တရုတ်က ပြည်တွင်းမှာ မွတ်ဆလင်တွေကို စနစ်တကျ ကမ့်သွင်းပြီး ဖိနှိပ်မှုတွေလုပ်နေတာ၊  စီစီတီဗီတွေနဲ့ အချိန်ပြည့်စောင့်ကြည့်ပြီး cultural genocide လုပ်နေတာတွေကို နိုင်ငံတကာသတင်းတွေမှာ အမြဲလိုလို တွေ့ကြရပါတယ်။ အစ္စလာမ်ကမ္ဘာအနေနဲ့ တရုတ်ပြည်တွင်းက ဖိနှိပ်မှုတွေကိုကို စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ကြရတယ်။

သို့သော် မကြာခင်က အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ အာဏာပြန်ရလာတဲ့ တာလီဘန်တွေကတော့ ပြောင်းပြန်ပါ။ အစိုးရဖြစ်ပြီး ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရာမှာ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဇာဘီဟူလာ မူဂျာဟစ်က “တရုတ်ဟာ ကျနော်တို့အတွက် အရေးကြီးဆုံး ပါတာနာပါ။ တရုတ်နဲ့မိတ်ဖက်မှုက ကျနော်တို့အတွက် အခြေခံကျပြီး အလွန်ထူးကဲတဲ့ အခွင့်အလမ်းပါပဲ” လို့ အလေးအနက်ပြောသွားပါတယ်။ ဘာကြောင့် တာလီဘန်အစိုးရက အစ္စလာမ်တွေအပေါ် သဘောထားမကောင်းတဲ့ တရုတ်ကို အဓိက အားကိုးအားထားချင်တာလဲ။ ဘာကြောင့် အစ္စလာမ်နိုင်ငံတွေနဲ့ မဟာမိတ်မပြုတာလဲ။

စီအင်အင် နိုင်ငံတကာရေးရာသုံးသပ်သူ ဖာရဒ်ဇာခါရီယာကတော့၊ (၉/၁၁) ဖြစ်ရပ်နောက်ပိုင်း နှစ် ၂၀ အတွင်း အစ္စလာမ်ကမ္ဘာမှာ အပြောင်းအလဲတွေ အများကြီးဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် တာလီဘန်တို့က တရုတ်ကိုပဲ မဟာမိတ်ပြုရတာလို့ ရှင်းပြပါတယ်။

 (၉/၁၁) ဖြစ်ရပ်တွေကို အစ္စလာမ်နဲ့ အနောက်ကြား ယဉ်ကျေးမှုပဋိပက္ခ (Islam vs The West) လို့ ရှုမြင်ကြတယ်။ တကယ်က ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်း အစ္စလာမ်နဲ့ အနောက်ရဲ့ ပြဿနာထက်၊ အစ္စလာမ်နိုင်ငံတွေအတွင်း ပဋိပက္ခတွေကသာ ပိုများခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ အာဏာရအစိုးရနဲ့ အစ္စလာမ်အတိုက်အခံတွေကြား အားပြိုင်မှု၊ အစွန်းရောက်တွေနဲ့ ပျော့ပြောင်းသူတွေကြား အားပြိုင်မှုတွေကသာ  ပိုဖြစ်ခဲ့တယ်လို ဆိုပါတယ်။ 

အစ္စလာမ်နိုင်ငံတွေမှာ အတွင်းအားပြိုင်မှုတွေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့်ပဲ အစွန်းရောက်အခြေခံဝါဒဟာ အများကြီး လျော့ကျသွားပြီး၊ သဘောထားပျော့ပြောင်းသူတွေ နေရာရလာတယ်။ အယူအဆရေးရာအရ အစွန်းရောက်အခြေခံဝါဒကို လက်မခံချင်တော့ဘူး။ အစ္စလာမ်နိုင်ငံ တစ်ဒါဇင်ကျော်ကို အခြေပြုလုပ်ထားတဲ့ လူထုအမြင်စစ်တမ်းတခုအရ အစ္စလာမ်စစ်သွေးကြွ၊ ဂျီဟဒ်ဝါဒနဲ့ အကြမ်းဖက်ဝါဒတွေအပေါ် လူထုထောက်ခံမှု ကျဆင်းလာခဲ့တယ်။  တင်းကျပ်တဲ့ ရှရီယာဥပဒေတွေကို ထောက်ခံမှု လျော့လာတယ်။   (The Scholar Fawaz Gerges, 2009)

အစ္စလာမ်နိုင်ငံတွေမှာ ပွင့်လင်းမှု၊ လွတ်လပ်စွာရွေးကောက်မှုတွေ ပိုများလာပါတယ်။ ၂၀၁၁ မှာ အာရပ်နွေဦး ဆန္ဒပြတောင်းဆိုမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အီရတ်၊ တူနီရှား၊ တူရကီ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ပါကစ္စတန်တို့မှာ လွတ်လပ်တဲ့ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပနိုင်ခဲ့တယ်။ အစ္စလာမ်ပါတီတွေ အနိုင်ရမှုရှိခဲ့ပေမဲ့၊ အဲဒီပါတီတွေဟာ ဒီမိုကရေစီမူဘောင်အောင်က သွားလိုတဲ့  ပါတီတွေပါ။ 

ဥပမာ၊ ဆော်ဒီအာရေဗီယနိုင်ငံဆိုရင် ၉/၁၁ ဖြစ်ရပ်မတိုင်မီက အစ္စလာမ်အခြေခံဝါဒကို အယူအဆရေး၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုပေးခဲ့တဲ့ အဓိကဌာနချုပ်ပါ။ မွတ်ဆလင်ကမ္ဘာတလွှားကို ဗလီဆရာတွေ၊ ဗလီတွေ၊ စာသင်ကျောင်း၊ ငွေကြေးတွေ အကြီးအကျယ် ထောက်ပံ့တဲ့နိုင်ငံပါ။  ဒါပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တွေမှာ ဆော်ဒီဘုရင်စနစ်အတွင်း အပြောင်းအလဲတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ၂၀၁၇ မှာ ဆော်ဒီမင်းသားက “နောက်ထပ် နှစ် ၃၀ လောက် ကျနော်တို့ အစွန်းရောက်အယူအဆတွေနဲ့ အချိန်မဖြုန်းချင်တော့ဘူး။ ကျနော်တို့ အခု စတင် တိုက်ဖျက်နေပြီ” လို့ မီဒီယာအင်တာဗျူးတခုမှာ ပြောပါတယ်။

