ေနျပည္ေတာ္မွာ ႐ံုးခ်ဳပ္ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ Ruby Dragon ပတၱျမားနဂါးကုမၸဏီ လုပ္ငန္းစုဟာ ေက်ာက္မ်က္နဲ႔ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း အပါအ၀င္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ဳိးစံုကို လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကုမၸဏီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကုမၸဏီရဲ႕ ဥကၠ႒ ဦးေန၀င္းထြန္းဟာ ယခင္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအတြင္းတုန္းက ရွမ္းျပည္နယ္ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး အေရြးခံရတဲ့ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦး ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ေက်ာက္မ်က္နဲ႔ သတၱဳလုပ္ငန္းေတြမွာ မွ်မွ်တတ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရေရးအတြက္ ေရွ႕တန္းက ေျပာဆိုေဆြးေႏြး ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူ လႊတ္ေတာ္မွာ တာ၀န္ရွိေနစဥ္ကာလအတြင္း ေက်ာက္မ်က္နဲ႔ သတၱဳဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္လည္း ထိပ္တန္းက ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးေန၀င္းထြန္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ကုမၸဏီယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ယဥ္ပါးလာၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ မွ်မွ်တတ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ခြင့္ရေရးအတြက္လည္း ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေန၀င္းထြန္းကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - ဦးေန၀င္းထြန္းအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေက်ာက္မ်က္နဲ႔ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမွာ တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္လည္း ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အရင္လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းတုန္းက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေက်ာက္မ်က္သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း အေျခအေနနဲ႔ အဲဒီဟာေတြကို လႊမ္းမိုးေနတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ အေျခအေန ဘယ္လိုရွိလဲဆိုတာ ပထမဆံုး ရွင္းျပပါလားခင္ဗ်။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျပည္ေထာင္စုလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာလုပ္ငန္း၊ သတၱဳလုပ္ငန္းေတြမွာ သတၱဳလုပ္ငန္းက ပိုၿပီး အဓိကက်ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားေတြ၊ ျပည္ေထာင္စုလူမ်ဳိးေတြအတြက္ အဓိကလိုအပ္ေနတာလည္း ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ တခ်ိန္ကတည္းက လုပ္လာတဲ့ သတၱဳလုပ္ငန္း၊ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းေတြဟာ ဥပေဒအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိခဲ့တယ္။ ဥပေဒအားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားအားလံုး ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ခံစားႏိုင္ခြင့္မရွိဘူး။ ေမး - ဘယ္လိုမ်ဳိး အားနည္းခ်က္လဲဗ်။ အားနည္းခ်က္ဆိုတာ နည္းနည္းေလး ရွင္းျပေပးပါဦး။ ေျဖ - ဘယ္လိုမ်ဳိး အားနည္းခ်က္လဲဆိုေတာ့ ဥပေဒမွာ တူညီမွ်တလြတ္လပ္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ၊ မွ်တမႈေလးေတြ၊ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ မပါဘူးေပါ့။ ဥပေဒဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြ ဥပေဒရဲ႕ အကူအညီ အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ဘ၀ကို ဥပေဒနဲ႔ပဲ အားကိုးၿပီးေတာ့ ထူေထာင္ႏိုင္ရမယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ လူမႈေရးစီးပြားေရးေတြ၊ ဥပေဒရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ထူေထာင္ႏိုင္ရမယ္။ ေမး - ႏိုင္ငံသားေတြ မွ်မွ်တတ တန္းတူလုပ္ခြင့္မရွိဘူးဆိုေတာ့ ဥပမာအေနနဲ႔ ပရိသတ္နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပေပးပါ။ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ တန္းတူမျဖစ္တာလဲ။ ေျဖ - ဆိုလိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခြန္အခေတြ၊ အခြန္အခကေတာ့ သိပ္အေၾကာင္းမဟုတ္ဘူး။ အခြန္အခထက္ ပိုၿပီး ႀကီးမားစြာ စိန္ေခၚမႈတရပ္ကေတာ့ အခ်ဳိးအစား ခဲြေ၀မႈစနစ္ေတြေပါ့။ ဒီလိုအခ်ဳိးအစားခဲြေ၀မႈ အစိုးရဘက္က တဖက္သတ္ ရယူလိုမႈလို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြသည္ ဥပေဒအကူအညီ မရႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသား အားလံုးဟာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ သယံဇာတေတြ ေပါႂကြယ္၀တယ္။ လူအရင္းအျမစ္ေတြလည္း မ်ားသားနဲ႔။ လူအရင္းအျမစ္ေတြဟာ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ခြင့္ဟာ ဥပေဒရဲ႕ အားနည္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ အခ်ဳိးအစားတို႔၊ သက္တမ္းတို႔…။ ေမး - အဲဒီ အခ်ဳိးအစားဆိုတာ ေျပာျပပါ။ အခ်ဳိးအစားခဲြေ၀မႈမွာ တဖက္သတ္ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုဟာမ်ဳိး ဆိုလုိတာလဲ။ ေျဖ - ဆိုလိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ငန္းတခုလုပ္လို႔ရွိရင္ စရိတ္စက ႏုတ္ပယ္ခြင့္ေတြ ရွိရမွာပါ။ ခုေတာ့ စရိတ္စက ႏုတ္ပယ္ခြင့္ မရွိတဲ့အျပင္ အခဆိုတာလည္း ရွိတယ္။ အခြန္ ဆိုတာလည္း ရွိတယ္။ အခြန္ကိုမွ ၀န္ႀကီးဌာန၊ သူကလည္း ေကာက္၊ ကိုယ္ကလည္း ေကာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာနအသီးသီးက အခြန္၀ိုင္းေကာက္ေနသလို ျဖစ္ေနတယ္ လုပ္ငန္းတခုအေပၚမွာ။ အမွန္ကေတာ့ အခြန္ဆိုတာ အခြန္ဘ႑ာ၀န္ႀကီးဌာန တခုတည္းက ေကာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပတာေပါ့ေနာ္။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ အခြန္ေတြကလည္း၊ ခုနကလို ေျမငွားရမ္းခေတြကလည္း သစ္ေတာကလည္း ေကာက္မယ္၊ သတၱဳကလည္း ေကာက္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ ထြက္ရွိတဲ့အေပၚမွာ royalty အေပၚမွာလည္း ေကာက္တယ္။ ေနာက္ သီးသန္႔အခြန္ေကာက္တယ္၊ ကုန္သည္ခြန္ေတြ ေကာက္တယ္။ တခါ ရတနာခြန္ဆိုတာလည္း ေကာက္တယ္။ အဲဒီအျပင္ကိုမွ ဘာထူးျခားသြားလဲဆိုေတာ့ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ဒါဟာ စရိတ္ႏုတ္ပယ္ခြင့္ မရွိတဲ့အျပင္ သတၱဳမွာဆို အခ်ဳိးအစား ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ယူတယ္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမွာဆိုရင္ အထူးကုန္စည္ခြန္ဆိုတာက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ယူျပန္တယ္။ တြင္း၀ခြန္ကလည္း ၂၀ ယူတယ္။ ကုန္သည္ခြန္ကလည္း ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ယူျပန္တယ္။ ၀န္ေဆာင္ခကလည္း ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ယူတယ္။ အခ်ဳိးအစားကလည္း ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ထပ္ယူတယ္ဆိုေတာ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမွာ ယူလိုက္တဲ့ အခြန္အခႀကီး တခုတည္းကိုက ရွင္းေအာင္ေျပာမယ္ဆိုရင္ ေငြ ၁၀၀ မွာ ၄၄ က်ပ္ေလာက္ ယူသြားတယ္။ သတၱဳမွာဆိုရင္ ၃၀ ေက်ာ္ေလာက္ ယူသြားတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံသားက ရင္းရမွာ ၅၀ ေလာက္ရွိတယ္ အရင္းေပါ့ေနာ္။ အရင္းဆိုတဲ့ဟာက ရင္းရတယ္။ ေမး - ဆိုတဲ့သေဘာက ၁၀၀ ရဖို႔အတြက္ကို လုပ္ေနတဲ့လူက ၅၀ ေလာက္က အရင္းက ကုန္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အခြန္အခကို ၄၄ ေလာက္ ေပးရတယ္ဆိုေတာ့… ေျဖ - ၁၀၀ ရဖို႔တင္ မကဘူး။ ၁၀၀ ဆိုတာက ေက်ာက္ထြက္လာမွ၊ သတၱဳထြက္လာမွ၊ ေရာင္းႏိုင္မွ ႏုတ္လုိ႔ရမယ့္ ၅၀။ မထြက္ခင္ကတည္းကလည္း ကုန္ေနတာကလည္း ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာက ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပၚမွာ ေရာင္းခ်တဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီေရာင္းခ်တဲ့အထဲကေနမွ စရိတ္စက ႏုတ္ပယ္ခြင့္ ေပးရမယ္။ အဲဒီအေပၚက်ေတာ့မွ အက်ဳိးအျမတ္အေပၚမွာ ခဲြေ၀ခံစားတဲ့ စနစ္မ်ဳိးမွာ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔အတူ လုပ္ေပးရမွာ။ အဲဒီေတာ့မွ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားအားလံုး လုပ္ႏိုင္မွာ။ ေမး - ခုနကေျပာတဲ့ အခ်ဳိးအစားခဲြေ၀မႈ ဆိုတာက ႏိုင္ငံေတာ္က ယူထားတာ သိပ္မ်ားတဲ့အတြက္ တကယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြမွာ အျမတ္မက်န္ဘူးဆိုတဲ့သေဘာ ျဖစ္သြားတယ္ေပါ့။ ေျဖ - ဟုတ္ပါတယ္။ အဲဒါက အရင္ဥပေဒေတြ၊ နည္းဥပေဒေတြထဲမွာ ပါထားတယ္။ နည္းဥပေဒမွာက်ေတာ့ ဒီလို အက်ဳိးအျမတ္ ခဲြေ၀ခံစားမႈစနစ္တို႔၊ ဒီႏွစ္ဘက္ ထည့္၀င္ေငြအေပၚ ခဲြေ၀ခံစားမႈစနစ္ေတြ ပါေသာ္ျငားလည္း ေနာက္ဆံုးတေၾကာင္းမွာက်ေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ တနည္းနည္းျဖင့္ ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္သည္။ တနည္းနည္းျဖင့္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည္ဆိုတဲ့ အျခားနည္းတနည္းနည္းတို႔ ပါတဲ့အတြက္ အျခားနည္းတနည္းနည္းက အဆုိးဆံုး ျဖစ္သြားတယ္။ အေရွ႕မွာပါတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ဖယ္ထုတ္လိုက္ၿပီးေတာ့ အျခားနည္းတမ်ဳိးမ်ဳိး အသံုးခ်လိုက္ေတာ့ ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္၊ အစိုးရဘတ္ဂ်က္ရရွိဖို႔ တခုတည္းအတြက္ကို အားျပဳၿပီး ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့အတြက္က်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ျပည္သူေတြက လုပ္ငန္းရွင္ မျဖစ္လာႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ျပည္သူေတြက လုပ္ငန္းရွင္ျဖစ္လာတာ အားနည္းေနတာေပါ့။ ဥပေဒေအာက္မွာ မေနႏိုင္ဘူးေပါ့။ ေမး - ဒီတခ်က္အတြက္ေတာ့၊ အခြန္အခမ်ားတဲ့အတြက္ အဲဒီလိုမ်ဳိးျဖစ္တာ သေဘာေပါက္ၿပီ။ ဒုတိယအဆင့္ က်ေနာ္ေမးခ်င္တာက သက္တမ္းဆိုတာ ဘာလဲ။ သက္တမ္းက ဘယ္လိုမ်ဳိး ျပႆနာရွိလဲ။ ေျဖ - သက္တမ္းဆိုတာ အမွန္တကယ္ေတာ့ သတၱဳတို႔၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႔ဆိုတာ သက္တမ္းရွည္ရွည္ေပးၿပီးေတာ့ လုပ္ကြက္ကို သက္တမ္းနဲ႔ကုိက္ညီေအာင္ လုပ္ကြက္ကို ေလွ်ာ့။ သက္တမ္းကို ရွည္ေပးရမယ္။ ဒါမွ က်ေနာ္တို႔က စနစ္တက်နဲ႔ ေစ်းကြက္ေတာင္းဆုိမႈကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္အလိုက္လည္း စီမံကိန္းနဲ႔ တူးေဖာ္ႏိုင္မယ္၊ လုပ္ကိုင္ႏိုင္မယ္။ ဒီလိုပဲ ပတ္၀န္းက်င္စနစ္ေတြကိုလည္း  စနစ္တက် ေရွ႕စားေနာက္ပစ္ ျပန္ပို႔စနစ္ေတြ၊ ျပန္လည္စိုက္ပ်ဳိးျခင္းတို႔ အခ်ိန္ေပးႏိုင္မယ္။ အခုေတာ့ အခြန္အခကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က ရွယ္ယာေတြကို မ႐ံႈးေအာင္ ႀကိဳးစားရျပန္တယ္။ ႏွစ္သက္တမ္း မကုန္ခင္မွာလည္း အလုပ္ကို လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရျပန္တယ္။ ႏွစ္သက္တမ္းကုန္သြားရင္ သူမ်ားက လာယူသြားမလား၊ အဲလို ျဖစ္တယ္။ ေမး - ဟုတ္ကဲ့၊ သက္တမ္းက ဘယ္လိုသတ္မွတ္ထားလဲ။ လက္ရွိ ဥပေဒအရေပါ့။ ေျဖ - အရင္တုန္းက သက္တမ္းဆို ပိုဆိုးတာက က်ေနာ္တို႔က၊ သက္တမ္းထဲမွာ ေျပာလို႔ရွိရင္ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားအတြက္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ေပးထားတာက မူလဥပေဒမွာ အႀကီးစားရယ္၊ အေသးစားရယ္ပဲ ပါတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ ျပင္ဆင္လိုက္တဲ့ ဥပေဒထဲမွာက်ေတာ့ အႀကီးစားတင္မကဘူး၊ အလတ္စားပါ ပါသြားျပန္တယ္။ ဒီ့အျပင္ အေသးစားတင္မကဘူး။ လက္လုပ္လက္စားကို၊ ယခင္ကေတာ့ရွိခဲ့တယ္။ ျပန္ျပဳတ္သြားတဲ့အတြက္ကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ထည့္ထားတယ္။ ဆိုေတာ့ အေသးစားနဲ႔ လက္လုပ္လက္စား ပါတယ္။ ယခင္သက္တမ္းေတြတုန္းက သတၱဳဆိုရင္ ၅ ႏွစ္၊ ၅ ႏွစ္ အႀကီးစားဆိုရင္ ၂၅ ႏွစ္ ေပးတယ္။ ၅ ႏွစ္၊ ၅ ႏွစ္ဆုိေတာ့ အာမခံခ်က္က ရွိေနတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းဆိုတာက ေျမေအာက္မွာ လုပ္တဲ့အတြက္ သူက သက္တမ္းအာမခံခ်က္ရွိမွ သူ႔ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ နည္းစနစ္ေတြေရာ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းတဲ့ စနစ္ေတြေရာ။ ဒီသတၱဳရရွိမႈ လုပ္ႏိုင္မယ္။ အခုေတာ့ ႏွစ္ ၅၀ ေပးလိုက္ၿပီ။ ဒါက အႀကီးစား။ ေမး - အဲဒီေတာ့ ဦးေန၀င္းထြန္းတို႔ရဲ႕ ဥပေဒျပင္ဆင္မႈ၊ အားထုတ္မႈရဲ႕ ရလဒ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့။ ေျဖ - ဟုတ္ကဲ့။ ႏွစ္မ်ားမ်ား ေပးတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ႏွစ္အမ်ားႀကီး ခံစားလိုက္တာ မဟုတ္ဘူး။ စနစ္တက်နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေအာင္လုိ႔။ အခု အလတ္စားဆိုရင္ေတာ့ ၁၅ ႏွစ္ထိ ေပးလိုက္တယ္။ အေသးစားဆိုရင္ ၁၀ ႏွစ္ထိ ေပးလိုက္တယ္။ အခုလက္ရွိ အစိုးရ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ မူ၀ါဒနဲ႔လည္း ကိုက္ညီတယ္။ အေသးစား SME ေတြကို ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္မယ္။ လက္ရွိလည္း ႏိုင္ငံမွာက အေျခခံလူတန္းစားေတြ မ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အႀကီးစားလုပ္ႏိုင္တဲ့၊ အလတ္စား လုပ္ႏိုင္တဲ့လူေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ေမြးဖြားေပးသလို SME ေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အေသးစား လက္လုပ္လက္စားေတြကိုလည္း မ်ားမ်ားေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးရမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ မီႏိုင္ေအာင္ေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၀ ႏွစ္ ေပးထားတယ္။ ေမး - ေနာက္တခု က်ေနာ္ ေမးၾကည့္ခ်င္တာကေပါ့ေနာ္။ ထြက္ရွိလာတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြကိုေပါ့။ ေရာင္းခ်မႈေတြအတြက္ တန္ဖုိးကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိလား။ ဘယ္ေလာက္ဆိုရင္ ျပည္တြင္းမွာေရာင္းရင္ ဘယ္ေလာက္၊ ႏိုင္ငံျခားမွာေရာင္းရင္ ဘယ္ေလာက္ေပါ့ေနာ္။ တန္ဖိုးနဲ႔မ်ား ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကန္႔သတ္ခ်က္တစံုတရာ ရွိလား။ ေျဖ - အဲဒါကလည္း က်ေနာ္တို႔ ဥပေဒကိုက ကိုယ့္ကို ဆန္ရွင္လုပ္ထားသလို ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာဥပေဒမွာဆိုရင္ ေဒၚလာ ငါးေသာင္းအထက္ဆိုရင္ မေရာင္းရဆိုေတာ့။ ေရာင္းခြင့္မျပဳဘူး။ ေရာင္းမယ္ဆိုရင္ အဆင့္ဆင့္ကို တင္ျပရမယ္ဆိုေတာ့ ဒါကေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရင္ ငါးေသာင္းအထက္ ေရာင္းရင္လည္း အခက္အခဲမ်ဳိးစံုေတြနဲ႔ ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ အဲဒီလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာလည္း တျခား ႏိုင္ငံတကာက လာ၀ယ္ခ်င္တာေတာင္မွ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ငါးေသာင္းနဲ႔အထက္ဆိုရင္ ေရာင္းခြင့္မရွိဘူးပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ့္ကိုယ္က်ေနာ္တို႔ ဆန္ရွင္လုပ္ထားသလို သူမ်ားႏိုင္ငံ မလာႏိုင္ေအာင္ အဲလိုုျဖစ္တယ္။ အေရာင္းအ၀ယ္ေတြကလည္း မမွန္ကန္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေနာ္။ ေမး -  အဖိုးတန္တဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာဆိုတာက ငါးေသာင္းထက္လည္း ပိုတန္ႏိုင္တာပဲေလ။ ငါးသန္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီလို ငါးေသာင္းထက္ ပိုတန္တဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ ဘာျဖစ္သြားလဲခင္ဗ် အဲဒီလိုမ်ဳိး ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိေတာ့။ ေျဖ - ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ေတာ့ ငါးေသာင္းအထက္ မေရာင္းရဘူးဆိုေတာ့ ေရာင္းခ်င္တဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ငါးေသာင္းေအာက္မွာ ေဘာက္ခ်ာျပသြားတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္လည္း အခြန္အခေတြ အမ်ားႀကီး နစ္နာသြားတာေပါ့။ ေမး - ဆိုေတာ့ သေဘာက ငါးေသာင္းထက္တန္တဲ့ဟာ ငါးသန္းလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ငါးေသာင္းေအာက္မွာပဲ တန္ဖိုးျဖတ္လိုက္ေတာ့၊ ေဘာက္ခ်ာ အဲလိုျဖတ္လိုက္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြန္အခေတြ မရေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တာေပါ့။ ေျဖ - ဟုတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္ ငါးသန္းဆိုလည္း ငါးသန္း၊ ဆယ္သန္းဆိုလည္း ဆယ္သန္း။ တသန္းဆိုလည္း တသန္း။ ပြင့္လင္းစြာ ေရာင္းႏိုင္ရန္အတြက္ က်ေနာ္တို႔က ကိုယ့္ႏိုင္ငံဂုဏ္အဂၤါေရာ၊ ႏိုင္ငံသားရဲ႕ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခြင့္ လြတ္လပ္မႈေရာေပါ့။ ဥပေဒက အကာအကြယ္ အေစာင့္အေရွာက္ရေအာင္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒသစ္မွာ ငါးေသာင္းအထက္ မေရာင္းရဆိုတာ မရွိေတာ့ဘူး။ ငါးသန္းပဲေရာင္းေရာင္း၊ ငါးသိန္းပဲေရာင္းေရာင္း၊ ေရာင္းတဲ့ေနရာမွာ လြတ္လပ္စြာျဖင့္ ဥပေဒမွာ ေရာင္းခြင့္ေပးၿပီးေတာ့ မွ်တတဲ့အခြန္ကိုလည္း ေပးေဆာင္ႏိုင္ဖုိ႔လည္း ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ ေမး - တန္ဖိုးကန္႔သတ္ခ်က္ကို ဖယ္ခ်လိုက္တဲ့အတြက္ ေရာင္းခ်တဲ့တန္ဖိုးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေဘာက္ခ်ာျဖတ္တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က အခြန္အခကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ရသြားတယ္ေပါ့။ ေျဖ - ေသခ်ာေပါက္ ရေတာ့မွာ။ ေနာက္တခုက ရွိေသးတယ္။ ငါးေသာင္းအထက္ မေရာင္းရ ရွိသလို မူလဥပေဒမွာ အေခ်ာထည္လြတ္ေတြ ေရာင္းခြင့္ေပးတာ။ ႏိုင္ငံတကာဆိုတာက ဒီလိုအေခ်ာထည္ေတြပဲ အဓိက၀ယ္တာ။ လက္၀တ္ရတနာဆိုတာ သူ ႏွစ္သက္မွ၊ လည္ပင္းနဲ႔ နားကပ္နဲ႔ လက္နဲ႔ ကိုက္မွ ဒီဇိုင္းကို ႀကိဳက္မွ ၀ယ္မွာ။ အဓိက သူတို႔၀ယ္ယူခ်င္တာက ႏိုင္ငံတကာမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရာင္းေနသလို က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ေခ်ာၿပီးသား ေသြးၿပီးသားေတြ အလြတ္ေတြကို ေရာင္းခြင့္ေပးရမွာ။ အဲဒါ မူလဥပေဒမွာ ေရာင္းခြင့္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း စည္းကမ္းခ်က္ အမွတ္စဥ္ ၇ မွာဆိုရင္ အေခ်ာထည္အလြတ္ကို လံုး၀ ေရာင္းခြင့္မျပဳဆိုတာ ပါလိုက္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္ျဖစ္ေအာင္ အေခ်ာထည္ေစ်းကြက္ေတြ ဘယ္ေလာက္ျဖစ္တယ္ပဲ ေျပာေျပာ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုပ္ေနေန၊ ေစ်းေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲဖြင့္ဖြင့္။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဒီဥပေဒက ရွိေသာ္ျငားလည္း အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္တို႔၊ ဆိုင္လိုင္စင္တို႔ စည္းကမ္းခ်က္နဲ႔ ပိတ္လိုက္တဲ့အတြက္ ဒါ က်ေနာ္တို႔ အလိုလိုေနရင္းနဲ႔ ပိတ္ဆို႔မႈ ျဖစ္သြားတယ္။ ေစ်းကြက္မျဖစ္ေပၚလိုက္ဘူး။ ေမး - အခုလက္ရွိအေျခအေနမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေက်ာက္မ်က္ရတနာတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ရထားတဲ့သူေတြက အေခ်ာထည္ ထုတ္လုပ္ၿပီးေတာ့ ေရာင္းခ်ခြင့္ ရေနၿပီလား။ ေျဖ - မရဘူး။ အခု ဥပေဒတင္ထားေသာ္လည္း နည္းဥပေဒ မၿပီးေသးတဲ့အတြက္ တခ်က္ရယ္။ အမွန္ေတာ့ နည္းဥပေဒနဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ ဒီစည္းကမ္းခ်က္ အခ်ိန္မေရြး ျပင္ေပးလို႔ရတယ္။ ျပင္ကို ျပင္ေပးရမွာ။ ေမး - အဲဒီလို အေခ်ာထည္ေရာင္းခ်ခြင့္ မရတဲ့အတြက္ ဘယ္သူေတြနစ္နာသလဲ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္လား။ ႏိုင္ငံေတာ္လား။ ေျဖ - ဒီလိုအေခ်ာထည္၊ အစိုးရေရာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူလုပ္ငန္းရွင္ေရာ နစ္နာတဲ့အျပင္ အျခားေသာ ျပည္သူေတြပါ ရရွိႏိုင္တဲ့အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး ဆံုး႐ံႈးသြားတယ္။ အဓိကကေတာ့ ဒီလိုအေခ်ာထည္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ အေခ်ာထည္လုပ္ငန္းေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာမယ္။ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြ ရလာမယ္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာဆိုေပမယ့္ ငါးသိန္း၊ ဆယ္သိန္း ရွိတဲ့လူလည္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့အဆင့္ေတြ ရွိပါတယ္။ တသန္း၊ ႏွစ္သန္း၊ ဆယ္သန္း၊ သန္းတရာေတြ လုပ္ႏိုင္သလို ငါးသိန္း၊ ဆယ္သိန္း ရွိတဲ့ မိသားစုကအစ အေခ်ာထည္လုပ္ငန္းကို အမွီသဟဲ ျပဳလာႏိုင္တယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဒီေက်ာက္မ်က္ရတနာဟာ တႏိုင္ငံလံုးအတြက္ အက်ဳိးျပဳႏိုင္သလို ကမာၻ႔ေစ်းကြက္ႀကီးကလည္း ဒီမွာ ၀ယ္ခြင့္ရၿပီဆိုတာနဲ႔ ျဖစ္ေတာ့မွာ။ အခုက ငါးေသာင္းအထက္ မေရာင္းရရယ္၊ လိုင္စင္မွာလည္း ဆိုင္မွာသြား၀ယ္မယ္ဆို ၀ယ္ခြင့္မရွိတာရယ္။ ဆိုေတာ့ ၀မ္းစေတာ့ဆားဗစ္ဆိုတဲ့ ေသးေသးေလး လုပ္ေပးေနတာ လူသိပ္မသိဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈ တအားထားတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတိုးတက္ဖုိ႔ ခက္ေနၿပီ။ ဥပေဒက လြတ္လပ္မႈ ေပးရမယ္။ ဥပေဒက ေနႏိုင္ထိုင္ႏိုင္ လုပ္ႏိုင္ကိုင္ႏိုင္ေအာင္ ဥပေဒက က်ေနာ္တို႔ ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္ ပကတိ က်ေနာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း အေနနဲ႔ဆို ဥပေဒအခြင့္အေရးေပးဖို႔ လိုတယ္။ ဥပေဒ အကူအညီရမွ၊ အကာအကြယ္ရမွ ဥပေဒကို တန္ဖိုးထားမယ္။ ေလးစားမႈရွိမယ္။ ေမး - အဲဒါနဲ႔ က်ေနာ္ ဆက္ေမးခ်င္ၾကည့္ခ်င္တာက ဦးေန၀င္းထြန္းအေနန႔ဲေပါ့ေလ။ ယခင္လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ေက်ာက္မ်က္နဲ႔ သတၱဳမွာ တန္းတူရည္တူ မွ်မွ်တတ လုပ္ခြင့္ရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့တယ္လုိ႔ က်ေနာ္တို႔ သိရပါတယ္။ ဦးေန၀င္းထြန္း ေမွ်ာ္လင့္တဲ့၊ ယံုၾကည္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ တန္းတူရည္တူ သတၱဳနဲ႔ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းမွာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခြင့္ ရေရးဆိုတာ ဘယ္လိုလဲဗ်။ အဲဒါ သာမန္လူေတြ နားလည္ေအာင္ ဘယ္လို ရွင္းျပလို႔ရမလဲ။ ေျဖ - က်ေနာ္တို႔ သာမန္လူေတြ နားလည္ေအာင္ဆို က်ေနာ္တို႔ ေက်ာက္မ်က္ရတနာနဲ႔ သတၱဳလုပ္ငန္းဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံသားအတြက္ အဓိကကေတာ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာဆိုတာေတာ့ ဇိမ္ခံပစၥည္းေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒါ ကမာၻကို က်ေနာ္တို႔ ေရာင္းခ်တဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္သလို အလွတန္ဆာပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဓိကက်တာက သတၱဳ။ ဒီသတၱဳက က်ေနာ္တို႔ စက္မႈႏိုင္ငံ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ ေျမႀကီးျမင္ရင္ စပါးစိုက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး မျဖစ္သင့္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ သတၱဳေတြ မ်ားျပားစြာ ထြက္တယ္။ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၄ ခုမွာ ၁၃ ခု ထြက္တယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၃၂၅ ၿမိဳ႕နယ္မွာ ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၂၂၀ ေက်ာ္ သတၱဳေတြ ထြက္တယ္။ အနည္း၊ အမ်ားပဲ ကြာတယ္။ ေမး - ဆိုလိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမဧရိယာ အမ်ားစုက သတၱဳတူးေဖာ္ထုတ္လုပ္လို႔ ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေျဖ - ထုတ္လို႔ရတယ္။ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၃ ခုလံုးမွာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံသားေတြက ႏိုင္ငံျခားကို သြားၿပီးေတာ့၊ ဘ၀ေတြကို စေတးၿပီးေတာ့ မိသားစုအေရးေတြ သြားလုပ္ေနရတာေတြက အင္မတန္ စိတ္မေကာင္းစရာပါ။ ဒီလိုပဲ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာလည္း အလုပ္လက္မဲ့ေတြ မ်ားၿပီးေတာ့မွ ဒီလို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အေနအထားေတြကို ပေပ်ာက္ဖို႔၊ သူတို႔ ကုစားႏိုင္ဖုိ႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ သတၱဳဥပေဒတို႔၊ စီးပြားေရးဥပေဒေပါ့။ အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးမွ လူငယ္ေမာင္မယ္ေတြက ဒီအေပၚမွာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရလာမယ္။ တခါ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ထူေထာင္လာႏိုင္မယ္။ သတၱဳက  အင္မတန္ စက္မႈလုပ္ငန္း ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ျဖစ္တယ္။ ေမး - အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္ ၃၀၀ ေက်ာ္ထဲမွာ ၂၀၀ ေက်ာ္က သတၱဳေတြ ရွိတယ္ဆိုေတာ့။ ေျပာရင္ေတာ့ သာမန္လူတန္းစားေတြ၊ သာမန္အရပ္သားေတြ၊ ရြာသူရြာသားေတြကပါ လက္လွမ္းမီတဲ့ လုပ္ငန္းတခု ျဖစ္ႏိုင္တယ္ေပါ့ေလ။ အဲဒါမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ဥပေဒက ဘယ္လို ျပ႒ာန္းဖို႔လိုလဲ။ ေျဖ - ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပေဒမွာေတာ့ အေသးစား၊ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ပါသြားၿပီဗ်။ အရင္တုန္းက တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္မွာ လံုး၀ လုပ္ကိုင္ခြင့္မေပးထားဘူး။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရဖုိ႔ကို အရင္လႊတ္ေတာ္မွာ က်ေနာ္တို႔ သယံဇာတေကာ္မတီဥကၠ႒ တာ၀န္ယူၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္တဲ့ထဲမွာ အဓိကတိုးတက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ အေျခခံလူတန္းစားက ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံလူတန္းစားေတြ အနီးကပ္ဆံုး ထိန္းခ်ဳပ္ေနတာက ျပည္နယ္အစိုးရ၊ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစိုးရေတြမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိဘူး၊ ျပည္ေထာင္စုကပဲ ဗဟိုဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့စနစ္ပဲ က်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတိုးတက္ဖို႔အတြက္ မလြယ္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အေျခခံလူတန္းစားေတြ အားကိုးဖို႔က ျပည္နယ္၊ တိုင္းအစိုးရအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို က်ေနာ္တို႔ ထည့္သြင္းျပ႒ာန္းေပးလိုက္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အေသးစားနဲ႔ လက္လုပ္လက္စားက တိုင္းျပည္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ျဖစ္သြားတယ္။ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ - ခင္ေမာင္၀င္း