ဝက္နား​႐ြက္ျပာ​ေရာဂါနဲ့​ ပတ္သက္တဲ့​ မည္သည့္​ကာကြယ္​ေဆး​ကိုမွ မထိုး​ၾကဖို့​ ျမန္မာအစိုး​ရက ျပည္နယ္နဲ့​တိုင္း​အသီး​သီး​ကို ညြွႊန္ၾကား​လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လအတန္ၾကာ ထိန္း​ခ်ဳပ္နိုင္ျခင္း​မ႐ွိဘဲ အ​ေသအ​ေပ်ာက္ မ်ား​ေနတဲ့​ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ ​ေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္​ေဆး​ မထိုး​ၾကဖို့​ ​ေမြး​ျမူ​ေရး​နဲ့​ ကုသ​ေရး​ ဦး​စီး​ဌာနက ဒုတိယညြွႊန္ၾကား​ေရး​မႉး​ခ်ဳပ္ ​ေဒါက္တာ ​ေအာင္ၾကီး​ ရဲ့​ ​ေျပာဆိုခ်က္ကို ဇြန္လ ၂၃ ရက္ ဒီ​ေန့​ထုတ္ ဆဲဗင္း​ေဒး​ သတင္း​ဂ်ာနယ္မွာ ​ေဖာ္ျပထား​ပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း​ လွည္း​ကူး​ျမို့​နဲ့​ဧရာဝတီတိုင္း​ ​ေျမာင္း​ျမျမို့​က ဝက္ျခံ​ေတြမွာ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ ကာကြယ္​ေဆး​ ထိုး​ျပီး​ေနာက္ ၂ ရက္ ၃ ရက္အတြင္း​ ဝက္​ေကာင္ ​ေရ တစ္ရာ​ေက်ာ္ ထပ္မံ​ေသဆံုး​သြား​မႈကို ကြင္း​ ဆင္း​ ​ေတြ့​႐ွိခဲ့​တာ​ေၾကာင့္​ ဇြန္လ ၁၇ ရက္​ေန့​က ဌာနတြင္း​ ​ေဆြး​ေနြး​ဆံုး​ျဖတ္ျပီး​ အခုလို ညြွႊန္ၾကား​ခ်က္ ​ေပး​ပို့​လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာင္း​ျမျမို့​က ဝက္ျခံမွာ ထိုး​တဲ့​ ကာကြယ္​ေဆး​ဆိုရင္ တရား​မဝင္ ထုတ္လုပ္ တဲ့​ ​ေဆး​ျဖစ္တယ္လို့​ ​ေဒါက္တာ​ေအာင္ၾကီး​က ​ေျပာပါတယ္။ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ​ေရာဂါဟာ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီနွစ္ ​ေဖ​ေဖာ္ဝါရီလက စတင္ျဖစ္ ပြား​ျပီး​ တိုင္း​နဲ့​ျပည္နယ္ ​ေျခာက္ခုမွာ ပ်ံ့​နွံ​ေနသလို ဝက္​ေကာင္​ေရ ​ေထာင္ခ်ီ ​ေသဆံုး​ခဲ့​ရပါတယ္။ ေမြး​ျမူ​ေရး​ျခံ​ေတြကို ဇီဝလံုျခံု​ေရး​ျမွင့္​တင္ဖို့​၊​ ​ေရာဂါျဖစ္တဲ့​နယ္က ဝက္ကို တျခား​နယ္ကို မသယ္ဖို့​နဲ့​ ​ေရာဂါနဲ့​ ​ေသတဲ့​ဝက္ကို မ​ေရာင္း​ဖို့​ သက္ဆိုင္ရာက တား​ျမစ္ထား​ပါတယ္။ လွည္း​ကူး​ျမို့​က ဝက္ျခံမွာထိုး​ခဲ့​တဲ့​ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ ကာကြယ္​ေဆး​ကို တီထြင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့​သူ ​ေဒါက္တာ​ေအာင္ျမင့္​က​ေတာ့​ လွည္း​ကူး​က ဝက္ျခံမွာ သူ့​ေဆး​ကို ထိုး​တာ မွန္​ေပမယ့္​ သူ့​ေဆး​ေၾကာင့္​ ဝက္​ေတြ ​ေသဆံုး​တာမဟုတ္တဲ့​အ​ေၾကာင္း​ ဒီဗြီဘီကို အခိုင္အမာ ႐ွင္း​လင္း​ေျပာဆိုပါတယ္။ ေဒါက္တာ​ေအာင္ျမင့္​ဟာ တိရစၦာန္ကာကြယ္​ေဆး​ထုတ္လုပ္တဲ့​ သု​ေတသီ ပညာ႐ွင္တဦး​ ျဖစ္ပါတယ္။ တိရစၦာန္​ေဆး​ကုသ​ေရး​ဌာနမွာ နွစ္သံုး​ဆယ္​ေလာက္ တာဝန္ထမ္း​ေဆာင္ခဲ့​ဖူး​ျပီး​ ကာကြယ္​ေဆး​ထုတ္တဲ့​ အလုပ္ကို ၂၇ နွစ္​ေလာက္ လုပ္လာသူလည္း​ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ဝက္နား​႐ြက္ျပာ ကာကြယ္​ေဆး​ကို ဝက္​ေကာင္​ေရ တ​ေသာင္း​ေက်ာ္မွာ စမ္း​သပ္ထုတ္လုပ္ခဲ့​တာ ျဖစ္တယ္လို့​ ​ေဒါက္တာ​ေအာင္ျမင့္​က ​ေျပာပါတယ္။ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ သု​ေတသီပညာ႐ွင္ ​ေဒါက္တာ​ေအာင္ျမင့္​ကို ​ေမး​ျမန္း​ ထား​ပါတယ္။ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ ကာကြယ္​ေဆး​က ျပည္တြင္း​မွာပဲ ဆရာ စမ္း​သပ္ျပီး​ေတာ့​ ​ေတြ့​တာလား​။ “ဟုတ္ပါတယ္ခင္ဗ်။ က်​ေနာ္ ဒီ ျပည္တြင္း​မွာ ​ေရာဂါျဖစ္တဲ့​ တိရစၦာန္​ေတြက ရတဲ့​ ​ေရာဂါနဲ့​ သက္ဆိုင္တဲ့​ မ်ိုး​ဗီဇ​ေပါ့​ဗ်ာ။ က်​ေနာ္က ကိုတတ္တဲ့​ နည္း​ပညာနဲ့​ ဗိုင္း​ရပ္ရယ္ ကာကြယ္​ေပး​နိုင္တဲ့​ အစိတ္အပိုင္း​ထုတ္တဲ့​ မ်ိုး​ရိုး​ဗီဇကို က်​ေနာ္ ဘတ္တီး​ရီး​ယား​ တခုကို ​ေျပာင္း​ထည့္​ေပး​လိုက္တယ္။ ဒါ genes transfer လို့​ ​ေခၚတယ္​ေပါ့​ဗ်ာ။ အဲဒီလို ​ေျပာင္း​ထည့္​ေပး​လိုက္ျပီး​ေတာ့​ ရတဲ့​ ဘတ္တီး​ရီး​ယား​ကို ကာကြယ္​ေဆး​အ​ေနနဲ့​ ထည့္​သံုး​တာ​ေပါ့​။ ဆိုလိုတာက ဒီထဲမွာ ဗိုင္း​ရပ္ ဘာမွ အသံုး​မခ်ဘဲနဲ့​ သူနဲ့​ လံုး​ဝ မသက္ဆိုင္တဲ့​ အျခား​ဘတ္တီး​ရီး​ယား​ တ​ေကာင္ကို ​ေရာဂါကာကြယ္​ေပး​နိုင္တဲ့​ အစိတ္အပိုင္း​ စစ္ထုတ္တဲ့​ သ​ေဘာပါ။” က်​ေနာ္ သတင္း​တခု ဖတ္ရတဲ့​အထဲမွာ အခု ရန္ကုန္ လွည္း​ကူး​ကို စ​ေရာက္လာတာ​ေပါ့​ေနာ္။ လွည္း​ကူး​ကို ​ေရာက္​ေတာ့​ အဲဒီမွာ ဝက္နား​႐ြက္ျပာကာကြယ္​ေဆး​ သြား​ထိုး​လိုက္​ေတာ့​ ဝက္ ၉၃ ​ေကာင္​ေလာက္က ကာကြယ္​ေဆး​ထိုး​ျပီး​ ၂ ရက္ ၃ ရက္​ေလာက္အၾကာမွာ ​ေသကုန္တယ္တဲ့​။ အဲဒီသတင္း​ေလး​ တက္လာလို့​။ အဲဒါက်​ေတာ့​ ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ ဆရာ။ “အဲဒီျခံက တကယ္​ေတာ့​ က်​ေနာ့္​ ​ေဆး​စမ္း​တဲ့​ ျခံတခု။ ၂၆ ရက္​ေန့​ ညပိုင္း​မွာ ထိုး​တယ္ခင္ဗ်။ သူက အဲဒီ​ေန့​နဲ့​ အဲဒီမတိုင္ခင္​ေန့​ ၂ ရက္​ေပါင္း​ကို အ​ေကာင္ ၃၀ ​ေက်ာ္​ေလာက္ ​ေသတယ္။ ​ေဆး​ထိုး​ျပီး​ ​ေနာက္တရက္မွာ ​ေနာက္ထပ္ အ​ေကာင္ ၅၀ ​ေက်ာ္​ေလာက္ ​ေသသြား​တယ္ဆို​ေတာ့​ အား​လံုး​ ၈၀ ​ေက်ာ္ အ​ေသအ​ေပ်ာက္ ႐ွိခဲ့​ပါတယ္။ ဒါက​ေတာ့​ သူက ​ေရာဂါ ျဖစ္ျပီး​ေတာ့​ အ​ေကာင္ ၃၀ ​ေက်ာ္​ေလာက္ ​ေသ​ေနတဲ့​ အခ်ိန္မွာ ဒီ ​ေဆး​ကို သြား​ထိုး​လိုက္တာကိုး​။ ထိုး​တာကလည္း​ ဒီ​ေဆး​ထိုး​လိုက္ရင္ အခု ျဖစ္​ေနတဲ့​ ျပင္း​ျပင္း​ထန္ထန္ ​ေရာဂါက​ေတာ့​ သက္သာရာ ရသြား​မယ္ ျမန္ျမန္ရပ္ သြား​မယ္။ မ​ေသတဲ့​ အ​ေကာင္​ေတြ က်န္နိုင္မယ္ဆိုတဲ့​ ​ေမ်ွာ္လင့္​ခ်က္နဲ့​ ထိုး​တာ​ေပါ့​ေလ။ အဲဒီ​ေတာ့​ ကာကြယ္​ေဆး​က စြမ္း​တယ္လို့​ပဲ က်​ေနာ္က ​ေျပာမယ္။ ဘာ​ေၾကာင့္​လဲဆို​ေတာ့​ ​ေဆး​ထိုး​ျပီး​ ​ေနာက္ ၂ ရက္ပဲ ​ေသျပီး​ေတာ့​ က်န္တဲ့​ ဝက္ တရာ့​ေလး​ငါး​ဆယ္က သူ့​ျခံမွာ ​ေနာက္ထပ္ ဘာမွ အ​ေသအ​ေပ်ာက္မ႐ွိဘဲ ႐ွင္​ေနတယ္ဆို​ေတာ့​ ဒီအစြမ္း​နဲ့​ အ​ေသအ​ေပ်ာက္ ရပ္သြား​တယ္လို့​ က်​ေနာ္က​ေတာ့​ ဆိုခ်င္ပါတယ္။” အဲဒါဆိုရင္ လွည္း​ကူး​မွာ ထိုး​ခဲ့​တာ ဆရာ အခု​ေတြ့​ထား​တဲ့​ ​ေဆး​ကို ထိုး​တာ​ေပါ့​ေနာ္။ “ဟုတ္ပါတယ္။” ေမြး​ျမူ​ေရး​က လက္႐ွိ စာထုတ္ထား​တယ္လို့​လည္း​ ၾကား​တယ္ဆရာ။ ဒီ ကာကြယ္​ေဆး​ မထိုး​ဖို့​ေပါ့​။ ကာကြယ္​ေဆး​ သံုး​ျပီး​ေတာ့​ ​ေရာဂါ ထပ္ျဖစ္တဲ့​ အ​ေထာက္အထား​ေတြ ခိုင္ခိုင္လံုလံု ​ေတြ့​လို့​ေပါ့​ေနာ္။ သူတို့​က ဘာ​ေၾကာင့္​ အဲဒီလို စာထုတ္တာလဲ။ “အဲဒီလိုမ်ိုး​ ထုတ္ထား​တဲ့​ ဆိုတဲ့​ဟာ​ေတာ့​ က်​ေနာ္လည္း​ ၾကား​ပါတယ္။ တခု႐ွိတာက​ေတာ့​ ဒီ​ေရာဂါ ျပန့္​ပြား​လာတဲ့​ ျဖစ္စဥ္မွာ တခ်ို့​ကာကြယ္​ေဆး​ေတြ သံုး​တာနဲ့​ ပတ္သက္ခဲ့​တာ​ေတာ့​ ႐ွိတယ္။ ဥပမာဆိုပါ​ေတာ့​ က်​ေနာ္တို့​ ဝက္ဝမ္း​က်​ေရာဂါ ကာကြယ္​ေဆး​ကို ထိုး​ခဲ့​တဲ့​အတြက္​ေၾကာင့္​ အဲဒီ ကာကြယ္​ေဆး​ထိုး​ျပီး​ တပတ္ဝန္း​က်င္​ေလာက္မွာ ဝက္​ေတြက ​ေသတယ္။ တခ်ို့​ေနရာ ဆိုရင္ အဲဒီ ​ေဆး​ေတြ ထိုး​ခဲ့​တဲ့​ ဝက္​ေတြအား​လံုး​ နီး​ပါး​ေလာက္ ​ေသသြား​တယ္လို့​ ​ေျပာတာ​ေတြလည္း​ က်​ေနာ္ ၾကား​ရတယ္။ ဆိုလိုတာက​ေတာ့​ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ​ေရာဂါ ကူး​ဆက္မႈ တစိတ္တပိုင္း​ စဝင္​ေနတယ္ ဒါမွမဟုတ္ ႐ွိ​ေနတယ္ သို့​ေသာ္ လကၡဏာ​ေတြ ျပင္း​ျပင္း​ထန္ထန္ မ​ေပၚ​ေသး​တဲ့​အခ်ိန္မွာ အသက္႐ွင္တဲ့​ ဗိုင္း​ရပ္​ေတြပါတဲ့​ တျခား​ ကာကြယ္​ေဆး​တခုခုကို သံုး​လိုက္တဲ့​အခ်ိန္မွာ ဒီ​ေရာဂါျဖစ္ဖို့​ နွိုး​စြ​ေပး​သလို ျဖစ္သြား​တဲ့​အတြက္​ေၾကာင့္​ ဝက္​ေတြ အ​ေသအ​ေပ်ာက္​ေတြ ႐ွိခဲ့​တယ္။ အဲဒီလိုမ်ိုး​ေတာ့​ သတင္း​ေတြ ၾကား​ရတယ္ဗ်။ ​ေဆး​ထိုး​လို့​ ​ေသတယ္ဆိုတာ အဲဒါကိုပဲ ဆိုလိုတာလား​။ ဒါမွမဟုတ္ဘဲနဲ့​ က်​ေနာ္ စမ္း​ေနတဲ့​ ကာကြယ္​ေဆး​ကိုပဲ ဒီ​ေဆး​ထိုး​ရင္ ​ေသတယ္လို့​ အဓိပၸာယ္​ေဖာ္ျပီး​ ​ေျပာသလား​၊​ အဲဒါ​ေတာ့​ ​ေျပာ​ေနတဲ့​ထဲမွာ​ေတာ့​ မသဲကြဲဘူး​။” အခု ဆရာစမ္း​ျပီး​ေတာ့​ ​ေဖာ္ထား​တဲ့​ ​ေဆး​ကို​ေရာ သက္ဆိုင္ရာကို တင္ျပျပီး​ျပီလား​။ ဘယ္အ​ေျခအ​ေန ​ေရာက္​ေနျပီလဲ။ “က်​ေနာ္က​ေတာ့​ ကနဦး​ စမ္း​သပ္ခ်က္​ေတြအရ မျဖစ္​ေသး​တဲ့​ ျခံ​ေတြမွာ ​ေဆး​ထိုး​ထား​ရင္ ​ေရာဂါမကူး​စက္ဘူး​။ အဲဒီျခံက ဝက္​ေတြက ပံုမွန္အတိုင္း​ ​ေပါက္ဖြား​ျပီး​ေတာ့​ ႐ွင္သန္​ေနတတ္တယ္။ ျဖစ္​ေနတဲ့​အခ်ိန္မွာ ထိုး​ရင္​ေတာင္မွ အ​ေသအ​ေပ်ာက္ကို ​ေတာ္​ေတာ္မ်ား​မ်ား​ ဟန့္​တား​ေပး​နိုင္တယ္ ဆိုတဲ့​ဟာကို ​ေတြ့​ ရတဲ့​အတြက္​ေၾကာင့္​ ဒီ​ေဆး​ကို အခု အ​ေရး​ေပၚအ​ေနနဲ့​ က်​ေနာ္တို့​ တိ္ုင္း​ျပည္မွာ ျဖစ္​ေနတဲ့​ က်ယ္က်ယ္ျပန့္​ျပန့္​ ကူး​စက္​ေနတဲ့​ ဝက္နား​႐ြက္ျပာ​ေရာဂါကို ကာကြယ္နိုင္​ေအာင္ ယာယီ​ေပါ့​ အထူး​အစီအစဥ္အ​ေနနဲ့​ ထုတ္ခြင့္​ေပး​ပါဆိုျပီး​ေတာ့​ က်​ေနာ္ ​ေမြး​ျမူ​ေရး​နဲ့​ ​ေရလုပ္ငန္း​ ဝန္ၾကီး​ဌာန