၂၀၀၁ တုန်းက အာဖဂန်နစ္စတန် တာလီဘန်အစိုးရကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုပေးခဲ့တာ ဆော်ဒီ၊ ပါကစ္စတန်၊ ယူအေအီး သုံးနိုင်ငံပဲရှိတယ်။ အခုဆို ယူအေအီးနိုင်ငံက အသိအမှတ်မပြုတော့တဲ့အပြင်၊ အစ္စရေးနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး တရားဝင်ထူထောင်ပြီး၊ စီးပွားရေး လူမှုရေး ဆက်ဆံမှုတွေ များလာတယ်။ ဆော်ဒီနဲ့ ယူအေအီးတို့မှာ အာဏာရှင်အစိုးရတွေ ဆက်ထိန်းချုပ်ထားသေးပေမဲ့၊ ပွင့်လင်းမှုနဲ့ မတူကွဲပြားလက်ခံမှုတွေ ပိုများလာတယ်။ ယူအေအီး ဆိုရင် လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ်က အမြင်မတူခြင်းအပေါ်သည်းခံမှု ဝန်ကြီးဌာန (Ministry of Tolerance) ကိုတောင် ထူထောင်ခဲ့တယ်။ အစိုးရကက်ဘိနက်မှာ အမျီုးသမီးတွေ ခန့်ထားလာတယ်။ 

သေချာတာကတော့ အစ္စလာမ်အစိုးရတွေဟာ ဘာသာရေးကိုအကြောင်းပြမှု လျော့ကျသွားပြီး၊ အာဏာကိစ္စပဲ အဓိကထားတာ ထင်ရှားရှိပါတယ်။ တာလီဘန်အစိုးရသစ်အနေနဲ့ သူတို့ကို အသိအမှတ်ပြုမယ့်မဟာမိတ်ကို အစ္စလာမ်ကမ္ဘာမှာ ရှာရခက်သွားတာကြောင့်၊ တရုတ်ကိုပဲ အရေးကြီးဆုံးမိတ်ဖက်အဖြစ် ကပ်ထားရတယ်။ ဒီအချက်က တာလီဘန်အစိုးရကိုယ်တိုင်  ဘာသာရေးဇောင်းပေးခြင်းထက် အာဏာကသာ ပိုအခရာကျလို့ အစ္စလာမ်အပေါ် သဘောထားမကောင်းတဲ့ တရုတ်နဲ့ မိတ်ဖက်နေခြင်းကို ဖော်ပြပါတယ်။ 

အာဏာရှင်စနစ်တင်ပို့မှု

တရုတ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖျင်က ‘ကိုယ့်အင်အား ဝှက်ထား၊ စောင့်သင့်တဲ့ အချိန်ကိုစောင့်’ လို့ဩဝါဒချွေပြီး သိုသိုသိပ်သိပ် ကြိုးစားခဲ့တယ်။ လက်ရှိခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင်ကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင်လ စီစီပီပါတီရဲ့ ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တွေကို “တရုတ်ပြည်နဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ အောင်မြင်မှု ဇာတ်လမ်းတွေကို ကျန်ကမ္ဘာကို ပြသဝေမျှကြရမယ်” လို့ ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ စီစီပီပါတီရဲ့အောင်မြင်မှုနဲ့ အာဏာရှင်အုပ်ချုပ်ရေးမိုဒယ်ကို နိုင်ငံတကာမှာ ဩဇာလွှမ်းအောင်လုပ်ကြလို့ မိန့်လိုက်တာပါပဲ။ 

အပေါ်ယံကြည့်ရင်တော့ တရုတ်က အိုင်ဒီယိုလော်ဂျီ တင်ပို့နိုင်စွမ်းမရှိဘူး၊ သူ့ရဲ့မက်စ်ဝါဒပုံဖျက်တင်ပို့မှုဟာ မအောင်မြင်ခဲ့ဘူးလို့ မြင်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ ဦးတည်ချက်က အိုင်ဒီယိုလော်ဂျီ တင်ပို့မှုလျော့ပြီး၊ နိုင်ငံတိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး စီးပွားရေး လက်ဦးမှုရယူဖို့ဖြစ်လာတယ်။ အဲဒီအတွက် ဝါဒဖြန့်မှု၊ နိုင်ငံအသီးသီးက သတင်းအချက်အလက်တွေရယူမှု၊ စီးပွားရေးဩဇာထူထောင်မှု၊ နိုင်ငံခြားရေးစနစ်တွေထဲ ဝင်စွက်ဖက်မှု၊ ဒီမိုကရေစီစနစ်ချည့်နဲ့အောင် နည်းပေါင်းစုံနဲ့ အားပေးကူညီမှုတွေ ရဲရဲတင်းတင်း လုပ်လာတယ်။

တရုတ်က နိုင်ငံတကာမှာ ဒီမိုက‌ရေစီပျက်ယွင်းစေဖို့ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ပုံစံသုံးမျိုး ရှိပါတယ်။ ပထမတခုက ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံကြီးတွေမှာ တရုတ်ဩဇာလွှမ်းမိုးအောင် လုပ်ဆောင်တာပါ။ ကနေဒါ၊ ဂျာမဏီ၊ ဩစတြေးလျ၊ ဂျပန် အပါအဝင် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံအတော်များများက တရုတ်ကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် မဝေဖန်နိုင်အောင် နှုတ်ပိတ်တဲ့နည်းပါ။ အဲဒီအစိုးရတွေနဲ့ဆက်ဆံပြီး ဈေးကွက်ဖွင့်ပေးတယ်။ ကျောင်းသားတွေ လွှတ်ပေးတယ်။ သုတေသနတွေ လုပ်ခွင့်ပြုတယ်။ တရုတ်ကို ဝေဖန်ပြီဆိုတာနဲ့ ကုန်သွယ်မှုပိတ်ပြီး အသံတိတ်စေတယ်။  

ဒုတိယတခုက ဒီမိုကရေစီအကဲဆတ်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေကို ချုပ်ကိုင်ထားတာပါ။ အဲဒီနိုင်ငံတွေက ခြစားတဲ့ လူ့မလိုင်တစုကို အာဏာဗဟိုချက်မှာရှိအောင် ကူညီပေးတယ်။ အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေက တရုတ်ကို မဝေဖန်နိုင်အောင် ပါးစပ်ပေါက်ပိတ်ခိုင်းတယ်။ လူထုကို စောင့်ကြည့်ထိန်းချုပ်ရေး တရုတ်နည်းပညာတွေ အစိုးရတွေကို ပေးတယ်။ ယူဂန်ဒါ၊ ဇင်ဘာဘွေ အပါအဝင် အာဖရိကနိုင်ငံတွေ အတော်များများက တရုတ် အင်တာနက်၊ ဆိုက်ဘာနည်းပညာတွေနဲ့ လူမှုမီဒီယာကို စောင့်ကြည့်တယ်။ အတိုက်အခံတွေကို နှိပ်ကွပ်တယ်။ တဖက်မှာ လမ်းတံတား အခြေခံအဆောက်အုံတွေ တည်ဆောက်ပေးပြီး ကြွေးမြီထောင်ချုပ်နဲ့ အစိုးရတွေကို ချုပ်ကိုင်ထားပါတယ်။

