ေစ်းကြက္ႀကီးတခုလံုးက ဗဟိုဘဏ္လက္ထဲမွာ မရွိဘူး - ဦးရဲမင္းဦး
DVB
·
August 20, 2016
ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းကပဲ အန္အယ္လ္ဒီအစိုးရအဖြဲ႔က တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးမူ၀ါဒကုိ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစီးပြားေရးမူ၀ါဒ အေပၚမွာ လုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုကေတာ့ ေယဘုယ်ဆန္တယ္လို႔ ေျပာထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စီးပြားေရးေလ့လာ ကၽြမ္းက်င္သူတဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရဲမင္းဦးကို ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး - ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးေပၚလစီကို အစိုးရဘက္ကေနၿပီး တရား၀င္ ထုတ္ျပန္တာမ်ဳိး ေတြ႔ရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကလည္း ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္ခင္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ ထပ္ေမးခ်င္တာက သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီ ထုတ္တဲ့အထဲမွာ က႑က စံုသြားၿပီးေတာ့ ေယဘုယ်ဆန္တာမ်ဳိး သြားေတြ႔တယ္ခင္ဗ်။ အဲဒီအေပၚမွာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေျပာၾကတယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔က အမ်ားဆံုး ေမွ်ာ္လင့္ေနတာေပါ့ေနာ္ အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီဟာ Satisfied ျဖစ္တဲ့ဟာမ်ဳိး၊ Specific ျဖစ္တဲ့ဟာမ်ဳိးကို လူေတြက လိုခ်င္ၾကတယ္။ ဒီအေပၚမွာ လူေတြအေနနဲ႔ အားမလိုအားမရ ျဖစ္တဲ့ဟာမ်ဳိး က်ေနာ္တို႔ သြားေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ပထမဦးဆံုး အစ္ကို႔ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ေလးကို သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်။
ေျဖ - ၂၉ ရက္ေန႔က ေၾကညာတာေပါ့။ ၂၉ ရက္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒီ စီးပြားေရးမူ၀ါဒမ်ား ေၾကညာျခင္း အခမ္းအနားဆိုၿပီးေတာ့ အခမ္းအနားႀကီး လုပ္ၿပီးေတာ့ကို ေၾကညာတာေပါ့။ ေၾကညာေတာ့ အဲဒီအခမ္းအနားမွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း အဖြင့္အမွာစကား လာေျပာတယ္။ ဒီစီးပြားေရးမူ၀ါဒကို အဓိက တာ၀န္ယူ ေရးဆြဲေပးရတဲ့ ဘ႑ာေရးနဲ႔ အခြန္၀န္ႀကီးဌာနက ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္၀င္း ကိုယ္တိုင္ကလည္း တခ်က္ခ်င္းကိုေပါ့ အေသးစိတ္ သူရွင္းျပတယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီအခမ္းအနားေလးကို လုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႕ ဖိတ္စာရလို႔ တက္ခဲ့ရေတာ့ က်ေနာ္က နားေထာင္ခြင့္ရခဲ့တယ္။ ရခဲ့ေတာ့ အျပင္မွာေျပာေနၾကတဲ့သူေတြရဲ႕ သေဘာကိုလည္း က်ေနာ္သေဘာေပါက္တယ္။ သူတို႔က ဒီမူ၀ါဒထြက္လာခဲ့ရင္၊ မူ၀ါဒအသစ္ေပၚလာရင္ ဘာလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ၾကမယ္။ ဘယ္လိုစီးပြားေရးေတြကို တိုးခ်ဲ႕မယ္။ ဒါမ်ဳိး ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့။ အခုက