ျမန္မာနုိင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ အတုိက္အခံအင္အားစုနွင့္ အာဏာရစစ္အုပ္စု ၾကား ညိႇနႈိင္းေဆြးေႏြးၿပီး တူညီသည္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္၊ မတူညီသည္မ်ားကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးကာ အေလ်ာ့အတင္း သေဘာျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္ျခင္း မဟုတ္ေပ။ ျမန္မာနုိင္ငံမွ အတုိက္အခံအင္အားစုမွာ ေအာက္ေၾကးမွ ျဖစ္ကာ ယခင္အစိုးရ ယခုစစ္အုပ္စုအစိုးရသစ္မွာ အေပၚေၾကးျဖင့္ သူတို႔ခ်မွတ္ထားေသာ မူဝါဒအတုိင္း ေလွ်ာက္လွမ္းျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္ယူနီေဖာင္းေနရာတြင္ အရပ္ဝတ္ ဝတ္ကာ ေျပာင္းလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းသာျဖစ္၏။ အရပ္ဝတ္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ ၁ဝ နွစ္ ၁ဝ မိုး စည္းကမ္းျပည့္ဝ ေသာ ဒီမိုကေရစီေရးဆြဲမည္ဟု အမ်ိဳးသားညီလာခံတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေတာင္အာဖရိကမွ ဒီက လပ္နွင့္ ျမန္မာျပည္မွ ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔မွာ လံုးဝကြာျခားလွေလသည္။ ဗိုလ္သန္းေရႊနွင့္  စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္တစ္စု မွာ သူတို႔ အက်ိဳးစီးပြား ကာကြယ္ေရးကိုသာ စဥ္းစားခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔၏ တေသြး၊ တသံ၊ တမိန္႔မူျဖင့္ ကမာၻေပၚတြင္ဆက္လက္ရပ္တည္၍ မရေၾကာင္း သေဘာေပါက္ လာသည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ အာဏာရွင္တုိ႔၏ အရုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္းလွေသာ ဇာတ္သိမ္းမ်ား ကို ေက်ာခ်မ္းလာပံုရ၏။ ထိုအခါ ေႁမြမေသ၊ တုတ္မက်ိဳး လမ္းစဥ္ကုိ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက အေလးအနက္ တိုင္ပင္ခဲ့၏။ လူထုေတာင္းဆိုေသာ ဒီမိုကေရစီ လည္းပါရမည္။ သူတို႔လည္း အာဏာဆက္ကိုင္စြဲရ မည္ဟု သူတို႔ဘာသာ ကလန္ဖန္ထိုးၿပီး ေညာင္၂ပင္ ညီလာခံ က်င္းပကာ လမ္းျပေျမပံု ၇ ခ်က္ ေရးဆဲြျခင္း၊ ၂ဝဝ၈ဖြဲ႔စည္းပံု ေရးဆြဲျခင္း၊ ၾကံ႕ဖြံ႕အဖြဲ႔ကို ျပည္ခိုင္ ျဖိဳးပါတီအျဖစ္ ေျပာင္းျခင္းတို႔ကို အစီအစဥ္နွင့္ လုပ္ေဆာင္ကာ သူတို႔ကို ကာကြယ္မည့္စစ္တပ္ကို ထိပ္ တန္းတင္ကာ အေျပာင္းအလဲဟု  ကမာၻသိ ေႂကြးေၾကာ္ၿပီး အေနာက္အုပ္စု၏ ေထာက္ခံမႈကို ရယူခဲ့သည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ စစ္အစိုးရမွ အရပ္သားအစိုးရသို႔ ေျပာင္းလဲလိုက္ျခင္းမွာ “အေျပာင္းအလဲ” သာျဖစ္ၿပီး “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း” မဟုတ္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ သူတို႔သည္ ျပဳျပင္၍ ေျပာင္းလဲျခင္းမဟုတ္ပဲ အရပ္သားဝတ္စံုသို႔ ေျပာင္းလဲလုိက္ျခင္းသာ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအေနအထားကို အတိုက္အခံအင္အားစုကလည္း အင္နွင့္အားနွင့္ ဘက္ၿပိဳင္အံတု နုိ္င္ စြမ္းမရွိခဲ့ေပ။ ေတာင္အာဖရိကတြင္ အသားအေရာင္ခဲြျခားမႈ စနစ္ကို ေျပာင္းလဲစဥ္က ANC ပါတီနွင့္ ေတာင္ အာဖရိက လူမည္းတို႔တြင္ အားရွိသည္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေကာင္းေကာင္းရွိသလို ေနာက္လုိက္ေကာင္းမ်ား မ်ားရိွၾကသည္။ လူျဖဴအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ အသက္ပင္ေပးရေပးရ အသားအေရာင္ ခြဲျခားမႈစနစ္ကို တုိက္ဖ်က္လိုေသာ အင္အားေကာင္းေကာင္းရွိ၏။ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ အတိုက္အခံအင္အားဟူ၍ အန္အယ္လ္ဒီသာ ရွိသည္။ အန္အယ္လ္ဒီ တြင္ လူထုေထာက္ခံေသာ ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ ရွိ၏။ အန္အယ္လ္ဒီ စဖြဲ႔စည္းစဥ္က ပါဝင္ေသာ ေခါင္းေဆာင္အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေထာင္ထဲတြင္ က်ဆံုးကုန္ၾကသည္။ ဦးဝင္းတင္ လို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးမွာလည္း ေထာင္နွစ္ရွည္က်ခံေနရသည္။ အန္အယ္လ္ဒီ ပါတီစေထာင္စဥ္က ပထမ မ်ိဳးဆက္မွာ ျပဳတ္သေလာက္ ျဖစ္သြား၏။ ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ေထာင္မွ လြတ္လာေသာ သူမ်ားနွင့္ စုစည္းကာ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းေနရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ အာဏာရဖို႔ နိုင္ငံေရးေလာကထဲ ဝင္လာျခင္း မဟုတ္ပဲ သူမႏွင့္ ကင္းကြာေနေသာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ကုန္းေကာက္စရာပင္ မရွိေအာင္ မြဲေတေန ၿပီး သူမေနခဲ့ေသာ အေနာက္နုိင္ငံမ်ားနွင့္ ယွဥ္လွ်င္ ဒီမိုကေရစီမွာ မူးလို႔ပင္ ရူစရာမရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ားကိုစာနာစိတ္၊ တုိင္းျပည္ခ်စ္စိတ္၊ ျပာပံုထဲေရာက္ေနေသာ ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပန္လည္ထူေထာင္ လုိစိတ္မ်ားျဖင့္ လင္လည္းေသ၊ သားမ်ားနွင့္လည္း အဆက္ျပတ္သြား ေသာ္လည္း သူမဘဝကို ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပဲြမ်ားတြင္သာ ျမႇဳပ္နွံထားလိုက္ေလသည္။ တုိက္ပြဲကို မဟာဗ်ဴဟာနည္း မဟာဗ်ဴဟာမ်ားျဖင့္ တဆင့္ ၿပီးတဆင့္ တိုက္ခိုက္ဖို႔နည္းလမ္းလည္း မရွိခဲ့ေပ။ စစ္အာဏာရွင္တို႔ကမူ စစ္တပ္က ဖြဲ႔စည္းေသာ အဖြဲ႔အစည္းပီပီ၊ စစ္စည္းကမ္း၊ စစ္မိန္႔မ်ားျဖင့္ ေညာင္၂ပင္ ညီလာခံမွ အစ လမ္းျပေျမပံု ၇ ခ်က္၊ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္း ပံုတို႔ျဖင့္ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ လွမ္းတက္လာသည္။ အရပ္သားအစိုးရတြင္ လာဘ္စားမႈ၊ ရမ္းကားမႈနည္းေသာ သို႔မဟုတ္ မရွိေသာ သူမ်ားကို တာဝန္ေပးလာသည္။ နုိင္ငံတကာမွ အျမင္ေကာင္းေအာင္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ေကာင္းရမည္။ ခ်ိဳသာသိမ္ေမြ႕ရမည္။ ဟုတ္ေသာ္ရွိ၊ မဟုတ္ေသာ္ရွိ လူႀကိဳက္ေအာင္ ေျပာ တတ္ရမည္။ မိမိတို႔အာဏာကို မထိခိုက္သေရြ႕ တခ်ိဳ႕အေနွာင္အတဲမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ပစ္ရ မည္။ ဥပမာ - စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္မ်ိဳး၊ စာေပနွင့္ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေပးလုိက္႐ုံနွင့္ စစ္အာဏာရွင္အေဟာင္း၊ အသစ္တို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိပါးသြားမည္မဟုတ္။ သူတို႔ရမ္းကား နွိပ္စက္ခဲ့သည္မ်ားကို ေရးသားၾက႐ုံသာရွိသည္။ အေရးယူခြင့္ရွိသည္မဟုတ္။ စစ္တပ္က သူတို႔လက္ထဲ၊ ရဲကသူတို႔လက္ထဲ၊ တရား႐ုံးက သူတို႔ လက္ထဲတြင္ရွိသည္မဟုတ္ပါေလာ။ တရားဥပေဒမွာ လြတ္လပ္ၿပီး အမွီအခိုကင္းသည့္ တရားေရးဌာန ေအာက္တြင္ မရွိေသးေပ။ မၾကာခင္က ကန္႔ဘလူရွိလယ္သမားမ်ားကို တရား႐ုံးက ေထာင္ဒဏ္ ၁နွစ္၊ ၆လ စသျဖင့္ ေထာင္ခ်လိုက္ရာ တရားသူႀကီးကိုယ္တုိင္က စစ္တပ္က ခ်ခိုင္း၍ခ်ရပါသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တရားဥပေဒအထက္ မည္သူမွ မရွိဟု နားေထာင္ေကာင္းေအာင္ ေျပာေနၾကေသာ္လည္း တရားဥပေဒအထက္ မည္သူေတြ ရွိေနသလဲ ဆိုသည္ကိုသိနုိင္ပါသည္။ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားကို ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝနွစ္ ခ်မွတ္သည္အထိ နွိပ္ကြပ္လာသည္။ ၁ဝနွစ္ေထာင္ဒဏ္ခ်စရာအေၾကာင္းမရွိ။ သတင္းယူ႐ုံ၊ သတင္းေရး႐ုံ ျဖင့္ ထိုသို႔ ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္သည္မွာ ကမာၻ႕စာနယ္ဇင္း ေလာကတြင္ တစ္ခါမွ မရွိဖူးေပ။ တရားဥပေဒ အထက္ မည္သူမွ် မရွိဟု သစၥာေရေသာက္ၿပီး ေျပာလွ်င္လည္း ယံုနိုင္စရာမရွိေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မိမိကိုယ္တုိင္ အထူးတရား႐ုံးတြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၅ နွစ္ ခ်မွတ္ခံရစဥ္က တရားသူႀကီးကိုယ္တုိင္က “က်ေနာ္က ေထာင္ဘယ္ေလာက္ခ်၊ ဘယ္လို လြတ္ခြင့္ေပး ဆိုတာေတြ မဆံုးျဖတ္နုိင္ပါဘူးဗ်ာ၊ ေထာက္လွမ္းေရးက ေထာင္ဘယ္နွႏွစ္ခ် ဆိုရင္ ခ်ရပါတယ္။ ဒီမွာၾကည့္ပါဗ်ာ” ဟုဆိုကာ စာရြက္တုိေလးကို ျပသည္။ ထုိစာရြက္တြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၅ နွစ္ခ်ပါဟု ေရးထားၿပီး ေအာက္တြင္ လက္မွတ္တခုေရးထုိး ထားေၾကာင့္ က်ေနာ့္ ေယာကၡမက ေျပာျပပါသည္။ ထိုသို႔ အျဖစ္မ်ားမွာ အဆန္းမဟုတ္ေတာ့ေပ။ ထိုအေျခအေနမ်ားမွာ စစ္အစိုးရေခတ္ကနွင့္ ယခုေျပာင္းအလဲမရွိေသး။ ေျမယာမ်ား အဓမၼသိမ္းထားမႈကို ဆႏၵျပေနေသာ လယ္သမားမ်ားကို ေထာင္ခ်ေနသည္ကိုပင္ၾကည့္။ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ျခင္း ေခၚယူေမးျမန္းျခင္းမ်ားကိုပင္ၾကည့္။ ယခင္ စစ္အစိုးရနွင့္ ဘာမ်ားကြာျခားပါသလဲ။ စစ္အစိုးရကာလနွင့္ ယခုကြာျခားသည္မွာ ယခင္လို လက္ရဲဇက္ရဲနွင့္ ထင္တုိင္းၾကဲျခင္းမ်ိဳး မရွိေတာ့ျခင္းပင္။ ယခင္လို ထင္တုိင္းၾကဲၿပီး မည္းမည္းျမင္ရာ ပစ္တာမ်ိဳး မလုပ္ေတာ့ပဲ သူတို႔အက်ိဳးမထိခိုက္သည္ ကိုပစ္ထားၿပီးသူတို႔ အက်ိဳးထိခိုက္လာပါက မညႇာမတာ လက္ရဲဇက္ရဲ လုပ္ျခင္းမွာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ဆႏၵျပမႈကို နပန္းဗံုးသံုးကာ ၿဖိဳခြဲလုိက္ျခင္းက သာဓက ျဖစ္ပါသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တုိင္သည္ပင္လွ်င္ ပထမ စစ္အစိုးရေခတ္ မဆလ အာဏာရစဥ္က ဥပေဒမ်ားအတုိင္း နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆိုသည္ကို လက္မခံ။ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆိုေသာ အသံုးအနႈန္းကိုပင္ လက္မခံခဲ့ေပ။ နိုင္ငံေရးျပစ္မႈျဖင့္ ေထာင္က် သူရွိသည္ကို လက္မခံ။ တည္ဆဲဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္သူ၊ အစုိးရဆန္႔က်င္သူမ်ားမွာ ဥပေဒကို ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္း၊ တည္ဆဲဥပေဒကို မလုိက္နာျခင္း၊ နုိင္ငံေတာ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျခင္း မ်ားေၾကာင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ မ်ားအျဖစ္ခိုးမႈ၊ ဓားျပမႈ၊ လူသတ္မႈ၊ မုဒိန္းက်င့္မႈ၊ ခါးပိုက္နႈိက္မႈစေသာ ဒုစရိုက္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားနွင့္ တတန္းတည္းဟု သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရသစ္ စတက္လာစဥ္က သမၼတမိန္႔ခြန္း ေျပာရာ၌ နုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမရွိဟု ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပင္ ေျပာဆိုခဲ့ေလ သည္။ ယခင္နွင့္ ထူးျခားသည္ဟု ေျပာရမည္မွာ ဗိုလ္သန္းေရႊအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ၂၂နွစ္တာကာလတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမရွိရာမွ ယခု ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ထားရွိလာျခင္း၊ စစ္ေကာင္စီတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးမွာ စစ္ေကာင္စီဥကၠ႒အျဖစ္ပါရွိခဲ့ရာမွ ယခု ထိုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား ယူနီေဖာင္းခၽြတ္ကာ အရပ္ဝတ္လဲဝတ္လိုက္ျခင္းသာ အေျပာင္းအလဲဟု ေျပာနုိင္ပါ ေတာ့သည္။ ထက္ျမက္