တတိယတခုက ကုလသမဂ္ဂလို နိုင်ငံတကာအင်စတီကျူးရှင်းတွေမှာ ဩဇာလွှမ်းမိုးဖို့ ကြိုးစားပြီး၊ နိုင်ငံတကာစနစ်တွေ ဥပဒေတွေကို ချည့်နဲ့အောင် လုပ်လာတာပါ။ ဒီမိုကရေစီ၊ ရွေးကောက်ပွဲ၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ လူနည်းစုအခွင့်အရေး စတာတွေထက် ဖွံ့ဖြိုးမှုကသာအရေးကြီးတယ်လို့ ဆော်ဩပါတယ်။ တရုတ်ပြောတဲ့ ‘Right to Development’ ဟာ အာဏာရှင်တွေနဲ့ ပေါ်ပြူလစ်ဝါဒီခေါင်းဆောင်တွေအတွက် လူထုကို အကြောင်းပြစရာ အကွက်ကောင်းဖြစ်တယ်။ နောက် တရုတ်က အမေရိကန်ဦးဆောင်တဲ့ လစ်ဘရယ် ကမ္ဘာ့အစီအစဉ် (Liberal World Order) ကို ဖျက်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာဆိုက်ဘာကွန်ယက်၊ အာရှအခြေခံအဆောက်အအုံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ့မှုဘဏ်၊  BRI စီမံကိန်းတွေနဲ့ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်လာတယ်။

တာလီဘန်တွေ၊ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ကမ္ဘာတလွှားက ဒီမိုကရေစီမ မလိုလားတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ အဖို့တော့ တရုတ်ဟာ အဖေကြီးဖြစ်ပြီး၊ ကျေးဇူးတွေ အဆုံးမရှိများပြားလာတာမို့ တရုတ်ဂုဏော အနန္တော ပါပဲ။ 

ဝင့်ထန်း

ရည်ညွှန်း

What the Taliban’s surprising partnership by Fareed Zakaria 

How China Exports Authoritarianism By Charles Edel and David O. Shullman; Foreign Affairs

စက်တင်ဘာကို စဖွင့်လိုက်သည်နှင့် မြန်မာ့အရေး နိုင်ငံတကာသံတမန်လှုပ်ရှားမှုများက မှန်းဆရ ခက်သောခြေလှမ်းများဖြင့် ရွေ့လာခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို အာဏာသိမ်းပြီး မကြာမီ ထိတွေ့ဆက်ဆံခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂကဲ့သို့သော နိုင်ငံတကာစင်မြင့်ထက်တွင် အကာအကွယ်ပေးခဲ့သော တရုတ်၏အရွေ့ဖြစ်သည်။

သြဂုတ်၂၁ ရက်မှ ၂၈ ရက်နေ့အထိ  နေပြည်တော်သို့ လူမသိသူမသိရောက်ရှိလာသော တရုတ် အထူးသံတမန် မစ္စတာဆွန်ကော့ရှန်၏ ခရီးစဉ်သည် အရွေ့တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ပုံရသည်။ တရုတ်အထူးသံရောက်ရှိ လာခြင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက သတင်းထုတ်ပြန်မှု မရှိခြင်းနှင့် တရုတ်အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းသည် တရုတ်အစိုးရနှင့် စစ်ကောင်စီကြား အဟတစ်ခုရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း သက်သေဖြစ်သည်။

ထို့ပြင်တရုတ်အထူးသံ၏ ခရီးစဉ်တစ်ပတ်တာကြာခဲ့ခြင်းသည် ညှိနှိုင်းမှုများအကြိမ်ကြိမ်လုပ်ခဲ့ ကြောင်း ဖော်ပြနေသလို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် တွေ့ဆုံခွင့်ပေးရန် တောင်းဆိုမှု ကိုစစ်ကောင်စီက ပယ်ချခဲ့သည်ဟု သတင်းများကဆိုသည်။

ယင်းသတင်းမှန်ကန်ကြောင်း အတည်မပြုနိုင်သေးသော်လည်း တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ နှစ်၁၀၀ ပြည့်အခမ်းအနားသို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီက ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက်ကြောင်း သဝဏ်လွှာပေးပို့မှုအပေါ် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်း စာပြန်ခြင်း၊ စက်တင်ဘာ ၉ ရက်နေ့၊ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ၊ တောင်အာရှနိုင်ငံများမှ နိုင်ငံရေးပါတီများ အွန်လိုင်းတွေ့ဆုံပွဲသို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အား ဖိတ်ကြား တက်ရောက်စေခြင်းက တရုတ်နှင့် စစ်ကောင်စီကြားအဟနှင့် တရုတ်၏အရွေ့ကို ဖော်ပြနေပေ သည်။

တရုတ်အထူးသံ၏ ခရီးစဉ်အပြီး တရုတ်နှင့် စစ်ကောင်စီကြားအဟ မည်မျှဖြစ်ပေါ်ခဲ့သလဲဆိုသည်ကို မပြောနိုင်သော်လည်း စစ်ကောင်စီဘက်ခြေစုံရပ်နေသောတရုတ်သည် သူ့ခြေတစ်ဖက်ကို ပြန်မြှောက်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်းပေါ်လွင်လာခဲ့သည်။ သြဂုတ် ၁၂ ရက်နေ့၊  စစ်ကောင်စီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်သံအမတ်ကြီး ချန်ဟိုင်တို့ အွန်လိုင်းတွေ့ဆုံပွဲတွင် တရုတ်သံအမတ်ကြီးက မြန်မာအစိုးရဟု စတင်ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲ သည်အထိ အတင့်ရဲခဲ့သော တရုတ်ပေါ်လစီအပေါ် ဟိုဘက်ဒီဘက်ပြန်လည် ထိန်းညှိဟန်အစပျိုးပုံရသည်။