ဘယ္က႑ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရမွန္း မသိဘူး။ ဘယ္က႑ကို တိုးခ်ဲ႕ရမယ္မွန္း မသိဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အစိုးရသစ္က ဘယ္ဟာကို ဦးစားေပးခ်င္မွန္း သူတို႔မသိဘူးေပါ့။ အဲဒီအတြက္ အားလံုးက ေစာင့္ေနၾကတာေပါ့။ ေစာင့္ေနၾကေတာ့ သူတို႔က ဒီစီးပြားေရးမူ၀ါဒ ေၾကညာမယ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေမွ်ာ္လင့္တာက အဲလိုမ်ဳိး ေမွ်ာ္လင့္ၾကတာ။ ဥပမာ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြကို ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုုပ္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ရင္ ဟိုတယ္ေတြ ဖြင့္ၾကေတာ့မယ္၊ ကားေတြ၀ယ္ေတာ့မယ္။ ဒါမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ဒါမ်ဳိးေတြ စဥ္းစားတာေပါ့။ အခုက်ေတာ့ အဲလိုမ်ဳိး အေသးစိတ္မပါတဲ့အခါက်ေတာ့ ျပင္ပလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ေျပာတာက အေပၚယံပဲ ေျပာသြားတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါ သူတို႔ရဲ႕အျမင္ေပါ့။ သူတို႔ရဲ႕အျမင္ သူတို႔ခံစားခ်က္ကို ေျပာတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တဘက္က်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က နားလည္တာၾကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ခံစားမိတာေပါ့။ သေဘာေပါက္တာက အစိုးရဆိုတာက သူက တႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ၿခံဳစဥ္းစားတာေပါ့။ တႏိုင္ငံလံုးကိုၿခံဳၿပီး မူေဘာင္တခုကို ေၾကညာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူက Detail အကုန္လံုးကို တၿပိဳင္တည္းေၾကညာလို႔ မျဖစ္ဘူး။ သူက တဆင့္ခ်င္းသြားရမွာ။ အရင္ဆံုး သူဘာလုပ္ခ်င္လဲဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို စေျပာရမွာ။ ၿပီးရင္ အဲဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ တဆင့္ခ်င္း တဆင့္ခ်င္းကို ေျပာရမယ္ေပါ့။ အဲေတာ့ လက္ရွိအစိုးရ ေဆာင္ရြက္မႈက အဲလိုလုပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က နားလည္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု သူက ၁၂ ခ်က္ကို ရည္ရြယ္ခ်က္ ၄ ခ်က္ရယ္၊ မူ၀ါဒ ၁၂ ခ်က္ရယ္ ေၾကညာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒါေတြအားလံုးက ေခါင္းစဥ္ပဲ။ ဒီေခါင္းစဥ္ကိုယူၿပီးေတာ့မွ ေအာက္က အေသးစိတ္ကို သူနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြက စဥ္းစားရမွာေပါ့။ ဘယ္လိုမူ၀ါဒေတြ ဆက္လုပ္မလဲ၊ ဘာေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မလဲေပါ့။ ဥပမာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အဖြင့္အမွာစကားမွာကို ပါတယ္။ Investment ကိစၥေတြ၊ Energy ကိစၥေတြ ဒီထဲမွာ မပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္မပါလဲဆိုေတာ့ သီးျခားထြက္ပါလိမ့္မယ္။ သီးျခားေၾကညာဖို႔ရွိတယ္၊ အေသးစိတ္ကို။ ဒါေၾကာင့္ ဒီထဲမွာ အဲလိုမ်ဳိးေပါ့။ အစိုးရက သူ႔မွာ ပလန္ရွိတယ္။ သူ႔မွာ ပလန္ရွိေတာ့ သူက တဆင့္ခ်င္း ေၾကညာမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိး သြားတာေပါ့။ အဲေတာ့ လက္ရွိမူ၀ါဒေၾကညာတာက ေခါင္းစဥ္အရင္ စေၾကညာတာ။ ဒီေခါင္းစဥ္မွာ ဘယ္ေလာက္ျပည့္စံုသလဲကို က်ေနာ္တို႔က ၾကည့္ရမွာေပါ့။ ဒီေခါင္းစဥ္မွာ ဘယ္အခ်က္အလက္ေတြ က်န္ခဲ့သလဲ။ ဒီေခါင္းစဥ္မွာ ဘယ္အခ်က္အလက္ေတြ ပါသင့္တာေတြ ပါေနသလဲ။ ပါသင့္တာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က လက္ခံရမယ္။ ႀကိဳဆိုရမယ္ေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ထပ္ Detail Plan ကို ဘယ္၀န္ႀကီးဌာနက ဘယ္လိုဆက္ေရးမွာလဲ။ အဲဒါဆက္ထြက္လာရင္ က်ေနာ္တို႔ အဲဒါကို ဆက္ေလ့လာရမွာ။ ခ်က္ခ်င္းႀကီးေတာ့ အခုဟာက အားလံုးအျပည့္အစံုကို ေျပာခ်င္တာက စီးပြားေရးမူ၀ါဒ ေၾကညာပါတယ္ဆိုမွ စာမ်က္ႏွာ ၁၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့ စာအုပ္ႀကီး ထြက္မလာတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္ေပါ့။ ဒီလိုအခ်က္အလက္နဲ႔ပဲ သူက ထြက္လာမွာပဲ။ တမ်က္ႏွာ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္မ်က္ႏွာ အလြန္ဆုံးပဲေပါ့။ ထြက္လာတဲ့ အခ်က္အလက္ကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ထပ္ဆက္စပ္ၿပီး လုပ္ႏိုင္မယ့္ အလုပ္ေတြက ဆက္ထြက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဆက္ထြက္လာမယ္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔က ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ေမး - ဟုတ္ကဲ့ အဲဒီေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာန အစိုးရအဖြဲ႔ေတြကေနၿပီးေတာ့ ေပၚလစီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္ဌာနကေတာ့ သူတို႔ခ်မွတ္ထားတဲ့အတိုင္း ဘယ္ေတာ့ စလုပ္မယ္၊ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ စထြက္မယ္ဆိုတဲ့ တိုင္းမ္ဖရိန္မ်ဳိးကလည္း မရွိဘူး၊ ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္မယ္ဆိုတာ မရွိတဲ့အေပၚမွာ နည္းနည္းေလး ကြဲေနတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီအေပၚမွာေကာ သူတို႔ဘက္က ဘယ္လိုမ်ဳိးေတြ ရွိမလဲေပါ့။
ေျဖ - တိုင္းမ္ဖရိန္ရွိျခင္း မရွိျခင္းက က်ေနာ္တို႔မသိဘူး။ ဒါက အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ အစည္းအေ၀းထဲမွာ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးထားတာ ရွိမွာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က မသိဘဲနဲ႔ တိုင္းမ္ဖရိန္မရွိဘူးလို႔ေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ျမင္တာက အခု ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာ သူတို႔လုပ္မယ့္အလုပ္ေတြ ရွိတယ္။ ရက္တရာတုန္းကလည္း ရက္တရာစီမံကိန္းေပါ့။ ရက္တရာ ၿပီးသြားရင္လည္း ေရတုိဘာလုပ္မယ္၊ ေရရွည္ဘာလုပ္မယ္ဆိုတာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာ ပလန္းနင္းဆိုတာ ရွိၿပီးသားပါ။ အဲေတာ့ အဲဒီပလန္ေတြ ဆြဲတဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ပေရာဂ်က္ေတြကို စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ဒီမူ ၁၂ ခ်က္ကို ထည့္သြင္းၿပီး စဥ္းစားရမွာ။ ဒီ ၁၂ ခ်က္ထဲက ဟာေတြနဲ႔ ကိုက္ညီရဲ႕လား။ သူတို႔ဆက္လုပ္မယ့္ဟာေတြက ဒီမူ၀ါဒကို ဆန္႔က်င္တာမ်ဳိး ျဖစ္ေနလား။ ဆန္႔က်င္ရင္ သူတို႔ ျပန္ျပင္ရမွာေပါ့။ သူတို႔ဟာသူတို႔ ဆက္ၿပီး လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ျမင္တာကေလ။ တိုင္းမ္ဖရိန္ရွိျခင္း မရွိျခင္းက အစိုးရအဖြဲ႔ထဲက ကိစၥဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မသိႏိုင္ဘူး။ ရွိခ်င္လည္းရွိမွာေပါ့။ ဒိတ္ေပးၿပီးသား တခုလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္လိမ့္မယ္။ မေၾကညာေသးတာလည္းပဲ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုနေျပာသလို တကယ္မရွိတာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ မသိႏိုင္ဘူး။ မသိႏိုင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေနာက္ပိုင္း အခု မီဒီယာေတြမွာ ပါလာၿပီ။ မီဒီယာေတြကလည္း ေရးေနၾကၿပီဆိုေတာ့ သူတို႔လည္း တခုခုေတာ့ လုပ္ေနၾကမွာပါ။ လုပ္ေနၾကေတာ့ တိုင္းမ္ဖရိန္တခု ေၾကညာမလား၊ မေၾကညာဘဲနဲ႔ ဒီေတးပလန္ တန္းၿပီးထြက္လာမလားဆိုတာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ သိရပါလိမ့္မယ္။
ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ်။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေငြေရးေၾကးေရးက႑နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နည္နည္းေလာက္ ေမးခ်င္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ဒီ မူ၀ါဒထဲမွာ ျပည္တြင္းေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့ေနာ္။ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ အခန္းက႑က ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲဆိုတာ လူေတြကလည္း စိတ္၀င္စားတယ္။ ဥပမာ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ ဒီအစိုးရ ငါးႏွစ္သက္တမ္းမွာ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ဒီ Foreign Reserve Money ကို လက္ရွိဆို ဘယ္ေလာက္ဘီလီယံ၊ ဘီလီယံေတာင္ မရွိပါဘူး၊ က်ေနာ္တို႔မွာ မီလီယံေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ အဲေတာ့ ဒီငါးႏွစ္တြင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အရန္ေငြရေအာင္ လုပ္ႏိုင္လိမ့္မလဲ။ ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းေငြေၾကးကိုလည္း ဒီထက္ပိုၿပီး ခိုင္မာေအာင္ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္မလဲ၊ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ လမ္းစဥ္ေတြလည္း မရွိဘူး။ အဲေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ Exchange Rate တခုေလးေလာက္ပဲ ထိုင္လုပ္ေနတဲ့ သေဘာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ေနမလားေပါ့။
