ျမန္မာျပည္က လက္႐ွိ နိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြဟာ အခ်ိန္မေ႐ြး ေနာက္ျပန္လွည့္ သြားနိုင္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္တယ္လို့ ျပည္ပအေျခစုိက္ ျမန္မာနုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ့ခ်ဳပ္ (ေအဘီအက္စ္အယ္လ္) က ေျပာပါတယ္။ [caption id="attachment_16731" align="alignleft" width="300" caption="ရဲ​ေဘာ္​ေက်ာ္​သန္း​​ (​ABSL)"][/caption] လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၃ နွစ္ လံုးလံုး ျပည္ပေရာက္ နိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြဟာ ျပည္တြင္း အင္အားစုေတြကို  ထိထိေရာက္ေရာက္ အေထာက္အပ့ံ မေပးနိုင္ခဲ့ဘူးလို့လည္း  အဲဒီအဖြဲ့က သံုးသပ္ပါတယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ့ခ်ဳပ္  ၈၈ အေရးေတာ္ပံုမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြနဲ့ ေအဘီအက္စ္ဒီအက္ဖ္ ေက်ာင္းသား တပ္မေတာ္က ရဲေဘာ္ေဟာင္းေတြနဲ့ ဖြဲ့စည္းထားတာပါ။ အဖြဲ့ဥကၠ႒ ရဲေဘာ္ေက်ာ္သန္းကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ၂၃ နွစ္လုံး ျပည္ပမွာ ဖဲြ့စည္းထားတဲ့ တပ္ေပါင္းစုေတြကလည္း အလုပ္မျဖစ္ဘူး ဆိုတာမ်ိုး သုံးသပ္ထားတာ ေတြ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ့ အလုပ္မျဖစ္ခဲ့တာလဲဆုိတာ ေျပာျပေပးပါလား။ “စစ္အုပ္စုကိုယ္က ေခါင္းမာလြန္းတာ တခ်က္႐ွိသလုိ က်ေနာ္တုိ့က ခုနက အၾကမ္းမဖက္ နုိင္ငံေရးလႈပ္႐ွားမႈေပါ့။ ေတာင္အာဖရိကကုိ ကိုးကားေျပာေနၾကတာ ႐ွိပါတယ္။ မင္ဒဲလားလုိ ေစ့စပ္ေဆြးေနြးေရးကမ္းလွမ္းခ်က္ ေအာင္ျမင္တယ္ ဆုိတာက သူတုိ့ဆီမွာက အၾကမ္းမဖက္ နုိင္ငံေရးကို ပံ့ပိုးတဲ့လက္နက္ကိုင္ လုပ္ငန္းေတြ႐ွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ ဘာမွမ႐ွိဘဲနဲ့ ျပည္တြင္းမွာလည္း လူထုလႈပ္႐ွားမႈလည္း လႈံ့ေဆာ္နုိင္တဲ့ အေနအထားက မ႐ွိသလုိ ဖိနွိပ္မႈအားကလည္း သိပ္ၾကီးတာကို။ က်ေနာ္တုိ့ျပည္ပကလည္း လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးလုိ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ့ ထြက္လာတဲ့လူေတြကိုယ္တုိင္က ေရာေယာင္ျပီးေတာ့ ျပည္တြင္းက နုိင္ငံေရးေရစီးထဲမွာ ေရာေယာင္ျပီးေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ လုိက္လုပ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ စစ္အုပ္စုအတြက္က ႐ွင္း႐ွင္းေျပာရင္ အသက္႐ႉေခ်ာင္တယ္လို့ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့က ေဒး၀မ္း လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကို မလုပ္ဘဲနဲ့ ေဒးတူး ေနာက္မွလုပ္ရမယ့္ ပြဲျပီးမွလုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကို ဥပမာအားျဖင့္ အမ်ိုးသမီး အခြင့္အေရးတုိ့၊ လူမ်ဳိးစုအခြင့္အေရးတုိ့ လိင္မကဲြဘာမကဲြ လူေတြရဲ့ အခြင့္အေရးတုိ့ဆုိတဲ့ သင္တန္းေတြေနာက္ကို ေရာေယာင္ျပီးေတာ့ လုိက္ေနတယ္။ ျပီးေတာ့ က်ေနာ္တို့ ျပည္ပဦးေဆာင္မႈရဲ့ အခန္းက႑မွာ အဲ့လိုနုိင္ငံေရးေပၚမွာပဲ ေမ်ာေနတဲ့ ပုဂၢိုလ္မ်ားကိုေပါ့ေလ။ နုိင္ငံေရး အေျခခံအားျဖင့္လည္း တုိက္ပဲြပုံသဏၭာန္ကုိ ေရေရရာရာ ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာတာမ်ိုး