ယင်းမှာ စစ်ကောင်စီက ၎င်းတို့လမ်းကြောင်းကို အတိမ်းအစောင်းခံကာ တရုတ်တောင်းဆိုသမျှ လိုက်မလုပ်နိုင်ကြောင်း တရုတ်အထူးသံ၏ခရီးစဉ်တွင် ဖော်ပြခဲ့ခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲ ရလဒ်ဖြစ်နိုင်သလို တရုတ်မုန်းတီးရေးအမြင်သည်းထန်လာပြီဖြစ်သော မြန်မာပြည်သူတို့၏ စိတ်ကို တရုတ်ဘက်က သိရှိ ဘရိတ်ဆွဲလိုက်ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။

တရုတ်မြှောက်လိုက်သော ခြေတစ်ဖက်သည် မြန်မာ့အရေးအတွက် အထောက်အပံ့တစ်ခုဖြစ်လာ သော်လည်း ထိုခြေတစ်ဖက်သည် လေထဲတွင်သာရှိသေးသော ခြေတစ်ဖက်ဖြစ်သည်။ ဆိုလိုတာက စစ်ကောင်စီသည် ၎င်းဖြစ်ချင်သည့်အခြေအနေသို့ရောက်အောင် ပြည်သူကို သတ်ဖြတ်ဖမ်းဆီးခြင်းနည်းဖြင့် ခပ်ကြမ်းကြမ်းရွေ့အောင်ကြံဆောင်သမျှသည် မြန်မာပြည်သူတို့ အနာတရကြီးရပြီး နိုင်ငံတကာကလည်းမည်သို့မျှ လက်မခံသလို အလုပ်မဖြစ်နိုင်မှန်း လည်းသိသဖြင့် နှစ်ဖက်ခွပေါ်လစီကျင့်ရန် တရုတ်က လမ်းခင်းလိုက်ခြင်းသာဖြစ်သည်။

တကယ်တော့ စစ်ကောင်စီသွားနေသော စစ်အာဏာရှင်အလိုကျ ဒီမိုကရေစီအရေခြုံလမ်းသည် တရုတ်အကျိုးစီးပွားအတွက် မြိုးမြိုးမြက်မြက်အလုပ်ဖြစ်မည့်လမ်းဖြစ်သော်လည်း မြန်မာပြည်သူတို့ လုံးဝလက်မခံသောလမ်းဖြစ်ပြီး အလုပ်ဖြစ်ရန်မလွယ်သောလမ်းဖြစ်သည်။ အကယ်၍ ထိုလမ်းကို စစ်ကောင်စီရောက်အောင်လျှောက်နိုင်သည့်တိုင် တရုတ်က မြန်မာမြေပေါ် အခြေတကျဖြစ်နေပြီဖြစ်သော များစွာသော တရုတ်အကျိုးစီးပွားနှင့် အနာဂတ်တွင်မျှော်လင့်နိုင်စရာ အကျိုးစီးပွားများ အတိဒုက္ခ ရောက်နိုင်သည်အထိ တည်ငြိမ်မှုကင်းမဲ့နိုင်ကြောင်း တရုတ်ကောင်းကောင်းသဘောပေါက်လာ ပုံရသည်။ 

ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရေစီအရေခြုံရန်လမ်းတွင် အဟန့်အတားကြီးနေသော အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ ချုပ်အား လုံးဝဖျက်သိမ်းရန် စစ်ကောင်စီ အကြံကြီးနေမှုအပေါ် တရုတ်လက်မခံကြောင်းပြသရန် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နှင့် ကြည့်ကောင်းရုံဆက်ဆံပြလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော်၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏ အနိုင်ရလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့်စုဖွဲ့ထားသော CRPH၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့် ဆက်ဆံရေးကိုမူ တရုတ်အစိုးရက လက်မခံသေးပေ။ တရုတ်တင်မက ကြားဝင်ညှိပေးမည်ဆိုသော အာဆီယံပင်လျှင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရနှင့် တရားဝင်အဆက်အဆံမရှိသေးပေ။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့်မဆက်ဆံခြင်းတစ်ကြောင်းတွင် စစ်ကောင်စီအငြိုငြင်မခံလို ခြင်းလည်းဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ပြောရလျှင်  အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့်မဆက်ဆံခြင်းနည်းဖြင့် စစ်ကောင်စီနှင့် ပိုနီးကြောင်း တရုတ်က သူ့ရပ်တည်ချက်ကို ထုတ်ပြခဲ့ခြင်းဖြစ်သလို အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို အနောက်အုပ်စုနှင့် အရှေ့တိုင်းဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများက ထောက်ခံအားပေးနေခြင်းနှင့်နီးကပ်သော ဆက်ဆံရေးရှိခြင်း၊ ဒီမိုကရေစီ တော်လှန်ရေး၏ နောက်ထပ်လမ်းကြောင်းတစ်ခုအဖြစ် ခုခံတော်လှန်စစ်ကို ရွေးချယ်ခြင်းနှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရသည် အွန်လိုင်းပ လက်ဖောင်းပေါ်တွင်သာတည်ရှိသောအစိုးရအဖြစ်သာ ရှုမြင်နေသေးခြင်းအရ အရေးတယူမဆက်ဆံခြင်းလည်းဖြစ်နိုင်သည်။

တရုတ်ကမြန်မာ့အရေးကို အနောက်အုပ်စုလက်မပါသောပုံစံနှင့် ၎င်းကိုယ်တိုင်လည်း တိုက်ရိုက် ဝင်မပါသောလမ်းကြောင်းဖြင့်ဖြေရှင်းလိုသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့အရေးကို အာဆီယံ လမ်းကြောင်းဖြင့် ဖြေရှင်းရန် တရုတ်လုံ့လစိုက်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက်၅ ရပ်ထွက်ပေါ်လာခြင်းကိုလည်း ထောက်ခံ၊ အာဆီယံအထူးသံခန့်အပ်ခြင်းကိုလည်း ထောက်ခံ၊ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီ များပေးနိုင်ရန် မြန်မာဘက်အသီးသီးတို့ ၄ လအပစ်ရပ်ရန်အာဆီယံအထူးသံ၏ တောင်းဆိုမှုကိုလည်း ထောက်ခံခဲ့သည်။ သို့သော်၊မြန်မာ့အရေး အာဆီယံအစီအစဉ်အားလုံးသည် လက်တွေ့အလုပ်ဖြစ်နိုင်မှန်းလည်း တရုတ်တို့ သဘောပေါက်လာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် နောက်တစ်နည်းတရုတ်ကြံဆလာပုံရသည်။ ယင်းမှာ မြန်မာ့အရေးကို အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးကာ ဘုံသဘောတူချက်ရှာဖွေခြင်းဖြစ်သည်။ ယခု ကုလညီလာခံမတိုင်မီ အမေရိကန်အခြေစိုက် နိုင်ငံခြားရေးရာမူဝါဒစာစောင် Foreign Policy ၌ မြန်မာ့အရေး အမေရိ ကန်နှင့်တရုတ် အချိန်ယူဆွေးနွေးသဘောတူညီခဲ့သည်ဟုဖော်ပြခဲ့သည်။

