ျမန္မာအစိုးရရဲ့ လူ့အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ဂ်ပန္အစိုးရက ျမန္မာနုိင္ငံကို စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အကူအညီေတြကို မေပးဘဲ ဆယ္စုနွစ္တခုနီးပါး ရပ္ဆုိင္းထားရာက မၾကာခင္မွာ ျပန္ေပးဖုိ့ စဥ္းစားေနပါျပီ။ လာမယ့္ ၂၁ ရက္ေန့မွာ ျမန္မာနုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္ ဂ်ပန္ကို သြားေရာက္ျပီးရင္ ၂၀၀၃ ခု ဒီပဲယင္းအေရးအခင္း ျပီးကတည္းက ရပ္ဆုိင္းထားတဲ့ အကူအညီတခ်ဳိ့ကို ဂ်ပန္က ျပန္ေပးဖို့ ႐ွိေနပါတယ္။ တခ်ိိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာျပည္မွာ စစ္မွန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္လာတဲ့အထိ ဆက္လက္ဖိအားေပးဖို့ ဂ်ပန္အစိုးရကို ျမန္မာ့အေရးလႈပ္႐ွားေနတဲ့ အဖြဲ့အစည္း ေတြကလည္း တုိက္္တြန္းေနၾကပါတယ္။ ဂ်ပန္က အကူအညီျပန္ေပး မယ့္အထဲမွာ ကယားျပည္နယ္ အမွတ္ ၂ ဘီလူးေခ်ာင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံု စီမံကိန္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ့ ပတ္သက္လို့ Burma Office Japan တာ၀န္ခံ ေဒါက္တာမင္းညိုကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။ “ဘီလူးေခ်ာင္းကိစၥကေတာ့ ျပန္ေပးရင္ေတာ့ ေပးနုိင္တယ္။ စီးပြားေရး အကူအညီေတာ့ လတ္တေလာေတာ့ မေပးနုိင္ေသးဘူးလို့ပဲ ထင္တာပဲေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တလေလာက္ကပဲ နုိင္ငံျခားေရး႐ုံးက အဲလိုမ်ဳိး ေျပာထားတာ။” ဂ်ပန္အစုိးရက ဘီလူးေခ်ာင္းကိစၥကုိ ရပ္ခဲ့တာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၃ ေလာက္ကလုိ့ ထင္တယ္။ “ဒီပဲယင္းအေရးအခင္း ေပၚျပီးေနာက္မွာ ရပ္ပစ္လုိက္တာပါ။ စီးပြားေရးမွာလည္း အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ရပ္လုိက္တာပါ။ ၂၀၀၃ ေနာက္ပိုင္းမွာ ရပ္လုိက္တာပါ။” အခုက ဖြံ့ျဖိုးေရးအကူအညီေလာက္ပဲ ေပးေနတဲ့သေဘာေပ့ါ။ “ဟုတ္ပါတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားတဲ့ အကူအညီေပါ့။” အစိုးရပုိင္းနဲ့ ဆရာတုိ့ ေတြ့ဖုိ့႐ွိသလား။ “ဗုဒၶဟူးေန့မွာ ဂ်ပန္မွာ႐ွိတဲ့ ဗမာအဖဲြ့အစည္းေတြရဲ့ အသံေတြ၊ ဥပမာ Amnesty (လူ့အခြင့္အေရး) အဖဲြ့ေတြရယ္၊ (HRW) လူ့အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္တဲ့အဖဲြ့ေတြရယ္ အပါအ၀င္ က်ေနာ္တုိ့ ျမန္မာ့ေရးရာ႐ုံးေတြ အပါအ၀င္ ဂ်ပန္အလုပ္သမားသမဂၢ အပါအ၀င္ အခု ေၾကညာခ်က္ထုတ္ဖုိ့ စိုင္းျပင္းေနတယ္။ ဘယ္လုိအေနအထားမ်ဳိးေရာက္မွ ေပးသင့္တယ္ဆုိတာကို ေထာက္ျပဖို့ ဒီေန့ပဲ အစည္းအေ၀း ဆုံးျဖတ္ခ်က္က်တယ္။ ျပုစုေနၾကပါတယ္။” အဲဒါေလး နည္းနည္းေျပာျပပါလား၊ ဘယ္လုိဆက္လုပ္သြားမလဲဆုိတာ။ “ဗုဒၶဟူးေန့ေလာက္မွာ နုိင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးမလာခင္မွာ ဂ်ပန္သံ႐ုံးကို လူခ်င္းေတြ့ဖုိ့ ၾကိုးစားေနတယ္။ အဲလိုမ်ိုး အခ်ိန္မရဘူးဆုိရင္ ဖက္စ္နဲ့ လွမ္းပို့မယ္။ ပုိ့ျပီးေတာ့ ဗမာနုိင္ငံေရးကို ေထာက္ခံတဲ့ အမတ္သမဂၢနဲ့ ဆက္သြယ္ျပီး နုိင္ငံျခားေရး႐ုံးကုိ တုိက္ရိုက္သြားေျပာတာတုိ့၊ ေနာက္တခါ ဗမာနုိင္ငံျခားေရး လာျပီးေတာ့ ဗမာျပည္နဲ့ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ဂ်ပန္အစိုးရက အကူအညီဆက္ျပီးေတာ့ ေပးတယ္ဆုိတာ ထပ္လာရင္ ေနာက္အပတ္ထဲမွာ တနလၤာေန့မွာ အစည္းအေ၀းထုိင္ျပီးေတာ့ ဘာထပ္လုပ္မယ္ဆုိတာ ထပ္စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ဖုိ့ ႐ွိပါတယ္။” ဒီေန့အစည္းအေ၀း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်တာ ဘယ္သူေတြ ပါလဲ။ ဘယ္နွဖြဲ့ ပါလဲ။ ဘာေတြပါလဲ။ “ေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္အလုပ္သမား သမဂၢပါတယ္။ ဂ်ပန္နဲ့ ဗမာေတြပါတဲ့ People forum on Burma (PFB) အဖဲြ့ပါတယ္။ အတိုက္အခံ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (LDP) ပါတယ္။ ဗမာအလုပ္သမားသမဂၢအဖဲြ့ခ်ဳပ္ (FTUB) လည္း ပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာ႐ွိတဲ့ တုိင္းရင္းသား အဖဲြ့အစည္းက ေခါင္းေဆာင္ေတြလည္းပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါတယ္။” ဘယ္လုိအခ်က္ေတြ အဓိက ေတာင္းဆုိဖုိ့ ႐ွိသလဲ။ “ေတာင္းဆုိဖုိ့အခ်က္ေတြကေတာ့ ႐ွိသမွ် အက်ဥ္းသားေတြကို လြွႊတ္ေပးဖုိ့ရယ္၊ တနုိင္ငံလုံးမွာ႐ွိတဲ့ တုိငး္ရင္းသားေတြနဲ့ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို ခ်က္ခ်င္းရပ္ေပးျပီးေတာ့ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို အျမန္ဆုံး တည္ေဆာက္ျပီးေတာ့ ဆုိလိုခ်င္တာကေတာ့ ခုနကေတာင္းဆုိထားတဲ့အတုိင္းပဲ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ဗမာျပည္ရဲ့ နုိင္ငံေရးမွာ အားလုံးပါ၀င္ခြင့္ေပးဖုိ့ လုိတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြေပၚ မူတည္ျပီးေတာ့ ေတာင္းဆုိဖုိ့႐ွိတယ္။” ဂ်ပန္မွာလည္း ခဏခဏ အစုိးရ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ႐ွိတာမ်ိုး ျမန္တယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရက ျမန္မာအစိုးရနဲ့ ပတ္သက္တဲ့ ေပၚလစီက သူတုိ့မွာ ခုိင္ခုိင္မာမာ ဘယ္လုိမ်ဳိး ခ်ထားတာ ႐ွိပါသလဲ။ “အဲဒါေတာ့ ဂ်ပန္ျပည္မွာေတာ့ သိတဲ့အတုိင္းပဲ၊ အစုိးရအေျပာင္းအလဲ မ်ားတဲ့အတြက္ ေျပာရင္ေတာ့ နုိင္ငံျခားေရးဌာနက ၀န္ထမ္းေတြ ကိုင္တာမ်ားတယ္။ သူတုိ့ေပၚလစီက ခုနေျပာသလုိ ဗမာျပည္မွာ႐ွိတဲ့ နုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အကုန္လြတ္ေျမာက္ေရး အပါအ၀င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြပါ နုိင္ငံေရးမွာ ပါ၀င္ခြင့္ ရ႐ွိေရးတုိ့ အဲဒါကို အဓိကထားတယ္။ အဲဒါေတြ ျပည့္စုံတယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဂ်ပန္အစိုးရေပၚလစီက အကူအညီဆက္ေပးလိမ့္မယ္လို့ ထင္တယ္ေလ။ အဲဒီလိုမွ မေရာက္ေသးဘဲန့ဲ အကူအညီ ေပးတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္း မေပးသင့္ဘူး ဆုိျပီးေတာ့ ေတာင္းဆုိတဲ့ အဖဲြ့အစည္းေတြလည္း အမ်ားၾကီး ေပၚလာမယ္ေလ။”