၂၀၁၅ က်န္းမာေရး
DVB
·
January 1, 2016
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ က်န္းမာေရးက႑ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရရွိခဲ့သည့္ ႏွစ္တႏွစ္ဟု ဆိုႏုိင္သလို လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္ခဲ့ေသာႏွစ္လည္း ျဖစ္ပါသည္။
သိသာထင္ရွားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈတခုမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကာကြယ္တိုက္ဖ်က္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ျမင္မႈပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားေသဆံုးမႈႏႈန္းကို ၅၀ ရာခို္င္ႏႈန္းေအာက္ ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ရည္မွန္းခ်က္ကို ေအာင္ျမင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အတြင္း ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားသူ ၁,၀၀၀ တြင္ ၉ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားသူ ၁,၀၀၀ တြင္ ၅ ဦး ေသဆံုးခဲ့ကာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၿမဳိ႕ေပၚေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားမႈ မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရွိေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားမႈမ်ား ရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ပြားသူ ၂ သိန္းေက်ာ္ခန္႔အထိ ရွိႏုိင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ျဖစ္ပြားသူ အမ်ားဆံုးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
တီဘီေရာဂါတိုက္ဖ်က္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားအေနျဖင့္ ၂၀၁၆-၂၀၂၀ အမ်ဳိးသား တီဘီေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး စီမံခ်က္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ဦးေဆာင္၍ ေရးဆြဲခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ တီဘီလူနာ ၁ သိန္း ၄ ေသာင္းေက်ာ္ ရွာေဖြကုသေပးႏုိင္ခဲ့ရာ ရွာေဖြမႈ ရာခိုင္ႏႈန္း ၈၀ နီးပါး ရွိခဲ့ၿပီး ကုသေအာင္ျမင္မႈ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ႐ွိသည္ဟု ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း တီဘီေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ၿမဳိ႕နယ္ ၂၃၆ ၿမဳိ႕နယ္အထိ တိုးခ်ဲ႕ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ပါသည္။
ေဆးယဥ္ပါးတီဘီ ကုသမႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ လူနာ ၆၀၀ ႏွင့္ ၂၀၁၄-၁၅ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ လူနာ ၁,၀၀၀ အတြက္ ေဆးဝါးမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီ ျဖစ္ပြားမႈမွာ ရွာေဖြနုိင္သေလာက္ တိုး၍ ေတြ႔ရွိေနသည့္အတြက္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ ၂၀၁၅-၁၆ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ လူနာ ၁,၂၀၀ အတြက္ အသံုးစရိတ္ကုိ တုိးျမႇင့္ ေတာင္းခံထားသည္ဟု သိရသည္။ ေဆးယဥ္ပါးတီဘီလူနာ ရွာေဖြသည့္ Gene X-pert စက္ အေရအတြက္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၃၉ လံုးအထိ ရွိလာခဲ့ပါသည္။
အိတ္ခ်္အုိင္ဗီြပိုး ကူးစက္မႈအေနျဖင့္ သိသိသာသာ က်ဆင္းလာခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထြက္ရွိခဲ့သည့္ စစ္တမ္းအရ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္မႈအႏၱရာယ္ က်ေရာက္လြယ္သည့္ လူအုပ္စုမ်ားျဖစ္သည့္ လိင္အလုပ္သမားမ်ား၊ လိင္တူဆက္ဆံသူမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းသူမ်ားၾကားတြင္ ကူးစက္မႈႏႈန္းမွာ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ သိသိသာသာ က်ဆင္းခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးႏွင့္ ေနထိုင္သူဦးေရမွာ ၂ သိန္းေက်ာ္အထိ ရွိေနၿပီး လူဦးေရ ၁ သိန္းေက်ာ္ခန္႔ကိုသာ ေအအာရ္တီေဆး တိုက္ေကြ်းႏုိင္လ်က္ ရွိပါသည္။ လာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ အိတ္ခ်္အုိင္ဗီြပိုးျဖင့္ ေနထိုင္သူအားလံုးကို တိုက္ေကြ်းႏုိင္ရန္ စီစဥ္လ်က္ရွိသည္ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနမွ တာဝန္႐ွိသူတဦးက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ခုခံအားက် ကာလသားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ပြဲတခုတြင္ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါသည္။