ကုလညီလာခံသို့ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်ကိုအတက်မခံ၊ လက်ရှိကုလသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းကိုသာ နိုဝင်ဘာလအထိ ဆက်ထားမည်။ နိုဝင်ဘာကျမှ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနှင့် စစ်ကောင်စီ ကိုယ်စားလှယ် မည်သူ့ကိုရွေးချယ်မလဲကိစ္စ ဆုံးဖြတ်မည်ဟု အမေရိကန်-တရုတ် သဘောတူညီမှုရခဲ့ကြောင်း Foreign Policy ကဖော်ပြသည်။ ယင်းဖော်ပြချက်သာမှန်ကန်သည်ဆိုပါက ကိုယ်စားလှယ်ရွေးချယ်ရေးကိစ္စ နိုဝင်ဘာအထိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်းမှာ စစ်ကောင်စီဘာလုပ်မလဲဟု အချိန်ပေးလိုက် ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် မြန်မာ့အရေး အမေရိကန်-တရုတ် ပထမအကြိမ်ဆွေးနွေးမှု အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းအရ  နောက်ထပ်ဆွေးနွေးအဖြေရှာမှုများလည်း ဖြစ်လာနိုင်သည်။

မြန်မာ့အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ တရုတ်တင်မက အမေရိကန်ကပါ တရားဝင်ပြော ကြားနေမှုမှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာရေး (သို့မဟုတ်) စစ်ရှောင်လမ်းဖြစ်သည်။ တရုတ်က မြန်မာမြေပေါ်တွင်၎င်းတို့ အကျိုးစီးပွားများစွာရှိနေခြင်းနှင့် တရုတ်သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်သောကြောင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများ ကျယ်ပြန့်စွာ တာရှည်လာပါက  ၎င်းတို့အပေါ်ပင် အဆိုးသက်ရောက်မှုကြီးလာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် စစ်ရှောင်လမ်းပေါ် ခပ်ပြတ်ပြတ်ရပ်ခံခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်တရုတ်တို့သွားလိုသည့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး အဖြေ ရှာခြင်းသည် အလွန်ဆုံးအဆင့် အာဏာသိမ်းခြင်းကို ပြန်ရုပ်သိမ်းကာ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအောက် စစ်တစ်ပိုင်း ဒီမိုကရေစီပြန်ဖော်ဆောင်ရေးဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ပြောနေသည့်တွေ့ ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာရေးမှာ စစ်ရေးမဟုတ်သော ဖိအားပေးမှုများဖြင့် စစ်ကောင်စီကို စားပွဲဝိုင်းပေါ်သို့ဆွဲခေါ်ကာ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ပြန်လည် အသိအမှတ်ပြုစေရေးသာဖြစ်၍ တရုတ်နှင့် သိပ်မကွာလှပေ။ သိုသော် ၊တရုတ်နှင့် အကွာကြီးကွာသောကိစ္စမှာ ထင်သလိုသတ်ဖြတ်နေသော စစ်ကောင်စီကို မြန်မာပြည်သူတို့ ခုခံတော်လှန်စစ်ဆင်နွှဲရန် ဆုံးဖြတ်မှုအပေါ် စာနာနားလည်စိတ် ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် မြန်မာ့အရေးသည် အမေရိကန်အတွက် တစ်ချိန်က အီရတ်နှင့် အာဖဂန်ကဲ့သို့ အရေးမပါပေ။

အမေရိကန်နှင့်တရုတ် နှစ်နိုင်ငံစလုံး၏ တူညီမှုမှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုလမ်းကြောင်းသည် အလုပ်ဖြစ်၊ မဖြစ်အာမမခံနိုင်ခြင်း၊ အချိန်အတိုင်းအဆမမှန်းဆနိုင်ခြင်းနှင့် ကြာမြေ့နေချိန်အတွင်း မြန်မာပြည်သူတို့အပေါ် စစ်ကောင်စီထင်ရာစိုင်းသမျှ ကာယကံမြောက် မတားဆီးနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေ၊ အင်အားကြီးနိုင်ငံတို့၏ ဘုံရပ်တည်ချက်ကို ထိပ်တိုက်လက်မခံ ပြောင်းလဲပစ်ရန်အကြံသည် လေကိုထိုးနေသော လက်သီးပမာ မိုက်မဲခြင်းဖြင့်သာအချိန်ကုန် အဖတ်တင်ကျန်နေပေလိမ့်မည်။ အင်အားကြီးနိုင်ငံတို့၏အမြင်ကို မိမိ၏ ပစ္စက္ခဘဝနှင့်လိမ္မာပါးနပ်စွာ စပ်ဆက်အသုံးချတတ်ရန်လိုသည်။ မိမိအင်အားကိုကြီးထွားလာအောင် တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် လုပ်နိုင်စွမ်းအားကို ထင်သာမြင်သာ ထုတ်ဖော်နိုင်ရန်လည်းလိုပါသည်။ ကျွနုပ်တို့၏  သံခင်းတမန်ခင်းသည် ပျော့ပျောင်းစွာဖြင့် မာကျောတတ်ရန်လိုပေမည်။

လင်းခေတ်

အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ယာယီသမ္မတကြီး ဒူဝါလရှီးလက စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့မှာ တနိုင်ငံလုံး ခုခံစစ်ဆင်နွှဲကြဖို့ ကြေညာပြီးတဲ့နောက်မှာ မြန်မာ့အရေးအပေါ် နိုင်ငံတကာရဲ့  ထင်မြင်ချက်တွေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာတာတွေ့ရပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရအာဘော်ဖြစ်တဲ့ ဂလိုဘလ်တိုင်းသတင်းစာက အန်အယ်ဒီပါတီကို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားဝင်ပါတီဖြစ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်းဖေါ်ပြထားပြီး ပါတီကို တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဗီဒီယိုကွန်ဖရင့်မှာ ဖိတ်ကြားလိုက်ပါတယ်။ တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်ဆွန်ကော်ရှန်းရဲ့ နောက်ဆုံး မြန်မာပြည်ခရီးစဉ်အတွင်းမှာလည်း အန်အယ်ဒီပါတီကို မဖျက်သိမ်းဖို့တောင်းဆိုတာကြောင့် စစ်အစိုးရအနေနဲ့ အန်အယ်ဒီပါတီအား မဲလိမ်၊ မဲခိုးစွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ အပြီးတိုင်ဖျက်သိမ်းဖို့ လုပ်ဆောင်နေမှုတွေအပေါ် များစွာအဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီအချိန်မှာပဲ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ ခုခံစစ်ဆင်နွှဲကြဖို့ ကြေညာချက်ထွက်ပေါ်လာတဲ့အပေါ် တရုတ်အစိုးရက သူ့ရဲ့ကာလရှည်ကြာမူဝါဒဖြစ်တဲ့ မြန်မာပြည်ရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးမူကို ဆက်လက်ဆုပ်ကိုင်ထားမှာဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြီး အခိုင်အမာပြောဆိုထားပါတယ်။

