ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတဦးထင္ေက်ာ္က ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံျဖစ္္ေျမာက္ေရးအတြက္ အႀကိဳျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီနဲ႔ ဆပ္ေကာ္မတီေတြ၊ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေရးေကာ္မတီ NRPC ေတြကို ဖြဲ႔စည္းေၾကာင္း ဒီကေန႔ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရသစ္ရဲ႕ ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းေရးမႉး ေဒါက္တာတင္မ်ဳိး၀င္းဦးေဆာင္တ့ဲ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဟာ တႏိုင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းမရွိေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ အႀကိဳျပင္ဆင္ေရးဆပ္ေကာ္မတီ (၂) အတြင္းေရးမႉး ဦးလွေမာင္ေရႊကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဆြးေႏြးမႈ ပူးတြဲေကာ္မတီ UPDJC ကို အခုအသစ္လုပ္မယ့္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေလးသိပါရေစ။ ဥကၠ႒ အတြင္းေရးမႉးအဖြဲ႔၀င္ပုံစံလား။ “က်ေနာ္တို႔ ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ အန္စီေအကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေတာ့ ၁၆ ရက္ေန႔မွာပဲ Joint Implementation and Cooradion Meeting ေပါ့။ ဒါကေတာ့ meeting ပါ၊ ေကာ္မတီ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ၂ ဖြဲ႔ပဲပါပါတယ္။ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့မွာ UPDJC ကို အန္စီေအရဲ႕ ျပဌာန္းခ်က္အတိုင္း စၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဖြဲ႔တုန္းကေတာ့ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ပဲပါပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ၂၀၁၅ ႏို၀င္ဘာလ ၂၄ ရက္မွာက်ေတာ့ ျပန္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီပါ ပါပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ အဲဒီအခါတုန္းကေတာ့ အန္စီေအမွာ အတိအက် မျပဌာန္းထားေသာ္လည္း ၁၆ ဦးစီ ပါဖို႔လို႔ ဆုံးျဖတ္ထားတဲ့အတြက္ ၁၆ အေျမႇာက္ ၁၆ အေျမႇာက္ ၁၆ ေပါ့ေနာ္ သုံးဖြဲ႔ကေနၿပီးေတာ့ UPDJC စဖဲြ႔တယ္ေပါ့။ အစည္းအေ၀းက ၅ ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံလုပ္ခဲ့တယ္။ အခုဒီဘက္ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ေျပာင္းသြားေတာ့ UPDJC ကို ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ အစည္းအေ၀းျပန္ေခၚလာ တာ အခု ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ ေခၚခဲ့တာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အရင္ဖြဲ႔စည္းပုံနဲ႔ဘာေတြကြာလဲလို႔ ေျပာရင္ေတာ့ ၁၆ ဦးေတြကိုေတာ့ ေျပာင္းတာ မေတြ႔ရဘူး။ အစိုးရကေတာ့ အသစ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ အစိုးရထဲက ပါ၀င္တဲ့သူေတြကိုေတာ့ ေျပာင္းလဲထားတာရွိတယ္။ ထူးျခားတာကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ဥကၠ႒ အျဖစ္ပါ၀င္တယ္။ အရင္အစိုးရတုန္းကေတာ့ ဒုသမၼတ ၁ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္း ဥကၠ႒လုပ္တယ္ေပါ့။ ေနာက္တခုက ဒီအတြင္းေရးမႉးဆိုတာ ကေတာ့ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္ဘက္မွာ အတြင္းေရးမႉးတေယာက္စီ ၃ ေယာက္၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ဘက္မွာ ၃ ေယာက္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီဘက္မွာ ၃ ေယာက္ ဒါကေတာ့ မေျပာင္းဘူးခင္ဗ်။ ေနာက္တခု ကြဲျပားတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီထဲက ၁၆ ေယာက္ကိုေတာ့ အႏိုင္ရပါတီထဲကနဲ႔ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ဆုိတာေလးကို ေဆြးေႏြးခ်က္ရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒါေတာ့ အခု ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္တယ္။ က်န္တာကေတာ့ အမ်ားႀကီးမေျပာင္းဘူးဗ်။” အစိုးရ၊ တပ္၊ လႊတ္ေတာ္ အစုအဖြဲ႔မွာ အရင္အစိုးရလက္ထက္ကကာ္မတီ၀င္ေဟာင္း ဘယ္ႏွစ္ဦးေလာက္ ျပန္ပါသလဲ။ “အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္၊ လႊတ္ေတာ္ ၁၆ ဦးကေတာ့ တပ္မေတာ္ ၅ ဦးကေတာ့ အရင္ကတည္းက ၅ ဦးပဲ ျပန္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ ၂ ဦးကေတာ့ လူသစ္ ၂ ေယာက္ပါလာတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ၉ ဦးကေတာ့ အရင္တုန္းက ဒု ေရွ႕ေနခ်ဳပ္က အခု ေရွ႕ေနခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ပါလာတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္ပါတယ္။ ၂ ေယာက္ပါတယ္ေပါ့။ က်ေနာ္က အရင္တုန္းကလည္း အတြင္းေရးမႉး ပါပဲ၊ အခုလည္းအတြင္းေရးမႉးပါပဲ။” ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအစုအဖြဲ႔ ၁၆ ေယာက္စုဖြဲ႔မႈ အေျခအေနက အစိုးရက ဦေးဆာင္ဖြဲ႔ဖို႔ေပါ့ သေဘာတူတယ္ေနာ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရပါတီက ၂၂ ပါတီ၊ လိုတာက ၁၆ ဦးဆိုေတာ့ ၆ ဦးျဖဳတ္ရမယ့္ အေနအထားဆိုေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ “အဲဒါေတာ့ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကိုျပန္ၿပီးရွာဖို႔ပါပဲ။ အဲဒါအတြက္ စဥ္းစားေနတာ ရက္ပိုင္း အတြင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားခ်က္ေတြၿပီးသြားရင္ေတာ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ထြက္လာ မွာပါ။ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရငး္သားအဖြဲ႔အစည္းစုဖြဲ႔မႈ ၁၆ ေယာက္က ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲ။ အန္စီေအ လက္မွတ္မထိုးေသးတဲ့အဖြဲ႔ ေတြကလည္း အဲဒီအစုအဖြဲ႔မွာ ပါေကာင္းပါလာလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ တြက္ဆခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚေနလို႔။ “အဲဒါ အရင္ကတည္းကလည္း အဲလိုစဥ္းစားခ်က္နဲ႔ လုပ္ခဲ့တာပါပဲ။ အရင္ က်ေနာ္တို႔ ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာလတုန္းကလည္း ဒီအတိုင္းပဲ စဥ္းစားတယ္ေလ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ အဲဒီတုန္း ကလည္း ၁၆ ဖြဲ႔ကုိ က်ေနာ္တို႔ ဖိတ္ၾကားထားတာကိုး။ ၁၆ ဖြဲ႔ကို ဖိတ္ၾကားတဲ့အတြက္ အဲဒီ ၁၆ ဖြဲ႔တက္ေရာက္ႏိုင္ဖို႔။ ဒါေပမယ့္ အခု ၈ ေယာက္တက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေနာက္အဖြဲ႔ေတြအတြက္ ေနရာခ်န္ထားၿပီးေတာ့ ယာယီအားျဖင့္ေတာ့ ဒီလိုလုပ္ခဲ့တဲ့သေဘာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အန္စီေအမွာကေတာ့ အတိအက်အဖြဲ႔၀င္မျပဌာန္းထားတဲ့အတြက္ လိုအပ္လို႔ ရွိရင္ေတာ့ ၁၆ ဖြဲ႔ထက္တိုးမယ္ဆိုရင္လည္း ဒါ ညိႇႏိႈင္းၿပီး တိုးလို႔ရပါတယ္။ အပစ္မရပ္ေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဖို႔ ဆပ္ေကာ္မတီဖြဲ႔ထားတာမွာ ဦးလွေမာင္ေရႊ ပါတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ သူတို႔တေတြနဲ႔ ဘယ္ေတာ့ေတြ႔မလဲ။ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထားလဲ။ “အခု ဆက္သြယ္ေနတယ္ခင္ဗ်။ ၾကားမွာလည္း အက်ဳိးေဆာင္ေပးတဲ့ ပုဂိဳၢလ္ေတြရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လည္း