တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ စစ္ပြဲေတြရပ္ဖုိ ့ရည္႐ြယ္တဲ့ “ျငိမ္းခ်မ္းေရးပံုရိပ္” Vision of Peace လို့ အမည္ေပးထားတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ့တဖြဲ့ကို ၁၁၊ ၁၁၊ ၂၀၁၁ ရက္ေန့က ဖြဲ့စည္းလိုက္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ့ရဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြနဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အလားအလားေတြ အေပၚ အဖြဲ့ဥကၠ႒ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။ အဓိက ဘာေၾကာင့္ ဒီအဖဲြ့ကိုဖဲြ့စည္းရတာလဲ။ “ဘာေၾကာင့္ ဖဲြ့စည္းထားရလည္းဆုိရင္ေတာ့ အခုတုိင္းရင္းသား​ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အခက္အခဲေတြကုိ တုိင္းရင္းသားေတြ၀ုိင္းျပီးေတာ့ ဒီကိစၥကို ေျဖ႐ွင္းဖုိ့ ဖဲြ့စည္းတာပါ။ တုိင္းရင္းသားေတြခ်ည္းပဲ ပါတဲ့အဖဲြ့အစည္းပါ။” ဒီအဖဲြ့ထဲမွာ ဘယ္သူေတြ၊ ဘယ္တုိင္းရင္းသားအဖဲြ့အစည္းေတြ ပါတယ္ဆုိတာ ေျပာျပေပးပါလား။ “တုိင္းရင္းသားကေတာ့ အစုံပါ။ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ရခုိင္ အကုန္ပါတယ္။ ပါတီထဲကလူေတြလည္း ပါတယ္။ အျပင္က တသီးပုဂၢလ ၀င္ျပိုင္တဲ့သူေတြလည္း ပါတယ္။ ဆက္ျပီးေတာ့ ပါ၀င္ခ်င္တဲ့သူကိုလည္း ဆက္လက္ခံမယ္။ က်မတုိ့က အခုမွ စဖဲြ့လုိက္တယ္ဆုိေတာ့ အမ်ားၾကီးေပါ့။ အခုမွစတာဆုိေတာ့ လူေတာ့နည္းပါေသးတယ္။” ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္ဖုိ့ တခုတည္းလား။ ဒီအဖဲြ့က တနုိင္ငံလုံးမွာ႐ွိတဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲဖုိ့လား။ ဘယ္ဟာကို ဦးတည္ျပီးေတာ့ လုပ္ပါသလဲ။ “ဗမာျပည္တျပည္လုံး တုိင္းရင္းသားေဒသေတြ ေအးခ်မ္းမွ ဗမာျပည္ ေအးခ်မ္းမွာ။ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ဆူပူေနမွေတာ့ ဘယ္လုိမွ က်မတုိ့ တုိင္းျပည္က ေအးခ်မ္းလာမွာ မဟုတ္ဘူး။ တုိးတက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အဓိကအေနနဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ေနထိုင္တဲ့သူေတြက ေအာက္ေျခ လူတန္းစားလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ အဖိနွိပ္ခံေနရတယ္။ သူတို့ရဲ့ ဘ၀မတုိးတက္၊ မဖြ့ံျဖိုးလာမခ်င္းကေတာ့ ဘယ္လုိမွကုိ ျမန္မာျပည္က မေျပာင္းလဲလာနုိင္ေသးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားအားလုံး ျငိမ္းခ်မ္းဖုိ့၊ တုိင္းရင္းသားအားလုံးရဲ့ အခက္အခဲ အားလုံးကို ေက်ာ္လြွႊားနုိင္မွ ဒီဗမာျပည္ ေျပာင္းလဲလာနုိင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်မတုိ့က ဗမာျပည္ တျပည္လုံးမွာ႐ွိတဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြအတြက္ ကုိယ္စားျပုျပီး  လုပ္ေနတာပါ။” ေ႐ွ့ဆက္ျပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္မယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဘယ္လိုမ်ိုး လက္ေတြ့ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တာတုိ့၊ လုပ္တာတုိ့ ေမွ်ာ္မွန္းထားလဲခင္ဗ်။ “က်မတုိ့ အစုိးရနဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥကို အတတ္နုိင္ဆုံး ၾကားကေန ေျဖ႐ွင္းသြားမယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြ လုိလားေနတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ျပည့္စုံေအာင္ေမးျပီးေတာ့ ေတာင္းဆုိသြားမယ္။ က်မတုိ့အေနနဲ့ ေတာင္းဆုိတဲ့အေပၚမွာ တုိင္းရင္းသားေတြ ဘာေတြ လုိလားေနလဲဆုိရင္ အဓိကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ကို လုိလားေနတယ္။ အဲေတာ့ ဒီဖက္ဒရယ္ အတုိင္းကို က်မတုိ့ဆက္ျပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္သြားဖို့ဆုိတာ က်မတုိ့ တုိင္းရင္းသားအားလုံးက ဒီမူကုိ လက္ခံတဲ့အတြက္ အစုိးရအေနနဲ့လည္း ဒီမူကုိ အတတ္နုိင္ဆုံး သူတုိ့အေနနဲ့ လုိက္ေလ်ာနုိင္တဲ့ အဆင့္ထိ က်မတုိ့ ေဆာင္႐ြက္သြားမယ္။ အခုကတည္းက က်မတုိ့က အစီအစဥ္ ဆဲြေနတယ္။ သမၼတဆီကုိ စာေရးဖုိ့လည္း လုပ္ေဆာင္ေနတယ္။” မေန့ကလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမို့ေတာ္ ျမစ္ၾကီးနားမွာ စေန၊ တနဂၤေနြ ဆက္တုိက္ဆုိသလုိ ဗုံးေတြေပါက္ကဲြမႈျဖစ္တယ္။ မိဘမဲ့ကေလးေတြ ေသဆုံးသြားတယ္။ အဲလိုမ်ိုးသတင္းေတြ ၾကားေနရတယ္။ ဒီအေပၚမွာေကာ အသစ္ဖဲြ့လိုက္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖဲြ့အေနနဲ့ ဘယ္လုိမ်ား ျမင္ပါသလဲခင္ဗ်။ “ဒါကေတာ့ ဂ်နီဗာမွာ သူတုိ့ခ်ဳပ္ဆုိတဲ့ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့ဆုိင္တဲ့ စာခ်ဳပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္တဲ့အပိုင္းေတြ အမ်ားၾကီးပဲေတြ့ရတာေပါ့။ က်မတို့ပုိဒ္ထဲမွာလည္း အဲဒါေတြလည္းပါတာေပါ့။ လူေတြရဲ့အခက္အခဲကို ဒီလူ့အခြင့္အေရးကို ခ်ိုးေဖာက္မႈကို အတတ္နုိင္ဆုံး ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ့ရန္အတြက္လည္း ဒါေတြကိုမလုပ္ဖုိ့၊ ဆုိတာကိုလည္း က်မတုိ့ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္သြားဖုိ့ စီစဥ္ေနတာပါ။ အခုလို ျဖစ္တာလည္း တကယ္လည္း စိတ္မေကာင္းဘူး။ ဒါဟာ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို သက္သက္မဲ့ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့ပုံစံေတြလည္း ျဖစ္နုိင္တာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒါေတြကို အတတ္နုိင္ဆုံးေလွ်ာ့ခ်ဖုိ့ က်မတုိ့လုပ္ငန္းကို အၾကီးမားဆုံးျဖစ္ေအာင္ က်မတုိ့ ဆက္လုပ္သြားဖို့ပဲ ဒါေတြလည္း စဥ္းစားထားပါတယ္။ ဒီလုိ​ မိန္းကေလးအမ်ိုးသမီးေတြ​ ​ေစာ္ကားခံရတာေတြ၊​ ​ေရာင္းစားခံရတာေတြ ဒါေတြအကုန္လုံးပါမွာပါ။ ျပီးေတာ့ တုိင္းရင္းသားအေရး အးလုံးကုိ က်မတုိ့က ေဆာင္႐ြက္သြားဖုိ့လည္း ဆုံးျဖတ္ထားပါတယ္။” တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အပစ္ရပ္ဖုိ့ကိစၥေတြနဲ့ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ လြွႊတ္ေတာ္မွာေကာ ေဆြးေနြးတာေတြ ဒါမွမဟုတ္ တင္ျပတာေတြ ႐ွိသလား။ “အခုခ်က္ခ်င္း ေဆြးေနြးတာေတြေတာ့ က်မတုိ့ မသိရေသးပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတုိ့ေဆြးေနြးတာေတြလည္း ေဆြးေနြးတာေပါ့။ က်မတုိ့လည္း လုပ္စရာ႐ွိတာကို