တဆက်တည်းမှာပဲ  အမေရိကန်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့  မြန်မာပြည်မှာ ပြည်တွင်းစစ်တခုဖြစ်လာဖို့ အားပေးတာကို ရှောင်ရှားသင့်ကြောင်း ထောက်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်အနေနဲ့သူ့ရဲ့ အိမ်နီးနားချင်းမှာ  စစ်မီးတောက်လောင်လာမှာကို မလိုလားကြောင်း အတိအလင်းထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုလိုက်တာပါပဲ။ တရုတ်တနိုင်ငံတည်းသာမဟုတ် အာဆီယံနိုင်ငံတွေကလည်း ဒီလို သဘောထားမျိုးထပ်တူရှိကြောင်း တရုတ်သတင်းစာအာဘော်က ဆိုထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မငြိမ်မသက်၊ ပရမ်းပတာဖြစ်နေမယ်ဆိုရင်၊ ဒုက္ခသည်တွေ တရုတ်နိုင်ငံထဲဝင်ရောက်လာမှာဖြစ်တဲ့အပြင်၊ တရုတ်စီးပွားရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေအပေါ်လည်း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခြိမ်းခြောက်မှုခံရမှာဖြစ်ကြောင်း တရုတ်ရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို ဖေါ်ပြထားပါသေးတယ်။ ဒါ့အပြင်တရုတ်အနေနဲ့ မြန်မာပြည်တွင်းအခြေအနေအနေတွေ ပိုမိုဆိုးဝါးလာစေမယ့် အမေရိကန်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကချမှတ်တဲ့ ဘယ်လိုမူဝါဒမျိုးကိုမဆို ဆန့်ကျင်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း သူ့ရဲ့အာဘော်ကို ရှင်းပြထားပါတယ်။ အနောက်အုပ်စုအလိုကျ ပုံစံဖေါ်ဆောင်ထားတဲ့စံနစ်ဟာ မြန်မာပြည်နဲ့ကိုက်ညီမှာမဟုတ်ကြောင်း ထင်ရှားနေတယ်လို့ ဂလိုဘလ်တိုင်း သတင်းစာအာဘော်က ဆိုထားပါတယ်။

တရုတ်ရဲ့အာဘော်အရ မြန်မာနိုင်ငံဟာ သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းကို လျှောက်လှမ်းသင့်တယ်လို့ ဆိုထားပြီး၊ အဲဒီလိုလျှောက်လှမ်းရာမှာလည်း တရုတ်နိုင်ငံက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ အတိအလင်းကြေညာထားတာပါ။ သဘောကတော့ အာဏာကိုထိမ်းထားနိုင်တဲ့အုပ်စုကို ဆက်ဆံရေးဆက်လက်ထူထောင်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါပဲ။ တရုတ်က ဘယ်ဘက်ကမှ မရပ်တည်ဘဲ တက်လာတဲ့ အစိုးရနဲ့ ဆက်လက်ဆက်ဆံသွားမယ်ဆိုပေမဲ့ အမေရိကန်ကတော့ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးကြိုးပမ်းသူတွေဘက်က အစဉ်တစိုက် ရပ်တည်ခဲ့တာတွေ့ရမှာပါ။ ဒါ့အပြင်စစ်အာဏာရှင်အစိုးရ အဆက်ဆက်အပေါ်မှာလည်း တစိုက်မတ်မတ် ဖိအားပေးဆန့်ကျင်တာတွေ၊ ပိတ်ဆို့အရေးယူတာတွေလုပ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းကြောင်း အထင်အရှားရှိနေပါတယ်။ အခုစစ်အာဏာသိမ်းမှုမှာလည်း သူ့ရဲ့ရှေးယခင်မူဝါဒတွေအတိုင်း စစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်၊ ဖိအားပေး၊ ပိတ်ဆို့တာတွေလုပ်နေဆဲပါ။ သို့ပေမဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ခုခံစစ်ကြေညာချက်အပေါ် အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ တုံ့ပြန်ပုံကတော့၊  အစဉ်အလာကနေလမ်းခွဲထွက်လာတဲ့သဘောကိုတွေ့ရပါတယ်။ အမေရိကန်မီဒီယာတွေက ခုခံစစ်အနေနဲ့ ကြေညာနေသော်လည်းပဲ အမေရိကန်အစိုးရ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကတော့ အကြမ်းဖက်မှုကို လက်ရှိအကျပ်အတည်းဖြေရှင်းတဲ့ နည်းလမ်းအဖြစ်အသုံးပြုတာကို အမေရိကန်အစိုးရက ခွင့်လွှတ်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ စစ်ရေးအကဲခတ်တချို့ကတော့ အမေရိကန်ဟာ အာဖဂန်နစ္စတန်စစ်ပွဲက လက်နက်တိုက်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံဘက်ရွှေ့ဖွယ်ရှိတယ်လို့ မှန်းချက်ထုတ်နေကြပါတယ်။ အမေရိကန်စစ်တပ်ဟာ အာဖဂန်နဲ့ ပါကစ္စတန်နယ်စပ်တွေမှာ ဒရုန်းယာဉ်ပေါ်ကပစ်ခတ်မှုတွေ အကြိမ်များစွာပြုလုပ်ခဲ့ပြီး တာလီဘန်နဲ့ အယ်ကေဒါခေါင်းဆောင်တွေကို သုတ်သင်ခဲ့တဲ့ထင်ရှားတဲ့ သာဓကတွေရှိနေပါတယ်။ လူသားပစ်မှတ်တွေအပေါ် ဒရုန်းယာဉ်နဲ့ စမ်းသပ်ပစ်ခတ်မှုတွေဟာ ရက်စက်လွန်းတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေ ဝေဖန်မှုတွေ မြင့်တက်နေပေမဲ့လည်း ဒရုန်းယာဉ်အသုံးပြုတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေဟာ အမေရိကန်တွေအတွက်တော့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းစစ်ပွဲတွေကို အသာစီးရစေခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါဒရုန်းယာဉ်စမ်းသတ်ပစ်ခတ်မှုတွေအတွက် မြန်မာစစ်ရာဇဝတ်ကောင်တွေဟာ ပစ်မှတ်ကောင်းတွေ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို အစဉ်တစိုက်ဆန့်ကျင်နေပေမဲ့ အကြမ်းဖက်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်တွေဖြစ်လာရင်၊ အမေရိကန်က လက်နက်ရောင်းခဲ့တဲ့သာဓကတွေကို အီရန်ကွန်ထရာသူပုန်အရေးနဲ့၊ အာဖဂန်၊ အီရတ်အရေးတွေမှာတွေ့ရပါတယ်။ လစ်ဗျားမှာ R2P ဝင်ရောက်စဉ်ကလည် အမေရိကန်အစိုးရက R2P သဘောတူညီချက်ကိုချိုးဖေါက်ပြီး လစ်ဗျားအတိုက်အခံတွေကို လက်နက်ရောင်းခဲ့လို့ ရုရှားနိုင်ငံက နောင်ဘယ်တော့မှ R2Pကိုသဘောတူတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ပြောဆိုခဲ့ဖူးပါတယ်။

