ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕မွာ ၃ ရက္ၾကာ က်င္းပၿပီးစီးသြားတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းမွာ တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ (အန္စီေအ) ကို တက္ေရာက္သူအမ်ားစုက လက္ရွိအခ်ိန္မွာ လက္မွတ္မထိုးႏိုင္ေသးဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၿပီး အဖြဲ႔ ၇ ဖြဲ႔ကေတာ့ ပါ၀င္လက္မွတ္ထုိးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ထားပါတယ္။
ဒီလက္မွတ္ထုိးမယ့္ ၇ ဖြဲ႔ထဲမွာ ၃ ဖြဲ႔ဟာ KNU၊ DKBA နဲ႔ ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ ကရင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကရင္ လူထုအေျချပဳ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထားကုိ စုစည္းထားပါတယ္။
ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္ (မယ္ေတာ္ေဆးခန္းတည္ေထာင္သူ)
“က်မတုိ႔ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးနဲ႔ ေရရွည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တကယ္ပဲတည္တံ့ဖုိ႔ကက်ေတာ့ အားလုံးတၿပိဳင္တည္းထုိးတာေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါတယ္။”
ေနာ္ကေညာေဖာ (ကရင္အမ်ဳိးသမီးအစည္းအရုံး အတြင္းေရးမႉး)
“က်မတုိ႔ အေျခခံလူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ သေဘာထားကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ဒီစာခ်ဳပ္ဟာ ‘တႏုိင္ငံလုံးအပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္’ လုိ႔ ေခၚတဲ့အတြက္ လက္မွတ္ထုိးရာမွာလည္း တႏုိင္ငံလုံးက လက္မွတ္ေရးထုိးရမယ္။ အခုက ၇ ဖြဲ႔ပဲထုိးမယ္။ အဲဒီ ၇ ဖြဲ႔ထဲကမွ ကရင္က ၃ ဖြဲ႔ဆုိေတာ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ စုိးရိမ္မႈက ဒီလူနည္းစု ၇ ဖြဲ႔ပဲထုိးမယ္။ က်န္အမ်ားစုကမထုိးဘူး။ အထူးသျဖင့္ တုိက္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့ေဒသက လက္မွတ္ မထုိးဘူးဆုိေတာ့ ဒီ ၇ ဖြဲ႔အနည္းစုရဲ့ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမယ့္အသံေတြ မရွိမွာကုိ စုိးရိမ္တယ္။ က်မတုိ႔အတြက္ စုိးရိမ္စရာျဖစ္သလုိ စိတ္မေကာင္းစရာ ေတြအမ်ားႀကီျဖစ္ေပၚလာတယ္။
က်မတုိ႔ေမွ်ာ္လင့္တာက ဒီအန္စီေအစာခ်ဳပ္ဟာ အားလုံပါ၀င္ေရးပါ။ ပါ၀င္လုိ႔မရ ေသးတဲ့သူေတြ အတြက္ေတာင္ အနည္းစုျဖစ္ရမယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ လဆန္း သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ သြားေတြ႕တဲ့အခ်ိန္တုန္းက အေျခအေနအမိ်ဳးမိ်ဳး ေၾကာင့္လက္မွတ္မထိုးႏိုင္သည့္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္လူနည္းစုေတြအတြက္ ႏုိ္င္ငံေရး/စစ္ေရး/လူမွဳေရး အာမခံခ်က္ ရရွိဖုိ႔လုပ္မယ္လုိ႔ ေျပာထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွမရွိတဲ့အခါ က်ေတာ့ က်မတုိ႔အတြက္ စုိးရိမ္စရာျဖစ္တယ္။
အထူးသျဖင့္ ကရင္ျပည္နယ္ဟာ မြန္ျပည္နယ္နဲ႔နယ္နိမိတ္ထိစပ္ေနတယ္။ ကရင္နီနဲ႔ ထိစပ္ေန တယ္။ ကရင္ေတြပဲ လက္မွတ္ထုိး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ၿပီး တျခားျပည္နယ္က တုိက္ပြဲျဖစ္ေန မယ္ဆုိရင္ က်မတုိ႔ ကရင္ျပည္နယ္ကုိလည္း လာေရာက္ထိခုိက္ေနမွာပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနလုိ႔ပါ။”
ဆရာေအာနက္ (မယ္လဒုကၡသည္စခန္းဥကၠ႒)
“က်ေနာ္တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ့လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ စီစဥ္မႈဟာ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းထဲမွာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ရွင္းျပေစလုိတယ္။