ေျဖ - အဲဒီလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဗဟိုဘဏ္သည္ Exchange Rate တခုတည္းကို ထိုင္လုပ္ေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဗဟိုဘဏ္လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ အားလံုးကိုေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က လုပ္ေနတယ္။ လူေတြျမင္ရတာနဲ႔ မျမင္ရတာပဲ ကြာတာေပါ့။ သူက တခုပဲ ဗဟိုဘဏ္က Independent သီးျခား Institute တခုအျဖစ္ ၿပီးခဲ့တဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာ ကတည္းက စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာေပါ့။ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ အဲဒီအတိုင္းပဲ သူက လြတ္လပ္တဲ့ သီးျခားအဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္ေနတယ္။ ျဖစ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ထူးျခားခ်က္ေပါ့ေလ၊ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ထူးျခားခ်က္ေပါ့။ က်န္တဲ့ အစိုးရႀကီးတဖြဲ႔လံုး ေျပာင္းသြားတယ္။ ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာ ၀န္ႀကီးေတြအားလုံး ေျပာင္းသြားတယ္။ ဗဟိုဘဏ္တခုပဲ လူလည္းမေျပာင္းဘူး၊ မူလည္းမေျပာင္းဘူး၊ အရင္တိုင္း ဆက္သြားေနတယ္ေပါ့။ ဒီဟာကေတာ့ ထူးျခားခ်က္ေပါ့။ အဲေတာ့ သူက အစိုးရအသစ္ရဲ႕ အခု စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြလည္း ထြက္လာၿပီ။ အစိုးရသစ္ရဲ႕ လုပ္ခ်င္ကိုင္ခ်င္တဲ့ ကိစၥေတြ အသစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိလာၿပီဆိုေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က သူ႔ရဲ႕ မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာမွာေတာ့ ဒီကို လာညႇိရမွာေပါ့။ အခုေၾကညာလိုက္တဲ့ စီးပြားေရးမူ၀ါဒနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ၊ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ျဖစ္ရမွာေပါ့။ အဲဒါကိုေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က ျပန္ထိန္းညႇိရလိမ့္မယ္။ ျပန္ၿပီးျပင္ဆင္ရတာေတြ ရွိေကာင္းရွိလိမ့္မယ္။ ေျဖေလွ်ာ့တာေတြလည္း ရွိေကာင္းရွိလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူက သူတေယာက္တည္း လူေဟာင္းမူေဟာင္းနဲ႔ က်န္ခဲ့တာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲေတာ့ သူက ပိုၿပီးတာ၀န္ႀကီးတယ္ သူမ်ားထက္စာရင္။ ဒီအတြက္ သူက သူမ်ားထက္ပိုၿပီး အလုပ္လုပ္မွ ရလိမ့္မယ္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္က Exchange Rate တခုတည္း လုပ္ေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အလုပ္ေတြအားလံုးကို လုပ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္လုပ္ေနက်အတိုင္းပဲ ဆက္လုပ္ေနတာေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္လူေတြပဲ ျဖစ္ေနၿပီး အရင္မူေတြ၊ အရင္ဥပေဒေတြအတိုင္းပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲေတာ့ ဗဟိုဘဏ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက၊ ဗဟိုဘဏ္တြင္းမွာ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ပဲ ေဆာင္ရြက္ရမွာဆိုေတာ့ အဲဒါေလး ေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ မူ၀ါဒပိုင္းကိုပါ လက္ရွိအစိုးရသစ္ရဲ႕ မူ၀ါဒနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ မူ၀ါဒေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ ဥပေဒေတြ၊ နည္းဥပေဒေတြ၊ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ်။ တခုထပ္ေမးခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ စီးပြားေရးသမားေတြေပါ့။ ဒီ ပို႔ကုန္သြင္းကုန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ ဒီ Exchange Rate အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး သူတို႔လုပ္ရကိုင္ရတဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ ခုနေျပာသလို ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ ဒီ Exchange Rate ကို Stable ျဖစ္ေအာင္ သူလုပ္ထားႏိုင္မယ္၊ ေငြေၾကးေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဒါဆိုရင္ သူ႔ေငြေၾကးရဲ႕တန္းကို သိေနၿပီဆိုရင္ သူ႔ ပို႔မလား သြင္းမလား၊ သူ လုပ္ငန္းပိုၿပီး ခ်ဲ႕ထြင္လာမယ့္ အလားအလာမ်ဳိးေတြ ပိုၿပီး ရွိလာမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခုေလာေလာဆယ္က လူေတြက သိပ္မလုပ္ရဲၾကတဲ့ အပိုင္းေတြမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ေနရတယ္ဆိုေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔ လုပ္တဲ့ကိုင္တဲ့ေနရာမွာ နည္းနည္းေတာ့ အားမ်ားေလ်ာ့ေနလားေပါ့ေနာ္။
ေျဖ - သူက တခ်ဳိ႕ဟာေတြက အားေလ်ာ့ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔က။ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြက ဗဟိုဘဏ္လက္ထဲမွာကို မရွိတာ။ ဥပမာ ေစ်းကြက္ႀကီးတခုလံုးက ဗဟိုဘဏ္လက္ထဲမွာ မရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ျမင္ေနရတဲ့ ေစ်းကြက္ေပါ့။ ဒီ ေဒၚလာအေရာင္းအ၀ယ္တုိ႔၊ က်ပ္ေငြတို႔ ျမင္ေနရတဲ့ ေစ်းကြက္ေပါ့။ ဒါ ပံုမွန္ရွိေနတဲ့ေစ်းကြက္၊ Formal Market၊ အဲဒီလိုပဲ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ မျမင္ရတဲ့ ေစ်းကြက္ေတြရွိတယ္။ ေမွာင္ခိုလုပ္ေနတဲ့ ေဒၚလာကို တရားမ၀င္ ေရာင္း၀ယ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြရွိတယ္။ ဒီလိုပဲ သြင္းကုန္ပို႔ကုန္ကိုလည္း တရားမ၀င္ နယ္စပ္မွာ ၀င္ေနထြက္ေနတဲ့ ကိစၥေတြရွိတယ္။ အဲဒါေတြက မျမင္ရတဲ့ေစ်းကြက္ေတြ။ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ေစ်းကြက္ေတြ၊ သုံးရင္ Informal Market ေပါ့။ Formal Market ကုိေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က ျမင္ေနရတယ္။ သူ႔ရဲ႕ပလန္ေတြမွာ ဒီေပၚမွာမူတည္ၿပီး သူစဥ္းစားတယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တဘက္က Informal Market က သူမျမင္ရဘူး။ အဲဒီမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနမွန္း သူမသိဘူး။ အဲဒါကိုက်ေတာ့ သူက မွန္းၿပီးေတာ့ ကိုင္တြယ္ေနရတာ။ အဲေတာ့ တခ်ဳိ႕ေသာကိစၥေတြမွာ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈေတြက ေက်နပ္အားရဖြယ္မရွိဘူးလို႔ လူေတြက ေျပာၾကတာ အဲဒါေတြလည္းပါတယ္။ သူ႔မွာ ဒါေတြကို လုပ္ဖို႔အတြက္ အခက္အခဲေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲေတာ့ Informal Market ႀကီးကလည္း အခုမွေပၚလာတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီ Informal Market ႀကီး ရွိေနတာက ႏွစ္သံုးဆယ္ေလာက္ ရွိေနၿပီ။ ဒီ ႏွစ္သံုးဆယ္ေလာက္ရွိခဲ့တဲ့ Informal Market ႀကီးကို ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္သြားေအာင္က ဘယ္လိုမွ လုပ္လို႔မရဘူး။ မရေတာ့ ဥပေဒေတြ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ၾကပ္ၿပီးေတာ့၊ လူေတြကို ထိန္းေက်ာင္းၿပီးေတာ့၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ထိန္းေက်ာင္းၿပီးေတာ့ ဒီေဘာင္အတြင္းကို ၀င္ေအာင္ အရင္သြင္းရမွာ။ တရားမ၀င္ မလုုပ္ပါနဲ႔၊ တရား၀င္လုပ္ပါဆိုတဲ့ ေဘာင္ထဲကို ေရာက္ေအာင္ အရင္သြင္းရမွာ။ အရင္သြင္းၿပီး လူေတြအားလံုး တရား၀င္လုပ္တဲ့ ေဘာင္ထဲကို ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ ေငြေၾကးေတြက ဘဏ္ေတြကို ျဖတ္ၿပီ။ ဒါဆိုရင္ ဘဏ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ဗဟိုဘဏ္က ျမင္ရၿပီေပါ့။ အခုက ဗဟိုဘဏ္က သူမျမင္ရဘဲနဲ႔ သြားေနၾကတာကိုး။ သူမျမင္ရဘဲနဲ႔ သြားေနတဲ့ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈႀကီးကို သူ ၀င္ထိန္းေက်ာင္းဖို႔ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလးခက္တယ္။ ဒါ ပထမ အခက္အခဲေပါ့။ ဒုတိယအခက္အခဲကေတာ့ ဗဟိုဘဏ္က ဒါႀကီးတခုလံုးကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ ေဒၚလာေစ်းကို တက္ေစဖို႔၊ ေဒၚလာေစ်းကိုက်ေစဖို႔ သူကေကာ ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ ခ်မ္းသာလဲေပါ့။ ေငြေၾကးခ်မ္းသာရင္ ၾသဇာအာဏာရွိတာကိုး။ သူ႔မွာ အဲေလာက္ လုံေလာက္တဲ့ ေငြေၾကးၾသဇာ မရွိဘူးဆိုရင္ သူက ထိန္းေက်ာင္းဖို႔ ခက္တာေပါ့။ အဲေတာ့ ဒီအခက္အခဲႏွစ္ခု ဗဟိုဘဏ္မွာရွိတယ္။ ရွိေတာ့ ခုန လုပ္ငန္းရွင္ေတြေျပာတယ္ အားမရၾကဘူး။ စိုးရိမ္ၾကတယ္ဆိုတာ ဒါစိုးရိမ္ၾကမွာေပါ့။ အားမရတာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗဟိုဘဏ္က သူ႔ေဘာင္ထဲကေန သူ ခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ေတာ့ သူႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ေနတယ္။ ဒီကိစၥသည္ ဗဟိုဘဏ္တေယာက္တည္း ေခါင္းေပၚေတာ့ ပံုခ်လို႔မရဘူး။ တျခားေသာကိစၥေတြ အားလံုးကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ရေအာင္ ဆြဲညႇိရမယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြရွိရင္ အဲဒီ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ညႇိရမယ္။ ဥပမာ ဖမ္းတဲ့ဆီးတဲ့ကိစၥေတြ ပါလာရင္ ျပည္ထဲေရး ပါလာၿပီေပါ့၊ ရဲပါလာၿပီ။ သြင္းကုန္ထုတ္ကုန္ေတြ ပါလာရင္ ကာစတန္ပါလာၿပီ။ အဲဒါဆိုရင္ ဘ႑ာအခြန္ ပါလာၿပီ။ မဟုတ္ဘဲ သြင္းတဲ့ကိစၥေတြကို လိုင္စင္ထုတ္ေပးတဲ့ ကိစၥေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ လုပ္ေပးမွ ျဖစ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ စီးပြားကူးသန္းပါလာၿပီ။ ဒါမ်ဳိးေပါ့ေနာ္။ သူက ၀န္ႀကီးဌာနေတြ အကုန္လံုးနဲ႔ဆိုင္ေတာ့ အားလံုး၀င္ပါမွသာ ဒီကိစၥက ကိုင္တြယ္လို႔ ရလိမ့္မယ္။ ဗဟိုဘဏ္တေယာက္တည္း ေဒၚလာေစ်းကို ကိုင္ထားေတာ့ သူမျမင္ရတဲ့ကိစၥေတြကို သူဘယ္လိုမွ ကိုင္ထားလို႔ မရဘူး။ သူ႔မွာလည္း ဒီအခက္အခဲေတာ့ ရွိတယ္။
