ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီမိုက​ေရစီနဲ့​လူအခြင့္​အ​ေရး​ တိုး​တက္​ေရး​ အိနၵိယအစိုး​ရအ​ေနနဲ့​ေဆာင္႐ြက္​ေျပာဆိုဖို့​အိနၵိယနိုင္ငံ ခ်င္နိုင္း​ျမို့​ကို ​ေရာက္​ေနတဲ့​ အ​ေမရိကန္ နိုင္ငံျခား​ေရး​ဝန္ၾကီး​ ဟီလာရီ ကလင္တန္က ဇူလိုင္ ၂၀ ရက္က ​ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့​ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ခ်ိုး​ေဖာက္မူ​ေတြဟာ ဆိုး​ဝါး​ေနဆဲျဖစ္ျပီး​ အိနၵိယအစိုး​ရအ​ေနနဲ့​ျမန္မာနိုင္ငံက လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ခ်ိုး​ေဖာက္မႈ​ေတြကို လူသိ႐ွင္ၾကား​ ​ေဝဖန္​ေထာက္ျပဖို့​၊​ ျမန္မာအာဏာပိုင္​ေတြနဲ့​ ဒီမိုက​ေရစီ​ေခါင္း​ေဆာင္ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​ၾကည္တို့​ ​ေတြ့​ဆံု​ေဆြး​ေနြး​နိုင္​ေရး​အတြက္ တိုက္တြန္း​ေစလို​ေၾကာင္း​ ​ေျပာဆိုခဲ့​ပါတယ္။ [caption id="attachment_13037" align="alignright" width="310" caption="ဟီလာရီ ကလင္တန္ (ဓာတ္ပံု - ရိုက္တာ)"][/caption] ျမန္မာနဲ့​ဆက္ဆံရာမွာ အိနၵိယနိုင္ငံအတြက္ အက်ိုးစီး​ပြား​ေတြ ႐ွိ​ေနတယ္ဆိုတာနား​လည္း​သ​ေဘာ​ေပါက္​ေပမယ့္ ျမန္မာအစိုး​ရနဲ့​ဆက္ဆံမူ့​ေတြ လုပ္တဲ့​ တစ္ခ်ိန္တည္း​မွာဘဲ ျမန္မာ့​ဒီမိုက​ေရစီ အ​ေရး​တိုး​တက္​ေရး​နဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​အက်ဥ္း​သား​ေတြ လြတ္​ေပး​ေရး​ အတြက္ကိုလည္း​ ​ေတာင္း​ဆို ​ေျပာၾကား​တာ​ေတြ လုပ္သင့္​တယ္လို့​ေျပာဆိုသြား​ပါတယ္။ အ​ေမရိကန္ နိုင္ငံျခား​ေရး​ဝန္ၾကီး​ရဲ့​ ​ေျပာစကား​နဲ့​ပတ္သက္ျပီး​ အိနၵိယက​ေရာတကယ္ပဲ ​ေျပာင္း​လဲလာဖို့​႐ွိ​ေနလား​၊​ ဒီတိုက္တြန္း​ခ်က္က​ေရာ ထူး​လာဖို့​႐ွိပါသလား​ဆိုတာ နယူး​ေဒလီျမို့​႐ွိ အ​ေဝး​ေရာက္ ညြန့္​ေပါင္း​ အစိုး​ရအဖြဲ့​ (အန္စီဂ်ီယူဘီ) ဝန္ၾကီး​ ​ေဒါက္တာ တင့္​ေဆြကို ​ေမး​ျမန္း​ထား​ပါတယ္။ အိနၵိယရဲ့​ အ​ေနအထား​က ျမန္မာကို စီး​ပြား​ေရး​အရပဲ ​ေပါင္း​မယ့္​အ​ေနအထား​၊​ ျမန္မာ့​ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​နဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ေတာ့​ လံုး​ဝကို စိတ္မဝင္စား​တဲ့​ အ​ေနအထား​လို့​ ​ေတြ့​ရလား​ ဆရာ။ “က်​ေနာ္ျမင္တာက​ေတာ့​ ၁၉၉၂ က စခဲ့​တဲ့​ သူ့​ရဲ့​ ခ်ဥ္း​ကပ္မႈ ပံုစံက​ေတာ့​ ဒီ တက္​ေနတဲ့​ အစိုး​ရနဲ့​ အဆင္​ေျပ လိုက္​ေလ်ာညီစြာ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့​ လမ္း​ေၾကာင္း​ကို သူက ​ေ႐ြး​တယ္။ အဲဒါ​ေၾကာင့္​မို့​ စစ္အစိုး​ရက လိုခ်င္တဲ့​ဟာ​ေတြ တတ္နိုင္သ​ေလာက္ အိနၵိယဘက္က လိုက္​ေလ်ာခဲ့​တယ္လို့​ ​ေျပာနိုင္တာ​ေပါ့​ေလ။ ဒါ​ေပမယ့္​ ​ေနာက္ပိုင္း​မွာ အနည္း​ငယ္ ​ေျပာင္း​လဲလာတာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ သတိထား​မိတယ္။ ဥပမာ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္ လြတ္လာျပီး​တဲ့​ ​ေနာက္ပိုင္း​မွာ ဆက္ဆံမႈက တမ်ိုး​တိုး​လာတယ္။ တိုး​လာတယ္ဆိုတာ အရင္တုန္း​က တ​ေၾကာင္း​သြား​တ​ေၾကာင္း​စြဲ ဆက္ဆံ​ေရး​က​ေန အခု ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္ကိုပါ ဆက္ဆံမႈ စလာတဲ့​ သ​ေဘာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ ​ေတြ့​ရတယ္ခင္ဗ်။ ​ေပၚလစီ​ေျပာင္း​သြား​တယ္လို့​ေတာ့​ က်​ေနာ္ မဆိုလိုပါဘူး​။ ဒါ​ေၾကာင့္​လည္း​ပဲ မ​ေန့​က ခ်င္း​နိုင္ျမို့​မွာ မစၥ ကလင္တန္က အခု လုပ္​ေနတဲ့​ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ေတာ့​ အိနၵိယက ဆက္ဆံ​ေရး​လို့​ ​ေခၚတဲ့​ engagement ​ေပါ့​ေလ။ ဆက္သြယ္​ေရး​၊​ ထိ​ေတြ့​ေရး​မွာ ဒီထက္ပိုျပီး​ ခ်ဲ့​ပါဆိုတဲ့​ အၾကံဥာဏ္​ေပး​ပါတယ္။” ဒီမတိုင္ခင္ အိုဘား​မား​ ကိုယ္တိုင္လာျပီး​ေတာ့​ ​ေျပာသြား​တုန္း​ကလည္း​ ​ေျပာခဲ့​ေသး​တယ္။ အဲဒီၾကား​ထဲမွာ​ေရာ အိနၵိယဘက္က ​ေျပာင္း​လဲတာ ​ေတြ့​ရလို့​လား​ဆရာ။ “ၾကား​ထဲမွာက​ေတာ့​ အခုန က်​ေနာ္ တင္ျပသလို ​ေဒၚ​ေအာင္္ဆန္း​စုၾကည္ လြတ္လာတဲ့​ေနာက္မွာ​ေတာ့​ ဆက္ဆံမႈ ႐ွိလာတယ္။ သို့​ေသာ္လည္း​ပဲ ဒါက နိုင္ငံျခား​ေရး​ အတြင္း​ဝန္ အဆင့္​ေလာက္ပဲ ႐ွိ​ေသး​တဲ့​ သ​ေဘာပဲ သက္​ေရာက္ျပီး​ေတာ့​ အဓိကက်တဲ့​ ဗမာနိုင္ငံနဲ့​ ပတ္သက္တဲ့​ နိုင္ငံတကာ စင္ျမင့္​ေတြ​ေပၚမွာ အိနၵိယက အခုထိက​ေတာ့​ လက္႐ွိအုပ္ခ်ဳပ္​ေနတဲ့​ လူ​ေတြပဲ ျဖစ္မွာ​ေပါ့​ေလ။ ဒီလက္ထက္မွာ​ေတာ့​ နိုင္ငံတကာစင္ျမင့္​က မ​ေပၚ​ေသး​ဘူး​။ အဲဒီ​ေတာ့​ ​ေပၚလစီပိုင္း​က ​ေျပာင္း​လာတာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္ မ​ေတြ့​ေသး​ဘူး​။ ခ်ည္း​ကပ္မႈအပိုင္း​က​ေတာ့​ အနည္း​ငယ္ တိုး​တက္​ေျပာင္း​လဲလာတို့​ ​ေျပာနိုင္ပါတယ္။ အဓိကက​ေတာ့​ ကမၻာ့​အ​ေ႐ွ့​ဆံုး​ ဒီမိုက​ေရစီနိုင္ငံၾကီး​ရဲ့​ ​ေခါင္း​ေဆာင္က​ေနျပီး​ေတာ့​ ကမၻာ့​အၾကီး​ဆံုး​ ဒီမိုက​ေရစီနိုင္ငံၾကီး​ကို လာတဲ့​အခါမွာ ကမၻာမွာ ဒီမိုက​ေရစီအမြဲဆံုး​ ဗမာျပည္ အ​ေၾကာင္း​ကို ​ေျပာသြား​တာဟာ အင္မတန္မွ အပ္စပ္တဲ့​ စကား​ျဖစ္တယ္လို့​ က်​ေနာ္ မွတ္ခ်က္ျပုခ်င္ပါ​ေသး​တယ္။” အိနၵိယဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ လြတ္လပ္​ေရး​တိုက္ပြဲကစလို့​ သမိုင္း​ေၾကာင္း​အရကို နီး​စပ္မႈ​ေတြ ႐ွိခဲ့​ျပီး​ အရင္တုန္း​က​ေတာ့​ ျမန္မာ့​ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​အတြက္ ​ေထာက္အား​ေပး​ခဲ့​တဲ့​ နိုင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ နိုဝင္ဘာလအတြင္း​ အိနၵိယကိုလာ​ေရာက္ခဲ့​တဲ့​ အ​ေမရိကန္ သမၼတ အိုဘား​မား​ကလည္း​ အိနၵိယအစိုး​ရဟာ္ ျမန္မာ့​အ​ေရး​နွင့္​ ပတ္သက္လာရင္္ ခပ္မဆိတ္​ေန​ေလ့​႐ွိတယ္လို့​ ​ေျပာခဲ့​ဘူး​ပါတယ္။ ကမၻာ့​အၾကီး​ဆံုး​ ဒီမိုက​ေရစီနိုင္ငံျဖစ္တဲ့​ အိနၵိယနိုင္ငံဟာ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ခ်ိူး​ေဖာက္မႈ​ေတြ​ေၾကာင့္​ အ​ေနာက္နိုင္ငံ​ေတြက စီး​ပြား​ေရး​ ပိတ္ဆို့​ဒဏ္ခတ္ထား​တဲ့​ အိမ္နီး​ခ်င္း​ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ့​ကုန္သြယ္​ေရး​၊​ စီပြား​ေရး​၊​ ရင္း​နွီး​ျမႈပ္နွံမႈ​ေတြ လုပ္​ေနသလို၊​ စစ္လက္နက္ပစၥည္း​ေတြလည္း​ ​ေရာင္း​ခ်​ေပး​ေနပါတယ္။