ဘုိးဘြားပုိင္ လယ္ယာေျမျပႆနာအပါအ၀င္ လူမႈဘ၀မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈဆုိင္ အျငင္းပြားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူမႈကြန္ရက္က ေမးျမန္းထားတာေတြကုိ ဦးေဇာ္မင္း (ေျမယာဥပေဒႏွင့္ေျမယာ စီမံခန္႔ခဲြေရး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား အတိုင္ပင္ခံ) အား ဒီဗြီဘီသတင္းေထာက္ ေနရီရီက ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းထားပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ေဒသေတြမွာ မိဘက အသက္ႀကီးၿပီး လယ္မလုပ္ႏိုင္လို႔ သားသမီးေတြထဲက တေယာက္ေယာက္ကို လုပ္ခိုင္းထားတာ ပံုစံ ၇ ထုတ္ေပးရာက ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘိုးဘြားပိုင္ လယ္ယာေျမ၊ အေမြဆိုင္လယ္ေျမကို တရား၀င္ လဲႊေျပာင္းေပးျခင္းမရိွဘဲ လက္ရိွလုပ္ေနတာကို အေၾကာင္းျပၿပီး ေက်းရြာလယ္စီက ပံုစံ(၇)ထုတ္ေပးလို႔ရပါသလား။ ေျဖ - သားသမီးတေယာက္ကို ေပးလုပ္ခိုင္းထားတယ္ ၾကာၿပီေပါ့၊ လက္ရိွျဖစ္ေနၿပီ။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ပံုစံ ၇ လာထုတ္တဲ့အခါ ေပးႏိုင္တဲ့အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ ေမးစရာရိွတာက သားသမီးေတြရိွလ်က္သားနဲ႔ တေယာက္ ေပးထားၿပီး၊ လုပ္ထားၿပီး တေယာက္က ပံုစံ ၇ ထုတ္သြားရင္ ေနာက္သားသမီးမွာ နစ္နာမႈရိွမလားဆိုေတာ့ ရိွႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လို ေျဖရွင္းရမလဲဆိုေတာ့ သက္ဆိုင္တဲ့သူေတြက ပံုစံ ၇ ေလွ်ာက္ကတည္းက ကန္႔ကြက္ႏိုင္တယ္၊ အၿပိဳင္ေလွ်ာက္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီလို မလုပ္ခဲ့ရင္လည္း အခုလုပ္ရမွာက ပံုစံ ၇ ရသြားတဲ့သူကို မေက်နပ္ရင္ မိမိတို႔လည္း ဒါကိုပိုင္ဆိုင္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရိွတယ္ဆိုၿပီး အၿပိဳင္ကန္႔ကြက္တဲ့အေနနဲ႔ မူလမႈခင္း ပုဒ္မ ၂၂အရ ဒါကို ျပန္ၿပီးစိစစ္ေပးပါဆိုၿပီး တင္ရပါတယ္။ တင္ၿပီး အထက္အဆင့္ဆင့္ အယူခံယူၿပီး ေျဖရွင္းမယ္ဆိုရင္ ရပါတယ္။ ေမး - လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္လေလာက္က သတင္းစာထဲမွာ ပံုစံ ၇ မရေသးတဲ႔ ေျမကြက္ကို လူတေယာက္က လယ္ယာေျမ အျခားနည္း အသံုးျပဳခြင့္ ပံုစံ-၃၀ (ခ) ေလွ်ာက္ထားၿပီးျဖစ္လို႔ ကန္႔ကြက္လိုသူေတြရိွရင္ ၁၄ ရက္ အတြင္း ကန္႔ကြက္ႏိုင္ေၾကာင္း ၿမိဳ႕နယ္ေထြအုပ္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္တခုကို သတင္းစာမွာ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ပံုစံ ၇  မရေသးတဲ႔ေျမကို ပံုစံ-၃၀(ခ) ေလွ်ာက္ထားလို႔ ရပါသလား။ ေျဖ - လယ္ယာေျမဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၀ (ခ) ျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ႕သေဘာတရားက လယ္ယာေျမမွာ အျခားနည္းသံုးခ်င္ရင္ ၿမိဳ႕နယ္ေျမစာရင္းဦးစီးဌာနကတဆင့္ လယ္ယာေျမ ဥပေဒပုဒ္မ ၃၀ နဲ႔ေလွ်ာက္ရပါတယ္။ ေထြအုပ္ကို မေလွ်ာက္ရပါဘူး။ သူရဲ႕ အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ ၿမိဳ႕နယ္ေျမစာရင္းဦးစီးဌာနဲ႔ လယ္စီတို႔ကပဲ အမႈခင္းဖြင့္ၿပီး ေဆာင္ရြက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းအရ ဥပေဒပါတဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္ဆိုရင္ မရႏိုင္ပါဘူး။ ပုဒ္မ ၃ (ဃ) လယ္ယာ ေျမလုပ္ပိုင္ခြင့္မွာ သူရဲ႕တည္ဆဲဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ လယ္ယာေျမကို လက္ရိွထားၿပီး စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ အသံုးခ်ျခင္းကို ဆိုပါတယ္။ အဲဒီမွာ အခြင့္အေရး ၃ ရပ္ပါပါတယ္။ လက္ရိွထားခြင့္၊ စိုက္ပ်ဳိးခြင့္၊ ေျမအသံုးခ်ခြင့္ပါ။ လယ္ယာေျမလုပ္ပိုင္ခြင့္ရိွသူမွာသာ ဒီအခြင့္အေရး ၃ ခုပါတဲ့အတြက္ ပံုစံ ၇ ရမွာသာ အျခားနည္းသံုးႏိုင္ခြင့္ ေလွ်ာက္လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လယ္ယာေျမဥပေဒကို ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါ အခန္း ၂ ခန္းပါတယ္။ လယ္ယာေျမကို အသံုးခ်ျခင္းမွာ ပုဒ္မ ၂၈၊ ၃၀၊  ၂၈ က လယ္ယာေျမမွာ မူလစိုက္ပ်ဳိးထားတဲ့ သီးႏွံက အျခားသီးႏွံကို လယ္ယာေျမလုပ္ပိုင္ခြင့္ရိွသူကပဲ စိုက္မယ္ဆိုရင္ နည္းဥပေဒ ၇၁ မွာ ျပ႒ာန္းထားပါတယ္။ လယ္ယာေျမကို အျခားနည္းသံုးတဲ့ ပုဒ္မ ၃၀ ကေတာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရိွတယ္၊ သူကပဲ ေလ်ာက္လို႔ရတာလား၊ အျခားလူေလ်ာက္လို႔ ရတာလားဆိုတာ နည္းဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပမထားပါဘူး။ ဗဟုိလယ္စီ ထုတ္ျပန္တဲ့ ၅၃၀ ေပါ့ေနာ္။ လယ္ယာေျမကို အျခားနည္းအသံုးျပဳရင္ ေလ်ာက္ရမယ့္ စိစစ္ခ်က္မွာေတာ့ ပထမ ပံုစံ ၇   ရ၊မရ စစ္ပါ။ မရရင္ ဘာေၾကာင့္မရတာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ထုတ္ မေပးတာလဲ ဆိုတာကို စိစစ္ပါ၊ ေထာက္ခံခ်က္ေတြရယူပါ ဆိုတဲ့အတြက္ ပံုစံ ၇ မရလည္း ေလွ်ာက္ႏိုင္တဲ့သေဘာေတြ ပါေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ပုဒ္မ ၃၀ အရ ေလွ်ာက္ခြင့္ ရိွတယ္ဆိုတာကေတာ့ တရား႐ံုးစီရင္ခ်က္ သေဘာထားအရေရာ၊ လယ္ယာေျမ ပုဒ္မ ၃ ( ဃ) အရေရာ ကဲြလဲြတဲ့အေနအထားကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္တို႔ေဒသမွာ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူအခ်ိဳ႕က လယ္ဧကအမ်ားအျပားကို ၀ယ္ယူထားေပမယ့္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း မရိွတဲ့အတြက္ လယ္ေျမေတြ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ အခ်က္အျခာက်တဲ့ ကားလမ္းမႀကီးေဘးက လယ္ေျမအခ်ိဳ႕ဆိုရင္လည္း ေစ်းေကာင္းေပး၀ယ္ၿပီး ဒီအတိုင္းျပစ္ထားတဲ႔အတြက္ ေရရွည္မွာ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္သူမွလည္း အေရးယူေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးမရိွ ျဖစ္ေနတဲ႔အတြက္ ဒီလိုလုပ္ထားတာ ဥပေဒနဲ႔ အညီ ျဖစ္ေနလို႔လားဆိုတာ သိလိုပါတယ္။ ေျဖ - လယ္ယာေျမဥပေဒ  ပုဒ္မ ၁၂ ၊ ဈ မွာ လယ္ယာေျမကို အေၾကာင္းမဲ့ လွပ္ထားရင္ စည္းကမ္းပ်က္တယ္ေပါ့၊ စည္းကမ္းပ်က္ရင္ ပုဒ္မ ၁၉ အရ လယ္ယာေျမေပၚကႏွင္ထုတ္တာေတြ၊ ဒဏ္တပ္တာေတြလုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္တာ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ နဝတ ေခတ္တုန္းကေတာ့ ၁၉၉၀ မွာ လယ္ယာနဲ႔သစ္ေတာဦးစီးဌာနရဲ႕ ၁/၉၀ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ရိွပါတယ္။ အေၾကာင္းမဲ့ လွပ္ထားရင္ ႐ုပ္သိမ္းမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္၊ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ ျပတ္ျပတ္သားသားမရိွပါဘူး။ မရိွေတာ့ ေရာင္းတယ္၊ဝယ္တယ္၊ လွပ္ထားၾကတယ္။ အဲဒါကိုေျဖရွင္းဖို႔ လယ္ယာေျမပင္မကို မေရာင္းခိုင္းဘူး၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကိုပဲ ေရာင္းခိုင္းမယ္ဆိုတဲ့ (Right to use the farm land ) လဲြေျပာင္းလုပ္ခြင့္ေပးတာ။ ဒါက စိုက္ကိုစိုက္ရမယ္၊ မစိုက္ရင္အေရးယူေတြ၊ အခြန္တိုးျမင့္ ေကာက္ခံမႈေတြ စတဲ့ ထိန္းေၾကာင္းမႈေတြ ထုတ္ျပန္ျပ႒ာန္းသင့္တယ္။ ဒါမွသာ စည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းလို႔ရမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ေမး - က်ေနာ္က ျပင္ဦးလြင္ဘက္မွာ အကြက္႐ုိက္ေရာင္းတဲ့ ရြာေျမကြက္ တကြက္ကို ၀ယ္ထားသူတဦးပါ။  ေလာေလာဆယ္မွာ သြားမေနႏုိင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရြာေျမကို၀ယ္ထားတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္မာမႈရိွမရိွဆိုတာကို သိပါရေစ။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ခုိင္မာမႈရိွတယ္။ ဘယ္လိုအေနအထားမ်ိဳးမွာ ခိုင္မာမႈ မရိွဘူးဆိုတာေလးကိုပါ ရွင္းျပေစခ်င္ပါတယ္။ ေျဖ - ရြာေျမမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၄ မ်ဳိးရွိပါတယ္။ (၁)  မႈလကတည္းကေျမပံုေတြမွာ စကားဝါေရာင္ ေျမကြက္ေတြကို အဝါေရာင္နဲ႔ မ်ဥ္းသတ္ထားေသာ စကားဝါေရာင္ အနားသတ္ေဆးဆဲြထားတဲ့ မူလတည္ရိွတဲ့ေျမလား၊ (၂) မူလတုန္းက လယ္ယာေျမ၊ ဒါေပမယ့္ လယ ၃၀၊ လန ၃၉ တုိ႔က်ထားတဲ့ ရြာေျမလား၊ (၃) စီမံခ်က္ေတြလုပ္တယ္ တၿမိဳ႕ကို တရြာ ဂရန္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ ဂရမ္ေပးထားတဲ့ ရြာလား၊ (၄) ရြာလည္း တရားဝင္မက်ေသးဘဲနဲ လယ္ ယာေျမကို အကြက္႐ိုက္ၿပီးေရာင္းတဲ့ လယ္ယာေျမလား ဆိုတဲ့ ၄ခ်က္ရိွပါတယ္။ လယ ၃၀၊ လန ၃၉ က်ထား တဲ့ေျမဆိုရင္ ကိစၥမရိွပါဘူး။ ေရာင္းဝယ္ခြင့္ရိွတယ္၊ လယ္ယာေျမဆိုတဲ႔ စကားရပ္ထဲမပါဘူး။ တတိယ အမ်ဳိးအစားျဖစ္တဲ့ ေက်းရြာ ဂရန္ေပးတဲ့အမ်ဳိးအစားဆိုေတာ့ ပိုေတာင္ေကာင္းေသးပါတယ္ ကိစၥမရိွပါဘူး။ ျပႆနာ ရိွတာက ရြာေျမလည္းမက်ေသး၊ လယ္ယာေျမလို႔ပဲ စာရင္းေပါက္ေနတယ္၊ အဲဒါကို အကြက္႐ိုက္ေရာင္းရင္ အေရးယူလို႔ ရပါတယ္။ ဥပေဒအရ ပုဒ္မ ၁၂ မွာေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြရိွတာေပါ့။ သို႔ေသာ္ အထက္က အေရးယူဖို႔ ဖီအားေတြေပးထားတယ္၊ တိုင္းျပည္နယ္ေဒသၾကီး အစိုးရေတြကလည္း အေရးယူဖို႔ေတြ လုပ္တဲ့ အတြက္ ဒီလိုတရားမဝင္တဲ့ေျမေတြကို အကြက္ရိုက္ေရာင္းရင္ေတာ့ ျပႆနာရိွႏိုင္ပါတယ္၊ ခိုင္မာမူမရိွႏိုင္ပါဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ေမး - ေျမဂရန္သက္တမ္း ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အိမ္ေျမကို အေမြဆက္ခံခြင့္ရိွပါသလား။ သက္တမ္းကုန္သြားတဲ့ အိမ္ေျမကိုဂရန္ကို ဘယ္လိုျပန္ေလွ်ာက္ရမလဲ။ ေျဖ - ဂရန္ဆိုတာ ဘယ္လိုေျမကိုေပးသလဲဆိုတာ အရင္စေျပာပါမယ္။ အစိုးရမွာ စီမံခန႔္ခဲြႏုိင္တဲ့ ေျမဆိုရိွပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္လည္းမရိွဘူး၊ ၿမိဳ႕ထဲရြာထဲမွာ အစိုးရပိုင္ဆိုင္ေျမလို႔လည္း သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒီလို ေျမေတြကို (Disposal Land) လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေျမကို ဂရန္ေပးလို႔ရတယ္။ ဘယ္လိုေပးလဲဆိုေတာ့ အစုိးရက သတ္မွတ္စည္းကမ္းနဲ႔ ခ်ထားတယ္။ ႏွစ္ရွည္ဆိုုရင္ ၃၀ ႏွစ္၊ ၆၀ ႏွစ္၊ ၉၀ ႏွစ္ ေပးတယ္။ ႏွစ္တိုဆိုရင္ ၁၅ႏွစ္၊ ၂၀ႏွစ္ ေပးတယ္။ အစိုးရက ခြင့္ျပဳထားတာေပါ့။ အစုိးရရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ သံုးရတယ္။ အဲဒီမွာ စည္းကမ္းခ်က္တခုပါတယ္။ သက္တမ္းကုန္ဆံုးရင္ ဒီေျမကို အငွားခ်ထားတဲ့ အစိုးရထံ အသာတၾကည္ ျပန္လည္အပ္ႏွံရမယ္လို႔ပါတယ္။ သူ႔ကို ေပးထားတဲ့အခြင့္အေရးေတြက သက္တမ္းကုန္ရင္ ကုန္ဆံုးသြားတယ္။ ဒီေျမကို အေမြဆက္ခံခြင့္ရႏိုင္သလား၊ လက္ေရာက္ရႏိုင္သလားဆိုရင္ အစိုးရေျမ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ခက္ခဲသြားပါၿပီ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွာ စီရင္ထံုးတခုရိွပါတယ္။ ဦးဝင္ေမာင္နဲ႔ ေဒၚေငြခိုင္ (ခ) ေဒၚလွေမ ဆိုတဲ့ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က စီရင္ထံုးပါ။ အဲဒီမွာက သက္တမ္းကုန္ဆံုးသြားတဲ့ ေျမကို လက္ေရာက္ရလိုမႈနဲ႔ တရားစဲြ တယ္၊ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ထိ တက္သြားတယ္၊ အဲမွာတပါးထိုင္ေပါ့၊ လက္ေရာက္ရပိုင္ခြင့္ရိွတယ္ဆိုၿပီး ဆံုးျဖတ္ေပးခဲ့တယ္။ တဖက္က အထူးတရားမအယူခံမႈ တက္တဲ့အခါမွာ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေဆာင္တဲ့ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ၆ ဦးပါတဲ့အဖဲြ႔က သက္တမ္းကုန္ဆံုးသြားတဲ့ ဂရန္ေျမေပၚမွာ လက္ေရာက္ရရိွတယ္ဆိုၿပီး ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္က ခ်မွတ္ထားတဲ့ အမိန္႔က မွားတယ္၊ ဒီအမိန္႔ကို ျပန္ဖ်က္ပါဆိုၿပီး စီရင္ဆံုးျဖတ္ထားတာရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးသေဘာတရားအရ သက္တမ္းကုန္သြားတဲ့ ေျမေပၚမွာ နဂိုရိွထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြက မရိွေတာ့ပါဘူး။ အေမြဆက္ခံတာေတြ၊ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြက ရပ္ဆိုင္းသြားတဲ့ သေဘာေတြရိွပါတယ္။ သို႔ေသာ္ သက္တမ္းတိုးေလွ်ာက္ရပါမယ္။ အဲဒီမွာ အပိုင္း ၂ ပိုင္းရိွပါတယ္။ ပထမက ႏွစ္ ၃၀ ပဲေပးသလား၊ ႏွစ္ ၃၀ ကိုဂရမ္ လဲခြင့္မရိွဘူးဆိုရင္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ အသစ္ျပန္ေလွ်ာက္ရမယ္၊ (သ႔ိုမဟုတ္) ႏွစ္ ၆၀၊ ႏွစ္ ၉၀ ဆိုရင္ (with renewable) ဆိုၿပီးပါ ပါတယ္။ ျပန္ၿပီးေတာ့ အသစ္လဲႏုိင္တယ္၊ အသစ္မေလွ်ာက္ရေတာ့ဘူး။ အမႈတဲြမလုပ္ပဲနဲ႔ သက္တမ္းတိုးေပးဖို႔အခြင့္အေရးရပါတယ္။ အဲေတာ့ ႏွစ္ ၃၀ ဂရမ္ဆိုရင္ အသစ္ျပန္ေလွ်ာက္ရမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အစိုးရေျမျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ သူရဲ႕အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ံႈးရပ္စဲသြားပါတယ္။