ဝန္ၾကီး​ဆီကို​ေတာ့​ တင္ျပျပီး​ ခြင့္​ျပုခ်က္ တင္ထား​တာ​ေတာ့​ ႐ွိပါတယ္။” ဆရာ သူတို့​ဆီက ဘာအ​ေၾကာင္း​ျပန္ခ်က္မွ မရ​ေသး​ဘူလား​။ “ဟုတ္ကဲ့​ အခုအခ်ိန္ထိ​ေတာ့​ အတိအက် မရ​ေသး​ဘူး​။” တိရစၦာန္ ​ေမြး​ျမူ​ေရး​နဲ့​ ကုသ​ေရး​က တာဝန္႐ွိတဲ့​ သူတဦး​ကပဲ ​ေျပာ​ေနတာပါဆရာ။ သူက ​ေျပာ​ေနတာက​ေတာ့​ အခု​ေလာ​ေလာဆယ္ ကာကြယ္​ေဆး​ကို မသံုး​ၾကနဲ့​ေတာ့​။ ကာကြယ္​ေဆး​ေၾကာင့္​ေတာင္မွ ဝက္က ​ေသတယ္လို့​ ​ေျပာ​ေနတဲ့​အ​ေပၚမွာ က်​ေနာ္တို့​ တကယ္​ေမြး​ထား​တဲ့​ တပိုင္တနိုင္ ​ေမြး​တဲ့​လူ​ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊​ စီး​ပြား​ျဖစ္ ​ေမြး​ေနတဲ့​လူ​ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္က သူတို့​ ​ေဝဝါး​မသြား​နိုင္ဘူး​လား​။ “သူက​ေတာ့​ နွစ္ပိုင္း​႐ွိတယ္ဗ်။ ​ေဝဝါး​သြား​မလား​ ဆိုတာက​ေတာ့​ သံုး​ျပီး​သား​ လူက​ေတာ့​ ​ေကာင္း​တယ္၊​ မ​ေကာင္း​ဘူး​ဆိုတာ ​ေဝဝါး​စရာ မ႐ွိဘူး​။ ​ေဆး​ထိုး​လို့​ သူ့​ျခံမွာ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး​။ ဇီး​ဝက္မ​ေတြက ပံုမွန္​ေပါက္​ေနတယ္ စသည္ျဖင့္​ေပါ့​ေလ။ အာနိသင္လည္း​ ႐ွိတယ္။ အနၱရာယ္မ႐ွိတဲ့​ ​ေဆး​တခုအ​ေနနဲ့​ သူတို့​ကိုယ္တိုင္ ​ေကာင္း​ေကာင္း​နား​လည္တယ္ဗ်။ အဲဒီ​ေတာ့​ သူတို့​က​ေတာ့​ မ​ေဝဝါး​သြား​ဘူး​ေပါ့​ဗ်ာ။ ဒါ​ေပမယ့္​လို့​ ဒီ​ေဆး​က စီး​ပြား​ျဖစ္ အျပင္ကို ထုတ္​ေရာင္း​တဲ့​ေဆး​တခု မဟုတ္တဲ့​ အတြက္​ေၾကာင့္​ အျပင္မွာ ၾကား​ေနတဲ့​ လူ​ေတြက​ေတာ့​ ဘာကို ​ေျပာ​ေနတာပါလိမ့္​လို့​ အဲဒီလို သို့​ေလာသို့​ေလာ ​ေျပာ​ေနတာ​ေလာက္ပဲ ျဖစ္လိမ့္​မယ္ ထင္တယ္။” တျခား​ ဆရာ ဘာမ်ား​ျဖည့္​စြက္ ​ေျပာလိုတာ ႐ွိလဲခင္ဗ်။ “က်​ေနာ္က​ေတာ့​ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ဒီကိစၥကို သက္ဆိုင္တဲ့​ ဝန္ၾကီး​ဌာနအ​ေနနဲ့​ ဆံုး​ျဖတ္​ေပး​ျပီး​ေတာ့​ ​ေမြး​ျမူသူ​ေတြရဲ့​ လက္ထဲကို ​ေဆး​ျမန္ျမန္ ျဖန့္​ျဖူး​နိုင္​ေအာင္ အ​ေရး​ေပၚ ထုတ္လုပ္ခြင့္​ေလး​ ရရင္​ေတာ့​ အ​ေကာင္း​ဆံုး​ျဖစ္မယ္လို့​ က်​ေနာ္ အဲဒီလိုပဲ ​ေျပာခ်င္ပါတယ္။”