မလုပ္ဘဲနဲ့ ေရလုိက္ငါးလုိက္ သြားေနတဲ့သူေတြက က်ေနာ္တုိ့ ေတာ္လွန္ေရးရဲ့ ဦးစီးဦးေဆာင္ေနရာကို ေရာက္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၃ နွစ္ေလာက္က က်ေနာ္တုိ့ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈေတြက ႐ွင္း႐ွင္းေျပာရရင္ ငါးပြက္ရာ ငါးစာခ်တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္တယ္။ လက္႐ွိျမန္မာျပည္ နုိင္ငံေရး အေျခအေနက ေတာင္းဆုိေနတဲ့ အားေတြကို ျဖည့္ဆည္းနုိင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ မဟုတ္ခဲ့ဘူးလုိ့ သုံးသပ္တယ္။” ၂၃ နွစ္ဆုိေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ့အပုိင္းကို ျပန္သုံးသပ္တာေပါ့။ အခု ေလာေလာဆယ္မွာ ဆုိရင္ေရာ ခုနေျပာသလုိ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး ျပည္ပလႈပ္႐ွားမႈ ဆိုတဲ့ဟာကေရာ ကမၻာ့အေျခအေနနဲ့ ျမန္မာျပည္လက္႐ွိ နုိင္ငံေရး အေနအထားနဲ့ေရာ လက္ေတြ့က်တယ္။ ေခတ္မီေသးတယ္လို့ ေျပာလို့ရမလား။ “က်ေနာ္တုိ့တုိင္းျပည္မွာ တကယ္ေတာင္းဆုိေနတာက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ စစ္အုပ္စုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အနွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ကမ္းလွမ္းလာတဲ့ ေစ့စပ္ေဆြးေနြး အေျဖ႐ွာေရးဆုိတာကို အခုထက္ထိ ရိုးရိုးသားသား လက္ခံတံုံ့ျပန္တာ ဘာတခုမွမေတြ့ရေသးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လက္နက္ကိုသာ အားကိုးတဲ့၊ လက္နက္ကုိသာ ယုံၾကည္တဲ့ စစ္အာဏာ႐ွင္ေတြကို ရင္ဆုိင္ဖို့ဆုိတာက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးကလဲြလုိ့ ဘာမွမ႐ွိဘူး။ ဒါက က်ေနာ္တုိ့အျမင္။ လက္နက္ကုိင္ ေတာ္လွန္ေရးဆုိတာက ႐ွင္း႐ွင္းေျပာရရင္ ခ်က္ခ်င္းေပါ့။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာာင္ဆန္းတုိ့ ေခတ္ကလို ကမၻာစစ္အေျခအေနေၾကာင့္ အခြင့္သာခဲ့တယ္။ နုိင္ငံတနုိင္ငံကေန ခ်က္ခ်င္းသင္တန္းေပးျပီးေတာ့ စစ္တပ္ၾကီး ဖဲြ့ေပးတယ္ဆုိတဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးမ်ဳိးနဲ့ စတယ္ဆုိတာ ကမၻာမွာမ႐ွိဘူး။ အခုအနွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္႐ွိေနတဲ့ အုိင္ယာလန္မွာ ႐ွိေနတာပဲ။ အခုထက္ထိ အုိင္ယာလန္လြတ္ေျမာက္ေရး။ အို္င္အာေအေပါ့။ နုိင္ငံေရးအဖဲြ့အစည္းကေတာ့ ႐ွိတာေပါ့။ သူတုိ့မွာ အခ်က္အလက္ ျပည့္ျပည့္စုံစုံနဲ့ စခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိပဲ ကိုယ္ထူကုိယ္ထ လက္နက္႐ွာေဖြျပီးေတာ စလာတဲ့ နုိင္ငံေရးကို လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ ခုခ်ိန္ထိ ႐ွိေနေသးတာပါ။ အဂၤလန္လို တုိင္းျပည္ၾကီးေတာင္မွ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို မေခ်မႈန္းနုိင္ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ့ ပိုင္းျခားခ်က္ ႐ွိတယ္ဆုိရင္ ဒီလက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးကို က်ေနာ္တုိ့ လုပ္နုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အားသာတာက က်ေနာ္တို့ဆီမွာ တုိင္းရင္းသားေတြ နယ္ျခားေဒသေတြမွာ အေျခစုိက္ေနတဲ့ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကို္င္အဖဲြ့ေတြက ႐ွိျပီးသားပဲ။ ျပဿနာက တုိင္းရင္းသား အဖဲြ့အစည္းေတြကိုယ္တုိင္က ရန္သူအေပၚမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ့ ျပတ္ျပတ္သားသား တုိက္ဖုိ့ ပူးေပါင္းဖို့ ထိေရာက္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး နည္းလမ္းက မ႐ွိဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ သူတုိ့ လက္နက္ကိုင္တပ္ေတြ single one command ေပါ့။ မဟာမိတ္ေတြေတာ့ဖဲြ့တယ္။ အခုထက္ထိ ဘယ္တုန္းကမွ under single command ေအာက္မွာ သူတုိ့လုပ္တာ မ႐ွိဘူး။ ဒါကုိ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ့ေတြထဲမွာ အေျခခံက်က် နားလည္မႈရေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးနုိင္မယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ့ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးက ဒါလမ္းပြင့္ေနတယ္လို့ပဲ ျမင္တယ္။” အခုေလာေလာဆယ္ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ နုိင္ငံေရး အေျခအေနေပါ့ေလ။ တခ်ို့ကလည္း ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးဘက္ကို သြားေနျပီ ေျပာတယ္။ တခ်ို့ကလည္း သံသယ ႐ွိေနေသးတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းမွာ ၾကည့္ရင္လည္း တခ်ို့အျဖစ္အပ်က္ေတြေတာ့ ႐ွိခဲ့တာေပါ့။ ဥပမာ နုိ္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြွႊတ္ခဲ့တာမ်ိုး။ ဒိုင္ယာေလာ့လုိမ်ိုးေပါ့။ လက္႐ွိသြားေနတဲ့ ပုံစံနဲ့ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္မွာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဖုိ့က ေမွ်ာ္လင့္လို့ မရနုိင္ဘူးလား။ “လူအမ်ားကေျပာတယ္။ ေဒၚစုနဲ့ေတြ့ဆုံေနတဲ့ကိစၥေတြက ဘာျဖစ္တယ္ေပါ့။ အေကာင္းျမင္လြန္းတဲ့ သူေတြမ်ားတယ္လုိ့ ျမင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တုိင္ေျပာခဲ့တာက သူ့အေနနဲ့ တကယ္ျမန္မာျပည္ရဲ့ ျပဿနာက ေဆြးေနြးအေျဖ႐ွာနုိ္င္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာျပီလုိ့ ယူဆတယ္လုိ့ သူကေျပာတာ။ ေရာက္ေနျပီလုိ့ ယတိျပတ္ ေျပာထားတာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ့က ေ႐ွ့ပုိင္းကို ေမွ်ာ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္။ ေျပာင္းေနတယ္လို့ သူယူဆေနတယ္လို့ ေျပာတယ္။ သူကယူဆတယ္။ က်ေနာ္တုိ့ကေတာ့ အတိတ္က အေတြ့အၾကံုေတြ စစ္အုပ္စုရဲ့ အက်င့္စာဂေတြ၊ ေနာက္ျပန္ေလွ်ာက္တတ္တဲ့ အက်င့္ေတြကို သိထားတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တုိ့ေတြက ဒါက မျဖစ္နုိ္င္ဘူးလို့ ျမင္တယ္။ ေတြ့ဆုံေဆြးေနြးေနတဲ့ ပုံစံက စစ္အုပ္စုရဲ့ အျမတ္ထုတ္ဖို့ လုပ္ေနတယ္လုိ့ က်ေနာ္တုိ့က ယူဆတယ္ဆုိရင္ ဒီယူဆခ်က္နဲ့ ပတ္သက္လုိ့ သူတုိ့ဘက္က ျငင္းစရာအခ်က္အလက္ မ႐ွိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိ နုိ္င္ငံတကာကို ေၾကညာထားတာ မဟုတ္ဘူး။ အခ်ိန္ကန့္သတ္ခ်က္ မ႐ွိဘူး။ ဘယ္က႑ေတြကို ဘယ္လိုပုံစံနဲ့ ေဆြးေနြးမယ္ဆုိတာ ဘာမွမပါဘူး။ ေျပာရရင္ ၂၀၀၂- ၂၀၀၃ ေလာက္က ဗုိလ္ခင္ညြန့္နဲ့ ေဒၚစုတုိ့နဲ့ စကားေျပာခဲ့တဲ့ အေျခအေနနဲ့ ဘာကြာသလဲလို့ ႐ွာၾကည့္ေတာ့ ဘာမွသိပ္မကြာဘူး။ မထူးဘူးလို့ ျမင္တယ္။”