ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ထဲတြင္ ေလးပြင့္ဆုိင္၊ ေျခာက္ပြင့္ဆုိင္၊ အပြင့္ ဘယ္ႏွဆယ္ဆုိင္ေတြ လုပ္သလုိ မလုပ္သလို၊ လုပ္မလုိ မလုပ္မလိုႏွင့္ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ၿပီး ယခုေတာ့ တကယ္ အေရးႀကီးသည့္ ႏွစ္ပြင့္တည္း ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးသည့္ ဒုိင္ယာေလာ့ခ္ စတင္ခဲ့ၿပီ။ အန္အယ္လ္ဒီႏွင့္ တပ္မေတာ္။ ၈၈ ကတည္းကပင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒုိင္ယာေလာ့ခ္ ဆုိတာကို ေျပာခဲ့သည္။ လူထုကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ ေတြ႔ဆုံကာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာကို အေျဖရွာဖို႔ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ အေနႏွင့္ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လုိအပ္သည္ ယူဆပုံမရ။ အစဥ္တစုိက္ပင္ ျငင္းပယ္ခဲ့၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့သည္။ လူထုကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္ ျငင္းဆန္ျခင္းသည္ လူထုဆႏၵကို အေရးတယူမျပဳေသာ သေဘာဟု ဆုိႏုိင္သည္။ တနည္းေျပာေသာ္ ထုိစဥ္က တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္တုိ႔၏ သေဘာထားက ဒီမုိကေရစီဆုိတာႏွင့္ ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္း ျဖစ္ခဲ့လိမ့္မည္ဟု ယူဆရသည္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ လူထု၏ အစဥ္တစုိက္ ေတာင္းဆုိမႈကို မသိက်ဳိးကၽြန္ျပဳဖုိ႔ ခက္လာဟန္တူသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကို ေရးကာ “စစ္မွန္၍ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး” ဆုိတာကုိ ေျပာဆုိလာသည္။ တနည္းေျပာေသာ္ လူထု သို႔မဟုတ္ လူထုကုိယ္စားလွယ္ႏွင့္ တုိက္႐ုိက္ ေဆြးေႏြးမႈမျပဳဘဲ တစုံတရာ လုိက္ေလ်ာ အေလွ်ာ့ေပးလာေသာ သေဘာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒီမုိကေရစီ၏ အဓိပၸာယ္အစစ္က “လူထု အုပ္စုိးမႈ” သုိ႔မဟုတ္ “လူထု ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ေသာ လူထု ကုိယ္စားလွယ္မ်ား အုပ္စိုးမႈ”။ အဲသည္ေလာက္အထိလည္း ၎တုိ႔ လက္ခံႏုိင္ပုံမရ။ အဲဒါဆုိလွ်င္ လူထုေအာက္တြင္ မိမိတုိ႔ ေရာက္သြားမည္ဟု စဥ္းစားဟန္တူသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေရး” ကို “အစဥ္တစုိက္ ဦးတည္” ေၾကာင္း ဖြဲ႔စည္းပုံထဲတြင္ အတိအလင္း ထည့္သြင္းေရးသားသည္။ တပ္မေတာ္က မေဆြးေႏြး။ သို႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရး အရိပ္အကဲ သို႔မဟုတ္ ပကတိ ႏုိင္ငံေရး အေနအထားကို ၾကည့္ကာ ခ်ိန္ဆ ေျပာင္းလဲေနေသာ သေဘာ။ ၂၀၁၅ ႏုိ၀င္ဘာမွာေတာ့ အခ်ိန္အဆ နည္းနည္း ပ်က္သြားသည္ဟု ထင္သည္။ တပ္မေတာ္ စိတ္တုိင္းက် ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ဖြဲ႔စည္းပုံျဖင့္ပင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ကာ အန္အယ္လ္ဒီက အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို ႀကီးစိုးႏုိင္၊ အစိုးရဖြဲ႔ႏုိင္ေသာ အေနအထား ေရာက္လာသည္။ သည္အတုိင္းအတာအထိ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု တပ္မေတာ္က ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ပုံမရ။ သုိ႔ေသာ္ ျဖစ္လာၿပီ။ အန္အယ္လ္ဒီႏွင့္ ပူးတြဲကာ တုိင္းျပည္ကုိ စီမံခန္႔ခြဲရမည့္ အေနအထား ေရာက္လာၿပီ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယခုေတာ့ ႏွစ္ပြင့္ဆုိင္ ေဆြးေႏြးပြဲ စၾကရၿပီ။ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အန္အယ္လ္ဒီအၾကား ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ (political dialogue)။ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးၾကမည္လဲ။ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးေနၾကသလဲ။ အဲဒါသည္ သည္ကေန႔ ျပည္သူလူထု အသိခ်င္ဆုံး အရာျဖစ္သည္။ ျပည္သူကို မိမိတုိ႔ သိသမွ် ေဖာက္သည္ခ်ေနသည့္ သတင္းသမားတုိ႔ အသည္းအသန္ သိခ်င္ေနၾကေသာ အရာလည္း ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္မလား။ အဲသည္လုိ ျဖစ္ႏုိင္ရန္အတြက္ ဥပေဒႏွင့္ ညီၫြတ္သည့္ မည္သည့္ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ဳိး တပ္မေတာ္ဘက္က လုိက္ေလ်ာ ေဆာင္ရြက္ေပးမည္လဲ။ တဘက္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လႈိင္က ေနာက္ထပ္ ၅ ႏွစ္ သက္တမ္းတုိးသည့္ သတင္း ထြက္ေပၚေနသည္။ အဲဒါသည္ေကာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈႏွင့္ ဆက္စပ္မႈ ရွိသလား။ ၿပီး ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရာထူးမ်ား တပ္ဘက္က ေတာင္းသည္ဟု သတင္းထြက္ေပၚသည္။ မဟုတ္ဘူးဟူ၍ ေျပာၾကတာလည္း ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈသည္ ထိပ္သီးခ်င္း လွ်ဳိ႕၀ွက္ေတြ႔ဆုံမႈမ်ဳိးျဖစ္ရာ ျပင္ပသုိ႔ တိက်မွန္ကန္ေသာ သတင္းမ်ား ထြက္လာဖုိ႔ေတာ့ မလြယ္။ တစြန္းတစ ေပါက္ၾကားလာသည္မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ ခ်င့္တြက္ ခန္႔မွန္းျခင္းသာျဖစ္ရာ အေျဖမွန္မ်ားကား မတ္လ ေႏွာင္းပိုင္းေလာက္တြင္သာ ေပၚေပါက္စရာ ရွိသည္။ မည္သုိ႔ျဖစ္ေစ လြဲေခ်ာ္ႏုိင္ေသာ အေသးစိတ္တုိ႔ကို အသာထား၍ သေဘာတရားကို ေျပာရေသာ္၊ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမုိကေရစီသုိ႔ ကူးေျပာင္းရေသာ ႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္းတရပ္ ေခ်ာေမြ႔ညင္သာဖို႔ဆုိလွ်င္ ႏွစ္ဘက္ ထိပ္သီးခ်င္း ေတြ႔ဆုံညႇိႏႈိင္းကာ အေလွ်ာ့အတင္း အေပးအယူျပဳျခင္းသည္ သင့္ေတာ္ ေကာင္းမြန္ေသာ နည္းလမ္း သုိ႔တည္းမဟုတ္ တုိင္းျပည္အတြက္ ထိခုိက္နာက်င္မႈ အနည္းဆုံး နည္းလမ္းတရပ္ ျဖစ္သည္ဟု ဆုိႏုိင္သည္။ ဤတြင္ အေရးႀကီးသည္က ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ထားရွိအပ္သည့္ သေဘာထားျဖစ္သည္။ ဘက္တုိ႔၏သေဘာမွာ သူႏုိင္ ငါႏုိင္ ဆုိတာ ရွိသည္။ သူ ရတာမ်ားၿပီး ငါ ရတာ နည္းသလား။ သူက ဟုိဟာ မေလွ်ာ့လွ်င္ ငါက သည္ဟာ ဘာေၾကာင့္ ေလွ်ာ့ေပးရမလဲ ဆုိတာမ်ဳိး စဥ္းစားတတ္သည္။ အဲဒါသည္ အမ်ားသူငါတုိ႔၏ သေဘာ။ သာမန္စိတ္ထားရွိသည့္ လူတဦးခ်င္းမ်ား လူအစုအဖြဲ႔မ်ား၏ သေဘာ။ ယခုကိစၥတြင္ အဲသည္ သေဘာထားမ်ဳိးေလာက္သည္ မသင့္ေတာ္။ ယခုကိစၥက ႀကီးက်ယ္ျမင့္မားေသာ ကိစၥျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံ၏ လတ္တေလာ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး၊ ေရရွည္ သာယာ၀ေျပာေရး၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးကိစၥ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္ေရး ျပႆနာ၊ ႏုိင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ ဂုဏ္သိကၡာျပႆနာလည္း ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ တန္းတူညီမွ်မႈတုိ႔ ရွိသည့္ စည္းလုံးညီၫြတ္ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ႏုိင္ေရး အေျခခံ စခ်သည့္ ကိစၥလည္း ျဖစ္သည္။ သည္ကိစၥမ်ဳိးတြင္ သာမန္ထက္ ႀကီးက်ယ္ျမင့္မားေသာ စိတ္သေဘာထားမ်ဳိး လုိအပ္ေပမည္။ မိမိအက်ဳိး၊ မိမိပါတီ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္း အက်ဳိးထက္ ႏုိင္ငံႏွင့္လူမ်ဳိး အက်ဳိးကို ေရွး႐ႈေသာ စိတ္သေဘာထားမ်ားျဖင့္သာ သည္ကေန႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွ တင့္တယ္ေသာ၊ ဂုဏ္သေရရွိေသာ ခ်ီးမြမ္းေလာက္ဖြယ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ထြက္ေပၚႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။ ေဖျမင့္ (ျပည္သူ႔အေရးဂ်ာနယ္၊ အတြဲ-၂၊ အမွတ္-၇၃၊ ေဖျမင့္ ေဆာင္းပါးကို ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္)