တခ်ဳိ႔လူေတြနဲ႔ေတာ့ တိုက္ရိုက္ေျပာေနတယ္။ ဒါဟာလာမယ့္ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ ေတြ႔ႏိုင္ဖို႔ ၂ ဖက္ ညိႇေနပါတယ္၊ ေတြ႔ျဖစ္ဖို႔လည္း မ်ားပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ လက္မွတ္မထိုးေသးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ပါလာႏိုင္မယ္ဆိုရင္ နဂိုရွိထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးမူေဘာင္ကုိ အစိုးရ အေျပာင္းအလဲမွာ ျပန္သုံးသပ္ ၾကဖို႔ရွိမလား။ မူေဘာင္မွာ အေျပာင္းအလဲ ႀကီးမားႏိုင္တာရွိလား။ “အခု က်ေနာ္တို႔အစည္းအေ၀းေတြမွာေတာ့ ဒီအစိုးရသစ္ဘက္က ဒီအတိုင္းပဲ ေဆာင္ရြက္ မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ frame work မူေဘာင္ကို ျပန္ျပင္မယ္ေပါ့ေလ။ frame work ကို ျပန္ျပင္မယ္ဆိုတဲ့အတြက္ အခုနက ခင္ဗ်ားေျပာသလိုပါပဲ ဒါ ျပင္ကိုျပင္မယ့္အေနအထား ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ frame work က လြယ္လြယ္ကူကူျပင္ႏုိင္ေအာင္လို႔ အရင္အစိုးရမွာကတည္းက ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုလည္း လြယ္လြယ္ကူကူ ျပင္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ အထူးသျဖင့္ ေတာ့ agenda ေပါ့။ agenda မွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔အေနနဲ႔ agenda ေတြက မ်ားတာေပ့ါဗ်ာ၊ ဒါကို ေလ်ာ့ခ်ၿပီးေတာ့ အဓိက agenda ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လုံျခဳံေရး၊ ကာကြယ္ေရးကိစၥကို ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးမယ္၊ က်န္တဲ့ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ သယံဇာတေပါ့ ဒါမ်ဳိးေတြကို CSO (---) ေတြ၊ အႏိုင္မရတဲ့ပါတီေတြ၊ သူတို႔ တာ၀န္ခြဲေပးလိုက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ဘက္က ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ျပန္တက္လာဖို႔ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးရွိပါတယ္။ အဲဒါ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ က်ေနာ့္အျမင္ေတာ့ အဲဒီ UPDJC မွာ ျပန္ညိႇႏိႈင္တဲ့အေနအထားရွိတယ္။ အခုကေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အခု ရွင္းျပၿပီးေတာ့ သူတို႔ကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ပါလာႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့အခါမွာလည္း ပါလာႏိုင္တဲ့ အေနအထားေတြလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔လည္း အဲဒီလို frame work ကို အဲဒီလိုအခ်ိန္ ျပင္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ၀င္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့မွ သူတုိ႔ရဲ႕ ownership ေပါ့ဗ်ာ၊ ဒါကိုလည္း သူတို႔ရႏိုင္ဖို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာေပါ့။ ဒါေတြအတြက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဆက္ေတာ့ သြားေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ျမင္တာေတာ့ လာမယ့္ တလေလာက္အတြင္းမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ ေျပာဆိုတာေတြ ၿပီးသြားၿပီးေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ျပည္တြင္းကိုလာၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တာ၀န္ရွိတဲ့သူေတြ၊ ေကာ္မတီတို႔နဲ႔ ေတြ႔ႏိုင္မယ္။ အဲဒီက ဆက္ၿပီးေတာ့ သြားႏိုင္ဖို႔ေတာ့ ျပင္ဆင္ထားတာေပါ့ေလ။ တကယ္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ၾကည့္မွပဲ သိမွာပါ။” ခုနေျပာတဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လုံျခဳံေရး၊ ကာကြယ္ေရးကိစၥကို ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံႀကီးမွာ ေဆြးေႏြးၿပီး က်န္တဲ့ကိစၥေတြကို ဖိုရမ္မွာ ေဆြးေႏြးၾကမယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီ ၂ ခု ေပါင္းစပ္ေရး က်ေတာ့ ဘယ္မွာ သြားေပါင္းစပ္ၾကမလဲ။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲႀကီး ၂ ခုရဲ႕ ဆုံခ်က္က ဘယ္မွာျဖစ္မလဲ။ “အဲဒါကို UPDJC အစည္းမွာလည္း တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ဘက္က ေမးပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က ျပန္ၿပီးရွင္းျပတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အန္စီေအအတိုင္း သြားမယ္။ အဲဒီေတာ့ UPDJC မွာ frame work ကို ညိႇ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ လက္မွတ္ မထိုးရေသးတဲ့ေပါ့ေလ မပါေသးတဲ့လူေတြ ပါႏိုင္ဖို႔ ခုနတုန္းက ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ (၂၁ ရာစုပင္လုံ) ေပါ့၊ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီဆုိတဲ့ ေကာ္မတီကေနၿပီးေတာ့ လိုက္လံၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ရွင္းျပမယ္။ သူတို႔ပါႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြရွာမယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ထပ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ ပါႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားမယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ ခုနတုန္းက ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီ ကေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားလူေတြနဲ႔ေစာင့္၊ ညိွႏွုိင္းေနတာရွိသလို လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့လူေတြ ပါႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္က ပိုၿပီးေတာ့ သီးျခားသေဘာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပါလာၿပီးတဲ့လူေတြ ေနာက္ပိုင္းမွာက်ရင္ေတာ့ လည္း UPDJC ဟာ ျပန္ညိႇတဲ့အခါက်ရင္ေတာ့လည္း အားလုံးကေတာ့ အဲဒီမွာ သြားျပန္ဆုံ ၾကမွာပါပဲ။” ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံႀကီးမွာ၊ ဖိုရမ္မွာ ႏိုင္ငံတကာေရာက္ ျပန္႔က်ဲေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြ ကမ္းလွမ္းဖို႔ရွိလား။ သူတို႔ ဘယ္လိုမ်ဳိး ပါ၀င္ခြင့္ရၾကမလဲ။ “အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေကာ္မတီက ေပးထားတဲ့ mandate လုပ္ခြင့္ကေတာ့၊ ေကာ္မတီထဲ မွာ ဆပ္ေကာ္မတီ ၂ ခု ခဲြလိုက္တာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ လက္မွတ္မထိုးရေသးတဲ့ တိုင္းရငး္သားေတြဘက္ကို က်ေနာ္တာ၀န္က်တာေပါ့ေလ၊ ေဒါက္တာတင္မ်ဳိး၀င္းက ဥကၠ႒ အေနနဲ႔ ယူတယ္ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္လည္း အဲဒီမွာတာ၀န္ရွိေတာ့ က်ေနာ္တို႔တာ၀န္ကေတာ့ အခု လက္နက္ကိုင္ေတြ အဓိက ေတြ႔ဆုံၿပီးေတာ့ ရွင္းျပမယ္ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြ၊ စဥ္းစားခ်က္ ေတြ၊ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ ရွင္းျပၿပီး သူတို႔ပါ၀င္ႏိုင္မႈအေနအထားကို ဘယ္လိုညိႇႏိႈင္းႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို အဓိကလုုပ္မွာပါ။ ေနာက္ ေကာ္မတီမွာ civil society ေတြ ထိေတြ႔ဖို႔ဆိုၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ထပ္ၿပီးေတာ့ တာ၀န္ခြဲေပးထားတာေတြရွိတယ္။ အဲဒါေတာ့လည္း ဦးႏိုင္ငံလင္းတို႔၊ ေဒၚဒြဲဘူတို႔၊ အဲလိုမ်ဳိးေတြအျပင္ကို လက္နက္ကိုင္ဘက္ကတခ်ဳိ႔လည္း ပါမယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ထပ္ ၾကားမွာ ၀ိုင္းကူေပးမယ့္ ေဒၚနန္းဒါ တို႔လို သူတို႔ေတြ လည္း ပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ civil ေတြဘက္ကို က်ေနာ္တို႔ အဓိကဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခုနေျပာတဲ့ ေမးခြန္းထဲမွာ အႏိုင္မရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီရယ္၊ အျခားဟာေတြကေတာ့ ထပ္ၿပီးေတာ့ ခုနေျပာတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာေတာ့၊ လုပ္ငန္းစဥ္တိုးတက္ လာရင္ေတာ့ ထပ္ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားႏို င္မႈေတာ့ရွိမွာေပါ့ေလ။ အခုအခ်ိန္ထိေတာ့ ဒီဟာေပၚမွာ တိတိက်က်ေတာ့ ေျပာထားတာေလး မရွိေသးဘူး။” ျပည္ေထာင္စု ညီလာခံ၊ CSO ဖိုရမ္ေတြကို ဘယ္ေတာ့ေလာက္ စတင္ႏို္င္မလဲ။ အခ်ိန္ဇယား ခန္႔မွန္းခ်က္အရ။ “က်ေနာ္တို႔ အရင္တုန္းကေတာ့ ဇူလိုင္လကုန္ေလာက္ေပါ့။ အခုေတာ့ ဇူလိုင္လကုန္မွာ ျပင္ဆင္မႈေတြဟာ လိုအပ္ေနေသးရင္ေတာ့လည္း ၾသဂုတ္လထဲေတာ့ ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ အဓိကေတာ့ ရလဒ္ကို အဓိကထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခ်ိန္ကလည္း အၾကာႀကီးမေစာင့္ဘူး။ သို႔ေပမယ့္ ရက္အနည္းငယ္ျဖစ္တဲ့ဟာကေတာ့ ေရြ႕ေျပာင္းကေတာ့ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ထင္တာကေတာ့ ၾသဂုတ္လထဲမွာ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္ ေပါ့ေနာ္။ ဇူလိုင္လကုန္လည္း ရည္မွန္းထားတာပါပဲ။ ဒါေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔လုပ္တဲ့ တလခြဲေလာက္လုပ္တဲ့အေပၚမွာလည္း မူတည္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဗဟိုဌာန ဖြဲ႔စည္းမႈ ေနာက္ဆုံးအေျခအေန။ “ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီဗ်၊ မဖြဲ႔ရေသးဘူ။ ဘယ္သူေတြပါမလဲ က်ေနာ္ကေတာ့ အတိအက်မသိေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျပန္ဖြဲ႔မယ္လို႔ ေျပာၿပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြကို တာ၀န္ေပးထားတာရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီ ျပင္ဆင္တဲ့ဟာလည္း ျပန္ၿပီးတင္ျပၿပီးရင္ေတာ့ သူတို႔မူ၀ါဒေတြနဲ႔ ဖြဲ႔ေတာ့ဖြဲဲ႔မွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခုခ်က္ျခင္းေတာ့ ဖြဲ႔မယ့္အေနအထားမရွိေသးဘူး။ ျပင္ဆင္ရဦးမွာေပါ့။ အျခားေကာ္မတီ ၂ ခုမွာ က်ေနာ္ခုနေျပာတဲ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံေပါ့ေနာ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မတီ ဆုိေတာ့ ၂ ခုစလုံးက ျပင္ဆင္တာဗ်။ ျပင္ဆင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေကာ္မတီေတြရဲ႕တာ၀န္က အကန္႔အသတ္ရွိလိမ့္မယ္၊ ၂ လ ၃ လေလာက္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ ညီလာခံျပင္ဆင္တာက ညီလာခံ ပူးတြဲက်င္းပေရးေကာ္မတီတို႔ ဘာတို႔လည္း ျဖစ္ေကာင္းလည္း ျဖစ္မယ္။ ဒါကေတာ့ မွန္းဆတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သြားႏိုင္ဖို႔ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ NRPC (အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဌာန) ကလည္း အခုအရင္တုန္းက UPCC (ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈ ဗဟိုေကာ္မတီ) နဲ႔ UPWC (ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေကာ္မတီ) ၊ MPC (ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရးစင္တာ) ဆိုတာ ရွိခဲ့တယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဒါက အစိုးရရဲ႕ ေပၚလစီေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ခုနက UPDJC ဆိုတာ Joint Body ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရရဲ႕ body ထဲမွာ အခုထိ သီးျခားဖြဲ႔ထားတဲ့ဟာေတာ့ မေတြ႔ေသးဘူး။ Joint body ကို ျပင္ဆင္ေနေတာ့ NRPC ကလည္း အဲဒီ body တခု ျဖစ္လာဖို႔ေတာ့ရွိတယ္။ ဘယ္ေတာ့ဖြဲ႔မလဲဆုိတာ က်ေနာ္ထင္တာေတာ့ လာမယ့္ တလ၊ ႏွစ္လအတြင္းလည္း ဖြဲ႔တာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။” ေဒါက္တာင္တင္မ်ဳိး၀င္းနဲ႔ ဦးလွေမာင္ေရႊတို႔ ခ်င္းမိုင္ကို လာၾကမယ့္၊ ဒီဘက္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ေတြရင္ အဓိကေခါင္းစဥ္က ဘာျဖစ္မလဲ။ “က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) မွာလည္း အျခားတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔ေပါ့ေလ။ ခ်င္းမိုင္ဖက္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေနတယ္။ ဆက္သြယ္ေနေတာ့ ဘယ္ဟာ အေစာေရာက္မလဲဆိုတဲ့ ဟာေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က တုန္႔ျပန္တဲ့အေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ ညီလာခံမွာ သူတို႔ပါ၀င္ႏိုင္ေရးပါပဲ။ ပါ၀င္ႏိုင္ေရးဆိုတာ ျပင္ဆင္ေရးေပါ့ဗ်ာ။ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဘာကိုမဆို က်ေနာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိတဲ့အတြက္ နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ ခင္ဗ်ားေမးတဲ့ ေမးခြန္း ေျပာရရင္ေတာ့ ရွင္းျပဖို႔ေပါ့ေနာ္။ ရွင္းျပတဲ့အခုအခင္းအက်င္း၊ အခု မူ၀ါဒ ဒါေတြကို ရွင္းျပၿပီးေတာ့ သူတို႔သေဘာထားေတြနဲ႔ ဘယ္လိုပါ၀င္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ နည္းလမ္းကို ရွာဖို႔ေပါ့။ အဲဒီ ပါ၀င္ႏို္င္မယ့္ဟာ သိၿပီးမွ ေနာက္အဆင့္ေတြက ဆက္ၿပီးေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္သေဘာရွိတယ္။ ဦးလွေမာင္ေရႊက သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ စတင္အေကာင္ထည္ေဖာ္ခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မွာေရာပါခဲ့သူ၊ အခုၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာလည္း ပါ၀င္ခြင့္ရသူအေနနဲ႔ ဒီျဖစ္စဥ္ရဲ႕ အလားအလာကို ဘယ္လို ခန္႔မွန္းသုံးသပ္ႏိုင္မလဲ။ “က်ေနာ့္အေနနဲ႔ပါတာကေတာ့ ေစာပါတယ္။ ေစာပါတယ္ဆိုတာ ရက္ပိုင္းေလးပဲရွိေသးတယ္။ အစိုးရသစ္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကလည္း အခု အစျပဳတာျဖစ္ေတာ့ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ က်ေနာ္ လည္း လူသစ္တေယာက္လိုျပန္ၿပီး အသစ္ျပန္ပါရတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရသစ္မွာလည္း အခြင့္အလမ္းေပ့ါဗ်ာ opportunity ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အရင္ ၄ ႏွစ္ခြဲ ေလာက္လုပ္ထားတဲ့ အေျခခံေကာင္းတခ်ဳိ႕ေတြေပၚမွာလည္း က်ေနာ္တို႔ ဒါကို ဆက္လုပ္ဖုိ႔ သူ႔မွာ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အစိုးရသစ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခင္းအက်င္းအသစ္နဲ႔ စဥ္းစားခ်က္အသစ္ေတြကလည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိႏိုင္ပါတယ္။ တႀကိမ္တည္းမွာပဲ က်ေနာ္တို႔ သစ္သြားတာနဲ႔ စိမ္ေခၚမႈေတြလည္း ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါကိုေတာ့ အာလုံး ၀ိုင္းေတာ့ လုပ္ၾကရလိမ့္မယ္ေပါ့ေလ။ အားလုံး၀ိုင္းလုပ္ရင္ေတာ့ အားလုံးရည္မွန္းတာျဖစ္မွာေပါ့။”