ကမာၻမွာ အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္းျဖစ္သြားတဲ့ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းကိစၥ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ လုပ္ငန္းႀကီးေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္အထိ ႐ိုက္ခတ္မႈရွိတယ္၊ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈ အေျခအေန၊ တကယ္ လက္ေတြ႔ စုိက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ေနရတဲ့ ေတာင္သူလယ္သမားေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္မွ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ဦးရဲမင္းေအာင္ကုိ ဒီဗြီဘီက ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - အခုဆိုရင္ ကမၻာမွာဆိုလည္းပဲ အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္းျဖစ္ေနတဲ့ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းကိစၥေတြက ေပၚေပါက္ေနတယ္။ အဲေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ လုပ္ငန္းႀကီးေတြေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြမွာ ပံုမွန္ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအတြက္ ဒီ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းေတြရဲ႕အက်ိဳးဆက္ေတြက ဘယ္အတိုင္းအတာေလာက္ထိ ျဖစ္သြားႏိုင္မယ္လို႔  ခန္႔မွန္းမိလဲဗ်။ ေျဖ - အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာေတာ့ ၂ ခ်က္ေပါ့ေနာ္။ ပထမတခ်က္ကေတာ့ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းေတြမွာပါတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွတဲ့ ကုမၸဏီေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေပါ့ေနာ္။ ဒါေတြကို ျပည္သူေတြက အံ့အားသင့္တဲ့ အေနအထား ေတြ႔ရတယ္။ က်ေနာ္အၿမဲေျပာသလိုပါပဲ။ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းေတြဆိုတာ Mossack Fonseca ကုမၸဏီကေနၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕၊ တနည္းအားျဖင့္ သူတို႔ဆီမွာ လာၿပီးေတာ့ ဥပေဒေရးရာ၊ ႏိုင္ငံတကာေရးရာ အႀကံဉာဏ္ေတာင္းတဲ့၊ သူတို႔ရဲ႕ ေဖာက္သည္ေတြရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ စုထားတဲ့အထဲကေနၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕ System ကို၀င္ၿပီးေတာ့ Hack လုပ္ၿပီးေတာ့၊ Data ေတြ၊ Information ေတြ ယူသြားတာဆိုေတာ့ ဒီမွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္တိုင္းက မွန္ခ်င္မွမွန္မယ္။ ဒီမွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္တိုင္းက က်ေနာ္တို႔ ခုိင္မာခ်င္မွ ခိုင္မာမယ္ေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီထဲမွာ တခ်ိဳ႕ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ တခ်ိဳ႕ကုမၸဏီေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတင္ မကပါဘူး။ ကမၻာမွာ အမ်ားႀကီး သက္ေရာက္မႈ ရိွသြားတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း တာ၀န္ယူၿပီးေတာ့ ၀န္ႀကီးတို႔၊ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြ ရာထူးတာ၀န္ေတြက ႏုတ္ထြက္သြားတာေတြလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ေတြ႔ရတယ္ဆိုေတာ့ ဒီထဲမွာပါတဲ့ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ျပည္သူေတြက တမ်ိဳးျမင္ေနၾကတယ္။ တမ်ိဳးျမင္ေနၾကတဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ကုမၸဏီအသီးသီးကလည္း ဘာပဲေျပာေျပာ ကိုယ့္ရဲ႕ ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ေဇာမႈနဲ႔၊ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အမ်ားျပည္သူေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြကေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ ရွင္းလင္းေဖာ္ထုတ္သင့္တယ္။ ရွင္းလင္းတင္ျပသင့္တယ္။ ျပည္သူသိေအာင္ေပါ့၊ ဒါကတခ်က္ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ က်ေနာ္တို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြ။ ဖြြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြရဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြေပါ့ေနာ္။ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ တြင္းထြက္ေတြ၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ ေၾကးနီ၊ သဘာ၀သတၱဳေတြ၊ ဒီလုိလုပ္ငန္းေတြကိုလုပ္တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြက အျမတ္မ်ားတယ္။ အျမတ္ရတဲ့ အေနအထားမ်ားတယ္။ ဆန္စပါးတို႔၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးတို႔လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြဆိုတာ ႏွစ္စဥ္ ႐ံႈးေနတာေတာင္မွ အ႐ံႈးနည္းေအာင္ လုပ္ေနရတာ။ ျမတ္ဖို႔ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ေသးတယ္။ က်န္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရပ္တည္ေနတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီေတြကလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် အျမတ္ေတြက နည္းၾကပါတယ္။ အဲေတာ့ ဒီလိုအျမတ္နည္းတဲ့ ကုမၸဏီေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အခြန္စနစ္ကို အခုခ်ိန္မွာ ဒါ ၿပီးခဲ့တဲ့ သံုးေလးႏွစ္ေလာက္က စၿပီးေတာ့ အခြန္စနစ္မွာ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ တတ္ႏိုင္သမွ် အခြန္ေဆာင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကလည္း ႏွစ္စဥ္ ထိပ္တန္း အခြန္ေဆာင္တဲ့စာရင္းေတြ ထုတ္ၾကတယ္။ အဲ့လိုလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားတဲ့ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ တြင္းထြက္၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔တို႔၊ ေရနံတို႔ ဒီလိုကုမၸဏီႀကီးေတြက သူတို႔အျမတ္ေတြကို ဘယ္လို အခြန္ေဆာင္ေနသလဲ။ ဒါ ျပည္သူေတြ သိခ်င္တယ္။ အစိုးရကလည္း သိဖို႔လိုအပ္တယ္။ အဲေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ ပနားမားစာရြက္စာတမ္းေတြက ေဖာ္ထုတ္တဲ့ အခ်က္မွာ အခြန္ကိုတိမ္းေရွာင္ခ်င္တဲ့အတြက္၊ အျမတ္ကိုေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ အခြန္ေဆာင္ခ်င္တဲ့အတြက္ အခြန္သက္သာတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ သြားၿပီးေတာ့ ကုမၸဏီေတြ ေထာင္ၾကတယ္။ အဲေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ အေမရိကန္ျပည္မွာဆိုရင္ Delaware ဆိုတဲ့ျပည္နယ္ အခြန္ Tax Zero ေပါ့။ ေနာက္တခါ ဆြစ္ဇာလန္တို႔၊ British Virgin Islands တို႔၊ ေနာက္တခါ တက္ဇ္ဟယ္ဗန္လို႔ေခၚတဲ့ အခြန္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ (Zero, 1 ,2) Percent ေလာက္ပဲ ေဆာင္ရတဲႏုိင္ငံေတြမွာ ဒီလို ကုမၸဏီႀကီးေတြက သြားၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕အျမတ္ကို သြားၿပီးေတာ့ မွတ္ပံုတင္ၾကတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ေျပာရင္ အဲဒီမွာေထာင္တဲ့ ကုမၸဏီနဲ႔ အလုပ္လုပ္ၾကတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ဆိုလိုတဲ့သေဘာက ျမန္မာႏိုင္ငံကထြက္တဲ့ သယံဇာတကို အသံုးျပဳၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခြန္မေဆာင္ဘဲနဲ႔ ခုနကႏိုင္ငံေတြမွာ သြားၿပီးေတာ့ မွတ္ပံုတင္ၿပီးေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ အျမတ္ျပတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံက ဥပေဒနဲ႔ အခြန္ေဆာင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္ထင္တာ လူေတြလိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမယ့္ က်င့္၀တ္နဲ႔ေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ လြဲေနတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါအေရးႀကီးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ 25 percent၊ စင္ကာပူနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္တို႔မွာဆိုရင္ 17 percent၊ 16 percent ေလာက္ပဲရိွတာ။ အမ်ားႀကီး သက္သာတယ္။ သက္သာတဲ့အတြက္ ဒီလိုေထာင္တာေတြကိုလည္း ျပန္ၿပီးေတာ့ စိစစ္ဖို႔လိုတယ္။ ပံုမွန္ကုန္သြယ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းဆို အေၾကာင္းမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္ခုနကေျပာတဲ့ သဘာ၀ သယံဇာတေတြ၊ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ အခြန္ကိစၥကို၊ အျမတ္ကို မွတ္ပံုတင္တဲ့ေနရာမွာ၊ အျမတ္ကို Register လုပ္တဲ့ေနရာမွာ ေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ လုပ္လို႔ရတဲ့ ေနရာေတြကို ေျပာင္းျခင္းဟာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ရဲ႕ သယံဇာတသည္ က်ေနာ္တို႔က ႏွစ္ကာလ ၾကာျမင့္စြာ စုေဆာင္းၿပီးမွရတာ။ သယံဇာတဆိုတာ အၿမဲတမ္းရေနတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒါအေရးႀကီးပါတယ္။ ေနာက္ ေရနံနဲ႔၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အခြန္ဥပေဒမွာ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေဆာင္ခိုင္းထားတဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒါေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါက ပနားမားေပပါမွာပါတဲ့ ကုမၸဏီေတြတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ မပါတဲ့ ကုမၸဏီေတြထဲမွာလည္း ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ေတြကို လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာကုမၸဏီေတြေကာ၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြေကာ သူတို႔သည္ အျမတ္ကို ဘယ္လိုျပေနသလဲ။ အျမတ္ကို ဘယ္လို မွတ္ပံုတင္ထားသလဲ။ ဘယ္ႏိုင္ငံကို အေျချပဳၿပီးေတာ့ လာသလဲဆိုတာေတြက ဘာပဲေျပာေျပာ ကိုယ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံက သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေပါ့ေနာ္၊ စြမ္းအင္ႏွင့္လွ်ပ္စစ္၀န္ႀကီးဌာနတို႔၊ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနတုိ႔၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္ေတြက စိစစ္ၿပီးေတာ့ အခြန္ကိစၥ၊ ကိုယ့္တိုင္းျပည္မွာ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြန္မနစ္နာေအာင္ စိစစ္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ေမး - ခုအေနအထားမွာ၊ အခုလက္ရိွ ၂၀၁၆ မွာတက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတာ မေတြ႔ရေသးဘူးေပ့ါ။ အဲအတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာရိွတဲ့ တျခား အျမတ္နည္းတဲ့လုပ္ငန္းေတြ၊ ၿပီးေတာ့ အျမတ္ေတြမ်ားမ်ားရၿပီး၊ အခြန္ေဆာင္တာေတြလည္းရိွတယ္၊ မေဆာင္တာေတြလည္းရိွတယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြက ဘယ္လိုအတိုင္းအတာထိ ျဖစ္ႏိုင္မလဲ။ ေျဖ - အဓိကေတာ့ ပနားမား