ဆက္လုပ္သြားမွာပါ။” အခုလက္႐ွိ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အဓိက ျပဿနာေပါ့။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးမရတဲ့ ျပဿနာ၊ တဖက္နဲ့တဖက္ တုိက္ခုိက္ေနတဲ့ ျပဿနာက ဘယ္လုိမ်ိုးေျဖ႐ွင္းမွ ေျပလည္မယ္လို့ ထင္သလဲ။ “က်မအေနနဲ့ကေတာ့ လက္႐ွိအစုိးရက နည္းနည္းေလွ်ာ့လုိက္ေပါ့။ သိပ္မတင္းနဲ့ေပါ့။ ျပီးေတာ့ဟုိဘက္က​ ​သူတုိ့အေနနဲ့ကလည္း​ ​ေတာင္းဆုိတာေလးကိုလည္း​ ​ေတာင္းဆုိတယ္ဆုိတာ သူတုိ့က သိပ္ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ ေတာင္းဆုိတာ မ႐ွိပါဘူး။ ခုနကေျပာသလို ၄၇ ဖယ္ဒရယ္မူကုိ သူတုိ့လက္ခံတယ္။ အဲဒီအတုိင္းကို သူတုိ့ အသက္႐ွင္သလားေပါ့။ အဲဒီမူက အဲဒီိစာခ်ဳပ္က အသက္႐ွင္ေသးလား။ အသက္ မ႐ွင္ေတာ့ဘူးဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ့က ဒီအတုိင္းပဲ ဆက္ေနမယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၄၇ မတုိင္ခင္မွာ ေနသြားတဲ့အတုိင္း ဆက္ေနသြားမယ္ဆုိျပီး ေျပာလာတဲ့အေပၚမွာ လက္႐ွိအစုိးရအေနနဲ့လည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္တယ္ဆုိရင္ ထပ္ျပီးေတာ့ ထိုးစစ္မဆင္ဘဲနဲ့ ေနာက္ဆုတ္လုိက္၊ ေနာက္ဆုတ္လုိက္ရင္ ဒါက တေယာက္နဲ့တေယာက္ ညွိနႈိင္းလုိ့လည္း တဆင့္သက္သာသြားမွာေပါ့။​ ​အခုက​ ​ျငိမ္းခ်မ္းေရး​ ​ေဆြးေနြးမယ္လို့လည္း ေျပာေနတယ္။ ထိုးစစ္ဆင္တာက ေန့ေရာညေရာ အဲလိုထိုးလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘာပဲျဖစ္္ျဖစ္ ဒါကေတာ့ ဘယ္သူမဆုိ နည္းနည္း စဥ္းစားစရာေလးေတြ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ဒီေတာ့လည္း ကိုယ့္ေနရာကို ၀င္ေရာက္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒါကေတာ့ ကာကြယ္ရမယ့္ တာ၀န္ကေတာ့ သူတုိ့အပုိင္းမွာ ႐ွိတာကို။ ဒါေတြကို ေလွ်ာ့လုိက္ရင္ေတာ့ လုိခ်င္တဲ့ကိစၥေတြက ေပၚလာမွာေပါ့။” တဘက္မွာ ကခ်င္ကို ထိုးစစ္ဆင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တဘက္မွာ မြန္တို့ ကရင္တို့ကို ျငိမ္းခ်မ္းေရးကမ္းလွမ္းတာေတြ၊ ေအာက္ေျခအဆင့္မွာ လြွႊတ္ျပီးေတာ့ ေဆြးေနြးေနတာေတြ က်ေနာ္တို့ ၾကားသိရတယ္။ အဲ့ေတာ့ ကခ်င္ကိုပဲ သီးသန့္ ထိုးစစ္ဆင္ျပီးေတာ့ တဘက္မွာ ဒီလိုမ်ဳိး ျငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာေနတာကို ဘယ္လိုမ်ဳိး  ျမင္လဲဗ်။ “အဲဒါကိုက အစိုးရက လူၾကီးမဆန္တဲ့ အလုပ္ လုပ္ေနတာေလ။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ အေပၚမွာ ေစတနာ မွန္တယ္ဆိုရင္ အားလံုးကို တေျပးညီ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမယ္ဆို ရပ္စဲလိုက္ေပါ့။ တဆင့္ေလ်ာ့ခ်လိုက္ေပါ့။ သူတို့ရဲ့ လုပ္ပံုက တဘက္ကိုေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္တယ္။ တဘက္ကိုေတာ့​ ​ထိုးစစ္ဆင္ေနတယ္​ ဆိုေတာ့ ျခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ သေဘာလား။ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ သူတို့လုပ္ခ်င္တာ လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလားေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။”