ျပာသိုမွာ ျဖာစိုႏွင္းရယ္ႏွင့္ ခါအလို ခြာညိဳသင္းပါဘိ ျမင္းခင္းျမတ္ ေတာ္သဘင္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကျပည္လံုး။ ျပာသိုလဟာ ျမန္မာ့တဆယ့္ႏွစ္လမွာ ဆယ္လေျမာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပာသိုၿပီးရင္ တပို႔တြဲလနဲ႔ တေပါင္းလပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ ျမန္မာ့ႏွစ္တႏွစ္ကုန္ေတာ့မယ္။ ျပာသိုမွာ ထူးျခားတဲ့ေန႔ရက္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္္္သနစ္ စံုစံုစီစီ ရွိေနခဲ့တယ္လိိိိို႔ ဆိုသင့္လွပါတယ္။ ေဟာ၊ ၾကည့္ပါဦး။ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ဟာ အေမမ်ားေန႔၊ ျပာသိုလဆန္း တရက္ေန႔က ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔။ ျမန္မာဘုရင္ သီေပါ ပါေတာ္မူၿပီး ပ်က္သြားခဲ့တဲ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ျပန္လည္ စတင္ဖြဲ႔ခဲ့တာလဲ ျပာသိုလဆန္း ၁၀ ရက္ေန႔မွာပဲ မဟုတ္ပါလား။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ က်ဆံုးခဲ့တဲ့ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္ကို ေမြးဖြားခဲ့တာကလည္း ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ ၁၄ ရက္ေန႔ပါ။ စာေရးဆရာႀကီး သိန္းေဖျမင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့တာလည္း ျပာသိုလဆန္း ၇ ရက္ ျဖစ္သလို ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့တာကလည္း ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔မွာပဲေလ။ အဲ့သည္လုိ ထူးျခားေန႔ေတြ ရွိခဲ့တဲ့  ျပာသိုလဆိုတာ ဘာအဓိပၸါယ္လဲ။ စြယ္စံုက်မ္းမွာ ေအာက္ကအတိုင္း မွတ္တမ္း ရွိေလရဲ႕။ ျပာသိုလ။ ။ ျပာသိုလသည္ ျမန္မာလ တဆယ့္ႏွစ္လတြင္ ဆယ္ခုေျမာက္လ ျဖစ္၏။ ေဆာင္းဥတုတြင္ ပါ၀င္သည္။ ျပာသိုလကို ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ “ ပႅေသီ၀္”။ “ ပႅသို၀္”။ “ပႅါသို၀္” ဟူ၍ ေရးသားေလ့ရွိ၏။ ျပာသုိလအေၾကာင္းကို ေ၀ါဟာရ လီနတၳ ဒီပနီက်မ္းတြင္ သသၤႄကိ ုဋ္ ဘာသာ၌ မကာရ ရာသီတြင္ ဖုသွ်နကၡတ္ႏွင့္ယွဥ္ေသာ လျပည့္ေန႔ကို ေပါပီ ေခၚေၾကာင္း။ ထိုမွ ပါဠိဘာသာ ျပာသိုလေဟာ ေပါသီသို႔ သက္ေၾကာင္း၊ ေပါသီကိုပင္ ကာလရွည္ၾကာသျဖင့္ ေျပာသီ၊ ျပာသိုဟု ေခၚေ၀ၚၾကေၾကာင္းမ်ား ေဖာ္ျပထား၏။ ထို႔ျပင္လည္း ျပာသိုလကုိ ဖေယာင္း၊ ပ်ားဖေယာင္း၊ ပ်ားဖေယာင္းမ်ားစု၍ အရဆံုးေသာလ၊ ပ်ားဖေယာင္းလဟူ၍ ယူဆၾကသည္လည္း ရွိ၏။ ေဗဒင္အေခၚအားျဖင့္ ျပာသိုလကို မကာရရာသီဟု ေခၚသည္။ ထိုရာသီတြင္ ဖုသွ်နကၡတ္ႏွင့္ လမင္းတို႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ကာ မြန္းတည့္၏။ ေနမင္းသည္ ဥတၱရာသန္ နကၡတ္ႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္သည္။ ရာသီ႐ုပ္မွာ မကန္းငါး႐ုပ္္္္္ျဖစ္၏။ ရာသီပန္းမွာ ခြာညိဳပန္းတည္း။ ဤသည္ကိုရည္၍ ဖိုးသူေတာ္္ ဦးမင္းက ျပာသိုလဘြဲ႔တြင္ - “ေငြေသာ္တာ စႏၵႏွင့္၊ ဖုသွ်တဲ့လမ္းဆံု။ တိမ္လႊာမွာ ေရာင္၀ါက်င္းလို႔၊ ထိန္၀င္းတူၿပိဳင္ပ၊ ျမန္းႂကြခိုက္ႀကံဳ။ တသိန္ဂုဏ္၊ ၿမိဳင္စံုျမနန္း။ ႏုစိမ္းစိုစိုႏွင့္၊ ပန္းခြာညိဳငံုတံထူးတယ္၊ ဖူးပြင့္ခ်က္ဆန္း။” ဟူ၍ ေရးစပ္ထားခဲ့ေလသည္။ ဗုဇြန္တာရာ ထြန္းပေသာ ျပာသိုလတြင္ ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား ရွိစဥ္အခါက ျမင္းခင္းသဘင္ေခၚ ျမင္းခင္းပြဲေတာ္ကို က်င္းပၿမဲျဖစ္္၏။ ဤျမင္းခင္းသဘင္တြင္ မႉးသား၊ မတ္သား၊ မင္းသား၊ မင္းေျမးတို႔သည္ မိမိတိိိိိို႔ ရရွိခဲ့ၾကေသာ အေဆာင္အေယာင္၊ အဆင္တန္ဆာမ်ားကို ၀တ္စားဆင္ယင္ၾက၍ ဆင္ေရး၊ ျမင္းေရး၊ ေသနတ္ေရး၊ လွံေရး၊ ေလးေရး၊ ဓါးေရး၊ အခုန္အေျပး စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေလ့က်င့္ၿမဲ၊ က်င္းပၿမဲ ျဖစ္သည္။ ဤကိုရည္၍ အင္း၀ၿမိဳ႕ဘြဲ႔ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီ လူးတားတြင္ ဦးေအာင္ႀကီးက - “သာစြေလ။ ။ ရြက္ေျပျမညိဳ၊ ခါကိုလည္းလင့္၊ ပင္တိုင္းပြင့္၍၊ ႏွင္းႏွင့္ျမေငြ႔၊ လျပည့္ေန႔၀ယ္၊ ၿပိဳင္၍ဖုသွ်၊ မဂါရဟု၊ ေဆာင္းလရာသီ၊ အညီေပၚမွန္း၊ ႀကိဳင္ပ်ံ႕မြန္းသည္။ ႏြယ္ပန္းလိႈင္လို၊ လျပာသိုကား၊ မိန္ညိဳခ်ပ္၀တ္၊ ေလ်ာက္ပတ္ေဆာင္ေယာင္၊ မႉးေခါင္ မတ္ဖ်ား၊ မင္းသား မင္းေျမး၊ ဆံုးေရးမတ္လ်က္၊ စြယ္ရွက္ခ်ီပင့္၊ ခၽြန္းဖြင့္တိုက္လွ်င္၊ ဆင္တပ္ျပင္၍၊ ေျခလ်င္ ေျခခ်င္း၊ ျမင္းလည္း ျမင္းေလ်ာက္၊ ထိုးေျမႇာက္ လွံေလး၊ ခုန္ေျပးသံလ်င္၊ စိုင္းႏွင္ ႂကြားႂကြား၊ ဓါးသြားခုတ္ငင္၊ မြမ္းမြမ္းျဖင္မွ်၊ သဘင္ျမင္းခင္း၊ စစ္ဆင္က်င္းသည္။ စီးနင္းေၾကာ့ လန္းလန္းတည့္ေလး။ ။” ဟူ၍ စပ္ဆိုထားေပသည္။ ဤသို႔ ျမင္းခင္းသဘင္ ဆင္ယင္က်င္းပရာ၌ လွံေရးကစားရာတြင္ ၀တ္ဆင္ရေသာ အ၀တ္တန္ဆာ၊ ကစားသူတို႔၏ အမူအရာတို႔ကို ဆယ့္ႏွစ္ရာသီဘြဲ႔ “ျပာလဲ့ညက္စင္ခ်ီ” ရတုတြင္ - “ေ၀ေ၀ဆီးႏွင္း၊ ခ်မ္းဘိျခင္းကို၊ ျမင္းခင္းထြက္ဆဲ၊ စက္ထိုးပြဲမွာ၊ ႏႊဲကာ ႏႊဲကာ။ ရိႏၵမာပ်ံ၊ စၾကာလွံႏွင့္၊ ေကဆံမသိမ္း၊ အားယူတိမ္း၍၊ ဖဲစိမ္း၀တ္လံု၊ ရင္စီးၿခံဳလ်က္၊ ေထာင္ပံုရာထဲ၊ ခ်က္တိုင္းစြဲေအာင္၊ ဖန္လည္းမညိဳး၊ ေမာင္းရင္းကိုး၍၊ မထိုးေစရ . . .” ဟူ၍ စပ္ဆိုထားသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။ ျပာသိုလတြင္ နံနက္ စက္နာရီ ၆ နာရီ ၃၈ မိနစ္တြင္ ေနထြက္၍ ညေန စက္နာရီ ၅ နာရီ ၄၁ မိနစ္တြင္ ေန၀င္ေလသည္။ ျမန္မာနာရီအားျဖင့္ ေန႔ ၂၄ နာရီ ရွိၿပီးလွ်င္၊ ည ၃၆ နာရီ ရွိ၏။ ဤသည္ကိုရည္၍ ဦးယာ၏ ဆယ့္ႏွစ္ရာသီလူးတား ျပာသိုလဘြဲ႔တြင္ - “ရာသီညြန္႔လန္း၊ ႏြယ္ပန္းခြာညိဳ၊ ႏွင္းစိုခ်မ္းစိမ့္ လြမ္းလိမ့္ေလ။ ။ တေထြဆန္းစ၊ မကာရဟု၊ စရရာသီ၊ နာရီႏွစ္ခန္း၊ ခ်င့္မွန္းတိုင္းထႊာ၊ ေန႔မွာ ႏွစ္ဆယ္၊ စြန္းကယ္ဇယ၊ ညဥ့္သို႔က်ေသာ္၊ ဆႏွင့္ႀတိန္း၊ ကိန္းခန္းသခ်ၤာ၊ တသိန္းသာ၍၊ စြန္းပါငါးေသာင္း၊ အေပါင္းသည္မွ်၊ ဓါတ္အိမ္ျပလွ်က္၊ ႏွင္းက်မိႈင္းရီ၊ ပထ၀ီဟု၊ ရာသီစရ၊ ျပာသိုလတြင္၊” ဟူ၍ စပ္ဆိုထားေလသည္။ ျပာသိုလတြင္ ေသာၾကာေန႔ႏွင့္ ဗုဒၶဟူးေန႔မ်ားသည္ ျပႆ    ဒါးေန႔မ်ားျဖစ္၍ ၾကာသပေတးႏွင့္ စေနေန႔မ်ားသည္ ရက္ရာဇာမ်ား ျဖစ္ေလသည္။ ျပာသိုသည္ ရက္စံုကြယ္လ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ရက္ေပါင္း ၃၀ ရွိိိိိိိ၏။ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ အေမေန႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေမေန႔ဟာ ျပာသိုလျပည့္ပါ။ ႐ုပ္ရွင္မင္းသား ေက်ာ္သူရဲ႕ နာေရးကူညီမႈအသင္းကို တည္ေထာင္ဖို႔ လမ္းညႊန္ခဲ့သူ စာေရးဆရာ ဒါ႐ုိက္တာ ဦးသုခေၾကာင့္ အေမေန႔ကို သတ္မွတ္ႏုိင္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈမွာ မိခင္ကုိ မာတာပိတုဂုေဏာအနေႏၲာ ဘုရားနဲ႔ တဂုိဏ္းတည္းထားၿပီး ပူေဇာ္ ႐ုိေသၾကၿမဲပါ။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ ရက္ ျမန္မာႏွစ္ ၁၃၅၆ ခုႏွစ္ ျပာသုိလျပည့္၊ တနဂၤေႏြေန႔မွာ ဦးသုခရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္နဲ႔ ပထမဆံုး အေမေန႔ကို မႏၲေလးမွာ စ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ မိဘေက်းဇူးဆပ္နည္း စတဲ့ ပညာေပး ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ ေခတ္လူငယ္ေတြ မိခင္ကို ျမတ္ႏိုးတတ္ေစေရး ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ မိခင္မ်ား ကန္ေတာ့ ပူေဇာ္ပြဲေတြကို ျပာသိုလျပည့္တိုင္း က်င္းပၾကပါတယ္။ “အေမဆိုတဲ့ စကားေလးႏွစ္လံုးကို အသံထြက္ေအာင္ ရြတ္ဆိုၾကည့္လိုက္စမ္းပါ။ အလြန္ခ်ိဳၿမိန္တဲ့၊ သာယာတဲ့၊ စိတ္ခ်မ္းသာတဲ့၊ ေမတၱာနဲ႔ ထံုမြမ္းတဲ့ အရသာကို ခံစားရပါလိမ့္မယ္” လို႔ ဆရာႀကီး ဦးသုခက ပထမဆံုးအႀကိမ္ မႏၲေလး အေမေန႔ ျပာသိုလျပည့္ ေဟာေျပာပြဲမွာ ဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ (ျပာသိုလဆန္းတရက္) ျပာသိုလဆန္း တရက္ဟာ စေကာကရင္ဘာသာ သေလ လဆန္းတရက္၊ ပိုးကရင္အေခၚ ထိုင္ေခါက္ဖိုး လဆန္း ၁ ရက္နဲ႔ ညီပါတယ္။ အစုိးရ ပထမဆုံး အသိအမွတ္ျပဳ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူး ႐ုံးပိတ္ရက္ဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္၊ ျမန္မာႏွစ္ ၁၂၉၉ ခုႏွစ္၊ ျပာသုိလဆန္း ၁ ရက္၊ ကရင္ႏွစ္ ၂၆၇၇ ခုႏွစ္ (သေလ/ထိုင္ေခါက္ဖိုး) လဆန္း ၁ ရက္ ျဖစ္ၿပီး အဲ့ဒီေန႔မွာ ၀တ္လံုေတာ္ရ ဆစ္ဒနီလူနီက အသံလႊင့္မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေရွးယခင္က ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ကို ျမန္မာနဲ႔၊ ခရစ္ႏွစ္ဆန္း တရက္ေန႔ေတြမွာ က်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ ကရင္ဖိုးပိုက္ဆံဘာသာ၀င္ေတြက တပို႔တြဲလဆန္း ၄ ရက္၊ ရေသ့ဘာသာ၀င္ေတြက တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁ ရက္ စသျဖင့္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္က အကြဲကြဲ အျပားျပား က်င္းပခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ သုေတသန ျပဳတဲ့အခါ သမုိင္းပညာရွင္ ဂ်ီ အိပ္ခ်္ လူ႔စ္ (G.H. Luce) နဲ႔ ဂ်ီ၊အီး ဟာဗီ (G.E.Harvey)၊ အမ်ိဳးသားပညာ၀န္ ဦးဖုိးက်ားတို႔ရဲ႕ ျမန္မာရာဇ၀င္အရ ကရင္ေတြ ျမန္မာ့ေျမကို ေရွးဦးအစ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကတဲ့ ဘီစီ ၇၃၉ ခုက စၿပီး ကရင့္ ခုႏွစ္ သကၠရာဇ္ကို ေရတြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခု ခရစ္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏွစ္ ၁၃၇၇ ကရင္ႏွစ္ ၂၅၇၇ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆန္း တရက္ဟာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္စတင္ဖြဲ႔တဲ့ေန႔ (ျပာသိုလဆန္း ၁၀ ရက္ေန႔) ၂၆ ဒီဇင္ဘာ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔ (ျမန္မာ ၁၃၀၃ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆန္း ၁၀ ရက္) က ဘန္ေကာက္္္္္မွာ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို လက္ေမာင္းေသြးေဖာက္ ေသာက္ၾကၿပီး စတင္ဖြဲ႔စည္းလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာ ဘုရင့္တပ္မေတာ္ဟာ ၁၈၈၅ မွာ အဂၤလိပ္က သိမ္းအၿပီး ပ်က္္သြားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ၅၆ ႏွစ္ၾကာ အဂၤလိပ္ကို ျပန္တိုက္ဖို႔ ရဲေဘာ္ ၃ က်ိပ္ ဂ်ပန္မွာ စစ္ပညာသင္ၿပီးအျပန္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔ (ျမန္မာ ၁၃၀၃ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆန္း ၁၀ ရက္) က ဘန္ေကာက္္္္္မွာ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို လက္ေမာင္းေသြးေဖာက္ ေသာက္ၾကၿပီး စတင္ တည္ေထာင္လိုက္ပါတယ္။ န၀တ စစ္အစိုးရ၊ ျပန္ၾကားေရးဌာန ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ထုတ္ ျမေဒါင္းညိဳေရး ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၁ မွာဆိုရင္ (၁၉၄၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ထိုင္းႏိိိုင္ငံ၊ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ မိ်ဳးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီး ဦးလြန္းေဖ၏ ေနအိမ္တြင္ ဘီ၊ အိုင္၊ ေအ ေခၚ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ စတင္ထူေထာင္ရာတြင္ ဗိုလ္ေတဇ ေခၚ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ နိပြန္အမည္ (အိုမိုတ) သည္ ရဲေဘာ္မ်ားႏွင့္အတူ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို ဦးလည္မသုန္ ဦးေဆြးဆံျမည့္သည့္တိုင္ တိုက္ခိုက္ရမည္ဟု ဓိ႒ာန္ၿပီး ေသြးေသာက္ခဲ့ၾကေလသည္။) လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔ဟာ ဗမာ့တပ္မေတာ္တည္းဟူေသာ သတို႔သားကို မီး႐ႉးသန္႔စင္ ဖြားျမင္ခဲ့တဲ့ ေန႔ရက္ပါ။ အခုဆိုရင္ တပ္မေတာ္ဟာ ၇၅ ႏွစ္သားပါ။ လက္ရွိမွာ မတ္လ ၂၇ ရက္ကို တပ္မေတာ္ေန႔ဆိုၿပီး က်င္းပေနၾကေပမယ့္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရတင္ဦးကေတာ့ (ေမြးဖြားတဲ့ေန႔ဟာ သူ႔ေမြးေန႔ပဲ ျဖစ္ရမွာေပါ့။ တပ္မေတာ္ဟာ အမွန္အတိုင္း ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ လြတ္လပ္ေရး ရယူခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ တိုက္ပြဲကို သႏၷိ႒ာန္ ခ်တဲ့ေန႔။ အဲ့ဒီေန႔မွာ ဘီအိုင္ေအ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ ေပါက္ဖြားတာေပါ့ကြာ။ အဲ့ဒီ ေပါက္ဖြားတဲ့ေန႔ဟာေတာ့ တပ္မေတာ္ေန႔၊ တပ္မေတာ္ေမြးေန႔ ျဖစ္ထိုက္တာေပါ့။) လို႔ ဒီဗြီဘီ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့လ သူ႔အၿပံဳး မရိမသဲ့၊ ႏြဲ႔ႏြဲ႔လ်လ်၊ ျပျပကေတ့၊ ေစ့တေစ့လွ်င္၊ ေထ့ေထ့ကေလး၊ စန္းယုန္ေကြးႏွယ္၊ ညာေဘး ထက္ဖ်ား၊ ႏႈတ္ခမ္းပါးတြင္၊ ခန္႔ညား တည္ၾကည္၊ ၫႊန္းရည္ေမတၱာ၊ က႐ုဏာႏွင့္၊ သစၥာနိမိတ္၊ ပုံရိပ္ထင္ဟပ္၊ ရာဇတ္မည္တြင္၊ ဆရာရွင္၏၊ ၾကည္လင္႐ႊန္းတင့္ ၿပံဳးပန္းပြင့္လႊာ၊ ရတနာသည္၊ ပသာဒဂုဏ္၊ ေျမာက္သည္တကား။ ။  (ေမာင္သန္းတင္) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ က်ဆံုးခဲ့ရတဲ့ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္ (ေခၚ) ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီးကို တိုက္ပိုင္ အင္စပတ္ေတာ္ ဦးအဗၺဒူရ္ ရဟ္မန္ႏွင့္ ေဒၚၿငိမ္းလွတို႔က ၁၈၉၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၂၀ ရက္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၅၉ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆုပ္ ၁၄ ရက္) မိတၳီလာမွာ  ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ဆရာႀကီးဟာ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ၊ ပါဠိ ဘာသာတို႔မွာ အထူး ကြ်မ္းက်င္ပါတယ္။ ၁၉၂၀ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၂၁ မွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဗဟုိအမ်ိဳးသား အထက္တန္းေက်ာင္း ပါဠိနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ အထက္တန္းျပ ဆရာအျဖစ္ စလုပ္ကိုင္ခ့ဲတယ္။ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ဟာ ၁၉၄၅-ခု မႏၲေလးခ႐ုိင္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖဲြ႔ (ဖဆပလအဖဲြ႔) ရဲ႕ ပထမဦးဆံုး ဥကၠ႒အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရတယ္။ လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပဲြကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ က်င္းပတဲ့အခါ ဦးရာဇတ္ဟာ မႏၲေလးၿမိဳ႕မအေရွ႕ပိုင္း အမတ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရလို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အစိုးရအဖဲြ႔ ပညာေရး၀န္္ႀကီး ျဖစ္လာတယ္။ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ တည္ေထာင္ရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္မွာ ပထမဦးဆံုး ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ အေဆာင္ကို ရာဇတ္ခန္းမေဆာင္လို႔ အမည္ေပးခဲ့တယ္။ အားလံုးသိၿပီး ျဖစ္တဲ့အတိုင္း ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အပါအ၀င္ တျခားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔အတူ လုပ္ႀကံခံရပါတယ္။ ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးကို ေသြးအိုင္ထဲက ေပြ႔ထူခ်ိန္ ငါကအေရးမႀကီးဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္နဲ႔ သခင္ျမတို႔က ပိုဆိုးပံုရတယ္။ သူတို႔ကိုသာ ဂ႐ုစိုက္ၾက လို႔ ေနာက္ဆံုး ေျပာသြားခဲ့တယ္ ဆုိပါတယ္။ စာေရးဆရာႀကီး သိန္းေဖျမင့္ (၁၃၃၉ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆန္း ၇ ရက္ ကြယ္လြန္) ထင္ရွားတဲ့ “တက္ဘုန္းႀကီး”၊ “တက္ေခတ္နတ္ဆိုး”၊ “အေရွ႕ကေန၀န္းထြက္သည့္ပမာ” စတဲ့ စာအုပ္အေတာ္မ်ားမ်ား ေရးသားခဲ့သူ စာေရးဆရာႀကီး သိန္းေဖျမင့္ဟာ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီ ၁၅ ရက္၊ ၁၃၃၉ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆန္း ၇ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔ ၆၃ ႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ သိန္းေဖျမင့္ကို စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ မံုရြာခ႐ုိင္၊ ဘုတလင္္္ၿမိဳ႕မွာ အဖ ေျမတိုင္းစာေရး ဦးဘ၊ အမိ ေဒၚျမင့္တို႔က ၁၉၁၄ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ ေသာၾကာေန႔မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ငယ္နာမည္က ေမာင္ဘေမာင္ပါ။ မႏၲေလးေကာလိပ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ကာလကတၱား တကၠသိုလ္ေတြမွာ ပညာသင္ယူခဲ့သူ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း ဥကၠ႒တာ၀န္ ယူခဲ့ဖူးသလို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္၊ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ တာ၀န္ႀကီးေတြလည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္။ ၀တၳၳဳ တုိ - ရွည္၊ ေဆာင္းပါး၊ ခရီးသြားစာေပ၊ အထၳၳဳပၸတၱိ၊ ႏိုင္ငံေရးစာေပေတြ အမ်ားအျပား ေရးသားခဲ့တယ္။ “အေရွ႕ကေန၀န္းထြက္သည့္ပမာ” နဲ႔ စာေပဗိမာန္ ၀တၳဳရွည္ဆု (၁၉၅၈)၊ “၀ိေသသတိုင္း သမိုင္းအစ” နဲ႔ အမ်ိဳးသားစာေပ စာပေဒသာ ပထမဆု (၁၉၆၇)၊ “သီတာၿပံဳး” စာအုပ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားစာေပ ၀တၳဳရွည္ တတိယဆု (၁၉၆၈) ရရွိခဲ့တယ္။ သိန္းေဖျမင့္ရဲ႕ ကေလာင္ခြဲေတြကေတာ့ ၀ေန ငေဖ၊ သိန္းေနႏြယ္၊ တကၠသိုလ္ အေက်ာ့၊ တေကာင္ႂကြက္၊ ဦးေက်ာက္လံုး၊ သိန္းေဖနဲ႔ ေမာင္တူတို႔ ျဖစ္တယ္။ ၁၃၃၉ ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆန္း ၇ ရက္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးေန႔  (ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္၊ ၁၃၀၉ ခုႏွစ္ တနဂၤေႏြ) နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္္္က လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့တဲ့ေန႔ဟာ ျမန္မာ ၁၃၀၉ ခုႏွစ္ ျပာသိုလဆုတ္ ၉ ရက္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔ျဖစ္ေၾကာင္း အားလံုးအသိပါ။ အထူး မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ဒီလို လြတ္လပ္ေရးေန႔၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ စဖြဲ႔တဲ့ေန႔၊ အေမေန႔၊ ကရင္ႏွစ္သစ္္္္္္ကူးေန႔၊ စာေရးဆရာႀကီး သိန္းေဖျမင့္၊ အာဇာနည္ႀကီး ဦးရာဇတ္ စတဲ့ ထင္ရွားသူေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ျပာသိုလမွာ တျခားထင္ရွား ထူးျခားခ်က္ေတြလည္း ရွိေနဦးမွာပါခင္ဗ်ာ။      ။ - ကိုးကား - ၁။ တခုေသာေငြရတုသဘင္ႏွင့္ ဘိုးဘိုးႏွင့္ဘြားဘြား အခ်စ္ပြား (သိန္းေဖျမင့္) ၂။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ (ျမေဒါင္းညိဳ) န၀တ စစ္အစိုးရ၊ ျပန္ၾကားေရးဌာန ၁၉၉၁ ထုတ္ ၃။ ျမန္မာ့ဆယ္ႏွစ္လအေၾကာင္း (ေမာင္ထင္) - ပါရမီစာေပ ၄။ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီပန္းမ်ားႏွင့္ ပြဲေတာ္မ်ား။ (ခင္မ်ိဳးခ်စ္၊ ဂ်ဴနီယာ၀င္း) - ေဒါင္းစာေပ ၅။ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း ျမန္မာႏိုင္ငံဘာသာျပန္စာေပအသင္း၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ - စာေပဗိမာန္