က်ေနာ့္တေယာက္တည္း အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ ပထမတခ်က္အေနနဲ႔ စစ္တုိက္လာတာ ႏွစ္ေတြလည္ ၾကာၿပီ။ ဒီလုိ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ျပည္သူလုထု အတြက္ နည္းနည္း သက္သာေခ်ာင္ခ်ိလာမယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။
ဒါေပမယ့္အခု ဒီလက္မွတ္ထုိးမယ့္ေနရာမွာလည္း ေရြေကာက္ပြဲနဲ႔ကလည္း ပတ္သက္ဆက္ႏႊယ္ ေနတယ္။ တကယ္လုိ႔ အစုိးရသစ္တက္လာမယ္ဆုိရင္ ဒီလက္မွတ္ထုိးမွာ တိက်တဲ့ အာမခံခ်က္ေတြ မရွိရင္ အခက္အခဲျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ တက္လာမယ့္အစုိးရသစ္နဲ႔ အာမခံခ်က္ မေပးႏုိင္ဘဲ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥဆက္ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ မေျပာဆုိရင္ဘူးဆုိရင္ အခက္အခဲ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ အေကာင္းဆုံး စဥ္စားသုံးသပ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္မယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။”
ေစာေပါလ္စိန္ထြား (ညိႇႏႈိင္းေရးမွဴး – ကရင္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္)
“က်ေနာ္တုိ႔မူကေတာ့ အမ်ားစုဖက္က ထုိးလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ ပုိၿပီးေတာ့ ေကာင္းတာေပ့ါ။ အနည္းဆုံး အားလုံးပါ၀င္ေရးမႈကိုု က်ေနာ္တုိ႔က အားေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ မရသည့္အဆံုုး အနည္းဆုံးကေတာ့ အမ်ားစုကပါသင့္တယ္. အမ်ားစုက တကယ့္အင္အားႀကီးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ ပါရမယ္။ ဥပမာ (KIO) ပါဖိုု႔လိုုတယ္။ သူတုိ႔က ႏုိင္ငံေရးေရာ စစ္ေရးေရာ အင္အားရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ပိုုၿပီးေတာ့ထိေရာက္မႈရွိမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခု ႏွစ္ဖြဲ႔ကြဲသြားတဲ့ေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔လည္း လံုုး၀စိတ္မေကာင္းဘူး။ အန္စီေအကိုု ေနာက္ဆုံးထုိးရမယ့္အခ်ိန္မွာ ဒီလုိထပ္ၿပီး ကြဲတဲ့အခါက်ေတာ့ အေျခအေနျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အန္စီေအထုိးမယ္ဆုိရင္လည္းဘာအဓိပၸါယ္ရွိ မွာလဲေပါ့။ အခု သိေနတဲ့အတုိင္းပဲ ကခ်င္ျပည္တုိ႔ ရွမ္းျပည္တုိ႔မွာ တုိက္ပြဲေတြကလည္း မရပ္ေသးဘူး။ ၿပီးေတာ့လည္း ေဒသအသီးသီးမွာ က်ေနာ္တုိ႔ သိရသေလာက္ကေတာ့ စစ္တပ္ေတြက ပုိၿပီးေတာ့ လႈပ္ရွားေနတယ္။ ေလ်ာ့နည္းသြားတာ မေတြ႕ရဘူး။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အေၾကာင္း ေျပာၿပီး အပစ္ရပ္ေရး လုံး၀အေကာင္အထည္မေဖာ္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးျဖစ္ေနေတာ့ စစ္ေျပးဒုုကၡသည္အပါအ၀င္ ျပည္သူလူထုအတြက္ဘာမွ အေၾကာင္းထူးမလာဘူးဆုိရင္ ဘာေၾကာင့္ လက္မွတ္ထုိးရမွာ လဲေပါ့။ အန္စီေအလက္မွတ္ထုိးမယ္ဆုိရင္ အားလုံးပူးေပါင္းပါ၀င္ထုိးမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကေန ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ သြားႏုိင္မွာေပါ့။ အခုဟာက အန္စီေအထိုုးေရးမထိုုးေရးအေပၚ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနဆဲဆိုုေတာ့ ဒီအခိ်န္မွာ ဒီလိုု တကြဲတျပားသြားေနရင္ အားလံုုးေမွ်ာ္လင့္ေသာ တႏိုုင္ငံလံုုးအတုုိင္းအတာ ႏုုိင္ငံေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု ဘယ္အခိ်န္မွ က်ေတာ္တိုု႔ရႏုုိင္မွာလဲ။”
