တ႐ုတ္ျပည္က ေရကာတာေတြကို ေပါက္ကြဲခါနီး ခ်ိန္ကုိက္ဗံုးလုိ့ တင္စားၾကပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ တ႐ုတ္ျပည္က ေရကာတာေပါင္း ၄ ေသာင္းဟာ က်ဳိးေပါက္ေတာ့မယ့္ အေျခအေနနဲ့ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္က ျမို့ၾကီးေတြရဲ့  ၄ ပံု ၁ ပံုဟာ အဲဒီ ေရကာတာေတြရဲ့ ေအာက္ပိုင္းမွာ ႐ွိေနၾကပါတယ္။  ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္နွစ္ေတြက စလုိ့ တ႐ုတ္ျပည္မွာ နွစ္စဥ္နွစ္တုိင္း ေရကာတာ ၆၅ ခုဟာ ပံုမွန္က်ဳိးေပါက္ေနပါတယ္။ [caption id="attachment_15059" align="alignleft" width="310" caption="ယန္စီျမစ္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ ေရကာတာ"][/caption] ၁၉၇၅ ခုနွစ္တုန္းက ဟီနန္းျပည္နယ္ထဲက ဇူမာဒီယံ ေရကာတာ က်ဳိးေပါက္သြားတဲ့ အတြက္ လူေပါင္း ၂ သိန္း ၆ ေသာင္း ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ လူေပါင္း ၁၄၅,၀၀၀ လည္း ေနာက္ဆက္တြဲ ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ့ အငတ္ေဘးေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရဖူးပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္က ေရကာတာေတြေၾကာင့္ လူေပါင္း ၂၃ သန္း ေနရပ္ေတြကေန စြန့္ခြာခဲ့ရပါတယ္။ လူေပါင္း ၈ ေသာင္း ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ ၂၀၀၈ စီခြ်မ္း ငလ်င္ျဖစ္ရတာ ဇီပင္ပူ ေရကာတာ (Zipingpu Dam) ေၾကာင့္လို့ ဆုိတဲ့ သိပၸံနည္းက် အေထာက္အထားေတြလည္း ႐ွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ျမန္မာျပည္မွာ တည္ေဆာက္မယ့္ ျမစ္ဆံု ေရကာတာ စီမံကိန္းဟာ ငလ်င္ေက်ာကို ဆြေပးသလို ျဖစ္မယ္လုိ့ ပညာ႐ွင္ေတြက ေထာက္ျပ ေနၾကတာပါ။ ေရကာတာ တည္ေဆာက္တဲ့ နည္းပညာအရာမွာ တ႐ုတ္ေတြ ဂုဏ္ယူေလ့႐ွိတဲ့ ကမၻာေပၚက အၾကီးဆံုးေရကာတာဟာ တ႐ုတ္ျပည္မွာ တည္႐ွိပါတယ္။ ယန္စီျမစ္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ (Three Gorges Dam) ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ ေရကာတာၾကီးပါ။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မဂၢါ၀ပ္ ၁၈,၀၀၀ ထုတ္လုပ္ျပီး ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီက တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုေရအား လွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းနဲ့ နိႈင္းယွဥ္ရင္ ၃ ဆပိုပါတယ္။ ျမစ္ခ်င္းယွဥ္ရင္လည္း ယန္စီျမစ္ကေတာ့ အာ႐ွက အ႐ွည္ဆံုးျမစ္ျဖစ္ျပီး၊ မိုင္ေပါင္း ၃၉၀၀ ေက်ာ္ ႐ွည္လ်ားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္က မုိင္ေပါင္း ၁၃၀၀ ႐ွည္လ်ားတဲ့အတြက္ ယန္စီျမစ္က၊ ဧရာ၀တီထက္ ၃ ဆပို ႐ွည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယန္စီျမစ္ေပၚက ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ေရကာတာေၾကာင့္ ေလာေလာဆယ္ ခံစားေနရတဲ့ ဆုိးက်ဳိးေတြဟာ ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္ျပီးရင္ ၾကံုရမယ့္ ဆိုးက်ဳိးေတြပဲလို့ ယူဆလို့ရ နိုင္ပါတယ္။ ယန္စီ ေရကာတာဟာ တ႐ုတ္လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား လိုအပ္ခ်က္ရဲ့ ၂ ရာခုိင္နႈန္းကို ထုတ္လုပ္ျပီး တနွစ္မွာ ေက်ာက္မီးေသြး တန္ခ်ိန္ သန္း ၃၀ ကို အစားထုိး ေပးနုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူမႈေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ပထ၀ီဆုိင္ရာ၊ ဘ႑ာေရး ကုန္က်မႈေတြက်ေတာ့ ယံုနုိင္စရာေတာင္ မ႐ွိပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္ ယန္စီျမစ္ေပၚက ျမစ္​က်ဥ္းသံုးသြယ္ေရကာတာေၾကာင့္ ၁။ ျမို့ၾကီး ၁၃ ျမို့၊ ျမို့ငယ္ ၁၄၀၊ ႐ြာေပါင္း ၁၃၅၀ ေရနစ္ျမႈပ္ျပီး လူေပါင္း ၁ သန္း ၂ သိန္း ေနရပ္စြန့္ခြာခဲ့ရပါတယ္။ အစိုးရက ကတိေတြ အထပ္ထပ္ေပးေပမယ့္ ေျပာင္းေ႐ြွႊ့ရသူေတြဟာ နစ္နာေၾကးေတြ အလိမ္ခံ၊ အလုပ္လက္မဲ့၊ ေျမယာမဲ့ဘ၀ ေရာက္ၾကပါတယ္။ ျမို့သစ္ေတြ တည္ေပမယ့္ တခ်ဳိ့ပဲ အေျခတက် ျပန္ျဖစ္ျပီး အလုပ္လက္မဲ့ဘ၀၊ ဆင္းရဲမြဲေတတဲ့ အေျခအေန ေရာက္ရသူေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ၂။ ေရကာတာေၾကာင့္ အာ႐ွရဲ့ အ႐ွည္ဆံုးျမစ္ ယန္စီရဲ့ ေဂဟစနစ္ အၾကီးအက်ယ္ ပ်က္ယြင္းသြားခ့ဲပါတယ္။ အရင္တုန္းက အ႐ွိန္အဟုန္နဲ့ စီးဆင္းခဲ့ဖူးတဲ့ ယန္စီျမစ္ဟာ ေရေသျမစ္ တစင္းလို ျဖစ္လာျပီး အမိႈက္ေတြ၊ ဒုိက္ေတြ၊ အဆိပ္ေရေမွာ္ေတြ ေပါက္ေရာက္ရာ ျမစ္ၾကီး ျဖစ္လာပါတယ္။ ငါးေတြ ကူးသန္းမႈ မ႐ွိေတာ့တာေၾကာင့္ စီးပြားျဖစ္ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းေတြ က်ဆင္းသြားပါတယ္။ ယန္စီ လင္းပိုင္ (လပုိင္) ေတြ မ်ိုးတံုးေပ်ာက္ကြယ္သြားသလို တျခား ေရသတၱ၀ါ မ်ဳိးစိတ္ေတြလည္း မ်ဳိးတံုးေတာ့မယ့္ အေျခအေနနဲ့ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ ၃။ ေရကာတာက စီးက်တဲ့ ေရအ႐ွိန္ေၾကာင့္ ယန္စီ ေတာင္ေက်ာ တေလွ်ာက္မွာ ဆင္ေျခေလ်ာေတြ ျပိုက်ကုန္ပါတယ္။ မၾကာခဏ ေျမျပိုတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။  ေရကာတာ ႐ွိတဲ့ ေဒသရဲ့ တ၀က္ေလာက္မွာ ေျမျပိုတာေတြ ျဖစ္ေနျပီး ေနာက္ထပ္ လူေပါင္း ၃ သိန္း ေျပာင္းေ႐ြွႊ့ရဖို့ ႐ွိေနပါတယ္၊ ၄။ ယန္စီျမစ္ဟာ နွစ္စဥ္ နုန္းတန္ သန္း ၅၀၀  ျမစ္ေအာက္ပုိင္းကို ပို့ခ်ပါတယ္။ အခုေတာ့ ေရစီးနႈန္းက်သြားျပီး နုန္းေျမေတြ ယန္စီ ျမစ္၀ွမ္းေဒသကို မပို့ခ်ေတာ့ပါဘူး။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ နွစ္စဥ္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသ ၄ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ေရတုိက္စားခံေနရပါတယ္။ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ ကြ်ံသြားျပီး ပင္လယ္ေရ ၀င္ေရာက္လာတာေၾကာင့္ စုိက္ပ်ဳိးေရးနွင့္ ေသာက္သံုးေရကို ထိခုိက္ေနပါတယ္။ ျမစ္ထဲမွာ အာဟာရဓာတ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အတြက္ ကမ္းေျခက ငါးေတြရဲ့ အသက္႐ွင္မႈကိုလည္း ထိခုိက္ေစျပန္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမစ္​က်ဥ္းသံုးသြယ္ေရကာတာ စတင္လည္ပတ္တဲ့ ၂၀၀၈ ခုနွစ္က တြက္ရင္ ၃ နွစ္ပဲ ႐ွိပါေသးတယ္။ ဒါက တပုိင္းျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္က ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ၂၀၀၇ ခုနွစ္မွာ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ့အမ်ားဆံုး ထုတ္လြွႊင့္တဲ့ နုိင္ငံျဖစ္လာပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ကိုပင္ေဟဂင္ ရာသီဥတုထိပ္သီးညီလာခံမွာ တ႐ုတ္အစိုးရက ကာဗြန္သိပ္သည္းဆ (ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ့ ထုတ္လြွႊင့္တာ) ကို ၂၀၂၀ နွစ္က်ရင္ ၄၀ ရာခုိင္နႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ဖို့ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကတိကို တည္ဖုိ့ တ႐ုတ္အစိုးရအတြက္ လာမယ့္ ၅ နွစ္အတြင္းမွာ ၁၄၀ ဂစ္ဂါ၀ပ္ ထုတ္လုပ္ေပးနိုင္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုေတြ လုိအပ္လာပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ တ႐ုတ္ဟာ ေရကာတာေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းနုိင္ငံေတြနဲ့ ရန္ျဖစ္ေနရပါတယ္။ မဲေခါင္ျမစ္ ေကာ္မ႐ွင္ အဖြဲ့၀င္နုိင္္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ထုိင္း၊ လာအုိ၊ ကေမၻာဒီယား၊ ဗီယက္နမ္တို့က ျမစ္ထက္ပိုင္းက တ႐ုတ္ေရကာတာ ၁၁ ခုမွာ ေရေတြ အဆမတန္ ပိတ္ေလွာင္တာေၾကာင့္ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာ ေရနည္းသြားတာကို မေက်မနပ္ ကန့္ကြက္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနၾကားကပဲ တ႐ုတ္က သူ့ နုိင္ငံေတာင္ပိုင္းက ယူနန္ျပည္နယ္ထဲမွာ  ေရကာ ၈ ခုကို ဆက္ေဆာက္ေနျပီး ၄ ခုက ျပီးေနျပီလို့ သိရပါတယ္။ မဲေခါင္ေဒသ နုိင္ငံေတြကလည္း သူတို့ နယ္စပ္နားက အဲဒီေရကာတာေတြကို မေဆာက္ဖုိ့ အျပတ္ဆန့္က်င္ေနၾကပါတယ္။ ဒီအေျခအေန ေနာက္ခံမွာ ျမန္မာျပည္မွာ ျမစ္ဆံုေရကာတာတည္ေဆာက္ဖုိ့ ျဖစ္လာတာပါပဲ။ ျမစ္ဆံုေရကာတာၾကီး ျပီးသြားရင္ ကမၻာမွာ ဆဌမေျမာက္ အၾကီးဆံုး ေရကာတာ ျဖစ္လာမွာပါ။ ျမစ္ဆံုေရကာတာအ႐ြယ္ ေရကာတာေတြ ကမၻာမွာ အေမရိကားနွင့္ ႐ု႐ွမွာပဲ ႐ွိတာပါ။ ဖြ့ံျဖိုးတိုးတက္မႈနွင့္ နည္းပညာ အရာမွာ ျမန္မာျပည္နဲ့ ဆီနွင့္ ေရလို ကြာဟာေနတဲ့ နုိင္ငံေတြပါ။ တ႐ုတ္နုိင္ငံကေတာ့ သူ့အေျခအေန၊ လူဦးေရသန္း ၁၃၀၀ ရဲ့ လိုအပ္ခ်က္၊ သူ့အက်ဳိးစီးပြားနွင့္သူမုိ့လို ဘာမွ ေျပာစရာ မ႐ွိပါဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ျမန္မာျပည္က နုိင္ငံအၾကီးအကဲ ဆုိသူေတြက မိမိနုိင္ငံ ပုိင္နက္ထဲက၊ နုိင္ငံရဲ့ အဓိက အသက္ေသြးေက်ာလည္းျဖစ္၊ အစဥ္အလာၾကီးလွတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ကိုမွာ တ႐ုတ္လက္ထဲ ၀ကြက္အပ္ဖို့ စီစဥ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ့ေတြၾကားက