အထက်ပါအစဉ်အလာတွေအတိုင်း အမေရိကန်က မြန်မာအတိုက်အခံကို လက်နက်ရောင်းမယ်ဆိုရင်တော့ ပထဝီနိုင်ငံရေးအားပြိုင်မှုတွေကြားမှာ ပြင်းထန်တဲ့စစ်ပွဲတပွဲကို မြန်မာပြည်သူတွေ ကြုံရဦးမှာပါ။

ဒီနေရာမှာအာဆီယံရဲ့အခန်းကဏ္ဍကလည်း အရေးပါတာတွေ့ရပါတယ်။ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ ထိပ်တိုက်တွေမှာကို ရှောင်ရှားတဲ့အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂရော၊ အမေရိကနဲ့ တရုတ်ကပါ၊ မြန်မာ့အရေးကို အာဆီယံအဖွဲ့က ဦးဆောင်ဖြေရှင်းတာကို လိုလားပါတယ်။ သူတို့ခေါင်းပေါ်က အထုတ်ရှုပ်ကို အာဆီယံအပေါ်ပြောင်းတင်ပေးလိုက်တဲ့သဘောပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့အနေနဲ့ ညီညွတ်မှုအားနည်းတဲ့အပြင် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီလိုမျိုး၊ နေတိုးအဖွဲ့လိုမျိုး အားကောင်း တဲ့စစ်တပ်တွေကို သုံးနိုင်တဲ့ အခြေအနေမရှိပါဘူး။ အာဆီယံမှာကိုယ်ပိုင်စစ်တပ်မရှိတဲ့အတွက် ၊ စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးဖြေရှင်းဖို့ အရာမှာ လေပြောသာဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို မြန်မာစစ်ကောင်စီက၏ မထီမဲ့မြင်ပြုနေတာပါ။ အာဏာသိမ်းတာ ၇ လကြာတဲ့အထိ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေထဲက အာဆီယံအထူးသံတမန်ခန့်အပ်တဲ့၊  ၁ ချက်ပဲ အကောင်အထည်ဖေါ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ကျန်တာတွေ အကောင်အထည်ဖေါ်ဖို့က စစ်ကောင်စီသဘောမတူရင်မရတဲ့ အခြေအနေမှာရှိပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကတော့ “ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ လုံခြုံမှုနဲ့ကောင်းစွာနေထိုင်နိုင်မှုတွေကို နှစ်ဘက်စလုံးက ဦးစားပေးအနေနဲ့ဆောင်ရွက်သင့်တယ်” လို့  ယေဘုယျဆန်ဆန်ပြောထားပေမဲ့ နှစ်ဘက်စလုံးကတော့ စစ်ပွဲအတွက်ပြင်ဆင်နေကြပါပြီ။ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်၊ အီးယူတို့က အကြမ်းဖက်စစ်ပွဲတွေကို ရှောင်ရှားဖို့ အလေးပေးတိုက်တွန်းနေကြပြီး အာဆီယံကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဦးစားပေးစေလိုကြောင်း တဖွဖွပြောနေပေမဲ့  စင်္ကာပူ၊ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွေက မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်ရောင်းချနေတဲ့ နိုင်ငံတွေပါ။

နိုင်ငံရေးအရစားပွဲဝိုင်းမှာ ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းကြဖို့ တရုတ်၊ အမေရိကန်၊ အာဆီယံတို့က လိုလားနေကြပေမယ့်၊ ခုခံစစ်ဆင်နွဲဖို့ကြေညာပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ မလွဲမသွေ စစ်ပွဲတခုဆီကိုသွားရတော့မှာပါ။ ဒီပွဲမှာဘယ်ဘက်ကရပ်မလဲဆိုတဲ့မေးခွန်းကတော့ အာဆီယံနဲ့ တရုတ်တို့အတွက် ရှုူပ်ထွေးတဲ့စိန်ခေါ်မှုဖြစ်ပြီး၊ အမေရိကန်အတွက်ကတော့၊ အငြင်းပွားစရာမရှိဘဲ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးလှုပ်ရှားသူတွေဘက်ကပဲ ရပ်တည်မှာသေခြာသလို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံကို လူထုက ရွေးချယ်ထားတဲ့ အစိုးရကသာ အသုံးပြုခွင့်ရခဲ့မယ်ဆိုရင်၊ အဲလိုအသုံးပြုခွင့်ရဖို့မှာ အထောက်အကူဖြစ်စေဖို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဦးကျော်မိုးထွန်းသာ ဆက်လက်အသိအမှတ်ပြုခံရမယ်ဆိုရင် မြန်မာ့နွေဦးတော်လှန်ရေးကမွေးဖွားပေးလိုက်တဲ့ ခုခံစစ်ဟာအချိန်တိုအတွင်းမှာပဲ အောင်ပွဲဆင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

အေးမင်း(တာမွေ)

ရည်ညွှန်းကိုးကား- www.globaltimes.cn / thediplomat.com

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး  စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် နိုင်ငံအတွင်းမှ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတချို့ဟာ သူတို့လုပ်ငန်းတွေကို ရပ်ဆိုင်းတာ ၊ နုတ်ထွက်တာနဲ့ လျှော့ချတာတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပေမယ့် တရုတ်အစိုးရရဲ့  BRI ခါးပတ်လမ်း စီမံကိန်းအတွက်တော့ အခွင့်အလမ်း ဖြစ်လာတယ်လို့  The Diplomat မဂ္ဂဇင်းမှာ သုံးသပ်ရေးသားထားပါတယ်။