ေမး - ဟုတ္ကဲ့ပါခင္ဗ် ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ စီးပြားေရးမူ၀ါဒ ၁၂ ခ်က္ထဲက တခုကို ထပ္ေမးခ်င္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ သူတို႔ ၁၂ ခ်က္ထဲမွာေပါ့ေနာ္။ အိမ္ေထာင္စုေတြရဲ႕ ၀င္ေငြေတြ၊ ၿပီးေတာ့ လူေနမႈစနစ္ေတြ တိုးလာဖို႔အတြက္ဆိုၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ Vision ေတြေတာ့ ခ်ထားတာေပါ့။ ဒါမ်ဳိးလုပ္ဖို႔အတြက္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာစနစ္ေတြ ေကာင္းမြန္ဖို႔ဆုိၿပီး ေျပာထားတယ္ဆိုေတာ့ ဒါက ဘယ္လိုစနစ္နဲ႔၊ ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး လုပ္မယ္ဆိုတာ လူတိုင္းကလည္း စိတ္၀င္စားတယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအခင္းအက်င္းေတြ လုပ္လာဖို႔ ရွိမလဲေပါ့။
ေျဖ - ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔က အတြင္းလည္း ျပင္ရမယ္၊ အျပင္လည္းျပင္ရမယ္။ အတြင္းျပင္ရမယ္ဆိုတာ သူတို႔ဌာနအတြင္းမွာ သံုးစြဲေနတဲ့ စနစ္ေတြက တကယ္အလုပ္ျဖစ္တဲ့စနစ္ ဟုတ္ရဲ႕လား။ မလုိအပ္တာေတြ လုပ္ေနၾကရလား။ အခ်ိန္ေတြကုန္ လူေတြပင္ပန္းၿပီးေတာ့ အက်ဳိးရွိတာေတြ မလုပ္ရဘူးလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ လုပ္ရင္ လြယ္ကူမယ့္ကိစၥေတြ လူေတြ လက္နဲ႔ အမ်ားႀကီး ပင္ပင္ပန္းပန္းနဲ႔ လုပ္ေနၾကရလား။ ကြန္ပ်ဴတာမွာ ရွာလိုက္ရင္ အလြယ္တကူေတြ႔မယ့္ အခ်က္အလက္ကို လူေတြအမ်ားႀကီးက စာအုပ္စာတမ္းပံုထဲမွာ ေခါင္းစိုက္ၿပီး ရွာေနရသလား။ စိစစ္ေနရသလား။ အဲဒီအတြင္းေတြ သူတို႔ျပင္ရမယ္။ အဲဒီအတြင္းေတြကို ျပင္ဖို႔အတြက္ကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာက အကူအညီ လာေပးေနတာေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာ ဘ႑ာအခြန္၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ဘဏ္ေတြနဲ႔ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ စနစ္ႀကီးေတြအားလံုးကို ကြန္ပ်ဴတာစနစ္ျဖစ္ဖို႔ဆိုၿပီး ကမာၻ႔ဘဏ္ကေန လာကူညီေနတာရွိတယ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္ကေန သူတို႔ ေငြေၾကးစိုက္ထုတ္ေပးမယ္။ ဒါေတြကို လုပ္ပါျပင္ပါေပါ့။ ဗဟိုဘဏ္ဆိုလည္း ဂ်ပန္ကေန ဂ်ဳိက္ကာက အကူအညီေပးမယ္။ လုပ္ပါလို႔ လာ Offer ေပးထားတာရွိတယ္။ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါ အတြင္းမွာ ျပင္ေနတာေပါ့။ အဲလိုပဲ အျပင္မွာက်ေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေနရတဲ့ လူထုရွိမယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ရွိမယ္။ တျခားဌာနေတြရွိမယ္။ အဖြဲ႔အစည္းေတြရွိမယ္။ ဒီလူေတြနဲ႔လည္း သူတို႔က ဘယ္လိုပံုစံ အဆင္ေျပေအာင္ လုပ္မလဲေပါ့။ ဒါလည္းျပင္ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဒါ အၿမဲတမ္း ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ကေန ေျပာင္းလာတဲ့ႏိုင္ငံဆိုေတာ့ အစိုးရ၀န္ထမ္းဆိုရင္ အရာရွိက မ်က္ႏွာမာတာေပါ့။ သူက ဆားဗစ္ေပးေနတဲ့သူ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလူကို သူက ၀န္ေဆာင္မႈေပးေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလူေတြက သူ႔ဆီမွာ အကူအညီလာေတာင္းေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်ဳိးမ်ဳိး သူက က်င့္သံုးတာေပါ့။ ဒါမ်ဳိးေတြက ျပင္ရမွာေပါ့။