ဆက္ဆံေရးဟာ ေဆြမ်ဳိး ေပါက္ေဖာ္ ဆက္ဆံေရး ထက္ေတာင္ ေက်ာ္သြားျပီလားလို့ ေတြးစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီစီမံကိန္းကေန ထြက္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အားလံုးနီးပါးကို တ႐ုတ္ကို ေရာင္းရင္၊ ျမန္မာအစိုးရက နွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ ရမယ္လို့ ခန့္မွန္းၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုလည္း ျမန္မာျပည္ကေန သဘာ၀ဓာတ္ေငြ့လို သယံဇာတေတြ၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေတြ ထုတ္ေရာင္းေနေပမယ့္ လူထုဘ၀ေတြ ဘာတခုမွ ထူးျခား ေျပာင္းလဲသြားတာ မေတြ့ခဲ့ရပါဘူး။ တုိင္းသူျပည္သား အမ်ားစုကေတာ့ ဆင္းရဲတြင္းထဲက မတက္နုိင္ေသးပါဘူး။ ဧရာ၀တီျမစ္ၾကီးကို ေရာင္းစားလို့ ရမယ့္ေငြကိုလည္း ျပည္သူလူထုက ေမွ်ာ္လင့္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီစီမံကိန္းကို စမယ္ဆုိတဲ့ အခ်ိန္တုန္းကလည္း ျပည္သူလူထုကို အသိမေပးခဲ့ပါဘူး။ တဖက္မွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြေရာ၊ တ႐ုတ္အစိုးရ ကိုယ္တုိင္ပါ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြမွာ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈနဲ့ ပတ္သက္လို့ သူ့ျပည္တြင္းမွာေရာ၊ အာ႐ွ၊ အာဖရိကမွာပါ နာမည္မေကာင္းပါဘူး။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ဧရာ၀တီျမစ္ဖ်ားမွာ တည္ေဆာက္မယ့္ ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းက ျဖစ္လာမယ့္ ဆုိးက်ဳိးေတြကို တ႐ုတ္ျမန္မာ ပညာ႐ွင္ေတြကလည္း ေထာက္ျပထားျပီး ဆက္မလုပ္ဖို့ ေတာင္းဆုိ ထားၾကပါျပီး၊ ေရတုိမွာေရာ၊ ေရ႐ွည္မွာပါ ဘာမွ အက်ဳိးျပုစရာ မ႐ွိဘူးဆုိတာ သက္ေသေတြ ေနရာတကာမွာ အမ်ားၾကီး ႐ွိေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေန အရပ္ရပ္ကို မစူးစမ္းဘဲ အာဏာပိုင္ေတြက ေရကာတာကို ေဆာက္လုပ္ဖို့ သေဘာတူခဲ့တာပါ။ အခုလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္က တုိက္ပြဲေတြၾကား၊ ကန့္ကြက္ေနတဲ့ ၾကားကပဲ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို တ႐ုတ္ကုမၸဏီက ဆက္ျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတယ္လို့ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာမွ အသံုးမက်တဲ့ ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းကို ေ႐ွ့ဆက္တုိးလို့ မရေအာင္ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္႐ွိသူေတြကို တြန္းတြန္းတုိက္တိုက္ တိုက္တြန္းဖို့၊ တုိက္တြန္းတဲ့နည္းနဲ့ မရရင္ ရတဲ့နည္းနဲ့ လံုး၀ရပ္သြားေအာင္ ဖ်က္ၾကဖို့ပဲ ျပည္သူေတြအတြက္ ေ႐ြးစရာ က်န္ပါေတာ့တယ္။ ဒီတခါ လူထုက အေလွ်ာ့ေပးလုိက္ရင္ေတာ့ ဧရာ၀တီရဲ့ ေနာက္ဆံုးေန့ေတြကို က်ေနာ္တို့ သက္တမ္းမွာပဲ  ျမင္ေတြ့ရဖြယ္႐ွိတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။