စာရြက္စာတမ္းေတြက က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ တပ္လွန္႔ ႏိႈးေဆာ္လိုက္တဲ့ အတိုင္းေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (IMF) တို႔၊ World Bank တို႔ ဒီလိုႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကိုယ္တိုင္က အခြန္စနစ္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို ကမၻာမွာ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာလာတယ္။ ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ကမ္မရြန္ဆိုရင္ သူ႔ကိုဆႏၵျပတယ္၊ ႏုတ္ထြက္ေပးဖို႔။ သူကလည္း ျပန္ေျပာတာ ဒီမွာ သူနဲ႔သက္ဆိုင္မႈေတာ့မရိွဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပါတာေတြ ရိွေနတဲ့အတြက္ ဒါ တာ၀န္ခံမႈေပါ့ေနာ္၊ အဲလို ေျပာတဲ့အခါမွာ သူက ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ G-20 ႏိုင္ငံေတြ ကမၻာ့ထိပ္တန္းႏိုင္ငံေတြ အပါအ၀င္ တကမၻာလံုးမွာ အခြန္စနစ္ကို တိတိက်က်ျဖစ္ဖို႔၊ ေနာက္တခါ ခုနကေျပာတဲ့ ကမၻာမွာရိွေနတဲ့ အခြန္ကို Zero Percent ေလာက္ထားၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမဳႇပ္ႏွံမႈကို ဆြဲေဆာင္တဲ့ႏိုင္ငံေတြ၊ Tax Haven ႏိုင္ငံေတြကိုလည္း အခြန္ဒီလိုလုပ္ေနတာေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ တင္းက်ပ္ဖို႔။ အဓိကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မွန္းတာကေတာ့ တကမၻာလံုး ျဖန္႔က်က္တဲ့ အေမရိကားဆိုလည္း Apple တို႔၊ Google တို႔၊ IBM တို႔ ဒီလိုကုမၸဏီႀကီးေတြက သူတို႔အျမတ္ေတြကို ဒီလို အခြန္သက္သာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ သြားၿပီးေတာ့ မွတ္ပံုတင္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ တဘက္ကလည္း ျပန္ရွင္းတာက သူတို႔ Products ေတြက တကမၻာလံုးျဖန္႔တယ္။ သူတို႔က ဘယ္အရင္းအျမစ္မွ သံုးတာမဟုတ္ဘူး။ တ႐ုတ္မွာ Manufacture လုပ္တယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္မွာ ပစၥည္းထုတ္တယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္ကလူေတြ အမ်ားဆံုးခန္႔တယ္။ အာဖရိကမွာ ထုတ္တယ္ဆိုရင္လည္း အာဖရိကကလူေတြ အမ်ားဆံုးခန္႔တာ။ တကမၻာလံုးျဖန္႔က်က္ၿပီးေတာ့ တကမၻာလံုးက လူေတြကို အလုပ္ခန္႔ၿပီး လုပ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလိုကုမၸဏီေတြက ျပႆနာ မရိွႏိုင္ဘူး။ အဲလိုမဟုတ္ဘဲ က်ေနာ္ခုနေျပာသလို ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ သဘာ၀သယံဇာတကို အေျချပဳ၊ အဲဒီႏိုင္ငံက ပစၥည္းေတြကိုထုတ္၊ အဲဒီႏိုင္ငံက သယံဇာတေတြကို ထုတ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ အျမတ္ရၿပီးေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ အခြန္မေဆာင္ခ်င္တဲ့အတြက္၊ ေနာက္ႏိုင္ငံမွာ အျမတ္ကို ေရႊ႕တဲ့ဟာမ်ိဳးက်ေတာ့ ဒါက စဥ္းစားရမယ့္ကိစၥ၊ ေဖာ္ထုတ္ရမယ့္ကိစၥေတြ၊ ၾကပ္မတ္ရမယ့္ကိစၥေတြ ျဖစ္လာၿပီေပါ့။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခြန္စနစ္ တင္းက်ပ္ဖို႔ လိုလာၿပီ။ ေနာက္တခါ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘ႑ာေရးဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြတင္းက်ပ္ဖို႔ လိုလာၿပီ။ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္သူေတြအေပၚမွာ၊ လူအမ်ားစုအေပၚမွာ တာ၀န္ခံမႈရိွတဲ့၊ တာ၀န္ယူမႈရိွတဲ့ စီးပြားေရးေတြ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ တနည္းအားျဖင့္ တာ၀န္ေက်ဖို႔အတြက္၊ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ အခြန္ေတြထမ္းဖို႔အတြက္ တင္းက်ပ္ဖို႔ လိုလာၿပီဆိုတဲ့ တပ္လွန္႔ႏိႈးေဆာ္တဲ့ဟာေတာ့ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေမး - လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈ အေျခေနအရေကာ၊ အစိုးရသစ္ရဲ႕ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြနဲ႔ေကာ ဘယ္လိုအေျခအေနရိွလဲ။ သဟဇာတျဖစ္ရဲ႕လား။ ပံ့ပိုးမႈရိွလား။ ဒါမွမဟုတ္ စိန္ေခၚမႈတခုခုရိွေနလား။ ေျဖ - အခုျမင္တာကေတာ့ အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ကေတာ့ ဆန္စပါး စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္တဲ့ကိစၥ၊ ဆန္စပါး တင္ပို႔ေရာင္းခ်တဲ့ကိစၥက ယခင္အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒေတြအတိုင္း၊ ယခင္အစိုးရ ေဆာင္ရြက္ထားတဲ့အတိုင္း ဆက္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္။ ထူးထူးျခားျခား ေျပာင္းလဲတာေတာ့ မေတြ႔ေသးဘူး။ စိုက္ပ်ိဳးေရးအေနအထားမွာေတာ့ ယခင္ကေတာ့ ပုလဲသြယ္စပ္မ်ဳိးစပါးကို ဦးစားေပးတယ္။ အခု ဒါကို ဦးစားမေပးဘူးဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးပဲ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါလည္း ကိုယ္ျမင္တာကေတာ့ သိပ္အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥ မဟုတ္ဘူး။ ပုလဲသြယ္စိုက္တာ၊ ပုလဲသြယ္ကို ဆက္စိုက္ေတာ့တာ၊ မစိုက္ေတာ့တာ ဒါ ႀကီးမားတဲ့ သက္ေရာက္မႈ မရိွႏိုင္ဘူး။ လတ္တေလာ ျဖစ္ေနတာကေတာ့ ေတာင္သူေတြမွာေကာ၊ စက္ပိုင္ေတြမွာေကာ၊ ကုန္သည္ေတြမွာေကာ၊ ကုမၸဏီေတြမွာေကာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြ မ်ိဳးစံုရိွတယ္။ မ်ိဳးေစ့ကေနစၿပီးေတာ့ သြင္းအားစုေရာ၊ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘ႑ာေတြေကာ ဒါေတြကို ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္၊ ခ်က္ခ်င္းမေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ေတာင္မွ ေရရွည္မွာ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္မူ၀ါဒနဲ႔၊ ေနာက္တခါ ဒီဟာကို ေဆာင္ရြက္မယ့္၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ပုဂၢလိက၊ အစိုးရ၊ ပညာရွင္၊ ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႔အႀကံဳရိွတဲ့ ပညာရွင္၊ ႏိုင္ငံတကာက ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ေတြ၊ ပုဂၢလိကပိုင္း၊ အစိုးရပိုင္း၊ ေတာင္သူလယ္သမားေတြေပါ့ေနာ္ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးဖို႔လိုတယ္။ ဒါအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါကို ဆက္ၿပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လည္း လိုတယ္။ အဲေတာ့ အစ္ကိုတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ အစုိးရသစ္ တာ၀န္ယူတာကလည္း တလေလာက္ပဲ ရိွေသးတယ္။ ဒီတလအတြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔က ကာလတိုမွာ လုပ္လို႔ရတဲ့ဟာေတာ့ အေရးႀကီးတာကေတာ့ စုိက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္၊ ျမန္မာ့လယ္ယာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္က စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ေခ်းေငြကို တိုးေပးသင့္တယ္။ တသိန္းေပးတာကေန တသိန္းခြဲကို တိုးေပးသင့္တယ္။ ေနာက္တခါ ျမန္မာ့လယ္ယာဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ကိုလည္း စနစ္တက် ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္တယ္ဆိုတဲ့ ဟာေလးေတြ အစ္ကိုတို႔ တင္ျပပါတယ္။ အဲလိုတင္ျပတဲ့အထဲမွာေတာ့ ပထမဦးဆံုးအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့လယ္ယာဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ရဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးစရိတ္ ေခ်းေငြတိုးေပးတာေတာ့ အစိုးရသစ္က ခ်က္ခ်င္းလုပ္လို႔ရတဲ့အတြက္၊ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ေပးတဲ့အတြက္ အစ္ကိုတို႔အေနနဲ႔ ေက်းဇူးတင္တယ္။ ဒါအသိအမွတ္ျပဳရမယ့္ ကိစၥေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ လုပ္ရမယ့္ဟာေတြ အမ်ားႀကီးရိွတဲ့အတြက္ ဒီဟာေတြကို ဦးစားေပးအဆင့္ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြ ယူဖို႔လိုတယ္။ ေတာင္သူလယ္သမားေတြအထိ ေရာက္ေအာင္ အကူအညီေတြကို ေပးဖို႔လိုတယ္။ ေမး - ဒါကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ မူ၀ါဒေတြရဲ႕ အေျခအေနေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ရိွ တကယ့္ေျမျပင္မွာ တကယ္စုိက္ပ်ိဳးေနတဲ့ ေတာင္သူေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စုိက္ပ်ိဳးမႈ၊ ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အသိပညာေတြ။ ဥပမာ ဒီသီးႏွံေတြအေပၚမွာ သံုးမယ့္ ေျမၾသဇာေတြ၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြက တခ်ိဳ႕ အရည္အေသြး မျပည့္တာတို႔၊ စံခ်ိန္မမီတာတို႔၊ သံုးစြဲဖို႔ နည္းစနစ္ေတြ မမွန္ကန္တာေတြက တကယ့္ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ လိုက္ၿပီးေတာ့ ယွဥ္လာရင္ ဘယ္အတိုင္းအတာထိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရိွလဲ။ အဲဒီအေပၚမွာေကာ ဘယ္လိုေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္လဲ။ ေျဖ - ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ၊ လမ္းညႊန္ခ်က္ေတြ ဒါေတြရိွၿပီးသားေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္ ခုနကေျပာသလို အစ္ကိုတို႔အေနနဲ႔ ဒီဥပေဒေတြကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ လိုတယ္ေပါ့ေနာ္။ အစ္ကိုတို႔တိုင္းျပည္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဆိုလည္း အက်ယ္ႀကီးပဲ ထိစပ္ေနတယ္။ ထိုင္းလည္း အက်ယ္ႀကီး ထိစပ္ေနတယ္။ အိႏိၵယလည္း အက်ယ္ႀကီးပဲ။ Border ဆိုတာ ကီလိုမီတာ ၂၀၀၀ နီးပါးေလာက္ တႏိုင္ငံခ်င္းစီနဲ႔ ထိစပ္ေနတဲ့အခါမွာ Border ေတြကေန၀င္လာတဲ့ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ အရည္အေသြး အဆင့္မမီ႐ုံတင္မကဘူး။ အရည္အေသြးနိမ့္တာထက္ လုံး၀ အတုျဖစ္တာေတြအထိပါ ပါတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ ဒီဟာေတြဟာ ေတာင္သူေတြအတြက္ ကိုင္တြယ္တဲ့ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အနံ႔ရတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလိုအဆိပ္ေငြ႔ေတြ ပါလာတာမ်ိဳးေတြ။ ေနာက္တခါ မသံုးသင့္တဲ့ဟာေတြေပါ့ေနာ္ စီးပြားေရးအရ ဆံုး႐ံႈးတာထက္ လူကိုပါ အႏၱရာယ္ ေပးႏိုင္တဲ့အဆင့္ထိ ျပင္းထန္တဲ့ေဆးေတြ ပါလာတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ စံခ်ိန္စံႏႈန္းေတြ မမွန္ကန္တဲ့အတြက္ ဆင္းရဲတဲ့ ေတာင္သူေတြအေပၚမွာ ေငြေၾကး အျမတ္ထုတ္သလို ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခါ တခ်ိဳ႕ဓာတ္ေျမၾသဇာနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆး၊ နယ္စပ္ကေန၀င္လာတဲ့ ေဆး၀ါးေတြဟာ အိတ္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ျမန္မာေတြနားမလည္တဲ့ တ႐ုတ္လိုမ်ိဳးေတြ၊ အျခားဘာသာစကားေတြ ျဖစ္ေနတာေတြ ဒါမ်ိဳးေတြရိွပါတယ္။ ဒါေတြကို စနစ္တက် ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ နယ္စပ္ကိုလည္း တင္းက်ပ္သင့္တယ္။ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသူ - ေအာင္ထြန္းျမင့္