တရုတ်အစိုးရက အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ BRI ခါးပတ်လမ်းစီမံကိန်းထဲက တခုအပါအဝင်ဖြစ်တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာရှိတဲ့ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်းဟာ မဟာဗျူဟာကျတဲ့အစိတ်အပိုင်းတခုဖြစ်တာ ကြောင့်လည်း တရုတ်ကုမ္ပဏီ CITIC ကုမ္ပဏီက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၃ ဘီလီယံရင်းနှီးမြုပ်နှံထားတာရှိပါတယ်။

ဒါကြောင့်ပဲ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂ဝ ဇန်နဝါရီလက တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ကိုယ်တိုင် မြန်မာနိုင်ငံဆီလာခဲ့တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေထဲမှာ BRI စီမံကိန်း တရုတ်အစိုးရရဲ့ အရေးကြီးဆုံး ကိစ္စတွေထဲမှာပါဝင်တာတွေ့ရပါတယ်။

ပိုပြီးထင်ရှားစေတဲ့အချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာမသိမ်းမီ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီက တရုတ်အစိုးရက BRI စီမံကိန်းအတွက် ရေနက်ဆိပ်ကမ်း အပါအဝင် အထူးစီးပွားရေးဇုန်တွေ တည်ဆောက်ဖို့ နေပြည်တော်မှာ တိုက်တွန်းခဲ့တာရှိပါတယ်။

လက်ရှိကာလမှာဆိုရင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှု မရှိပေမဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အာမခံချက်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက  BRI စီမံကိန်းကို စတင်နေပါပြီ။

ဒါကတော့ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းနဲ့ အထူးစီးပွားရေးဇုန် လည်ပတ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်ဖို့ ကျောက်ဖြူမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၈၀ ကုန်ကျမယ့် ဓာတ်ငွေ့နဲ့ရေနွေးနွေ့သုံးပေါင်းစပ်ဓာတ်အားပေးစီမံကိန်းကို  ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကတည်းက စတင်နေတာပါ။ 

အလားတူ ဧရာဝတီတိုင်းမှာ  အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂ ဒသမ ၅ ဘီလီယံကုန်ကျမယ့် မီးလင်းချိုင် သဘာဝဓာတ်ငွေ့စီမံကိန်းကို စစ်ကောင်စီက ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လက ထပ်မံ ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် BRI နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့တခြားစီမံကိန်းတွေကလည်း အနှေးနဲ့အမြန် ဝင်လာဖို့ မီးစိမ်းပြထားပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြည်ပရောက် စီးပွားရေးသုတေသီတဦးက “ဒါကတော့ သေချာတယ်ဗျ။ ဒီမိုကရေစီထွန်းကားတဲ့ တိုင်းပြည်တွေက လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ စစ်အစိုးရနဲ့ ရင်းနှီးတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ် စစ်အစိုးရနဲ့ အကျိုးစီးပွား ချင်းတူတဲ့သူတွေကတော့ လာကြမှာပဲ။ အရင်တုန်းကလည်း ပေါချောင်ကောင်း ပရောဂျက်အကြီးကြီးတွေ တရုတ်ဆီပေးလိုက်တာ ရှိတယ်လေ။ ကိုယ့်အကျိုးစီးပွားပဲ ကြည့်တဲ့သူတွေက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်ပျက်စီး တာတွေလည်း ဂရုမစိုက်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ဘာပြဿနာ တက်လာနိုင်လဲဆိုရင် နည်းနည်းလွတ်လပ်လာတဲ့အချိန်မှာ ဒါတွေက တာဝန်ခံမှု၊ တာဝန်ယူမှု ရှိတဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု မဟုတ်ဘူး။ ဒါ့ကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ပျက်စီးမှုရှိသလို လူ့အခွင့်အရေးကိုလည်း မလိုက်နာဘူးဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေပေါ်လာတဲ့အခါ သူတို့ ပြန်ဖြေရှင်းရလိမ့်မယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

အရင်စစ်အစိုးရလက်ထက်တွေတုန်းကလည်း လက်လွတ်စပယ် စီမံကိန်းတွေကို ချပေးလိုက်လို့ နိုင်ငံအတွက် များစွာနစ်နာဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီး နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေမှာ ဆင်းရဲတွင်းထဲက အခုအချိန်အထိ ရုန်းမထွက်နိုင်ခဲ့တဲ့အပြင် လူထုရဲ့ အသက်တွေလည်း ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ သာဓကတွေများစွာ ရှိနေတာပါ။

ဒါကြောင့် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက ခွင့်ပြုလိုက်တဲ့ တရားမဝင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတဲ့ လုပ်ငန်း ၈ ခုကို ခြွင်းချက်မရှိ ရပ်ဆိုင်းထားဖို့  အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းက သတိပေးထားတာရှိပါတယ်။

နိုင်ငံတော်အာဏာကို အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီက တရားမဝင်လုယူလိုက်တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က စတင်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းတွေနဲ့စပ်လျဉ်းတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ခွင့်ပြုမိန့်၊ အတည်ပြုမိန့်များ ထုတ်ပေးခြင်းကို ခြွင်းချက်မရှိ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ခေတ္တပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက မေလ ၁၆ ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။

အတွက် တရားမဝင်အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ လက်အောက်ခံ မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မရှင် (MIC) အနေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အတည်ပြုမိန့်၊ ခွင့်ပြုမိန့်တွေကို အလျင်စလို လက်လွတ်စပယ် ထုတ်ပေးနေတာဟာ ပြည်သူတရပ်လုံး လိုလားတောင့်တနေတဲ့ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုစနစ်ကို မျက်ကွယ်ပြုပြီး ကျော်လွန်ဆောင်ရွက်ရာ ရောက်တဲ့အတွက် သည်းခံခွင့်လွှတ်နိုင်ဖွယ် မရှိတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ NUG အစိုးရ စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ဆိုပါတယ်။

ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ထုတ်တဲ့အချက်အလက်တွေအရ ၂၀၂၁ ခုနှစ်  ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်အထိ တရုတ်နိုင်ငံက  မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားတဲ့ပမာဏက အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၄၃,၁၆၈ ကျော်ရှိပါတယ်။

Photo- Supreme Group