ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္းရွိႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ မၾကာခင္က်င္းပမယ့္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးၾကမယ့္ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ျခဳံငုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ “ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ နည္းလမ္းရွာေဖြျခင္း” ေခါင္းစဥ္နဲ႔က်င္းပတဲ့ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ရွမ္းျပည္ညီညႊတ္ေရး ေကာ္မတီ (CSSU)က ဦးေဆာင္က်င္းပတာပါ။ ႏွစ္ရက္တာႏွီးေႏွာဖလွယ္ပဲြမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့မႈေတြ၊ အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို စုစည္းတာျဖစ္ၿပီး အနာဂါတ္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္မယ့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို ဘယ္လိုပုံေဖာ္တည္ေဆာက္ၾကမလဲဆိုတဲ့ အျမင္ေတြကို ဖလွယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ရွိေနတဲ့ပါတီေတြရဲ႕ မူ၀ါဒေတြအေျခခံၿပီး ရွမ္းျပည္ကို ပိုေကာင္းေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ ဆိုတာေတြြ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ ေျပာခြင့္ရသူ စိုင္းေက်ာ္ညြန္႔ကို ဒီဗြီဘီက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းပါတယ္။ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ အဓိက အားျဖင့္ ဘယ္ေခါင္းစဥ္ေတြေပၚမွာ ဖိုးကပ္စ္လုပ္ၿပီးေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသလဲခင္ဗ်။ “အဓိကကေတာ့ ၂ ပိုင္းေပါ့ေလ။ ပထမပိုင္းက national reconciliation နဲ႔ national peace process ေပါ့ေလ၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ၊ အေပၚ အၾကံျပဳခ်က္ေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တပိုင္းကေတာ့ အနာဂတ္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္မယ့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုမွာဆိုရင္ေတာ့ျဖင့္ ဘယ္လုိမ်ဳိးေတြျဖစ္သင့္တယ္ေပါ့ေနာ္။ အစိုးရဆိုရင္ အစိုးရပုံစံ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္သလဲ။ ဥပေဒျပဳေရးပိုင္းဆိုရင္ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္ ကြန္စတီက်ဴးရွင္းဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္သင့္တယ္၊ ျပည္နယ္ကြန္စတီက်ဴးရွင္းကို ဘယ္လိုမ်ုိးစဥ္းစားၾကမလဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ လုံျခဳံေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြလည္း အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ဘာလဲေပါ့။ တန္းတူေရးဆိုတာ ဘာလဲေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ဆိုတာေရာ ဘယ္လိုေျပာခ်င္တာလဲဆိုတဲ့ ပုံစံေတြကို ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကပါတယ္။” ႏိုင္ငံကိုတည္ေဆာက္တဲ့အခါ ၈ ျပည္နယ္မူ၊ ၁၄ ျပည္နယ္မူနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးၾကေသးလားခင္ဗ်။ “ အဲဒီေပၚမွာေတာ့ ဖိုးကပ္စ္္လုပ္တာမရွိထားဘူး။ ျပည္ေထာင္စုပုံစံနဲ႔ဘယ္လို တည္ေထာင္မလဲေပါ့ေလ။ အဲဒီအပို္င္းကိုေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒါ ၀ိ၀ါဒကဲြစရာရွိတာေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔ SNLD တို႔ UNA အုပ္စုေတြကေတာ့ျဖင့္ ၈ ယူနစ္အေပၚမွာ အေျခခံစဥ္းစားတယ္ေပါ့ေလ။ အျခားအျခားပါတီမ်ားကေတာ့လည္း ၁၄ ေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ပါတီလည္းရွိပါတယ္။ အဲဒီေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔က ဒီမွာလည္း မျပီးျပတ္မယ့္ကိစၥတခုအေပၚမွာ ၊ ဒီအေပၚမွာအခ်ိန္ကုန္ခံၿပီးေတာ့ အဲဒီဟာကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဒီမွာ မေဆြးေႏြးၾကပါဘူး။ အတတ္ႏိုင္ဆုံးအျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ပုံစံေတြကို ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ဒီပြဲကလည္း ရွမ္းျပည္မွာရွိတဲ့ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလုံးနီးပါးေတြ႔ဆုံတဲ့ ပထမဦးဆုံးပဲြလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။” ၂၁ ရာစုပင္လုံကို ဇူလိုင္လကုန္၊ ၾသဂုတ္လဆန္းပို္င္းက်င္းပႏိုင္ဖို႔ မွန္းထားတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ ကိုယ္စားလွယ္မရွိတဲ့ပါတီေတြ။ အရပ္ဖက္အဖြ႔ဲအစည္းေတြအတြက္ ဖိုရမ္တခု ဖန္တီးမယ္ဆိုေတာ့ ဖိုရမ္မွာ ေဆြးေႏြးဖို႔ စီအက္စ္အိုေတြက အဓိကအားျဖင့္ ဘာေတြကို ေဆြးေႏြးၾကလဲ။ “ဒီမွာလာ အဓိကတက္ေရာက္ၾကတဲ့လူေတြက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္တာတို႔၊ မႏိုင္တာတို႔၊ စီအက္စ္အိုျဖစ္ေနလို႔ဆိုတာ သိပ္မရွိၾကဘူး။ ရွမ္းျပည္ေပၚမွာ ဘယ္လုိေကာင္းေအာင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကမယ္ဆိုတဲ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြနဲ႔ ခံယူမွဳေတြနဲ႔လာေတာ့ ဒီမွာျပသနာမရွိပါဘူး။” ျမန္မာျပည္မွာ ရွမ္းျပည္နယ္ဟာ က်ယ္၀န္းသလို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြလည္း အမ်ားဆုံးရွိတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ကို အကိုင္အတြယ္မတတ္ရင္ ယူဂိုစလားဗီးယားလို အစိတ္စိတ္အမြွာမြွာျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ အကဲခတ္ေတြက ေ၀ဖန္မွဳရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ရွမ္းျပည္အနာဂတ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မၾကာခင္က်င္းပမယ့္ ျပည္ေထာင္စုညီလာခံမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ကအင္အားစုေတြက ဘယ္လိုလမ္းေၾကာင္းတခုကို တြန္းတင္ၾကမလဲ။ “ဒီမွာကေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကတာရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ပဋိပကၡေတြက ဒါ ကြန္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာအက်ပ္အတည္း။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပဋိပကၡျဖစ္တာေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အားလုံးေပါ့ေလ ရွမ္းျပည္ဆိုလည္း ရွမ္းျပည္အေလ်ာက္၊ တႏိုင္ငံလုံးဆိုလည္း တႏုိင္ငံလုံးအေလ်ာက္ ဘယ္လိုအတူေနထိုင္သြားမလဲေပါ့။ တဦးရဲ႕ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ တဦးရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ဘယ္လိုအကာအကြယ္ေပးႏိုင္ၿပီးေတာ့၊ လူနည္းစုေတြအပါအ၀င္ေပ့ါေနာ္ ဘယ္လို လုပ္ႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို အဓိကထား စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။” စာရြက္ေပၚမွာ ခ်မေရးေပမယ့္ နားလည္မႈရွိစြာနဲ႔ ဘုံသေဘာတူညီခ်က္ပုံစံမ်ဳိး ဘယ္လိုဟာမ်ဳိးေတြမွာ နီးစပ္ခဲ့ၾကလဲ။ “ဘုံသေဘာတူညီခ်က္ဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ပြဲစကတည္းက ေျပာထားပါတယ္။ ယူဖို႔အစီအစဥ္မရွိပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒါက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အခုမွ စေတြ႔ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံ့အေရး စကားေျပာၾက ေဆြးေႏြးၾက၊ ၿပီးေတာ့ ဒီေလာက္လ်င္ျမန္ေအာင္ေပါ့ လုပ္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ သိပ္သဘာ၀မက်ဘူးလို႔လည္း ျမင္ပါတယ္။ တဦးနဲ႔တဦး နားလည္မႈေတြရွိၿပီးေတာ့ ေရွ႕ဆက္ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ၊ တိုင္တိုင္ပင္ပင္နဲ႔ သြားမွသာလွ်င္ တကယ့္ မွန္ကန္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈတခုကို ေရာက္ႏိုင္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။” ဒီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မွတ္ခ်က္စကား။ “ဒီပြဲကိုလာေရာက္ေပးတဲ့ ပါတီေတြအားလုံးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္တယ္။ ရွမ္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးမွာ အားလုံးတတပ္တအားနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ေပးတဲ့အတြက္လည္း ေက်းဇူးတင္တယ္။ ပါတီၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ USDP ေရာ၊ NLD ေရာ လာေရာက္တက္ေရာက္ေပးတဲ့အတြက္လည္း ေက်းဇူးတင္တယ္၊ က်န္တဲ့ပါတီအားလုံးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ CSO မ်ားေရာ အားလုံးပါ။”