လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ၅၀ က ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ဖင္လန္ႏုိင္ငံတို႔၏ ပညာေရးစနစ္မွာ အလြန္ပင္ ဆိုး၀ါးနိမ့္က်ေနခဲ့ပါ၏။ ဖင္လန္ႏုိင္ငံမွာ ဥေရာပ၏ စီးပြားေရး ေမြးစားသား အဆင့္မွ်သာ ရွိရေတာ့မည့္ပံု။ ေတာင္ကိုးရီယားမွာမူ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲမ်ားႏွင့္ နပန္းလံုးေနလ်က္။ သို႔ရာတြင္ ရာစုႏွစ္၀က္ ကုန္လြန္ခဲ့ၿပီးေနာက္၀ယ္ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ဖင္လန္ ၂ ႏုိင္ငံစလံုးမွာ သူတို႔၏ ေက်ာင္းမ်ားကို ေျပာင္းျပန္လွန္ ေျပာင္းလဲပစ္ႏုိင္ခဲ့ေလၿပီ။ ၂၁ ရာစု ပထမ ဆယ္စုႏွစ္ ကာလမ်ား တြင္ ကမၻာ့အေကာင္းဆံုး ပညာေရးစနစ္တို႔ကို ပုိင္ဆုိင္ထားရွိေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ပညာဂုဏ္ တင့္တယ္လ်က္ ရွိေနၾကသည္။ ဤဆန္႔က်င္ဖက္တို႔ စုေ၀းထားရွိေသာ ပညာထိပ္တန္း ၂ ႏုိင္ငံမွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ မည္သို႔ အတုယူႏုိင္ပါ မည္နည္း။ ပထမဦးစြာ ပညာေအာင္ပြဲခံေနသည့္ ေတာင္ကိုးရီယားႏွင့္ ဖင္လန္ႏုိင္ငံတို႔၏ ပညာေရး စနစ္ထဲမွ ေရြးခ်ယ္မႈ မွန္ကန္ခဲ့ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္သင့္ပါသည္။ ကိုးရီးယားပံုစံ - အနာခံမွ အသာစံရမည့္ ပညာေရး ပံုစံခြက္အတုိင္း အလြန္အမင္း ႀကိဳးစားအားထုတ္ အလုပ္ လုပ္ခိုင္းျခင္းဟု ဆိုရမည္။ ရာစုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာပင္ အာရွတုိက္အတြင္း ေဒသအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ လူမႈစီးပြား ေလွကားထစ္တြင္ တက္လွမ္း၍ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိရန္ႏွင့္ အလုပ္တည္ၿမဲေစရန္မွာ ဤနည္းျဖင့္ စာေမးပြဲမ်ားကို ၀င္ေရာက္ေျဖဆို ေအာင္ျမင္ရန္မွတပါး အျခားနည္းလမ္း မရွိခဲ့ပါ။ ေရေျမ့ရွင္ မင္းတရားႀကီး၏ ကိုယ္စားျပဳ စာစစ္ေဆးသူမ်ားက ဦးစီးက်င္းပေသာ စာေမးပြဲမ်ားျဖစ္သည္။ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတမ်ား ျပည့္စံု ႂကြယ္၀ဖို႔လိုအပ္သည္။ စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုရျခင္းမွ အလြန္အမင္း စိတ္ပင္ပန္းဆင္းရဲ ဒုကၡမ်ားလွသည့္ အာဂံုေဆာင္ရျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္ တြင္လည္း ကြန္ဖ်ဴးရွပ္အယူ၀ါဒကို လက္ခံက်င့္သံုးသည့္ တုိင္းျပည္မ်ားတြင္ ဤကဲ့သို႔ေသာ ပညာေရးစနစ္မ်ားကို စာေမးပြဲယဥ္ေက်းမႈျဖင့္ ျမႇင့္တင္ေနၾကတုန္းပင္ျဖစ္သည္။ ၂၁ ရာစု ပညာေရး အေတြးအေခၚသစ္မ်ား၊ ကေလးဖြံ႔ၿဖိဳးမႉ သုေတသနမ်ား၊ သင္ၾကားျခင္း-သင္ယူျခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားအရ ဤကဲ့သို႔ စာေမးပြဲကို အလြန္အမင္း ဗဟိုျပဳပညာေရးမွာ မညီမွ်မႉမ်ားကိုသာ ျဖစ္ေစသည္ဟူ၍ ေထာက္ျပၾကသည္။ ဤတုိင္းႏုိင္ငံမ်ားထဲတြင္ ေတာင္ကိုးရီးယားႏုိင္ငံမွာ အလြန္အမင္း အစြန္းေရာက္လွသည့္ အေျခအေနျဖင့္ သီးျခား ထင္ေပၚလ်က္ရွိသည္။ ေမးခြန္းမ်ားထုတ္ရန္ ရွိေနေသာ္လည္း အေအာင္ျမင္ဆံုး တုိင္းျပည္လည္း ျဖစ္ေနျပန္ပါသည္။ ကိုးရီးယားတို႔သည္ အင္မတန္မွပင္ ထူးျခားအံ့ဖြယ္ရာ အစြမ္းသတၱိထူးကို ပိုင္ဆုိင္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ၁၀၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ရာႏႈန္းျပည့္ စာတတ္ေျမာက္သည့္ တုိင္းျပည္ျဖစ္၏။ ႏုိင္ငံတကာ ႏိႈင္းယွဥ္ စာေမးပြဲမ်ားတြင္လည္း ထိပ္တန္းအဆင့္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကို ရရွိထားၾကသည္။ ေ၀ဘန္ပိုင္းျခားဆန္းစစ္ေတြးေခၚျခင္း critical thinking ႏွင့္ ခြဲျခမ္း ေလ့လာသံုးသပ္ျခင္း analysis စာေမးပြဲမ်ား အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေအာင္ျမင္မႈမွာ တန္ဖိုးႀကီးႀကီးေတာ့ ေပးရစၿမဲ။ စာေမးပြဲတြင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္၊ ထူးထူးခၽြန္ခၽြန္ျဖင့္ ေအာင္ပြဲဆင္ႏုိင္ရန္ အလို႔ငွါ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ မညႇာမတာ၊ ျပင္းထန္၊ ရက္စက္လွေသာ ဖိအားေပးမႈမ်ား ထားၾကေတာ့သည္။ ဗီဇစြမ္းရည္ကိုေတာ့ ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္း မရွိၾက။ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈက အလုပ္ႀကိဳးစားျခင္းႏွင့္ ၀ီရိယအေပၚမွာသာ အျခားအရာ မ်ားထက္ ယံုၾကည္ထားသည္။ ရံႈးနိမ့္မႈအတြက္ ေျဖရွင္းခ်က္ ေပးလို႔မရ။ ေက်ာင္းမွာေကာ၊ က်ဴရွင္မွာပါ ကေလးမ်ား ႏွစ္ေပါက္ ေလ့လာၾကရေတာ့သည္။ အပတ္တကုတ္ ေလ့လာ ႀကိဳးစားပါ က စမတ္က်မည္ဟု သူတို႔က ဆိုထားသည္။ “ကိုးရီးယားေတြက ဒီလို ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ငါ့ရဲ႕ အနာဂတ္ ေအာင္ျမင္လွပဖို႔ရာအတြက္ ဒီ အင္မတန္မွ ၾကမ္းတမ္း ခက္ထန္လွတဲ့ အခ်ိန္ကာလကို ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔ ငါဟာ လိုအပ္တယ္။” ႏုိင္ငံတကာစာေမးပြဲ PISA ပီဆာအဖြဲ႔ႀကီး၏ ပညာေရးႏွင့္ စြမ္းရည္ ဒါရို္က္တာျဖစ္သူ အန္ဒရိယာ့စ္ ရွေလ့ခ်ာကဆိုပါသည္။ “ေရတုိခဏေလာက္ မေပ်ာ္ရႊင္ရမႈဟာ ေရရွည္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ပါပဲ။” မိဘမ်ားကသာလွ်င္ ကေလးမ်ားကို ဖိအားေပးၾကသည္ မဟုတ္ပါ။ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈထဲတြင္ ပံုစံတူညီျခင္းႏွင့္ အမိန္႔နာခံတတ္မႈကို အေလးထားၾကသည္ျဖစ္ရာ အျခားရြယ္တူ ေက်ာင္းသား မ်ားထံမွလည္း ႀကိဳးစား အားထုတ္ျခင္းအတြက္ ဖိအားေပးမႈမ်ဳိး ရွိေနေလသည္။ ဤကဲ့သို႔ အျမင္သေဘာထားမွာ မူႀကိဳအရြယ္ကပင္ ရွိေနေၾကာင္းကို ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတကၠသိုလ္မွ မူႀကိဳပညာေရး ပါေမာကၡဂ်ဳိးတုိဘင္က ေထာက္ျပထားသည္။ အျခားအာရွႏုိင္ငံမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ကိုးရီးယား စာသင္ခန္းမ်ားမွာလည္း အရြယ္အစားမွာ အလြန္ႀကီးမား တတ္သည္။ အေနာက္တုိင္းမိဘမ်ား မႏွစ္သက္ႏုိင္သည့္ စာသင္ခန္း အရြယ္အစားပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ကိုးရီးယားမွာေတာ့ စာသင္ခန္းကို လူ႔အဖြဲ႔အစည္းငယ္ေလး တစ္ခုအေနျဖင့္ ဆရာျဖစ္သူ က ဦးေဆာင္မႈျပဳၿပီး ကေလးအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးကိုလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။ အေမရိကန္ မူႀကိဳ စာသင္ခန္းမ်ားထဲတြင္ေတာ့ ဆရာ၏ ဦးတည္ခ်က္မွာ ကေလး - ဆရာ ဆက္ဆံေရးကို တစ္ဦးခ်င္းအလိုက္ တိုးတက္ေစရန္ႏွင့္ ကေလးအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးတြင္ ဆရာက ပံုမွန္၀င္ေရာက္ ထိန္းညိႇေပးရန္ျဖစ္သည္။ “ကေလးေတြကို ပညာသင္ၾကားေပးရာ မွာေတာ့ ပိုေကာင္းမြန္တဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ အေတာ့္ကို ဆိုးရြားလွတဲ့ နည္းလမ္းဆိုၿပီး ၂ နည္းရွိတယ္ေလ” စမတ္ အက်ဆံုးကေလးမ်ား စာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သူ အမန္ဒါရစ္ပေလက ဆိုပါသည္။ “တခ်ိန္တည္းမွာပဲ သာမန္အေမရိကန္ပညာေရးနဲ႔ သာမန္ကိုးရီးယားပညာေရးစနစ္ ၂ ခုအၾကားမွာ တစ္ခုခုကို ကၽြန္မရဲ႕ ကေလးအတြက္ ေရြးခ်ယ္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္မဟာျဖင့္ (တုန္႔ဆုိင္းစြာနဲ႔) ကိုးရီးယားေက်ာင္းကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ တကယ့္ဘ၀အမွန္ကေတာ့- ဒီေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ကေလးေတြဟာ ဘယ္လိုဘယ္ပံု သင္ယူေလ့လာရမယ္ဆိုတာကို သိဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ အလုပ္ကို ဘယ္လိုႀကိဳးစားပမ္းစား လုပ္မွျဖစ္မယ္ ဆုိတာကို သိဖို႔လိုတယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ရံႈးခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့လည္း ထပ္ခါထပ္ခါ ႀကိဳးစား လုပ္ကိုင္လိုစိတ္ ရွိဖို႔လိုတယ္။ ကိုးရီးယားေက်ာင္း ပညာေရးစနစ္က ဒါေတြကို ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေပးေနတယ္။” ဖင္လန္ပညာေရးစနစ္ - တြဲဖက္သင္ရိုး ေရြးစရာမ်ားႏွင့္ ကိုယ္တုိင္တက္ႂကြ စာသင္ၾက။ အျခားတစ္ဖက္တြင္မူ ကမၻာ့အေကာင္းဆံုး တစ္ခုျဖစ္သည့္ ဖင္လန္ပညာေရးစနစ္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ႀကိဳးစားရျခင္းႏွင့္ ေရြးခ်ယ္မႈမ်ားျခင္းတို႔ျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို သင္ၾကားလ်က္ ရွိေနသည္။ ပညာေရးသမား အမ်ားစုႀကီးကေတာ့ ဖင္လန္ပညာေရးပံုစံမွာ ယူတိုးပီးယားဆန္သည္ ဟု ဆိုၾကသည္။ ဖင္လန္ႏုိင္ငံတြင္ စာသင္ေက်ာင္းမွာ ရပ္ရြာလူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ ဗဟိုခ်က္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း PISA ဒါရိုက္တာ ရွေလးခ်ာကဆိုပါသည္။ ေက်ာင္းမွာ ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ သာမကဘဲ လူမႈေရး အကူအညီမ်ားကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးလ်က္ရွိသည္။ ပညာေရးဆိုသည္မွာ identity ပင္ကိုယ္သရုပ္ကို ပံုေဖာ္ဖန္တီးျခင္းဟု ခံယူထားၾကသည္။ ဖင္နစ္ရွ္ယဥ္ေက်းမႈက မိမိကုိယ္တုိင္ စိတ္အားထက္သန္မႈႏွင့္ စိတ္၀င္စား ၀ါသနာပါရာကို ေလ့လာလိုက္စားမႈအေပၚ တန္ဖိုးထားသည္။ ေက်ာင္းခ်ိန္ တိုေတာင္းၿပီး ေက်ာင္းတြင္းမွာပင္ တြဲဖက္သင္ရိုး ေရြးခ်ယ္စရာ အမ်ားႀကီး ထားေပးသည္။ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ ဖင္လန္လူမ်ဳိးတုိ႔က ဤသို႔ ယံုၾကည္ထားသည္။ “အေရးႀကီးသည့္ သင္ယူေလ့လာမႈမ်ားမွာ ေက်ာင္းျပင္ပတြင္သာ ျဖစ္ထြန္းၾကသည္” ဟူ၍…။ နမူနာတစ္ခုမွၡာ အားကစားပင္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းမွာထက္ ၿမိဳ႕နယ္က စီစဥ္သင္ၾကားေပးသည္။ အထက္တန္းေက်ာင္းသားမ်ား၏ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း ၃ ပံု ၁ ပံုမွာ မိမိ ၀ါသနာပါရာကို လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ သင္ယူေလ့လာႏုိင္သည့္ တြဲဖက္သင္ရိုး၀င္ ဘာသာရပ္မ်ားျဖစ္ေနသည္။ မည္သည့္ တကၠသိုလ္၀င္တန္း စာေမးပြဲကို ေျဖဆိုမည္ဆိုသည္ကို ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရွိေနျပန္ပါသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈ အလြန္နည္းပါးလွသည့္ ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ၿပီးလွ်င္ သင္ယူေလ့လာမႈ အမ်ဳိးစံု၊ က်ယ္ျပန္႔ျခင္းကို တန္ဖိုးထားၾကသည္။ ဤသို႔ဆိုေသာ္လည္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အပတ္တကုတ္ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈကိုေတာ့ ေလ်ာ့ပါးေစျခင္း မရွိပါ။ “ဖင္လန္မွ သင္ခန္းစာယူစရာမ်ား - ဖင္လန္ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားက ကမၻာႀကီးအတြက္ သင္ခန္းစာ” စာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သူ ဖင္လန္ပညာေရးသမား ပါစီဆာဘာ့ဂ္က ဤသုိ႔ ဆိုထားသည္။ တုိင္းျပည္၏ သမုိင္းအရ ဥေရာပစူပါ ပါ၀ါႏုိင္ငံမ်ား အၾကားတြင္ ေျမဇာပင္ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ အေၾကာင္းတရားက သူတို႔ကို စိတ္အားထက္သန္ေစ ျခင္းပင္…။ ယွဥ္ၿပိဳင္အေပၚမွာ အေလးထား ဆက္ဆံတတ္ေစရန္ မူလတန္းအရြယ္ကတည္းပင္ အေသအခ်ာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသည္။ မေန႔က မိမိႏွင့္ ယေန႔ မိမိသည္သာလွ်င္ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖက္ဟူ ရႉျမင္သံုးသပ္တတ္လာေစ၍ မိမိ၏ ကိုယ္စီ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို တုိးတက္ေစသည္။ “အဲဒီအတြက္ ေသာ့ခ်က္ကေတာ့ ပညာေရးပါ၊ ဖင္လန္လူမ်ဳိးမ်ားဟာ ဖင္လန္ႏုိင္ငံရဲ႕ အျပင္ဖက္မွာ ရွင္သန္ရပ္တည္ မေနႏုိင္ၾကဘူးေလ။” ဖင္လန္ပညာေရးသမားက ေထာက္ျပထားသည္။ “အဲဒီေတာ့ လူထုဟာ ပညာေရးကို ပိုၿပီးေတာ့ သဲႀကီးမဲႀကီး အေလးထားၾကတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ကၽြန္မတို႔ ေျပာဆိုေနတဲ့ ဒီဟာသဆန္တဲ့ ဘာသာစကားကို အျခားဘယ္သူမွ မေျပာၾကဘူးေလ။ ဖင္လန္ဟာ ဘာသာစကား ၂ မ်ဳိးကို ေျပာဆိုတဲ့ တုိင္းျပည္ပါ။ ေက်ာင္းသားတုိင္းဟာ ဖင္လန္ဘာသာစကားနဲ႔ ဆီြဒင္ ဘာသာစကားေတြကို ေလ့လာၾကရတယ္။ ေအာင္ျမင္လိုတဲ့ ဖင္လန္ႏုိင္ငံသားတုိင္းဟာ ေနာက္ထပ္ ဘာသာစကားတစ္ခုကိုလည္း ကၽြမ္းက်င္အဆင့္ ေလ့လာထားၾကရတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အဂၤလိပ္ ဘာသာစကားပါ၊ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္၊ ရုရွားနဲ႔ အျခားေသာ ဘာသာစကားေတြကိုလည္း ေလ့လာထားၾကတာပါ။ ကေလး ေသးေသးေလးေတြကအစ အျခားေသာ လူမ်ဳိးေတြဟာ ဖင္လန္စကား မေျပာၾကဘူးဆိုတာ သိထားၾကတယ္ေလ။ ဘ၀မွာ တျခားဟာေတြ လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ဘာသာစကားေတြကို သင္ယူထားမွ ျဖစ္မယ္ဆိုတာကိုလည္း သူတို႔က သိႏွင့္ေနၾကၿပီ။” ဖင္လန္ႏွင့္ ေတာင္ကိုးရီးယားတို႔တြင္ တူညီေသာအခ်က္တစ္ခ်က္ေတာ့ ရွိေနပါသည္။ ဆရာ ဆရာမမ်ားအေပၚတြင္ အလြန္အမင္း ရိုေသေလးစားမႈ ရွိျခင္းျဖစ္ၿပီး သူတို႔၏ ပညာေရး ေအာင္ျမင္မႈအေပၚ ကိုယ္စီဂုဏ္ယူတတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဖင္လန္ႏုိင္ငံတြင္ ပညာေရးဘြဲ႔ သင္တန္း တက္ေရာက္ေလ့လာလိုသူ ေလွ်ာက္လႊာရွင္ ၁၀ ဦးလွ်င္ တစ္ဦးကိုသာ ေရြးခ်ယ္ေလ သည္။ ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက ပညာေရးေကာလိပ္ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကို ပိတ္ပစ္လိုက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း အေကာင္းဆံုးေသာ ပညာေရးတကၠသိုလ္ တစ္ခုတည္းသာလွ်င္ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ တုိင္းျပည္အတြင္း ပညာေရးသမားမ်ားႏွင့္ ဆရာဆရာမမ်ား၏ အဆင့္အတန္းကို ျမႇင့္တင္လိုက္ျခင္း ပင္။ ဖင္လန္ေက်ာင္းဆရာတို႔ တစ္ႏွစ္လွ်င္ နာရီ ၆၀၀ စာသင္ၾကားၾကသည္။ အျခားေသာ အခ်ိန္အမ်ားစုကို မိမိ၏ ေက်ာင္းဆရာအလုပ္အကိုင္ ျမႇင့္တင္ေပးေသာ ပေရာက္ဖက္ရွယ္နယ္ သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ျခင္း၊ ၀န္ထမ္းအစည္းအေ၀း၊ မိဘ-ေက်ာင္းသား-ဆရာ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္ျခင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ၾကသည္။ အေမရိကန္တြင္မူ ဆရာမ်ားက စာသင္ခန္းအတြင္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ နာရီ တစ္ေထာင့္တစ္ရာ စာသင္ၾကားၾကသည္။ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အတြက္ အခ်ိန္ မရွိသေလာက္ပင္။ မိမိ၏ သင္ၾကားေရးကို ျပန္လွန္သံုးသပ္ခ်ိန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္သင္တန္းတို႔ အတြက္လည္း အခ်ိန္ မေပးႏုိင္ၾက။ ျမန္မာ့ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ သင္ခန္းစာမ်ား ဖင္လန္ႏွင့္ ကိုးရီယားတို႔၏ ႀကိဳးစားလိုစိတ္ကို ပ်ဳိးေထာင္ရာတြင္ အစိုးရအဆင့္ဆင့္ႏွင့္ ရပ္ရြာ လူမႉအသိုင္း၀န္း၏ ပံ့ပိုးမႉမွာ အခရာက်ေနသည္။ ျမန္မာကေလးမ်ားကို ႀကိဳးစားၾကပါဟူ၍ ေျပာဆိုဆံုးမမႉမ်ားအျပင္ အပတ္တကုတ္ အားထုတ္လိုစိတ္ကိုလည္း လံႉ႔ေဆာ္ ျဖစ္ထြန္းေစမည့္ စာသင္ခန္းႏွင့္ လူမႉပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးေပးရန္ တာ၀န္ရွိေနပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ၊ အစာ ဆာေလာင္မႉ ကင္းေသာ၊ မညွာမတာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႉလည္း မရွိေသာ၊ ေက်ာင္းႏွင့္ စာသင္ခန္း အဂၤါစဥ္ ျပည့္မီေသာ၊ အားကိုးထုိက္ေသာ ဆရာဆရာမမ်ားျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းေပးထားေသာ၊ ပညာရွာရာ အားလံုးအတြက္ လက္လွမ္းမီေသာ အေျခအေနမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ယွဥ္ၡၿပိဳင္ဖက္ကို ေလးစားျခင္းႏွင့္ မိမိကုိယ္ကိုယ္ အားကိုးတတ္ျခင္းတို႔မွာ အမ်ဳိးသားေရး အနာဂတ္ အတြက္ အက်ဳိးမ်ားလွပါမည္။ ရန္သူ ေလ်ာ့နည္းေစေသာ လူ႔အသိုက္အၿမံဳအတြက္ ပညာေရးက တာ၀န္ယူ ေလ့က်င့္ေပးျခင္းပင္။ ေရြးခ်ယ္ခြင့္မ်ားစြာကို သူငယ္တန္းကတည္းကပင္ ဖန္တီးထားၿပီး အတန္းတုိင္းတြင္ ဗီဇစြမ္းရည္ႏွင့္ အမ်ဳိးသား သင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို ညိႇႏိႈင္းေပးျခင္းျဖင့္သာ ကေလးေပ်ာ္ေက်ာင္း၊ ဆရာ့၀န္တာ ေက်ပြန္ေသာ ေက်ာင္းျဖစ္လာပါမည္။ ဖင္လန္သားတို႔၏ ဆရာ့ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ ေက်ာင္းတန္ဖိုးကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ျမႇင့္တင္ေပးျခင္းမ်ားထဲမွာ အတုယူစရာ မ်ားစြာ ရွိေနပါ၏။ အထူးသျဖင့္ အဂတိတရား ေလးပါး ကင္းရွင္းေသာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ပညာေရးစနစ္ကို ပ်ဳိးေထာင္ႏုိင္မွသာလွ်င္ လက္ရွိ ရင္ဆုိင္ေနရေသာ အဂတိတရား corruption ကင္းစင္သည့္ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ပါမည္။ ပညာေရးအက်ပ္အတည္း မ်ားစြာထဲတြင္ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္း ျမင့္မားေနျခင္းႏွင့္ စာသင္ခန္း အတြင္းဖက္ မ၀င္ဘူးသူကေလးမ်ား ျပႆနာမွာတစ္ခုျဖစ္ပါ၏။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိ ေက်ာင္းတက္ေရာက္ ေနၾကေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ ပညာေရးစနစ္ႏွင့္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းမ်ားက ဘ၀ အာမခံခ်က္ မည္မွ် ေပးထားပါသနည္း။ ေက်ာင္းေန တကယ္ေပ်ာ္ၾကပါရဲ႕လား။ ေက်ာင္းႏွင့္ က်ဴရွင္အၾကား ကေလးမ်ား၏ စိတ္ဖိစီးမႈႏွင့္ ပညာေရးေအာင္ျမင္မႈ အေျခအေနမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာစံမ်ား၊ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏုိင္ငံမ်ား၏ ပညာေရးစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ေသာ္ မည္သို႔ ေတြ႔ျမင္ရပါ မည္နည္း။ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ငါးဆယ္ခန္႔က ျမန္မာ့ပညာေရးသမားႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ျဖဴးက “ကေလးေတြ စာငတ္ေနၿပီ” ဟု စိုးရိမ္တႀကီး မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။ ဖင္လန္ကေလးငယ္မ်ား၊ ဆရာဆရာမမ်ား၊ လူႀကီးမ်ားအားလံုး အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် စာႏွင့္ မ်က္ႏွာမခြာတမ္း ဖတ္ရႉေလ့လာၾကသည့္ စာဖတ္ျခင္း ဓေလ့ကို အတုယူ တည္ေဆာက္သင့္ပါသည္။ စာဖတ္ျခင္း ဓေလ့ျဖင့္သာ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို တည္ေဆာက္ႏုိင္မည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ရပ္ရြာစာၾကည့္တုိက္မ်ား တစတစ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေနေသာ္လည္း ေက်ာင္းစာၾကည့္တုိက္ႏွင့္ ပညာေရးသင္ယူေရးတြင္ စာၾကည့္တုိက္ကို အသံုးခ်မႈမွာ အားနည္းေနပါေသးသည္။ စာက်က္ျခင္းႏွင့္ စာဖတ္ျခင္းကို ခြဲျခားသိျမင္ျခင္းျဖင့္ စတင္ႏုိင္ပါသည္။ စာဖတ္ျခင္းဘာသာ Reading ကိုလည္း ပင္မသင္ရိုးတြင္ ထည့္သြင္းရဦးမည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ားက ပညာေရးယဥ္ေက်းမႈသစ္ကို တည္ေဆာက္လိုေၾကာင္း ဆိုၾကပါသည္။ ဆိုးေမြမ်ားစြာ ရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္စြမ္းလည္း ရွိေနပါေသး သည္။ ေခါက္ရိုးက်ဳိးေနသည့္အတြက္ မလြယ္ကူဟုဆိုၾကေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုအၾကာတြင္ ျပဳျပင္ဖန္တီးၿပီး အသစ္ရ ႏုိင္စၿမဲပင္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့ပညာေရး တြင္ လိုလားအပ္ေသာ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းမ်ား ထုထည္ႏွင့္ ရွိေနခဲ့ဖူူးသည္။ ေခတ္စနစ္ေၾကာင့္ လူတို႔၏ အေတြးအျမင္၊ အက်င့္အႀကံတို႔ အေျပာင္းအလဲတြင္ ပညာေရးစနစ္မွာ မလူးသာ မလြန္႔သာ ပံုဖ်က္ခံထားရသည္ဟု ဆိုခ်င္ပါသည္။ အေျပာင္းအလဲေရာင္ျခည္ကို ေရးေရးမွ် ျမင္ေတြ႔ေနသည့္ ယခုကာလတြင္ ပညာေရးစံႏႈန္းသစ္၊ ေက်ာင္းယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ကို စတင္သင့္ပါသည္။ ေခတ္မီ ဆန္းသစ္ေသာ ပညာေရး စာမ်က္ႏွာသစ္ကို ဖြင့္လွစ္ရာတြင္ ျမန္မာကေလးမ်ား ဘက္ကေတာ့ အခက္အခဲ မရွိႏုိင္ပါ။ သူတို႔ေလးေတြကေတာ့ ဦးေနွာက္ မီးၿမိွဳက္ရန္၊ ဦးေႏွာက္ ခါးေတာင္းက်ဳိက္ရန္ အဆင့္သင့္ပင္။ သိန္းႏုိင္ (ေမာကၡပညာေရး)