ေရွ႕က ေဆာင္းပါးတြင္ သတ္မွတ္နည္းလမ္းအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္နည္းလမ္းအား တင္ျပရာတြင္ ဥပမာအေနျဖင့္ ေနာင္ေပၚေပါက္လာမည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းတရပ္ကို ျပည္သူမ်ား စဥ္းစားႏုိင္ရန္ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ မိတ္ေဆြအခ်ဳိ႕က ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းမ်ားရွိပါက ဆက္လက္တင္ျပရန္ ေျပာဆိုလာသည့္အတြက္ ဒုတိယနည္းလမ္းအျဖစ္ ဥပမာတရပ္ ထပ္မံတင္ျပအပ္ပါသည္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းလႊတ္ေတာ္မ်ားမွ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္း အကယ္၍ ျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္တရပ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသည့္ သို႔မဟုတ္ အသစ္ျပန္လည္ေရးဆြဲ အစားထိုးလိုသည့္ ပါတီမ်ား သို႔မဟုတ္ အမတ္မ်ား အမ်ားစု အေနအထားတြင္ ရွိသည္ဆိုပါစို႔... ၁။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသူ အမတ္တစုက အေရးႀကီးအဆိုတရပ္ တင္သြင္းမည္။ ၂။ ယင္းအဆိုတြင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းနဲ႔ မညီေၾကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ ထူေထာင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အသစ္တရပ္ ေရးဆြဲ၍ အစားထုိးရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပမည္။ ၃။ ထို႔ေနာက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရတုိ႔အေနျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအသစ္ ေရးဆြဲ အစားထိုးေရးကိစၥမ်ား အလွ်င္အျမန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေၾကာင္း အဆိုကို အေရးႀကီးအဆိုအျဖစ္ တင္သြင္းမည္။ ၄။ ယင္းအဆိုကို ေဆြးေႏြးၿပီး ျပည္နယ္နဲ႔ တုိင္းလႊတ္ေတာ္တြင္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္မည္။ ၅။ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းလႊတ္ေတာ္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရထံ ေပးပို႔မည္။ ၆။ အျခားအျခားေသာ ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္းလႊတ္ေတာ္မ်ားကလည္း အလားတူ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ဳိး ခ်မွတ္၍ ေဆာင္ရြက္ၾကမည္။ ျပည္နယ္နဲ႔ တုိင္းလႊတ္ေတာ္အမ်ားစုက ဖြဲ႔စည္းပံုအသစ္ ေရးဆြဲ၍ အစားထိုး ျပ႒ာန္းေပးရန္ ေတာင္းဆိုလာျခင္းသည္ ျပည္သူတရပ္လံုး၏ တရားဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္၍ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ားက ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ တာဝန္ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ တာဝန္ရွိသူမ်ား မေဆာင္ရြက္ ပ်က္ကြက္ပါက ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ဆန္႔က်င္သူ သမိုင္းတရားခံမ်ား ျဖစ္သြားၾကလိမ့္မည္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒတရပ္ကို သတ္မွတ္နည္းလမ္းအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍... နည္းလမ္းအမွတ္ (၁) အျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ အဆိုတင္သြင္း ဆံုးျဖတ္ျခင္းနည္းလမ္းနဲ႔ နည္းလမ္းအမွတ္ (၂) အျဖစ္ ျပည္နယ္ (သို႔) တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ အဆိုတင္သြင္း ဆံုးျဖတ္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို အမ်ားျပည္သူ စဥ္းစားသံုးသပ္ႏုိင္ရန္ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ အထက္ပါနည္းလမ္းမ်ားသည္ လႊတ္ေတာ္မ်ား၌ အစုအဖြဲ႔တခု၊ ပါတီတခု၊ မဟာမိတ္ပါတီမ်ား အစုအဖြဲ႔တခုခုက လႊတ္ေတာ္အမတ္အမ်ားစု အေနအထားရလွ်င္ အလြယ္တကူ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း အကယ္၍ အစုအဖြဲ႔တခုအေနျဖင့္ အမတ္ေနရာအမ်ားစု မရလွ်င္ အဆိုပါ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးတည့္မည္ မဟုတ္ပါ။ လက္ေတြ႔ သေဘာတရားအရ ပါတီတခုက သို႔မဟုတ္ အစုအဖြဲ႔တခုက လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ားစု အေနအထား ရွိေသာ္လည္း ထိုပါတီ သို႔မဟုတ္ ထိုအစုအဖြဲ႔သည္ ျပည္သူလူထုကို အမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳသည့္ အေနအထားတြင္ မရွိႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ဳိးလည္း ႀကံဳေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္ရွိအေနအထားတြင္ ယင္းသို႔ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးကို ႀကံဳေတြ႔ရႏုိင္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- လက္ရွိ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ အမတ္မ်ားသည္ ျပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္သည့္ အမတ္မ်ားမဟုတ္ဘဲ လူတဦးက စိတ္တုိင္းက် ေ႐ြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးထားေသာသူမ်ားျဖစ္ရာ ထို ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ခန္႔အပ္ခံရသူမ်ား (တနည္းအားျဖင့္ ျပည္သူကို ကုိယ္စားမျပဳသူမ်ား) နဲ႔ ပါတီတခုကအမတ္မ်ား ပူးေပါင္း၍ လႊတ္ေတာ္၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို အသာစီး ရယူႏုိင္လွ်င္ ထုိလႊတ္ေတာ္မ်ိဳးသည္ ျပည္သူတရပ္လံုးကို ကုိယ္စားျပဳသည့္ လႊတ္ေတာ္ဟု ဆုိရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ အထက္ဥပမာတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ လႊတ္ေတာ္မ်ဳိး ေပၚေပါက္လာပါက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေရးကိစၥနဲ႔ ေျပာင္းလဲေရးကိစၥမ်ားအတြက္ လႊတ္ေတာ္ကို အသံုးျပဳ၍ ေဆာင္႐ြက္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမ်ုိးကို ရင္ဆိုင္ရလွ်င္ မည္ကဲ့သုိ႔ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ၾကမည္နည္း။ အထက္ပါအေျခအေနမ်ုိးတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္ရန္အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒဆုိင္ရာ ပညာရွင္မ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ စုေပါင္းတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာရန္ လိုအပ္ပါသည္။ စာေရးသူဉာဏ္မီသမွ် တင္ျပရပါမူ... ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ေဖာ္ထုတ္ရယူသည့္ နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ေဖာ္ထုတ္ရယူသည့္ နည္းလမ္းမွာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါသည္။ ယင္းတုိ႔မွာ... ၁။ ျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပ၍ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မႀကိဳက္မႏွစ္သက္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအသစ္ေရးဆြဲ အစားထိုးျပ႒ာန္းလိုေၾကာင္း ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ျခင္းနည္းလမ္း၊ (ယင္းနည္းလမ္းမွာ လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အစိုးရက တာဝန္ယူ ျပဳလုပ္ရမည့္ ကိစၥမ်ဳိးျဖစ္၍ မလြယ္ကူႏုိင္ပါ။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူတုိ႔က ဆႏၵျပပြဲမ်ားျဖင့္ ေနရာအႏွံ႔ အႀကိမ္မ်ားစြာ ေတာင္းဆုိၾကမည္ဆိုလွ်င္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိပါသည္။) ၂။ အစိုးရက ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပသည့္နည္းလမ္း မဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကတဆင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵ ခံယူသည့္ နည္းလမ္း၊ (အထက္ပါနည္းလမ္းတြင္ အနည္းဆံုး ပံုစံကြဲ ၂ ခု၊ ၃ ခု ရွိႏုိင္ပါသည္။ ထို႔ထက္လည္း ပိုႏုိင္ပါသည္။) ပံုစံ - ၁။ ျပည္သူမ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သည့္နည္းလမ္း။ (အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၈၈ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ ပူးေပါင္း၍ ျပည္သူ႔ဆႏၵ လက္မွတ္ေပါင္း ၅ သန္းေက်ာ္ ရယူခဲ့သည့္နည္းလမ္းမ်ိဳး) ပံုစံ - ၂။ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူမ်ိဳးစုအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကညာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္၍ ေတာင္းဆိုသည့္ နည္းလမ္း။ ပံုစံ - ၃။ လူထုအစည္းအေဝးႀကီးမ်ား က်င္းပ၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေတာင္းဆိုသည့္ နည္းလမ္း။ အထက္ေဖာ္ျပပါ နည္းလမ္းမ်ားအနက္ မည္သည့္နည္းလမ္းကိုမဆို အသံုးျပဳ၍ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖစ္ပါက “သတ္မွတ္နည္းလမ္းအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲျခင္း” ဟု ဆုိႏိုင္ပါေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။ မွတ္ခ်က္ ၁။ အထက္ေဖာ္ျပပါ စာေရးသူ၏ တင္ျပခ်က္သည္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ အယူအဆနဲ႔ မူ၀ါဒ မဟုတ္ဘဲ ပုဂၢလိကအျမင္သာ ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ျပည္သူအမ်ား စဥ္းစားႏိုင္ရန္ “သတ္မွတ္နည္းလမ္းအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ ျပင္ဆင္ျခင္း” အတြက္ ဥပမာသေဘာ တင္ျပျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ စာေရးသူ၏ တင္ျပခ်က္ထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အျခားနည္းလမ္းမ်ားစြာ ရွိႏိုင္ပါေၾကာင္းကိုလည္း ႀကိဳတင္၍၀န္ခံပါသည္။ ၂။ စာေရးသူ၏ ဤေဆာင္းပါးကို စိတ္ဝင္စားသည့္ ဂ်ာနယ္၊ သတင္းစာမ်ား အေနျဖင့္ ကူးယူေဖာ္ျပႏိုင္ပါသည္။ ေမာင္ကိုနီ (တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန)