ ဒါေလးကို ေဆြးေႏြးခ်င္ဟန္ တူပါတယ္။ ဒါက အေရးႀကီးပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ခုလို GSP ျပန္ရတယ္။ ဆန္ရွင္႐ုပ္တယ္၊ GSP ရတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံအတြက္ တကယ့္ကို မဂၤလာသတင္းပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ စီးပြားေရးအတြက္ေလ။ အလားအလာကေတာ့ အရမ္းေကာင္းတယ္ေပါ့။ အားရတယ္၊ ေက်နပ္တယ္ေပါ့ေလ။ အဲလိုမ်ဳိး GSP ျပန္ေပးတယ္။ စီးပြားေရး ျပန္ပြင့္လာတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားအရ က်ေနာ္တို႔ Market Access ျဖစ္ဖုိ႔ ဒါကေတာ့ ႀကိဳးစားရဦးမွာေပါ့ေလ။ ဒီလို ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာေပါ့ က်ေနာ္တို႔ အမ်ားစု ဘယ္ကုန္စည္ေတြ အရင္သြားမလဲဆိုတဲ့ဟာေပါ့။ အေမရိကန္ကို ဘာေရာင္းရမလဲဆိုတဲ့ အေနအထားေလးေပါ့ေလ။ ဒီမွာဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက Agricultural Based ေပါ့။ စိုက္ပ်ဳိးေရးကို အေျခခံတဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးကုန္စည္ေတြကေတာ့ သြားမွာပဲေပါ့။ ဆန္တို႔၊ ပဲတို႔ ဒါေတြ သြားမယ္ေပါ့ေလ။ ဒါ့အျပင္ က်ေနာ္တို႔အျမင္ကေတာ့ အရင္တုန္းကလည္း ဘြန္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေစ်းကြက္ေပါ့။ ခုနက က်ေနာ္ ေဆြးေႏြးခဲ့သလိုပဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ ႏွစ္စဥ္ သန္း ေလးငါးရာဖုိးေလာက္ ရခဲ့တဲ့ အထည္ခ်ဳပ္ေစ်းကြက္ကေတာ့ အရင္သြားလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဒီေစ်းကြက္ကေတာ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းအားျဖင့္ ေျပာၾကစတမ္းဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို႔က သိပ္ခက္ခက္ခဲခဲ မရွိဘူးလို႔ ျမင္တယ္ေပါ့။ က်ေနာ့္အျမင္ေပါ့။ လုပ္ငန္းရွင္ တကယ္လုပ္ေနရတဲ့သူေတြေတာ့ ခက္ေကာင္းခက္မယ္ေလ။ က်ေနာ္တို႔ အျမင္ေျပာရရင္ေပါ့။ ဘာေၾကာင့္တုန္းဆိုရင္ Garment ရဲ႕သေဘာက CMP ေပါ့။ Cutting, Making and Packaging  ဆိုတဲ့ က်ေနာ္တို႔က အေမရိကန္ႏိုင္ငံကေန ပိတ္စေတြ သြင္းလာမယ္။ သြင္းလာၿပီးေတာ့ ဒီမွာ က်ေနာ္တို႔ ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ ခ်ဳပ္မယ္။ Processing လုပ္မယ္။ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ Packaging လုပ္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပန္ပို႔မယ္ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေပါ့။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ တကယ္႐ိုးရွင္းတဲ့၊ လြယ္ကူတဲ့ အေနအထားေလး ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီက႑ကို က်ေနာ္တို႔ အရင္ဦးစားေပးအေနနဲ႔ ျမႇဳပ္ႏွံၾကမယ္။ လုပ္ကိုင္ၾကမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မယ္ေပါ့။ ဒါေလး ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ နည္းပညာပိုင္းအားျဖင့္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က သိပ္အဆင့္ျမင့္ဖုိ႔ မလုိဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ Garment ကေတာ့ နည္းေသးတာေပါ့။ က်န္တဲ့ ဗီယက္နမ္တို႔ ဘာတို႔ဆိုရင္လည္း Garment ရဲ႕ Processing မွာဆိုရင္ Advance Technology ေတြ သံုးေနတာဆိုေတာ့ သူတုိ႔က မ်ားမ်ား ျမန္ျမန္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တာေလး ေတြ႔ရတယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာေတာ့ အဲေလာက္ေတာ့ မလိုေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္လို႔ အဲလို နည္းပညာ မ်ားမ်ားႀကီးနဲ႔ ျမန္ျမန္ႀကီး သံုးစရာမလိုေသးတဲ့ ဒီအထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းကို အရင္ဆုံး သြားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္ေလ၊ က်ေနာ့္အျမင္ ေျပာရရင္။ ေနာက္တခုက ဘာေဆြးေႏြးခ်င္လဲ ေျပာရရင္ ေရထြက္တို႔ ဘာတို႔ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ အားထားရတဲ့ေစ်းကြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရထြက္ကုန္စည္ေတြအတြက္ ဆုိရင္လည္း GSP က တကယ္ေကာင္းပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အီးယူေစ်းကြက္ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ ေရထြက္ပစၥည္းေတြ သြားတယ္ေပါ့။ သြားတဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခက္အခဲေတြ ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အားနည္းခ်က္သည္ ဘာလဲဆိုရင္ နည္းပညာ အားနည္းတယ္။ အရင္းအႏွီး အားနည္းတယ္။ နည္းပညာ အားနည္းတယ္၊ အရင္းအႏွီး အားနည္းတဲ့အပိုင္းမွာ အခုကေတာ့ သူတို႔ဘက္ကေန အရင္းအႏွီးေတြ စီး၀င္လာမယ့္ လကၡဏာေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က နည္းပညာပိုင္းမွာ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ လိုတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ေရထြက္တုိ႔ ဘာတို႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ နည္းပညာပိုင္းအရ အေအးခန္းတို႔၊ က်န္တဲ့ Facility ပိုင္းေပါ့။ Logistics ပိုင္း၊ ဒါေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ အားနည္းတယ္။ အားနည္းတဲ့အခါက်ေတာ့ ေစ်းကြက္ကို ေရာင္းတဲ့အခါ ထင္သေလာက္ မေရာင္းရဘူးဆိုတဲ့ လကၡဏာေလးေတြလည္း ေတြ႔ရတာေပါ့ေနာ္။ သူကေတာ့ နည္းနည္း အခ်ိန္ေပးၿပီး တည္ေဆာက္ရမယ့္ အေနအထားေလးေတြ ရွိတယ္။ ခုနက Garment ဆိုရင္ မ်ားမ်ားနဲ႔ ျမန္ျမန္ ခပ္သြက္သြက္ကေလး သြားလို႔ရႏိုင္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ။ အဲဒီမွာေတာ့ တခ်က္ေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ Garment ကို ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ခုနက ေဆြးေႏြးခဲ့သလို CMP ေပါ့။ CMP ဆို က်ေနာ္တို႔ ဒါ လက္ခစားစနစ္ပဲ ရေနတာဆိုေတာ့ေလ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ တကယ္လို႔ ပိတ္စကို က်ေနာ္တို႔ဘာသာ က်ေနာ္တု႔ိ အကုန္လံုး ထုတ္လုပ္ၿပီးေတာ့ အစအဆံုး လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔အတြက္ Earning မ်ားမ်ားရမယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္တကယ္ လက္ေတြ႔မွာက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က Amount သာ မ်ားေနတယ္။ တကယ္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီေလာက္မရဘူး ဆိုတာမ်ဳိးလည္း က်ေနာ္တို႔ ၾကားေနရတယ္ဆိုေတာ့ေလ။ ဆိုလိုတာေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ အထည္အခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက ဘာပဲေျပာေျပာ GSP ေၾကာင့္ ျပန္ေတာ့ႏိုးထလာမယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဘြန္းလုပ္ႏိုင္မယ့္ အေနအထားမ်ဳိးေလးေတြေရာ ရွိလာႏိုင္မလားေပါ့။ ေျဖ - အဲလိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာမယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ ျမင္တယ္ေလ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတယ္ေပါ့ေလ။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြပိုင္းကလည္း ေျပာၾကတာ၊ အႀကံျပဳၾကတာေတြ စသျဖင့္ မီဒီယာေတြက ေထာက္ျပေ၀ဖန္တာေတြလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း တက္လွမ္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုရင္ အခု CMP စနစ္ကေနၿပီးေတာ့ FOB စနစ္ကို သြားခ်င္တာ။ FOB စနစ္ သြားတယ္ဆိုရင္ ဒါ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Export စနစ္စစ္စစ္ ျဖစ္သြားၿပီ။ Export စစ္စစ္ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔က အခုန လူႀကီးမင္း ေဆြးေႏြးသလုိေပါ့ေလ က်ေနာ္တို႔ Earning ေတြလည္း ရႏိုင္တယ္ေပါ့ေလ။ ဒါကေတာ့ တကယ့္ေကာင္းတာေပါ့။ Export ကို သိသိသာသာ အေထာက္အကူျပဳတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုမ်ဳိး သြားဖို႔ဆိုတာကေတာ့ လတ္တေလာကေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းကေတာ့ ျဖစ္လာမွာပဲ။ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ခုနက က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့သလုိပဲ။ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ကေလးေတြ ရွိတယ္။ တခ်ဳိ႕အပိုင္းေတြမွာ အားနည္းခ်က္ကေလးေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေလာေလာဆယ္ကေတာ့ CMP စနစ္နဲ႔ သြားတာေလးက အဆင္ေျပႏိုင္တယ္ေပါ့။ ဒီမွာ CMP ကလည္း ခုနေျပာသလို က်ေနာ္တို႔က လက္ခစားစနစ္ပဲ။ ျဖတ္တယ္၊ ခ်ဳပ္တယ္၊ ျပန္ပို႔တယ္ ဆိုတဲ့ဟာေလးေပါ့ေလ ဒီျဖစ္စဥ္ေလးပဲ။ လက္ခစားပင္ ျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း က်ေနာ္တို႔ အလုပ္အကိုင္႐ႈေထာင့္က ၾကည့္မယ္။ က်န္တဲ့ Manufacturing ႐ႈေထာင့္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ မဆိုးဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့ေလ။ ဒါေလးေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က အားနည္းခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ Manufacturing Product ကို က်ေနာ္တုိ႔ မပို႔ႏိုင္ဘူး။ ဒီ Garment ကိုပဲ Manufacturing သေဘာမ်ဳိးထားၿပီး က်ေနာ္တို႔ တင္ပုိ႔ေနရတဲ့ အေနအထားရွိပါတယ္။ တကယ္တမ္းေျပာရရင္ CMP ဆိုတဲ့ Garment က Manufacturing စစ္စစ္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ခုနက Manufacturing စစ္စစ္ ျဖစ္လာဖုိ႔ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔က FOB ျဖစ္မွ Manufacturing လို႔ သတ္မွတ္လို႔ရတာ။ အခုဟာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က Semi-Manufacturing ပံုစံမ်ဳိး သြားေနတယ္။ အလားအလာ ေကာင္းတယ္။ ေရွ႕ကို တက္လွမ္းဖို႔ေပါ့။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အခ်ိန္ေလး နည္းနည္းလိုဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါဗ်ာ။ ေနာက္တခ်က္ကလည္းေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိ အထည္ခ်ဳပ္ေစ်းကြက္ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါ အေမရိကန္ ဆန္ရွင္အရ အထည္ခ်ဳပ္ေစ်းကြက္ႀကီးဟာ ထက္၀က္ေက်ာ္ေလာက္ က်သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီအတြက္ က်ေနာ္တို႔က တျခားေစ်းကြက္ေတြျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္တို႔၊ ကိုရီးယားတို႔ သြားေနတယ္ေပါ့။ လက္ရွိလည္း သြားေနတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ အေမရိကေစ်းကြက္ကလည္း ျပန္ပြင့္လာၿပီဆိုေတာ့ ခုနက ေျပာသလိုေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ အာရွေစ်းကြက္ေတြ သြားေနတယ္ဆိုေတာ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းက ဒီႏွစ္ထဲမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ဘြန္းျဖစ္လာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ နည္းနည္းေလာက္ သံုးသပ္ေပးပါလား။ ေျဖ - ဒီႏွစ္ထဲမွာ ဘြန္းျဖစ္လာမယ္ ဆိုေပမယ့္ေလ က်ေနာ္တို႔က ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းႀကီးေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းဆိုတာ အခု GSP ေပးလိုက္တယ္။ အခု က႑တခုခုက ထိုးတက္လာတယ္ဆိုတာမ်ဳိးကေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ထင္တယ္ေလ။ က်ေနာ္တို႔ အေစာဆံုး ၂၀၁၇ ေပါ့ေလ။ ၂၀၁၇ ႏွစ္ဦးပိုင္းေလာက္ကစၿပီးေတာ့ တက္လာႏိုင္တယ္လုိ႔ ျမင္တယ္ေပါ့။ ဒါေလးေတာ့ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက အေမရိကန္နဲ႔ အီးယူေစ်းကြက္ကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘယ္ေရာက္သြားလဲဆိုရင္ ဂ်ပန္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားကို ေရာက္သြားတယ္ေပါ့ ဒီေစ်းကြက္ေတြ။ ဒီလိုေရာက္သြားတာက အေမရိကန္တို႔က ျပန္ၿပီးေတာ့ GSP ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ဟိုဘက္ေစ်းကြက္ေတြက ေလ်ာ့သြားမယ္လုိ႔ မဆိုလိုပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္တယ္။ လက္ရွိရေနတဲ့ အာရွေစ်းကြက္ကလည္း ရမယ္။ ေနာက္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား ေစ်းကြက္ကလည္း ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ဘြန္းျဖစ္လာမွာေတာ့ ေသခ်ာတယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့ ဘြန္းျဖစ္လာမယ္။ ဒါေပမယ့္ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းဆိုတဲ့ ဟာမ်ဳိးကုိေတာ့ က်ေနာ္ေတာ့ သိပ္ေတာ့ မျမင္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ က်ေနာ္တို႔က စက္႐ံုေတြ၊ အလုပ္႐ံုေတြ တည္ေဆာက္ရဦးမယ္။ ေနာက္ အလုပ္သမား ခန္႔ထားတာတို႔ ဘာတို႔ဆိုတဲ့ Infrastructure ပိုင္းေတြ လုပ္ရဦးမယ္ ဆိုတဲ့ဟာေလးေတြ ရွိပါတယ္။ အဲလိုေလးေတြ ရွိတဲ့အတြက္ နည္းနည္းေလးေလာက္ေတာ့ အခ်ိန္ယူရဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခားက႑နဲ႔စာရင္ေတာ့ သူက ျမန္ႏိုင္ပါတယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်ာ၊ ေနာက္တခ်က္ကေပါ့။ ေစ်းကြက္ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေပါ့။ အေမရိကေစ်းကြက္က ခုလို ပြင့္လာတယ္။ လက္ရွိသြားတဲ့ ေစ်းကြက္လည္း ရွိေနတယ္ဆိုေတာ့။ အေမရိကက်ေတာ့ အခြန္သက္သာခြင့္ရတယ္။ ဟိုဘက္မွာက်ေတာ့ အခြန္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ ရွိတယ္။ ဒီလိုေစ်းကြက္ေတြရဲ႕ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈအားေတြကေရာ ရွိလာမလားေပါ့။ ေျဖ - ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈအတြက္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က စိုးရိမ္မႈမရွိဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ သူတုိ႔ GSP ေပးလိုက္တယ္။ သူတို႔လိုခ်င္တာက ဒီပံုစံဆိုရင္ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ ပံုစံအတိုင္း ခ်ဳပ္ေပး႐ံုပဲ။ Quality ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔က အမ်ားႀကီး သိပ္စကားေျပာဖို႔ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေကာင္းတာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အားေကာင္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ GSP ေပးထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔။ GSP ရဲ႕ သေဘာကေတာ့ လူႀကီးမင္းတို႔လည္း သိၿပီးသားပါ။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိၿပီးသားပါ။ က်ေနာ္တို႔၊ ခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံက ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံကို တဘက္သတ္ အေကာက္ခြန္သက္သာခြင့္၊ တဘက္သတ္ အေကာက္ခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့အစီအစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့ခင္ဗ်။ ေနာက္တခ်က္ကေပါ့ေနာ္။ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ႀကီးကေနေပါ့ေနာ္ GSP ေပးလာတဲ့အေပၚမွာ ကုန္သည္ေတြအတြက္ ဒါ အခြင့္အလမ္းတခု ျဖစ္လာသလို၊ ေနာက္တခ်က္က က်ေနာ္တို႔ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းေတြ ပိုၿပီးေတာ့ Promote လုပ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ အစိုးရဌာနဘက္ကလည္း လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ ျဖစ္လာေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ Incentives ေတြ ပိုၿပီးေပးမယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပို႔ကုန္က႑ႀကီးမ်ား ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးထြားလာမလားေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအပိုင္းကိုလည္း ေဆြးေႏြးေပးပါလားခင္ဗ်။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔ ဌာနဆိုင္ရာပိုင္းကေတာ့ ဒီ Garment တခုတည္း မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ပို႔ကုန္အမယ္အားလံုး တိုးတက္လာဖို႔အတြက္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ သြားေနတာပဲ။ အဲဒီနည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ သြားေနတဲ့အထဲမွာ ထင္ရွားတာက ဘာလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အမ်ဳိးသားပို႔ကုန္ မဟာဗ်ဴဟာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမ်ဳိးသားပို႔ကုန္မဟာဗ်ဴဟာကို က်ေနာ္တို႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနပါတယ္။