ယင္းကဲ့သုိ႔ ေရာဂါႀကီးသံုးမ်ဳိး တိုက္ဖ်က္ေရးတြင္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား စိန္ေခၚမႈမ်ားရွိခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ပြားသူ အေရအတြက္ စံခ်ိန္သစ္ တင္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ ေမလအထိ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ပြားသူ အေရအတြက္သည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ထိုကာလႏွင့္ ႏႈိင္းစာလွ်င္ ၂ ဆအထိ တိုးလာခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ ဇြန္လအထိ ျဖစ္ပြားသူ အေရအတြက္ ၈,၅၀၀ နီးပါးရွိၿပီး ေသဆံုးသူ ၃၇ ဦးအထိ ရွိခဲ့ပါသည္။ အဓိက အျဖစ္အမ်ားဆံုး ေဒသမ်ားမွာ မြန္ျပည္နယ္၊ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ မႏၱေလးတုိင္း ေဒသႀကီးတို႔ ျဖစ္ၿပီး ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးတြင္လည္း အျဖစ္မ်ားခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အီဘိုလာေရာဂါႏွင့္ မားစ္ေရာဂါ အစရွိသည့္ ကူးစက္ျမန္ေရာဂါမ်ား ကမၻာ႔ႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ နိုင္ငံတကာထံကေန အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီ ကာကြယ္ေရးပစၥည္းမ်ား လက္ခံရရွိျခင္းႏွင့္အတူ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္နိုင္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ဝင္ေရာက္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ကာလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးရာ က႑သစ္တခုအျဖစ္ လူတုိင္းလက္လွမ္းမီ က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္မႈစနစ္ကို စတင္ရန္ က်န္းမာေရးညီလာခံကို ေခၚယူႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ၎ညီလာခံ၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ၂၀၃၀ တြင္ လူတုိင္း လက္လွမ္းမီသည့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ရရွိရန္ ပထမဆံုးေျခလွမ္းအျဖစ္ က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ က်န္းမာေရးက႑တြင္ တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရွိလာခဲ့ေသာ္လည္း အလႉရွင္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ က်န္းမာေရးက႑ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ပံ့ကူညီရာတြင္ စိတ္ဝင္စားမႈ ေလ်ာ႔နည္းလာခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ က်န္းမာေရးက႑တြင္ အမ်ားဆံုး ကူညီေထာက္ပံ့လ်က္ရွိသည့္ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္သံုးမ်ဳိး ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ကို ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံက ရန္ပံုေငြ ေထာက္ပံ့မႈ ပမာဏ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၅ သန္းကို ေလွ်ာ႔ခ်သည္ဟု ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔အတူ က်န္းမာေရးက႑တြင္ ကူညီေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ ျပည္တြင္း အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ကူညီမႈမ်ား ရပ္တန္႔သြားသည့္အတြက္ ၎အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္သည္ ႐ုန္းကန္မႈမ်ားေသာႏွစ္ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနကို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး ဦးစီးဌာနႏွင့္ ကုသေရးဦးစီးဌာနဟူ၍ ဦးစီးဌာနႏွစ္ခုကို တိုးျမႇင့္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းလိုက္သည့္ ဦးစီးဌာန ႏွစ္ခုျဖင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ မူဝါဒမ်ားကို ပိုမို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူလူထုအၾကား ျဖစ္ပြားမႈမ်ားေနသည့္ ေရာဂါမ်ားကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္သည္ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဆိုပါသည္။
ထိုကဲ့သုိ႔ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲလိုက္သည့္ ဦးစီးဌာနမ်ားတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားကို ပိုမို ခန္႔အပ္လာျခင္းေၾကာင့္ ဆရာဝန္မ်ားအၾကားတြင္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး တပ္မေတာ္သားမ်ားကို က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနအတြင္းတြင္ ခန္႔အပ္ျခင္းကို ကန္႔ကြက္သည့္ ဖဲႀကဳိးနက္ လႈပ္ရွားမႈႈကို စတင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ကန္႔ကြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ သန္းေအာင္က က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားကို ခန္႔အပ္ျခင္းမ်ားကို ထပ္မံလုပ္ေဆာင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း မီဒီယာမ်ားမွတဆင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထို ဖဲႀကိဳးနက္ လႈပ္ရွားမႈသည္ အျခား အစိုးရဌာနမ်ားကိုပါ ကူးစက္သည္အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ပိုလီယို အ႐ိုင္းပိုး ကင္းစင္ေၾကာင္း ေၾကညာႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလမ်ားတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမဳိ႕နယ္တြင္ ကာကြယ္ေဆးမွတဆင့္ ကူးစက္သည့္ အသြင္ေျပာင္း ပိုလီယိုေရာဂါ ကူးစက္ခံရသူ ႏွစ္ဦးကို ေတြ႔ရွိခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနသည္ အေရးေပၚ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈအျဖစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ၿမဳိ႕နယ္အားလံုးတြင္ အိမ္တိုင္ရာေရာက္ ေကာက္သင္းေကာက္ ပိုလီယို ကာကြယ္ေဆး အပိုေဆာင္း ၃ ႀကိမ္ တိုက္ေကြ်းသည့္ အစီအစဥ္ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ စတင္ကာ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ပံုမွန္ ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္အျပင္ ပိုလီယိုေရာဂါ ထိုးေဆးအသစ္ကိုပါ ထည့္သြင္း ထိုးႏွံေပးႏုိင္ခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တုိင္း Komen ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ တ၀ွမ္းလံုးတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရေဘးဒဏ္ ခံစားခဲ့ရေသာ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးေပၚ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား လိုအပ္ခဲ့ပါသည္။ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ က်န္းမာေရးက႑တြင္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ အစိုုးရမဟုတ္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းကာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း က်န္းမာေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ ဥပေဒ ၅ ခုကို လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳေပးႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းဥပေဒမ်ားမွာ ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္း လႉဒါန္းျခင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒ၊ ေသြးႏွင့္ ေသြးပစၥည္းမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒ၊ လူဦးေရတိုးပြားႏႈန္း ထိန္းညႇိျခင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဥပေဒ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သူနာျပဳႏွင့္ သားဖြားေကာင္စီ ဥပေဒႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေဆးေကာင္စီ ဥပေဒမ်ားကို အတည္ျပဳေပးခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၄-၁၅ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ အသံုးစရိတ္ က်ပ္သန္းေပါင္း ၂၀ နီးပါး ရရွိခဲ့သည့္အတြက္ ယခင္ ၂၀၁၃-၁၄ ဘ႑ာႏွစ္ႏွင့္ ႏႈိင္းစာလွ်င္ က်ပ္သန္းေပါင္း ၅ သန္းခန္႔ ပိုမိုတုိးျမႇင့္ ရရွိခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၁-၁၂ တြင္ ေဆး႐ုံေပါင္း ၉၂၁ ႐ုံ ရွိခဲ့ရာမွ ၂၀၁၅-၁၆ တြင္ ၁၀၈၅ ႐ုံအထိ တိုးခ်ဲ႕ႏုိင္ခဲ့သည္ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရပါသည္။ ၂၀၁၀-၁၁ ဘ႑ာႏွစ္တြင္ ေက်းလက္က်န္းမာေရး ဌာနေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၁၇၀၀ နီးပါးအထိ တိုးခ်ဲ႕ႏုိင္ခဲ့ကာ ေက်းလက္က်န္းမာေရး ဌာနခြဲေပါင္း ၈၆၀၀ ေက်ာ္အထိ တိုးခ်ဲ႕ႏုိင္ခဲ့သည္ဟု ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ က်န္းမာေရးက႑၏ အေျပာင္းအလဲမ်ား၊ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို စုစည္း တင္ဆက္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။